VLAAMS INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSPROMOTIE EN ZIEKTEPREVENTIE Voortgangsrapport 2012
INHOUDSTAFEL SITUERING VAN HET DOCUMENT... 5 RESULTAATSGEBIED 1: HET AANBOD VAN INFORMATIE, DOCUMENTATIE EN ADVIES... 6 Opdracht 1: Aanbieden van informatie en documentatie aan de overheid, de Logo s, intermediairs en, binnen specifieke projecten, aan het algemeen publiek via een website, een documentatie-dienst en via ander informatiemateriaal.... 6 Indicator 1: Aantal verstrekkingen via de bibliotheek (interne en externe gebruikers)... 7 Indicator 2: Aantal VIGeZ-publicaties en bereik van deze publicaties... 8 Indicator 3: Aantal documentatieverleningen op vraag... 14 Indicator 4: Aantal consultaties via de VIGeZ-website... 14 Indicator 5: Aantal downloads van specifieke producten... 19 Indicator 6: Aantal inhoudelijke ondersteuningsinitiatieven bij media-campagnes van de overheid... 19 Indicator 7: Resultaten van de tevredenheidsmeting bij de gebruikers betreffende de actualiteit van de verstrekte informatie via de website, de verstrekte documentatie, informatie en publicaties (één tevredenheidsmeting per convenantperiode)... 20 Opdracht 2: Verlenen van adviezen ten eerste aan de overheid, in tweede instantie aan de Logo s en daarnaast ook aan wetenschappers en intermediairs. Overleggen met de overheid, de Logo s, wetenschappers en intermediairs. Participeren aan werkgroepen op vraag van de Vlaamse overheid.... 21 Indicator 1: Aantal en aard van de verleende adviezen... 21 Indicator 3: Overzicht van de deelnames aan bijeenkomsten betreffende gezondheidsbevordering en ziektepreventie en hieraan gerelateerde thema s, gericht op advisering en verspreiding en uitwisseling van kennis en expertise, pleitbezorging voor regelgeving in het kader van het facettenbeleid (op eigen initiatief op vraag van derden op vraag van de overheid)... 22 Indicator 4: Resultaten van de tevredenheidsmeting bij de gebruikers betreffende de wetenschappelijke onderbouwing, de afstemming op de behoeften, de bruikbaarheid, de kwaliteit en de snelheid van het advies (één tevredenheidsmeting per convenantperiode)... 23 Opdracht 3: Verlenen van informatie en advies aan de media, pro-actief en reactief... 24 Indicator 1: Overzicht VIGeZ in de pers... 24 Indicator 2: Aantal en aard van de verleende documentatie en advies aan media... 25 Indicator 3: Aantal en aard van deelnames aan bijeenkomsten op vraag van media... 25 Indicator 4: Persmomenten en persberichten zijn vooraf meegedeeld aan het kabinet en het agentschap... 25 RESULTAATSGEBIED 2: DE ONTWIKKELING VAN METHODIEKEN... 26 Opdracht 4: Het ontwikkelen van methodieken en aanpassen van bestaande methodieken, prioritair ten behoeve van de Logo-netwerken en in tweede instantie van andere intermediairs... 26 Indicator 1, 2, 3, 4, 5 en 6:... 27 1. Aantal en aard van deze methodieken 2. De wetenschappelijke onderbouwing en de betrokkenheid van de doelgroep zijn verzekerd door een begeleidende stuurgroep met externe deskundigen of blijken uit een publicatie of rapport 3. Aantal nieuw ontwikkelde of aangepaste methodieken, met overzicht van het bijhorend materiaal en strategie voor implementatie en evaluatie 4. Aantal samen met Logo s ontwikkelde pilootprojecten 5. Alle methodieken bevatten een strategie voor implementatie 6. Alle methodieken bevatten een strategie voor evaluatie Opdracht 5: Het ontwikkelen van methodieken en aanpassen van bestaande methodieken, ten behoeve 2
van de Logo s met het oog op het uitbouwen en verbeteren van een resultaatgericht netwerk van preventieorganisaties.... 36 Indicator 1: Aantal en aard van deze methodieken... 36 Indicator 2: Resultaten van de tevredenheidsmeting bij de Logo s betreffende de gebruiksvriendelijkheid van de ontwikkelde en aangepaste methodieken... 38 RESULTAATSGEBIED 3: DE ONDERSTEUNING VAN IMPLEMENTATIE... 39 Opdracht 6: Het organiseren van de vertegenwoordiging van de Logo s ten aanzien van de Vlaamse overheid en externe organisaties op Vlaams niveau met het oog op een grotere doelmatigheid van de Logowerking.... 39 Indicator 1: Aantal en aard van de initiatieven ter vertegenwoordiging van de Logo s... 39 Opdracht 7: Het ondersteunen van alle Logo s bij hun werking door het opnemen van gecentraliseerde administratieve taken en informatieverstrekking met het oog op een grotere doelmatigheid van de Logowerking.... 40 Indicator 1: Aantal en aard van de taken die centraal door VIGeZ worden opgenomen voor de Logo s... 40 Opdracht 8:Het ondersteunen en adviseren van de Logo s bij de implementatie van initiatieven op vlak van gezondheidsbevordering en ziektepreventie voor de realisatie van de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen, zoals geconcretiseerd in het jaarplan.... 42 Indicator 1: Aantal en aard van de initiatieven van VIGeZ ter ondersteuning van de Logo s... 42 Opdracht 9:Het ondersteunen van de Logo s op vlak van de eerstelijnsopdrachten van het Vlaams medisch milieukundig netwerk, behalve voor het Logo werkzaam in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad, door middel van het opnemen van de coördinatiefunctie medisch milieukunde en het ter beschikking stellen van medisch milieukundigen aan de Logo s en zoals verder gespecificeerd in het jaarplan.... 44 Indicator 1: Aantal en aard van de initiatieven van VIGeZ ter ondersteuning van de MMK s... 44 Opdracht 10: Ter ondersteuning van de implementatie bij de Logo s, het organiseren van overleg via thematische of settinggerichte werkgroepen.... 45 Indicator 1: Er is een gezamenlijk uitgewerkte overlegstructuur met de Logo s... 45 Indicator 2: Resultaat van de jaarlijkse evaluatie van de overlegstructuur door VIGeZ en Logo s... 45 Indicator 3: Aantal en aard van de overlegmomenten en werkgroepen ten behoeve van de Logo s... 45 Indicator 4: Resultaat van de tevredenheidsmeting bij de gebruikers betreffende de geboden ondersteuning (één tevredenheidsmeting per convenantperiode)... 49 Opdracht 11: Ondersteunen van andere intermediairs dan de Logo s... 49 Indicator 1: Overzicht van andere intermediairs en aard van aangeboden ondersteuning... 49 Indicator 2: Resultaat van de tevredenheidsmeting bij de gebruikers betreffende de geboden ondersteuning (één tevredenheidsmeting per convenantperiode)... 49 3
Opdracht 12:... Het sensibiliseren en aanbieden van coördinatie en coaching aan de Logo s en andere intermediairs bij projecten en interventies die het loco-regionale overstijgen en waarbij verschillende maatschappelijke sectoren en doelgroepen kunnen betrokken zijn zoals: onderwijs, bedrijfswereld, lokale gemeenschappen en artsen, kansengroepen en senioren.... 50 Indicator 1: De jaarplanning van VIGeZ en die van de Logo s zijn op elkaar afgestemd... 50 Indicator 2, 3 en 4:... 50 Indicator 5: Resultaat van de tevredenheidsmeting bij de Logo s betreffende de gezamenlijke projecten (één tevredenheidsmeting per convenantperiode)... 57 RESULTAATSGEBIED 4: EVALUATIE VAN INTERVENTIES... 57 Opdracht 13: Het organiseren van een driejaarlijkse bevraging, tenminste binnen de settings scholen en bedrijven, voor de thema s bepaald in het jaarplan, met het oog op het in kaart brengen van de evolutie hierin.... 57 Indicator 1, 2, 3, 4 en 5:... 57 Opdracht 14: Het onderzoeken van de uitkomsten van de toegepaste methodieken.... 59 Indicator 1, 2, 3, 4 en 5:... 59 RESULTAATSGEBIED 5: VORMING EN DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING... 62 Opdracht 15: Organiseren van een vormingsaanbod ter ondersteuning van de Logo s op inhoudelijk en administratief vlak en ter ondersteuning van andere intermediairs.... 62 Indicator 1: Rapport over de behoeftepeiling bij Logo s en andere intermediairs... 62 Opdracht 16: Organiseren van een vormingsaanbod voor de Logo s en intermediairs... 63 Indicator 2, 3, 4, 5 en 6:... 63 2. Het vaste aanbod wordt jaarlijks aangepast 3. Het aanbod omvat training rond projectmanagement, implementatie en evaluatie 4. Aantal georganiseerde vormingen uit het vaste aanbod (incl. deelnemersaantal) 5. Aantal trainingsuren op maat (incl. deelnemersaantal) 6. Resultaat van de tevredenheidsmeting bij de gebruikers betreffende de vorming (systematische bevraging bij elke vorming) Tevredenheidmeting bij de deelnemers... 63 Tevredenheidsmeting bij de deelnemers... 69 RESULTAATSGEBIED 5: VORMING EN DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING... 72 BUITEN CONVENANT MAAR AANSLUITEND BIJ DE OPDRACHTEN... 72 BIJLAGEN... 73 4
SITUERING VAN HET DOCUMENT Het voortgangsrapport beschrijft per resultaatsgebied en per indicator de activiteiten die door het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie vzw werden uitgevoerd in 2012 in het kader van het convenant met de Vlaamse overheid (verlenging van het convenant 2006-2010). Het voortgangsrapport 2012 moet vergeleken worden met het VIGeZ-jaarplan 2012, document Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie - jaarplan 2012, finale versie 16 februari 2012. Per indicator wordt aangegeven in welke mate de planning is gerealiseerd. 5
RESULTAATSGEBIED 1: HET AANBOD VAN INFORMATIE, DOCUMENTATIE EN ADVIES Opdracht 1: Aanbieden van informatie en documentatie aan de overheid, de Logo s, intermediairs en, binnen specifieke projecten, aan het algemeen publiek via een website, een documentatiedienst en via ander informatiemateriaal. Aantal 2009 2010 2011 2012 Documentatie- en informatieverstrekkingen op vraag Consultaties via VIGeZ-website: - bezoekers - pagina s Alle websites: - Bezoekers - pageviews Downloads van specifieke producten: top 5 in 2012: - Presentatie actievevoedingsdriehoek - praktische gids fiches per groep - praktische voedingsgids - actieve voedingsdriehoek zw/w - voedselzandloper onder de loep.artikel 1.462 1.250 1.170 1.088 244.924 836.085 vig.be+ vigez.be 102.108 431.108 2.468 2.284 1.119 120.027 467.562 2.796 2.607 1.264 150.857 599.359 627.685 3.569.000 2867 2135 2536 1568 1548 Attenderingsbulletin: - bulletins - abonnees 10 183 10 204 10 215 9 257 Loginfo 17 15 12 7 E-nieuwsbrief: abonnees 3.000 2.823 2.602 3.171 Vigoureus Cahier: verspreide ex. 1.000 1.000 Catalogus: verspreide ex. 1.500 1.500 1.500 digitaal Opleidingsaanbod: verspreide ex. 1.500 1.500 digitaal digitaal Jaarverslag: verspreide ex. 2.000 2.000 1.500 1.000 Ontleningen uit de VIGeZ-bibliotheek: - aan externen - aan internen Verstrekte artikels: - aan externen - aan internen 24 309 23 363 17 207 6 224 Raadpleging bibliotheekcatalogus 7.342 5.341 Ondersteuning bij mediacampagnes overheid 1 2 4 4 39 85 54 106 98 100 50 55 geen statistiek beschikbaar raadplegingen ter plaatse worden niet meegeteld 6
INDICATOR 1: AANTAL VERSTREKKINGEN VIA DE BIBLIOTHEEK (INTERNE EN EXTERNE GEBRUIKERS) De bibliotheek- en documentatiedienst bedient professionals in het veld, studenten en de eigen medewerkers van actuele vakliteratuur, beleidsinformatie en online referenties. Bibliotheekfunctie afgebouwd Aansluitend bij de omschakeling van gedrukte naar digitale documentatieverstrekking is eind 2011 een grondige sanering gestart waarbij een beperkte handboekerij en een kleine collectie rapporten beschikbaar blijven. De sanering van 2011 werd in 2012 verder doorgevoerd. Het aantal ontleningen van boeken en rapporten uit de VIGeZ-bibliotheek daalde in 2012, er waren 105 ontleningen waarvan 50 ontleningen aan externe gebruikers en 55 aan interne gebruikers. Raadplegingen ter plaatse werden niet meegeteld. Op vraag werden 224 artikels aan VIGeZ-medewerkers geleverd, het aantal verstrekte artikels aan externe klanten bleef beperkt (6). Documentatie-service uitgebreid De documentatiedienst vervult in toenemende mate een belangrijke rol in het opzoeken en selecteren van informatie via online databases voor projecten en adviesaanvragen. Voor de VIGeZ-medewerkers wordt pro-actief gewerkt: in 2012 werden medewerkers 440 keer geattendeerd op recente beleidsinfo, online documenten en vaknieuws. Dit is een stijging met bijna 25 % tegenover 2011. Ook het aantal opgezochte referenties op vraag van de VIGeZ-medewerkers steeg met meer dan 50 % tot 124 geleverde referenties (tegenover 80 in 2011). Ook de berichtgeving in dagbladen en online nieuws-sites en blogs wordt op de voet gevolgd. Via een wekelijkse attendering Gezondheidspromotie in het nieuws worden VIGeZ- en Logo-medewerkers geattendeerd op mediaberichten. Deze service heeft nu 58 abonnees (Logo- en VIGeZ-medewerkers). Eind 2012 bevatte de Endnote-databank 4715 referenties (een aangroei van 28 % tegenover vorig jaar). Onze vrijwilliger hielp ook in 2012 een dag per week bij de invoer. In de databank zijn ook alle referenties en literatuurverwijzingen opgenomen die verschijnen in het attenderingsbulletin, dat maandelijks naar 257 abonnees wordt verzonden. De documentatiedienst levert, vaak in functie van een externe adviesaanvraag, literatuur en andere evidence aan voor de VIGeZ-medewerkers. Hierbij wordt intensief gebruik gemaakt van online databases en andere online bronnen. Er werden 41 searches uitgevoerd (waarvan 7 omvangrijke). Ook hier een duidelijke stijging: in 2011 27 literatuursearches, waarvan 2 omvangrijk. Inhoudelijk gingen in 2012 de uitgebreide searches over: gezondheidsbevordering/gedragsverandering voor het thema gezond wonen evidence i.v.m. prijsstijgingen van tabak en alcohol evidence m.b.t. effectieve voedingseducatie: welke leerinhouden (kennis, vaardigheden, attitudes) er dienen aangebracht te worden om toe te leiden naar een evenwichtig voedingsgedrag en hoe deze leerinhouden dienen uitgewerkt en/of verspreid te worden doorheen het curriculum en de leeftijden specifieke reviews i.v.m. determinanten van fysieke activiteit: op de werkvloer/ voor actieve verplaatsing/ in de vrije tijd, gekoppeld met subdoelgroepen: arbeiders en laaggeschoolden project e-educatie: rookspecifieke opvoedingsstrategieën/rookspecifieke opvoedingspraktijken, preventieprogramma s roken gericht op ouders, ouders en tabakpreventie en dezelfde search voor voeding en beweging onderzoek voeding en sociale marketing gericht naar volgende doelgroepen: oudere werknemers, laaggeschoolden, werknemers met onregelmatige werktijden en werknemers met gezondheidsrisco s recent onderzoek over hoe omgaan met de grote groep van rokers met lage SES bij een prijsstijging: gevolgen voor hen en vooral hoe wordt er wereldwijd met die gevolgen omgegaan, welke mouw wordt eraan gepast? Een greep uit de andere literatuuropzoekingen: effectiviteit van bewegingstuinen voor senioren (inter)nationale gegevens over mentaal welbevinden/depressie thuiswonende ouderen vs ouderen in RVT's/ Woonzorgcentra 7
(inter)nationale gegevens m.b.t. jaarlijks internetgebruik naar leeftijdscategorie, en specifiek voor de oudere leeftijdscategorieën (60+) onderzoek i.v.m. het gebruik van nicotinevervangers (NRT), en de belangen van de farmaceutische industrie hierin kosten van rokende werknemers t.o.v. niet-rokende onderzoek m.b.t. link tussen gebruik van alcohol en tabak recent wetenschappelijk onderzoek (met conclusies) over mindfulness /lasertherapie/acapunctuur als methode om te stoppen met of hulp bij stoppen met roken methodieken beweging en lage SES en beweging en gezinnen activiteiten waar ouders en kinderen/jongeren SAMEN kunnen bewegen/deelnemen wat werkt om een gezond voedingsaanbod te doen verkopen (stimuleren door cateraars en dit in diverse settings van bedrijf tot sportclub) werkzame community-based acties die het welbevinden van jongeren kunnen verhogen online tools voor jongeren die zowel over roken als cannabis gaan link tussen obesitas (op jonge leeftijd) en dementie:onderzoek in Nederland duurzame voeding in bedrijven evaluatiegegevens uit het buitenland over evaluatie food guides eten (tussendoortjes, middag, boterhammen) op het werk (zelf meegebracht of aangeboden op het werk) en link met arbeiders/ oudere werknemers (45+)/ mannelijke werknemers/ werknemers met gezondheidsrisico s/problemen (overgewicht e.d.) evaluatie/effectiviteit griepvaccinaties beweging/voeding in kinderopvang evidence i.v.m. brandwondpreventieprojecten bij kleuters in Europa of wereldwijd wetgeving i.v.m. afval INDICATOR 2: AANTAL VIGEZ-PUBLICATIES EN BEREIK VAN DEZE PUBLICATIES Nieuwe VIGeZ-publicaties: Digitale nieuwsbrief Gezond Werken voor Logo s. (bijlage 1) De digitale nieuwsbrief op maat van de setting bedrijven biedt een antwoord op de nood van Logo s naar kanalen om de banden met hun netwerk in deze setting in de toekomst op regelmatige basis te kunnen onderhouden. De nieuwsbrief heeft als doel snel en gericht te informeren over nieuwe tendensen en ontwikkelingen binnen de setting bedrijven. Samen met de Logo s wordt de definitieve inhoud van de nieuwsbrief bepaald op de settinggroep, bijv. agenda, nieuws, onderzoek, praktijkvoorbeelden, getuigenissen, nieuwe projecten,. In de nieuwsbrief wordt ook ruimte voorzien voor lokale/regionale invulling door de Logo s. In 2012 verstuurde VIGeZ 2 nieuwsbrieven naar de Logo s (mei, oktober) die deze op hun beurt doorsturen naar hun netwerk. Logo s bekijken intern zelf hoe ze dit doen. De nieuwsbrief moet bijdragen tot een verbreding/versterking van het netwerk op lokaal/regionaal niveau en een verhoging van de visibiliteit van de Logo s in het veld. Dit moet dan weer de implementatie van methodieken vergemakkelijken. Folder visie op duurzaamheid vanuit voeding en beweging De inhoud van de folder is klaar, van algemene omkadering van het begrip duurzame ontwikkeling tot praktische tips, en werd aan het VAZG bezorgd als input voor de communicatiecampagne voeding en beweging (website). Zoals gevraagd door het VAZG is ook contact opgenomen met de Vlaamse overheidsdienst die rond duurzaamheid werkt. Aan het Steunpunt TRADO (Transities Duurzame Ontwikkeling) is advies gevraagd over de omkaderingstekst rond duurzame ontwikkeling. Eenzelfde advies is gevraagd aan VELT. Na ontvangst en verwerking van de adviezen wordt de folder definitief afgewerkt. De folder zal gebruikt worden bij de communicatie rond voeding en beweging en binnen specifieke projecten (zoals Jofbfit-projecten naar bedrijven). Dossier gezonde voeding en bewegen voor de media Dit dossier bestaat uit een basisdocument gezond eten en gezond bewegen met inbegrip van FAQ s voor de media en een wegwijzer waar ze terecht kunnen voor meer vragen. Het persdossier is beschikbaar op 8
www.vigez.be in de rubriek pers, nieuw onderdeel FAQ s voeding. Gezondheidsjournalisten en algemene redacties zijn via een persoonlijke mail geïnformeerd over het persdossier. Het dossier wordt systematisch aangevuld met relevante vragen en antwoorden. Er is afgestemd met NICE en met de Vlaamse diëtistenvereniging, voor vragen over eetstoornissen wordt verwezen naar Eetexpert. I.s.m. NICE en de VBVD wordt nog de laatste hand gelegd aan de expertendatabank. Deze komt niet op deze pagina, maar is bedoeld voor intern gebruik om de pers of andere vraagstellers door te verwijzen naar personen met specifieke expertise rond voeding en beweging. Winkeloefeningen voor senioren. Module bij het basispakket winkeloefeningen. Aangepaste en uitgeteste vorming winkeloefeningen gericht naar ouderen. De module bevat achtergrondinfo over gezonde voeding bij ouderen en aangepaste oefeningen. Nadruk ligt onder andere op de preventie van hart- en vaatziekten (cholesterol), diabetes en osteoporose. Ook oefeningen met producten die hierover claims dragen bv. cholesterolverlagende producten, zijn voorzien. De nieuwe module is gelanceerd tijdens de Ouderenweek (19-25 november 2012). De module werd vooraf reeds aangekondigd onder meer in de brochure van de Vlaamse Ouderenraad (verschenen in september n.a.v. van de Ouderenweek) en is bezorgd aan de Logo s voor opname in hun aanbod en lokale bekendmaking. http://www.vigez.be/extranet/winkeloefeningen/materialen_te_downloaden.html Materialen voor Logo s over gezonde voeding, aansluitend bij geactualiseerde actieve voedingsdriehoek. (bijlage 2.1 tot bijlage 2.4) Neutrale sensibilisatiematerialen voor allerlei gebruik, in samenwerking met NICE uitgewerkt (inhoudelijk en financieel). VIGeZ werkte basisteksten uit voor 5 brochures: 1 per eetmoment (ontbijt, lunch, warme maaltijd, tussendoortjes, dranken). In afspraak met NICE werd uiteindelijk besloten de inhoud van de brochure drank te verwerken in de andere brochures. De 4 brochures zijn voor het eerst verspreid op het Voedingscongres (16-17 november 2012) en verdeeld naar de Logo s. Dip dobbel doe. Draai je Fit : educatief pakket bewegingstussendoortjes en gezonde voeding voor basisonderwijs. Dip Dobbel Doe is een kwaliteitsvol pakket dat zorgt voor een bewegingstussendoortje en een voedingsvraagje in de klas op het moment dat de concentratie in de klas misschien een beetje wegebt. Het pakket geeft dus frisse werkenergie voor in de klas. Het pakket is gebaseerd op de methodiek Draai je Fit van Logo Kempen die door VIGeZ werd aangevuld (voor het bewegingsonderdeel in samenwerking met SVS), en aangepast voor gebruik in heel Vlaanderen. Alle informatie en downloadbare producten, zie http://www.vigez.be/onderwijs Het pakket is volgens plan eind oktober verdeeld naar de Logo s. De verdeling door de Logo s naar de scholen gebeurde eind 2012 en loopt nog verder begin 2013. Vormingen worden opgenomen door SVS (op basis van de bestaande vorming bewegingstussendoortjes). Website en promotiematerialen voor Logo s over rookstopaanbod in Vlaanderen en Brussel ter versterking van de lokale rookstopinitiatieven. Projectfinanciering VAZG, uitvoering gebeurde conform het subsidiebesluit van de Vlaamse regering. Projectmanagement gebeurde met convenantfinanciering. Na een moeilijke start werd het project in overleg met het VAGZ verlengd tot 31/12/2012. De website en de promotiematerialen http://www.vlaanderenstoptmetroken.be/ werden uitgewerkt en gelanceerd op het Symposium Gezondheidspromotie 2012 Vlaanderen stopt met roken op 26 oktober 2012. Het eindverslag van het project wordt conform het subsidiebesluit ingediend bij het VAZG einde maart 2013. Voorstellingsbrochure werking medisch milieukundigen Deze voorstellingsbrochure is een beknopte beschrijving van de werking van medisch milieukundigen. De brochure wordt, in functie van sterkere bekendmaking en promotie van het bestaan en de werking van de medisch milieukundigen, gebruikt door het VIGeZ bij contacten met Vlaamse organisaties. De digitaal downloadbare brochure is beschikbaar voor gebruik door de MMK s op www.mmk.be/medischmilieukundigen 9
Onthaalfiches voor nieuwe Logo-medewerkers, inclusief de medisch milieukundigen Het doel van de fiches is om nieuwe Logo-medewerkers beknopt en overzichtelijk de nodige basisinformatie te verstrekken om snel ingewerkt te raken. Er zijn onthaalfiches uitgewerkt voor alle thema s waarrond het VIGeZ de Logo s ondersteunt: voor tabak, voor voeding en beweging, geestelijke gezondheidsbevordering, ongevallenpreventie, sensibilisatie voor vaccinaties en voor sensibilisatie voor borstkankerscreening. Er zijn ook onthaalfiches uitgewerkt voor de settings en doelgroepen waarnaar Logo s werken met ondersteuning vanuit VIGeZ: fiche voor werken naar onderwijs, naar bedrijven, lokale besturen en naar kansengroepen. En er is voor de nieuwe medewerkers een fiche met algemene informatie over VIGeZ en de samenwerking tussen VIGeZ en Logo s. De afgewerkte onthaalfiches zijn voorgesteld op het interlogo van september en positief onthaald. Ze zijn beschikbaar voor de Logo-coördinatoren op de Logo-servicepagina http://www.vigez.be/extranet/logoservice zodat zij indien gewenst de fiche kunnen aanvullen met gegevens specifiek voor hun eigen Logo-werking en/of regio. De betreffende fiche(s) wordt aan nieuwe Logo-medewerkers bij aanvang van tewerkstelling bezorgd, en indien nodig verder toegelicht door de betreffende VIGeZ-stafmedewerker. Inventaris van methodieken en materialen geschikt voor het werken met sociaal zwakke groepen. Deze inventaris met materiaal, toegankelijk via de website www.gezondeinspiratie.be, werd geactualiseerd in 2012. Doordat veel goede praktijken afhankelijk zijn van in tijd beperkte projectsubsidiëringen, werden zij door de ontwikkelaars niet up to date gehouden, hierdoor was de site niet meer voldoende actueel. In 2012 werden alle 'praktijkhouders' aangeschreven voor een update. Projecten die afgelopen waren en niet verankerd in de reguliere werking van de praktijkhouder werden verwijderd van de site. Anderzijds werden nieuwe praktijken toegevoegd zoals de lokale projecten die ondersteuning krijgen van de Koning Boudewijnstichting in het kader van 'Ongelijk Gezond' en de projecten die door 'Armoede in Beweging' worden ondersteund. Het aantal nieuwe fiches was ongeveer gelijk aan het aantal verwijderde, zodat we op een netto aantal van 99 goede praktijken bleven, gespreid over gezondheidsthema's maar met een overwicht van fiches over gezonde voeding. De links op de site werden aangevuld naar en van lopende Europese en Vlaamse projecten zoals ongelijkgezond (KBS). De actualisatie werd aangegrepen om de bekendmaking via website(s) en via de nieuwsbrief van VIGeZ te vernieuwen. Logo's werden gevraagd om de website bekend te maken en het gebruik ervan te stimuleren. Ook de nieuwsbrief van het VAZG heeft gezondeinspiratie.be naar het werkveld gebracht. Om de gebruiksvriendelijkheid te verhogen zijn ook een aantal functionaliteiten van de site verbeterd. Vormingspakket en materialen Uitgerookt. Rookstopbegeleiding voor kansengroepen. Projectfinanciering i.k.v. Fonds ter Bestrijding van Verslavingen bij het RIZIV. Uitvoeren van projectplan gebeurde zoals gepland en conform het subsidiebesluit. Projectmanagement van het project gebeurde met convenantfinanciering. Vier handleidingen (handleiding voor organisaties, voor vormingswerkers, voor tabakologen en voor huisartsen) en de bijhorende materialen van de methodiek (sigarettenpakje, cartoonkaartjes, ) zijn aangemaakt en gedrukt. Alle materialen zijn beschikbaar op http://www.vigez.be/functioneel/themas/tabak?item=2473&thema=7 Trainingsdagen voor tabakologen en vormingswerkers werden inhoudelijk uitgewerkt en gegeven i.s.m. VRGT. De praktische organisatie van de trainingsdagen (oktober-december) gebeurde provinciaal door de Logo s. Projectfinanciering voor brede implementatie en evaluatie van de methodiek in 2013 werd aangevraagd en goedgekeurd. Educatief pakket Tutti Frutti Het educatief pakket Tutti Frutti is de output van het ad hoc gefinancierd project door het departement Onderwijs dat afliep eind 2011. De definitieve versie van het pakket was niet klaar eind 2011 en werd verder afgewerkt met convenantmiddelen begin 2012 (definitieve inhoudelijke afstemming met onderwijs, vormgeving van het pakket en bekendmaking). Het educatief pakket -met concrete werkinstrumenten zoals infobladen, werkbladen en presentaties- is raadpleegbaar en downloadbaar op http://www.fruit-op-school.be/ educatief pakket. 10
Het educatief pakket biedt leraren kleuter- en lager onderwijs activiteiten aan die vertrekken vanuit het belang van fruit en groenten als onderdeel van een evenwichtige voeding en een gezonde leefstijl. Het pakket laat toe om vanuit de schoolfruitactie Tutti Frutti een invulling te geven aan voedingseducatie. De leraar maakt een keuze in de activiteiten en komt zo tot een programma op maat van de klas en het leergebeuren. De activiteiten zijn inhoudelijk geordend in vier delen: gezondheid, leefstijl, techniek en educatie duurzame ontwikkeling; en in drie moeilijkheidsgraden. Brochure en website straling en scholen Bij de goedkeuring van de planning 2012 was de vraag gesteld door het departement Onderwijs om een website en brochure uit te werken, op dat moment was echter nog niet duidelijk of hiervoor ook ad hoc projectfinanciering ter beschikking zou worden gesteld. Voorjaar 2012 werd duidelijk dat dit niet mogelijk was. Op aandringen van het departement Onderwijs en in overleg met TOVO werd afgesproken dat VIGeZ (stafmedewerker gezondheid en milieu) toch tegen eind juni een beknopte herwerking zou doen van het draaiboek straling, binnen de eigen reguliere werking. Deze herwerking is gebeurd binnen de afgesproken tijdsinvestering (5 werkdagen) en de afgesproken deadline (eind juni). In het najaar heeft het departement Onderwijs hierop voortgewerkt. VIGeZ verleende hierbij verder advies. Het VIGeZ nam deel aan de studiedag waarop de brochure werd voorgesteld en maakte deze ook bekend via zijn communicatiekanalen: via VIGeZine en Loginfo werd zowel de studiedag als de brochure gecommuniceerd, op www.mmk.be maakte VIGeZ een eigen webpagina om de brochure te promoten en ook de MMK s zullen dit via hun eigen contacten ook nog verder communiceren naar de scholen toe. Invloed van reclame op kiezen van dranken en tussendoortjes : module voor leerlingen en leerkrachten secundair onderwijs binnen Kieskeurig De module jongeren en reclame vormt een uitbreiding op het educatief materiaal voor leerlingen van het secundair onderwijs binnen de methodiek Kieskeurig. Zoals bij de module winkeloefeningen: dranken en tussendoortjes is het de bedoeling om leerlingen bewust te maken en kritische keuzes te leren maken op het vlak van voeding. Jongeren maken kennis met de verschillende reclamekanalen en technieken. Dit gebeurt op een interactieve manier aan de hand van voorbeelden uit de voedingsreclame en praktische oefeningen. Leerkrachten kunnen gebruik maken van de bijhorende interactieve powerpointpresentatie. In het bijhorend document vinden ze de nodige achtergrondinformatie, een situering in het onderwijscurriculum en de gebruikte referenties. Het materiaal was klaar eind 2012, de verspreiding zal gebeuren vanaf voorjaar 2013 na overleg met de onderwijssector. Extra VIGeZ-publicaties: Brochure Een kar vol praktijkvoorbeelden voor een vernieuwend lokaal gezondheidsbeleid. Deze bundel bevat concrete lokale gezondheidsprojecten, aangeleverd door Logo s en VAD, en een motivering voor een integrale aanpak van gezondheid op lokaal niveau. Deze brochure is een vervolg op de brochure Trekt u de kar van een vernieuwend lokaal gezondheidsbeleid. De brochure is downloadbaar op http://www.vigez.be/gezondegemeente, de gedrukte versie wordt voornamelijk via Logo s verspreid naar lokale besturen. Thematische fiches en algemene gezondheidsfiche voor lokale besturen, aansluitend bij de Beleids- en Beheerscyclus van de gemeente Per gezondheidsthema is een thematische fiche opgemaakt, bijv. tabak in de Beleids- en Beheerscyclus van de gemeente, deze fiches werden opgemaakt door VIGeZ en VAD (voor A&D). De thematische fiches zijn complementair te gebruiken met de algemene fiche Gezondheid in de Beleids- en Beheerscyclus waarin vier strategische doelen zijn uitgewerkt die op maat kunnen ingepast worden in de lokale meerjarenplannen. De fiches zijn downloadbaar op http://www.vigez.be/gezondegemeente, en worden per Logo en CGG verspreid. De actieve voedingsdriehoek De actieve voedingsdriehoek onderging een herziening, de herziene versie werd begin 2012 gelanceerd samen met twee nieuwe publicaties. Het handboek De actieve voedingsdriehoek voor docenten en 11
studenten bachelor voedings- en dieetkunde, diëtisten, voedingsvoorlichters en preventiewerkers en het boek Bewust eten kiezen, kopen en klaarmaken voor iedereen met interesse voor gezonde voeding. Deze zijn beschikbaar op de website van VIGeZ en in gedrukte vorm (uitgave bij ACCO). Vanhauwaert, E. (2012) De actieve voedingsdriehoek. 124 p., Acco, 978-90-334-8639-5, www.uitgeverijacco.be Neven, L., Vanhauwaert, E., Morren, K. (2012) Bewust eten, kiezen, kopen en klaarmaken. 144 p., Acco 978-90-334-8636-4, www.uitgeverijacco.be Hiernaast werden de andere materialen van de actieve voedingsdriehoek zoals de praktische voedingsen beweeggids, affiches, A3 basisfolder van de actieve voedingsdriehoek herzien en aangepast. Nieuw is ook de actieve voedingsdriehoek op duurzame canvas voor voorlichters en een postkaart om de bekendmaking te ondersteunen. Tandvriendelijk voedingsadvies In 2012 werd in samenwerking met VVT, VWGT, Logo s en VBVD een proces van herziening opgestart voor het document tandvriendelijk voedingsadvies dat in 2006 voor de eerste maal werd opgesteld. Dit resulteerde in een vernieuwd document dat sinds december 2012 wordt verspreid door de betrokken partners bij hun doelpubliek en raadpleegbaar is op www.vigez.be, www.vbvd.org en www.tandarts.be Update draaiboek zendantennes een hot item!. Het draaiboek zendantennes een hot item! werd geactualiseerd door VIGeZ i.s.m. het departement LNE. Het draaiboek werd volledig gescreend op onduidelijkheden en aangepast. Er werden twee nieuwe fiches geschreven over de classifisering van IARC en het advies van de Raad van Europa. De tekst en bijlagen werden geactualiseerd voor nieuwe technologieën (4G en WiMax), nieuwe wetgeving, nieuwe informatieve websites en nieuwe communicatiestrategie omtrent het voorzorgsprincipe. Voor de MMK s werd een draaiboek opgesteld voor de communicatie van deze update met daarbij een lijst van te contacteren personen, een voorbeeldmail, voorbeelden van artikels voor op website en in gemeentebladen. Rapport Resultaten van de risico-inventarisatie zware metalen van scholen uit de hotspot regio s Op basis van de checklist risico-inventarisatie zware metalen (bijgevoegd bij pakket Speel op Veilig), ingevuld door 58 scholen uit de vervuilde regio s, kon het VIGeZ de situatie m.b.t. zware metalen bij scholen in kaart brengen. De resultaten werden door het VIGeZ neergeschreven in een rapport. Samenwerkende partners hierbij: AGION, departement Onderwijs en de MMK s van de betreffende regio s. Het rapport werd gepubliceerd eind februari 2012. De oorspronkelijke publicatiedatum was december 2011, maar omdat er werd beslist om ook scoretabellen voor de scholen op te maken, is de publicatie van het rapport twee maanden uitgesteld. Communicatie over de resultaten gebeurde via een persbericht (met als gevolg verschillende krantenartikels, een radio- tv-interview zie persoverzicht); via de nieuwsbrief VIGeZINE, Loginfo, website en nieuwsbrieven van Logo s; communicatie naar de individuele scholen per brief; voorstelling van het rapport op de commissie Gezondheidsbevordering van VLOR. Scoretabellen zware metalen (1 per school in risicogebieden) communicatie per brief naar de scholen Hoewel dit oorspronkelijk niet was gepland, werd naar aanleiding van de resultaten uit het rapport resultaten van de risico-inventarisatie zware metalen beslist om elke school een individuele scoretabel te bezorgen. Elke scoretabel gaf op een overzichtelijke manier voor de betreffende school een beoordeling van het beleid rond zware metalen op school. Samen met de scoretabel ontving elke school nog een begeleidende brief en een korte samenvatting van het rapport risico-inventarisatie zware metalen. Alles werd opgemaakt door VIGeZ en digitaal verstuurd naar de Logo s. De Logo s zorgden ervoor dat alles per brief bij de scholen geraakte. Niet-afgewerkte VIGeZ-publicaties: Publicatie projectmatig werken Vernieuwde versie van het boek Projecten voor Gezondheidspromotie. Een handleiding voor kwaliteitsvol werken. Deze publicatie kon niet worden uitgewerkt omdat er geen ruimte voor was binnen de planning 12
van de auteurs (senior stafmedewerkers). Reden hiervoor: het vertrek van de senior stafmedewerker wetenschappelijke ondersteuning en overname van taken door de andere seniors in combinatie met andere belangrijke prioriteiten, o.a. actieplan gezonde gemeenten en grotere tijdsinvestering in projecten (afwerking educatief pakket Tutti Frutti voor basisonderwijs, herhaalde herwerkingen en overleg voor projectvoorstel voeding/bewegingsbeleid in secundair onderwijs). De nieuwe inzichten in projectmatig werken aan gezondheidspromotie worden wel meegenomen in adviesverstrekking en de vorming op maat projectmatig werken. Brochure voor werknemers over geestelijke gezondheidsbevordering In uitvoering van het project Fit in je Hoofd, extra projectfinanciering. Tijdens de vergadering van 19 januari 2012 tussen VAZG en VIGeZ werden een stand van zaken en afspraken voor uitvoering van het projectplan FijH in 2012 gemaakt. Op dit overleg werd beslist om een methodiek uit te werken naar ouderen. De uitwerking van een brochure naar werknemers werd hierdoor geschrapt (zie verslag van deze vergadering, bijlage 3). Periodieke publicaties: Het attenderingsbulletin (elektronisch). Het attenderingsbulletin voor beleidsinformatie en vakliteratuur verscheen negen keer. Ook in 2012 bleef het aantal abonnees stijgen: van 215 naar 257. Omdat voor de productie van het bulletin gebruik wordt gemaakt van de Endnote-databank, blijft de gepubliceerde informatie permanent beschikbaar. De Loginfo (elektronisch): e-nieuwsbrief voor samenwerking met Logo s en voor snelle Logogerichte attendering. De Loginfo verschijnt niet langer wekelijks omdat steeds meer communicatie onmiddellijk en rechtstreeks gebeurt via mail. Bedoeling was dat het nieuwe digitale uitwisselingsplatform (zie verder) aan deze behoefte van snelheid tegemoet zou komen en tegelijk de overvloed aan communicatie via mails stopzetten. In 2012 werden nog 7 Loginfo s verstuurd met berichten die bestemd waren voor een breed spectrum van Logomedewerkers. VIGoureus Cahier: niet verschenen in 2012 omdat er het jaar tevoren geen symposium gezondheidspromotie plaatsvond. In september 2011 was er de viering 20 jaar gezondheidspromotie in Vlaanderen. Elektronische nieuwsbrief Vigezine. De e-nieuwsbrief met kort nieuws over gezondheidspromotie en aanverwante thema s werd in 2012 tien keer verstuurd. Het aantal abonnees steeg in deze periode van 2602 naar 3171. Catalogus: Sedert 2012 verschijnt de catalogus digitaal op www.vigez.be. Bestelbare materialen worden aangeboden via de webshop. Wat de bestellingen betreft is het beeld van de laatste jaren identiek gebleven: de vraag naar alle materialen en publicaties rond het thema voeding blijft hoog en overtreft de andere thema s. De actieve voedingsdriehoek blijft de favoriet, met dit jaar de boeken over de vernieuwde voedingsdriehoek als nieuw aanbod. Op grote afstand volgen het pakket Bewegingstussendoortjes in de klas en het spel Huisje Weltevree. Vormingsaanbod voor- en najaar 2012 (bijlage 4). Het VIGeZ kondigt zijn opleidingen aan via een voorjaarsen een najaarsaanbod. Het vormingsaanbod wordt uitsluitend digitaal bekendgemaakt. De basiscursus gezondheidspromotie, die twee maal per jaar wordt georganiseerd, blijft een vaste waarde en is steevast volgeboekt (zie opdracht 15). Daarnaast wordt training van methodieken aangeboden (in 2012: winkeloefeningen, de Goed-gevoel-stoel, zelfevaluatie van gezondheidsbeleid op school, motiveren tot rookstop, train de trainers mammobox). Verschillende trainingen werden uitgewerkt in het kader van lopende projecten zoals Uitgerookt, Crossing Bridges, nv Gezond. De twee trainingen rond het gebruik van sociale media in het najaar konden op veel belangstelling rekenen. De master class Gezond leven in uw gemeente voor lokale gezondheidsambtenaren die in 2011 was opgestart is in het voorjaar 2012 afgewerkt. Voor CGG-preventiewerkers werd in september een voorstelling van courante methodieken voor tabakspreventie ingericht met het oog op de integrale aanpak van TAD. Verder is er een uitgebreid vormingsaanbod op maat. Bekendmaking vormingsaanbod: via website, mail naar Logo s, leden themagroepen, voorzieningen, CLB en andere intermediairs. 13
VIGeZ-jaarverslag 2011. Overzicht van de belangrijkste realisaties en trends binnen de VIGeZ-werking in 2011. In 2012 verscheen het jaarverslag in een kleiner formaat en werden enkel de belangrijkste topics erin opgenomen. Het volledige jaarverslag verscheen op de website www.vigez.be. Oplage: 1.000 ex. Verspreiding: ruim verspreid onder de klantenrelaties, partners en intermediairs (o.a. voorzieningen, Logo s, beleid, ) Gezond Milieu: driemaandelijkse nieuwsbrief over gezondheid en milieu. Deze nieuwsbrief van het medisch milieukundig netwerk wordt opgesteld door een redactie bestaande uit vertegenwoordigers van het Steunpunt Milieu en Gezondheid, Toezicht Volksgezondheid, het departement LNE en VIGeZ. Zie: www.medischmilieukundignetwerk.be. VIGeZ werkte mee aan de invulling van de site en de eindredactie van de nieuwsbrief. INDICATOR 3: AANTAL DOCUMENTATIEVERLENINGEN OP VRAAG In 2012 bleef het aantal vragen naar documentatie en informatie constant: 1.088 tegenover 1.170 documentatievragen in 2011. Dit constante cijfer verdoezelt verschillende onderliggende evoluties: enerzijds het dalend aantal vragen naar ondersteuning bij het online registreren in het kader van Logoprojecten die door het VIGeZ worden gecoördineerd (Wedstrijd Rookvrije Klassen, Fruit op School). Dit is positief want het geeft aan dat online registreren steeds meer ingeburgerd raakt in de sector. Anderzijds worden sinds 2012 de promotiematerialen voor Fit in je Hoofd ook verzonden door het VIGeZ voorheen door het agentschap (111 verzendingen op vraag van FijH-materialen in 2012). Het aantal echte informatievragen blijft minstens constant: in 2012 hebben we moeten vaststellen dat veel telefonische informatievragen niet geregistreerd worden door de medewerkers (werkdruk) waardoor de cijfers geen exact beeld weergeven. Vanuit deze vaststelling is dan ook met het agentschap afgesproken om vanaf 2013 op een andere manier te registreren: informatie en kleine adviesvragen zullen 2 keer per jaar gedurende 2 weken punctueel geregistreerd worden. Duidelijk is wel dat de sector 1 waaruit de meeste vragen voor documentatie blijven komen de Logo-sector is: 398 vragen tegenover 445 in 2011, of een kleine daling met 12 %. Onderwijs blijft als sector op de tweede plaats met 168 vragen en de gezondheidszorg blijft de derde grootste informatievrager (81 vragen). De vragen naar informatie vanuit de overheid stegen licht (62 tegenover 56). Het aantal vragen vanuit de media blijft gestaag groeien (zie opdracht 3). De meeste informatievragen worden gesteld over de methodieken FitinjeHoofd (159 vragen, hoofdzakelijk naar promotiematerialen), NokNok (61 vragen) en de Goed-gevoel-stoel (45 vragen). Het dalend aantal vragen met betrekking tot Fruit op School (32 vragen, dit is slechts 1/5 e van de vragen in 2011) en de Wedstrijd Rookvrije Klassen (59, dit is nog 1/3 e van de vragen in 2011) tonen aan dat online registeren voor Vlaamse projecten meer en meer vanzelfsprekend en gebruiksvriendelijk is. Nieuw zijn de 53 documentatievragen over de methodiek 10.000stappen (VIGeZ-opdracht via BVR dd.16/12/2011). INDICATOR 4: AANTAL CONSULTATIES VIA DE VIGEZ-WEBSITE VIGeZ-hoofdsite bezoekers pageviews www.vigez.be 150857 599359 Portaalsites bezoekers pageviews www.gezondeschool.be 2.251 4.971 www.gezondeinspiratie.be 4.207 12.962 www.gezondwerken.be 2.090 www.gezondheidstest.be 60.956 293.670 www.fruit-op-school.be 27.750 188.821 www.boebs.be 7.492 24.178 1 In de registratie per sector zijn de vragen m.b.t. het versturen van materialen FijH niet inbegrepen. 14
Projectwebsites bezoekers pageviews www.schoolsnakker.be 3.374 13.509 www.feelfree.be 3.867 27.130 www.fitinjehoofd.be 80.969 313.930 www.noknok.be 16.171 62.934 www.lekkerfris.be 8.116 21.451 www.airatschool.be 2.871 10.286 Vlaanderenstoptmetroken.be 7.931 42.483 www.nvgezond.be 4.941 15.746 www.motiverentotrookstop.be 20.201 67.944 www.zotvangezond.be 4.471 35.704 www.mmk.be 70.048 142.618 mijndriehoek.be 83.025 1.219.048 koolstofmonoxide.be 3.807 eikenprocessierups.be 2.332 10000stappen.be 64.011 347.631 verdieneenbeloning.be 10634 59513 Totalen 627.685 2.349.932 VIGeZ-deelsites: deze links verwijzen naar een onderdeel van vigez.be, deze bezoekers zijn dus een onderdeel van de bezoekers die vigez.be krijgt. MMK-deelsites: links die verwijzen naar mmk.be/ Website www.vigez.be en portaalsites: Wie regelmatig de nieuwsrubriek op de VIGeZ-website erop nakijkt, zal merken dat het VIGeZ de vinger aan de pols houdt. Zo verschenen er o.a. reacties op artikels over de voedselzandloper, de gevaren van fijn stof, de (on)gezonde eigenschappen van appels, de aandacht voor gezond leven in de partijprogramma s, etc. Met 599.359 pageviews en 150.857 bezoekers evenaart vigez.be nog niet het niveau van vig.be in 2009. Sedertdien zijn er echter verschillende projectsites en portaalsites bijgekomen. Samen bereiken de VIGeZwebsites in totaal 627.685 bezoekers, met 2.349.932 pageviews. Zoals uit bovenstaand overzicht blijkt, kregen mijndriehoek.be, fitinjehoofd.be, mmk.be, 10000stappen.be en gezondheidstest.be de meeste bezoekers over de vloer. Nieuwe websites(pagina s): Gesloten pagina s: digitaal informatie-uitwisselingsplatform met Logo s (vervanging huidige extranet met uitgebreidere mogelijkheden cf. MMK-forum, dropboxsysteem, ) In 2012 is een verkenning gedaan naar de mogelijkheden om een digitaal uitwisselingsplatform op te zetten voor de Logo s en, in uitbreiding, voor alle intermediairs betrokken bij gezondheidspromotie. Een gemengde werkgroep (VIGeZ-Logo s) onderbouwde en werkte een projectplan uit voor de ontwikkeling van een digitaal kennis- en communicatieplatform. De beslissing tot oprichting van deze gemengde werkgroep werd genomen na voorstelling op het interlogo van maart van het digitaal uitwisselingsplatform Wingez. Wingez is uitgewerkt door het Nederlands Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie en werd gebruikt door de sector van preventieve gezondheidszorg in Nederland. Omdat de Logo-coördinatoren de nood voelden aan extra toelichting over de mogelijkheden en het nut van een digitaal kennis- en communicatieplatform volgde op het interlogo van mei nog een extra toelichting over kenni.s.m.anagement door Dieter Van Parys (MMK). Inspiratie werd ook gevonden bij Kennisnet Nederland (uitgewerkt voor de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten in Nederland). 15
Het door de werkgroep uitgewerkte projectvoorstel was echter zeer ambitieus, met uitgebreide functionaliteiten, waardoor enkel uitvoerbaar mits extra middelen en mankracht voor de coördinatie van het project, voorbereiding van implementatie ifv gebruik door Logo s en brede sector van GP, later onderhoud en vernieuwing van platform,. Eind 2012 werd beslist om niet verder te gaan met de uitwerking van een digitaal-uitwisselingsplatform. Deze beslissing kwam er na ontvangst van offertes, na overleg met het VAZG i.v.m. wenselijkheid van dergelijk grootschalig communicatieplatform en de koppeling/complementariteit hiervan met het CIRRO, en na aftoetsing bij de andere GP-organisaties op het sectoroverleg naar samenwerkingmogelijkheden die, hoewel zeer geïnteresseerd, niet de mogelijkheid zagen tot actieve (financiële) participatie. In 2013 wordt naar een goedkoper en beperkter alternatief gezocht (bv. Office 365 en Sharepoint). Nieuwe en geactualiseerde pagina s over gezondheidsbevordering naar en voor kansengroepen http://www.vigez.be/home kansengroepen Nieuwe en geactualiseerde pagina s over wetenschappelijke ondersteuning http://www.vigez.be/home kennis en kwaliteit Nieuwe en geactualiseerde pagina s over geestelijke gezondheidsbevordering http://www.vigez.be/home geestelijke gezondheid. Actualisatie van bestaande portaalsites en project-websites: www.fruit-op-school.be: met aandacht voor aanpassingen in het kader van ontwikkelingen inzake EU School Fruit. De website wordt up to date gehouden, inclusief de toevoeging van het nieuwe educatief materiaal in Jommeke lay-out. Door de werkgroep LOS (Vlor), waarvan VIGeZ actief lid is, werd een document rond ouderparticipatie uitgewerkt. Tutti Frutti werd hierbij als concreet voorbeeld uitgewerkt. Dit resulteerde in een bijkomend tabblad voor ouders op de website www.fruit-op-school.be. www.10000stappen.be: de website werd permanent actueel gehouden. www.fitinjehoofd.be: De website werd actueel gehouden. Links, filmpjes en foto s werden op regelmatige basis nagekeken en aangepast en de activiteitenlijsten en vormingsdata werden aangepast naargelang de activiteiten die werden doorgegeven door partners. Tevens werd er voor gezorgd dat er een plaats is voor of duidelijke verwijzing naar de doelgroepspecifieke methodieken m.b.t. geestelijke gezondheidsbevordering (Goed gevoel stoel, NokNok, Zilverwijzer). Op basis van grondig vooronderzoek werd een concept uitgewerkt voor een portaalsite geestelijke gezondheidsbevordering zodoende dat de methodieken en het kader van geestelijke gezondheidsbevordering meer bekendheid verwerven bij het brede publiek, professionals en intermediairs. Dit vond een neerslag in het projectplan Ontwikkeling Portaalsite Geestelijke Gezondheidsbevordering en werd aan het Agentschap bezorgd. De website is een instrument mede ter ondersteuning van de Logo s. Het up-to-date houden van de website gebeurt door de projectmedewerker gefinancierd met aparte projectfinanciering VAZG. www.noknok.be: Deze website voor geestelijke gezondheidsbevordering bij jongeren die in september 2011 gelanceerd werd, is regelmatig geüpdate met verhalen van jongeren die bij de thema ingang (woordwolk) aan het juiste thema gekoppeld worden, het uploaden van filmpjes, posten van nieuwe poll s, In juli 2012 werd ook een Facebookpagina opgestart waarop verschillende malen per week tips en actualiteiten gepost worden. Goed gevoel stoel (http://www.fitinjehoofd.be/goedgevoelstoel.aspx). Ook de goed gevoel stoel pagina s werden up to date gehouden. www.verdieneenbeloning.be: periodieke site van de 24 uur niet roken campagne waarop deelnemers zich kunnen inschrijven en feedback ontvangen. Met projectfinanciering VAZG. De website was online tijdens de projectperiode (april-juni). 1.708 rokers gingen op de Werelddag zonder Tabak de uitdaging aan om 24 uur niet te roken. Hiervan hebben 674 zich aan hun belofte gehouden, en 24 uur geen sigaret aangeraakt. 60 % van de deelnemers hebben zich via de website www.verdieneenbeloning.be aangemeld, 27 % van de deelnemers hebben zich telefonisch ingeschreven via Tabakstop en de overige 13 % werd manueel ingeschreven door het VIGeZ. Op de website verdieneenbeloning.be werden de regionale programma s vermeld en kon het aantal inschrijvingen per provincie worden gevolgd. www.fitteschool.be: de website wordt onderhouden door de Stichting Vlaamse Schoolsport met advies van VIGeZ. In 2012 werden actiefiches van nieuwe methodieken, acties en materialen toegevoegd. VIGeZ gaf telkens advies over de kwaliteit van de materialen en schreef mee teksten uit. De organisatie en opvolging van de Fitte schooldag was de hoofdactiviteit in 2012: VIGeZ vulde voor SVS een deel van het voedingsprogramma in en gaf advies over invulling, verloop en feedback naar de scholen. www.gezondeschool.be: omdat de website grondiger vernieuwd wordt dan oorspronkelijk gepland, zal de herwerkte website klaar zijn voorjaar 2013. Naast volledige inhoudelijke actualisatie en 16
vernieuwing wordt de site ook structureel herwerkt, conform de structuur van de andere settingwebsites (www.gezondegemeenten.be en www.gezondwerken.be). www.evaluatie.gezondeschool.be: geen aanpassingen www.feelfree.be: in 2012 werd nagegaan of de methodiek en bijhorende website moet worden aangepast. Samen met de Logo s heeft VIGeZ, op basis van een uitgevoerde evaluatie door Hogeschoolstudenten Antwerpen en ervaringen van Logo-medewerkers, opgelijst wat de knelpunten voor implementatie zijn en welke oplossingen mogelijk zijn. De gesignaleerde problemen betreffen, zo blijkt uit Logo-feedback, zowel de methodiek als de verbetering van de randvoorwaarden voor implementatie. Beslist werd om de update van Logo Brugge-Oostende (start voorzien najaar 2012) af te wachten en, indien positieve resultaten, implementatie op Vlaams niveau van de vernieuwde Feel free voor te bereiden. Omwille van een personeelswissel in Logo Brugge-Oostende werd de update echter door het Logo on hold gezet. VIGeZ heeft daarom de update opnieuw in zijn planning 2013 opgenomen, met focus op beroeps- en bijzonder onderwijs (als onderdeel van aanpak voor rokers met lage SES en met de hulp van erkende tabakologen). www.hartelijkebuurt.be: de aangepaste applicatie werd opgenomen in het ad hoc project voedingsen bewegingsbeleid in kleine gemeenten Zot van Gezond en wordt verder via deze weg geïmplementeerd. www.gezondheidstest.be: nieuwe pagina over de actieve voedingsdriehoek op www.gezondheidstest.be. Deze pagina is online geplaatst naar aanleiding van de lancering van de herziene actieve voedingsdriehoek in maart. www.mijndriehoek.be: De nodige aanpassingen naar aanleiding van de herziening van de actieve voedingsdriehoek zijn opgelijst en uitgevoerd. www.gezondeschool.be/kieskeurig: In het online analyse-instrument Kieskeurig is het niet meer nodig de hele vragenlijst in één keer te doorlopen. Najaar 2012 werd deze in de onderdelen educatie, beleid, en aanbod uitgesplitst zodat je dit per onderdeel kan invullen en het advies op maat per onderdeel of als één geheel kan opvragen. www.mmk.be: nieuwe fiches/webpagina s/nieuwsberichten over diverse actuele thema s (i.s.m. Logo s). Op de site zijn nieuwe pagina s gemaakt met informatie voor huisartsen. Deze informatie zal begin 2013 worden doorgegeven aan Domus Medica en is door de MMK s eind 2012 al verspreid naar de voorzitters van de huisartsenkringen en/of de LOK s. Nieuwe fiches zijn op de site toegevoegd over : ambrosia vast opgestelde zendantennes (gsm, umts, astrid, 4G, LTE, WiMax) bedwants fogging kwik IARC Raad Van Europa). De fiches over ozon/hitte, hoogspanning, minerale vezels, schimmel, formaldehyde, huisstofmijt, CO en VOS zijn geactualiseerd. Er werden 21 nieuwsberichten geplaatst en nieuwe webpagina s gemaakt over lood in drinkwater demowoning Brugge bedrijven en communicatie,. Daarnaast zijn verschillende pagina s ge-up-date: pagina over ons, alle pagina s over bonk, eikenprocessierups, regio-pagina Antwerpen, straling, onderwijs, huisartsen,. Eind 2012 werd ook een offerte opgesteld voor een nieuwe website. www.eikenprocessierups.be: recente nieuwsbrieven geplaatst www.koolstofmonoxide.be: geen aanpassingen www.lekkerfris.be: toevoeging nieuwsbericht over zon en ozon, informatie over loden leidingen en drinkwater www.airatschool.be: toevoeging toepassing a@s in verschillende vakken, bondige presentatie (powerpoint), FAQ-vraag (waarom meten we CO²) Op beide websites: implementatie van nieuw inschrijvingssysteem, nieuwe excel-tool, en aanmaak van een facebook-pagina die actueel wordt gehouden door de werkgroep MGOS. Onderhoud van de sites gebeurt samen met de MMK van Logo Zenneland. www.nvgezond.be (externe financiering ESF). nv gezond heeft een toolbox ontwikkeld om -in het kader van interbedrijfssamenwerking- op een laagdrempelige manier gezondheidsactiviteiten op te zetten. Deze toolbox met praktische werkinstrumenten is gratis en integraal te downloaden op de www.nvgezond.be. De website is ook een van de communicatiekanalen via welke de wedstrijd nv gezond award gelanceerd werd. De eerste 8 inschrijvers voor de wedstrijd kregen een gratis startpakket met dienstverlening, waardoor de opgeleide deskundigen meteen ervaring konden opdoen bij het begeleiden van bedrijven en het uitvoeren van de consultaties leefstijladvies. Ook de uitreiking van de nv gezond award op 27 september 2012, de voorstelling van de jury en de bekendmaking van de 2 winnaars (één uit de categorie individuele KMO en een tweede uit de categorie bedrijventerreinen ) werden via de website bekend gemaakt. Na evaluatie van de deelnamedossiers werden tevens een aantal good practcies op de website geplaatst die als inspiratie voor andere KMO s en hun bedrijfsleiders kunnen 17
dienen. Tot slot werd ook een overzichtstabel op de website geplaatst waar KMO s eenvoudig terecht kunnen voor het vinden van dienstverleners voor verschillende gezondheidsthema s. www.gezondwonen.be: geen inhoud geplaatst: deze website zal worden gebruikt in kader van het project Gezond Wonen (zie verder) Actualisatie van bestaande databanken: www.gezondeinspiratie.be: databank met bestaande gezondheidsinterventies naar kansarme doelgroepen, algemeen en thematisch (zie eerder) Databank INVENT: databank met educatieve materialen voor het onderwijs over gezondheid en gezondheidsthema s. Databank Meetinstrumenten: databank met meetinstrumenten die aansluiten bij de inhoudelijke werking van VIGeZ. Doczone gezondheid en milieu http://dms.mmk.be: studies, projecten, documenten, brochures, folders, verslagen over de medisch milieukundige werking in Vlaanderen permanente aanvulling (60 plaatsingen) Forum Gezondheid en milieu. Permanente aanvulling. In 2012 werden een 150-tal posts op het forum geplaatst. Daarnaast worden heel wat documenten gedeeld via dropbox (zowel permanente documenten als werkdocumenten). CIRRO: Het ondersteuningsaanbod voor Logo s werd up to date gehouden voor de verschillende gezondheidsthema s, settings en doelgroepen, conform de afspraken met het agentschap. In kader van het overleg over CIRRO heeft VIGeZ, op vraag van het agentschap, een voorstel uitgewerkt voor vereenvoudiging van de actiestrategieën. Na overleg met de sector werden deze vereenvoudigde actiestrategieën binnen CIRRO toegepast vanaf najaar 2012. Er werd ook afgesproken dat de kwaliteitscriteria, die VIGeZ uitwerkte en gebruikt voor het toetsen van de ondersteuningsmiddelen van andere organisaties, vanaf najaar 2012 ook door de andere partnerorganisaties als toetsingscriteria zullen worden gebruikt. De servicepagina s waartoe de medewerkers van het agentschap, Logo s en VIGeZ toegang hebben, werden actueel gehouden. Communicatieplannen: Het communicatieplan van VIGeZ 2012 voor de thema s/settings en doelgroepen is aan het agentschap bezorgd eind januari. Dit communicatieplan van VIGEZ als organisatie sluit aan bij het ruimer communicatieplan van het actieplan voeding en beweging, waar ook advies voor werd verleend (zie opdracht 2). In 2012 werd ook een aanvang gemaakt met de introductie van nieuwe mediatechnieken: ontwikkelen digitaal informatie-uitwisselingsplatform met Logo s (zie eerder). Gebruik van QR s op alle nieuwe publicaties: gebeurt systematisch. Verdere toepassingen volgden na interne vorming (in kader van het VTO-beleid) voor het voltallige personeel: conversation starters door Talking Heads. Na deze vorming werd een audit uitgevoerd over de aanwezigheid van het VIGeZ in de sociale media, evenals een enquête bij Logo s en andere intermediairs in de sector gezondheidspromotie. Het resultaat is dat het VIGeZ aan de slag gaat met Twitter (zie verder) en dat de nood bevestigd werd aan een communicatieen uitwisselingsplatform. Een social media policy voor het VIGeZ als organisatie werd afgewerkt in het najaar (bijlage 5). Een sociale media policy regelt het gebruik van sociale media in een organisatie en biedt een antwoord op vragen als: Waarop moet je letten bij sociale media? Wat doe je wanneer iemand kritiek heeft op de organisatie waarin je werkt? Wie spreekt in naam van de organisatie? De sociale media policy maakt de VIGeZ-medewerkers met andere woorden bewust van de impact van sociale media. Gebruik van de nieuwe media door VIGeZ in 2012: Twitter: Het VIGeZ heeft sinds het najaar van 2012 een Twitter-account (@VIGeZine) aangemaakt die beheerd wordt door de communicatiemanager. Vormingen, studiedagen, nieuwe brochures en folders, persberichten en actualiteit worden via Twitter bekendgemaakt. Vanaf nu zal de VIGeZ Twitter-account ook worden meegenomen in nieuw communicatiemateriaal. 18
Ook voor het project gezonde gemeente bestaat er een Twitter-account: @GezondeGemeente. Die wordt beheerd door de stafmedewerker gezonde gemeente, in samenspraak met de communicatiemanager. Facebook: Momenteel heeft VIGeZ 4 Facebook-pagina s waarvan 3 actief worden beheerd door de communicatieverantwoordelijke: - 10.000 stappen: 2 keer in de week wordt er gepost op de Facebook-pagina van 10.000 stappen. Dit kan gaan van tips en weetjes tot nieuwe 10.000 stappen wandelroutes en artikels uit de actualiteit. De pagina richt zich naar volwassenen vanaf 18 jaar. - Tutti Frutti: 1 à 2 keer in de week wordt er gepost op de Facebook-pagina van Tutti Frutti. Net zoals bij 10.000 stappen worden er vooral tips, weetjes en artikels uit de actualiteit gepost, maar ook informatie over de wedstrijd (start van de inschrijvingsperiode en bekendmaking van de winnaars). De pagina richt zich naar leerkrachten uit het basisonderwijs. - NokNok: tot eind 2012 werd er 5 keer in de week gepost op de Facebook-pagina van NokNok. Die werd beheerd door het communicatiebureau Content Cowboys. Net zoals bij 10.000 stappen en Tutti Frutti worden er tips, weetjes en artikels uit de actualiteit gepost. De pagina richt zich naar jongeren van 13 tot 16 jaar en naar jeugdorganisaties. Afhankelijk van nieuwe (project)financiering wordt hiermee verder gegaan in 2013. - VIGeZ: De VIGeZ-facebook-pagina wordt op een andere manier beheerd dan de andere pagina s, omdat het een te grote doelgroep aanspreekt. Ze wordt vooral gebruikt als extra communicatiekanaal voor de VIGeZ-website. - In 2013 zal er een nieuwe Facebook-pagina in het kader van de website www.vlaanderenstoptmetroken.be gecreëerd worden. VIGeZ organiseerde ook een opleiding voor intermediairs Sociale media in uw communicatieplan toegespitst op gezondheidspromotie. Deze opleiding die ingevuld werd door de Kwaliteitsacademie Nederland (TNO) ging door op 20 en 27 september (zie opdracht 15). INDICATOR 5: AANTAL DOWNLOADS VAN SPECIFIEKE PRODUCTEN PDF's aantal downloads presentatie_actieve_voedingsdriehoek.pdf 2867 VD_praktischegids_2012.pdf 2536 VD_praktischegids_fiches-per-groep_2012.pdf 2135 VD_driehoek_ZW_leeg.pdf 1568 voedselzandloper-onder-de-loep_artikel-tvd.pdf 1548 VD_praktischegids_fiches-per-leeftijd_2012.pdf 1385 VD_driehoek_affiche_marok.pdf 1258 GV_folder_griep.pdf 1133 VD_aanbevelingen_inname.pdf 1133 VD_driehoek_affiche_turks.pdf 1030 De top 10 van pdf downloads wordt traditiegetrouw aangevoerd door diverse publicaties rond de actieve voedingsdriehoek (zie hierboven), aangevuld met het artikel De voedselzandloper onder de loep en de folder over de griepvaccinatie. INDICATOR 6: AANTAL INHOUDELIJKE ONDERSTEUNINGSINITIATIEVEN BIJ MEDIA-CAMPAGNES VAN DE OVERHEID - 1 augustus 2012: Wedstrijd pimp jouw jeugdlokaal ter promotie van de website NokNok: opmaak persbericht 19
- 10 oktober: Bekendmaking winnaar van wedstrijd pimp jouw jeugdlokaal bij lancering van NokNok.be: voorbereiding persconferentie + opmaak persbericht. Minister Vandeurzen is aanwezig in het winnende jeugdlokaal in Ekeren. Samen met Eline De Munck brengt hij de eerste verfstreken aan op de muren van het jeugdlokaal - 26 oktober: Bekendmaking website Vlaanderen stopt met roken op symposium gezondheidspromotie: opmaak persbericht - 28 november: Jobfit KMO in samenwerking met Fevia: persconferentie + opmaak persbericht INDICATOR 7: RESULTATEN VAN DE TEVREDENHEIDSMETING BIJ DE GEBRUIKERS BETREFFENDE DE ACTUALITEIT VAN DE VERSTREKTE INFORMATIE VIA DE WEBSITE, DE VERSTREKTE DOCUMENTATIE, INFORMATIE EN PUBLICATIES (ÉÉN TEVREDENHEIDSMETING PER CONVENANTPERIODE) De tevredenheidsmeting voor de convenantperiode 2006-2010 is gebeurd in 2008, de resultaten zijn opgenomen in het verslag van het voortgangsrapport 2008. Er komt een nieuwe tevredenheidsmeting in de verlengde periode van het convenant (2011-2015). 20