A gemeente Eindhoven Raadsnummer Inboeknummer 13R5636 13bst01968 Dossiernummer 13.48.551 26 november 2013 Commissie notitie Onderwerp: Armoedebeleid 2014 Inleiding In de commissievergadering M&C over de begroting 2014 heeft wethouder Scholten toegezegd in december met een commissienotitie te komen over een aantal ontwikkelingen op het gebied van armoedebeleid. Dit heeft onder andere te maken met landelijke (voorgenomen) wijzigingen op het gebied van armoedebeleid of regelingen die daar een relatie mee hebben. Ingrijpende en complexe veranderingen staan de gemeenten te wachten als alle voorstellen van kracht gaan worden. Vandaar dat hiervan in een bijlage een overzicht wordt gegeven. Verder is in genoemde commissievergadering aandacht gevraagd voor een aantal specifieke Eindhovense zaken. b b Wettelijke taak Uitvoering WWB en invulling n.a.v. decentralisatie door het Rijk Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college Armoedebeleid is een kerntaak van de gemeente b Onvermijdelijk Vanuit medebewind en wettelijke opdracht door het Rijk Advies gevraagd aan de commissie om Vanuit de kennis en het inzicht van nu, de eerste gedachten te laten gaan over het armoedebeleid voor het jaar 2014. Dit in het licht van voorgenomen wetswijzigingen door het Rijk. Volgend jaar verwachten we meer duidelijkheid over: hoe de wetgeving op diverse onderdelen uitpakt, wat de verwachte effecten zijn en welk budget naar de gemeente komt. Op basis daarvan en de discussie in de commissie van 10 december, komt er een vervolgnotitie met daarin een aantal mogelijkheden.
Deze notitie heeft ook de bedoeling om u te informeren over- en stil te staan bij, alle voorgenomen maatregelen van het Rijk in relatie tot het armoedebeleid. Een en ander betekent dat we nog geen besluiten kunnen nemen om per 1 januari 2014 wijzigingen door te voeren of met nieuwe maatregelen te komen. Dat zal dan in de loop van 2014 gebeuren als er ook meer duidelijkheid is over de vastgestelde wetten en budgetten. Daar aan voorafgaand zal de eerder genoemde vervolgnotitie met uw commissie besproken worden. Deze notitie behandelt de volgende onderwerpen: 1. Chronisch Zieken en Gehandicapten en voorgenomen WWBmaatregelen in relatie tot armoedebeleid; 2. Jongeren en schulden; 3. WIJeindhoven generalist en regelarm budget Argumenten 1. In het Regeerakkoord is opgenomen om de landelijke regelingen voor chronisch zieken en gehandicapten af te schaffen. In het Herfstakkoord is dit voornemen afgezwakt. De fiscale aftrek blijft in afgeslankte vorm intact. De gemeenten moeten met individueel maatwerk compensatie geven. Het Rijk wil ook het armoedebeleid aanpassen, deze staan opgenomen in het wetsvoorstel WWBmaatregelen. Afschaffing Wtcg, CER en versobering fiscale aftrek Het betreft afschaffing Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de Compensatie Eigen Risico (CER). De huidige fiscale aftrek incl. de tegemoetkoming specifieke zorgkosten wordt versoberd. Geplande ingangsdatum is 1 januari 2014. Uit de toelichting op dit wetsvoorstel blijkt het volgende. De motivatie voor afschaffing is gelegen in het feit dat deze instrumenten te ongericht zijn en de doelgroep onvoldoende te identificeren valt aan de hand van criteria. Het beleidsvoornemen/wetsvoorstel voorziet niet in de introductie van een aparte inkomensvoorziening voor chronisch zieken en gehandicapten op gemeentelijk niveau ter vervanging van de af te schaffen regelingen op rijksniveau. De gemeenten behoeven dan ook geen criteria vast te stellen voor de afbakening van de doelgroep van chronisch zieken en gehandicapten. Er dient per individueel geval door de gemeente, onder andere door een toets van de daadwerkelijk gemaakte noodzakelijke kosten, een beoordeling te worden gemaakt. Voor alle huishoudens met recht op een CER-uitkering of een algemene tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten zal gelden dat zij in principe een inkomensverlies zullen hebben en dat de gemeenten alleen in bijzondere gevallen in het kader van de individuele bijzondere bijstand aanvullende inkomensondersteuning kunnen verstrekken. Het begrip maatwerk staat centraal. Aanvankelijk werd dan ook gesproken over de individuele maatwerkvoorziening. Die term suggereert een 2
nieuwe regeling maar dat is dus niet het geval. Het (klassieke) instrument individuele bijzondere bijstand is het geijkte middel om voor deze doelgroep compensatie te bieden. Dat past ook in het voornemen van het Kabinet om de mogelijkheden van dit instrument te verruimen. Het betekent wel dat een inhoudelijke (noodzakelijke zorg/medische kosten) en financiële (inkomen) beoordeling zal moeten worden gemaakt. In de volgende alinea wordt een en ander nader toegelicht. Individuele beoordeling Het wetsvoorstel wordt ook wel getypeerd als de vierde decentralisatie. Naast de voorgenomen decentralisaties van de AWBZ, de Jeugdzorg en Participatiewet. Van een algemene landelijke regeling naar een individuele beoordeling. Dit past in een trend die het Rijk op meerdere onderdelen voorstaat. Zo wordt in het wetsvoorstel WWB-maatregelen de categoriale bijzondere bijstand (voor chronisch zieken en gehandicapten, gezinnen met kinderen en ouderen) afgeschaft per 1 juli 2014. Voor Eindhoven heeft dit geen gevolgen omdat wij die regelingen niet meer hebben, we hebben ze samen laten vloeien in de Meedoenbijdrage. Aanpassing Langdurigheidstoeslag De langdurigheidstoeslag wordt ook per 1 juli 2014 gewijzigd in die zin dat de gemeente altijd een individuele beoordeling moet maken. Thans vindt voor het grootste deel van de doelgroep die min of meer automatisch plaats. Het kost relatief weinig tijd. De regering wil van dat automatische af en staat voor, dat in alle gevallen beoordeeld wordt of er al dan niet zicht is op inkomensverbetering. Verruiming individuele bijzondere bijstand In de toelichting op het wetsvoorstel WWB-maatregelen wordt gesproken over verruiming van de individuele bijzondere bijstand. Dat wil men langs twee wegen bereiken: 1. Door meer betekenis te geven aan adequate, individuele en gerichte inkomensondersteuning. Het maatwerkprincipe is de hoofdregel. Kosten moeten daadwerkelijk noodzakelijk zijn en ook daadwerkelijk gemaakt. Om die reden wordt categoriale bijzondere bijstand, uitgezonderd die voor de collectieve zorgverzekering, afgeschaft. 2. In financiële zin wordt op macroniveau extra geld structureel beschikbaar gesteld. In 2014 80 mln en vanaf 2015 100 mln structureel. Voor Eindhoven worden deze ingeschat op 1,3 mln respectievelijk 1,6 mln. Deze bedragen zijn nog niet definitief. In de decembercirculaire van het Rijk worden de bedragen pas concreet verdeeld. Bij de Kadernota 2014-2017 is hier in die zin al rekening mee gehouden bij de continuering van een aantal verhogingen in de Meedoenbijdrage. Dit geldt ook voor uitbreiding van de doelgroep voor de collectieve zorgverzekering en Meedoenbijdrage van 110% van het sociaal minimum naar 120% van het sociaal minimum. 3
Trendbreuk Er is dus een duidelijke trend ingezet van categoriale (ongerichte) regelingen naar individuele beoordeling, maatwerk. Voor Eindhoven (en voor veel gemeenten) een trendbreuk omdat de afgelopen jaren met kracht ingezet is op terugdringen van uitvoeringskosten door minder regelingen (samenvoeging), bulkverwerking en beoordeling op een aantal beleidsregels. Dat werd ook door de wetgever mogelijk gemaakt door regelgeving. Nu zien we dus de omgekeerde beweging. Beoordeling van de omstandigheden en de aangetoonde noodzakelijke kosten betekent een zwaardere last voor de uitvoering. Enerzijds omdat een maatwerkbeoordeling nu eenmaal meer tijd vergt dan die op basis van een aantal vaste criteria/beleidsregels en het gegeven dat chronisch zieken en gehandicapten nu meer dan in het verleden een beroep op de gemeente zullen doen. De VNG, Divosa en ook het Uitvoeringspanel SZW stellen dat de hiervoor geschetste maatregelen zullen leiden tot een flinke extra belasting van de uitvoering. De regering deelt deze veronderstelling niet en stelt dat gemeenten nu ook al de plicht hebben om een individuele beoordeling te maken. Daarmee voorbijgaand aan de huidige uitvoeringspraktijk zoals die nu in Eindhoven is en ook in veel andere gemeenten. Stapelingseffecten Vermeldenswaardig is ook nog de aandacht die gevraagd wordt voor huishoudens die getroffen worden door een stapeling van maatregelen die op hun afkomen. Hiervoor loopt een onderzoek voor de Eindhovense situatie. De eerste resultaten zijn al bekend, er loopt nog een verdiepingsonderzoek. De uitkomst is in feite een grote database waaruit inkomenshoogte en gebruik van regelingen en de combinaties daartussen, te herleiden valt. Op deze wijze willen we risicogroepen in beeld brengen, de omvang daarvan kunnen vaststellen. Hiermee kunnen we budgettaire effecten beter inschatten bij beleidsoverwegingen. In de vervolgnotitie die we met uw commissie willen bespreken gaan we hier nader op in. We hebben dan de uitkomsten kunnen doorrekenen uit het verdiepingsonderzoek. Opgemerkt wordt dat het onderzoek naar stapelingseffecten, niet naar individuele situaties valt te herleiden. In die zin kunnen we dus niet actief huishoudens benaderen. Overige maatregelen In de context van bovenstaande zijn in relatie tot het armoedebeleid, nog andere voornemens relevant. Met name die voor de personen die aangewezen zijn op een WWB-uitkering en dus op het sociaal minimum zitten. Het betreft het wetsvoorstel WWB-maatregelen en de afschaffing van de alleenstaande-ouder toeslag. In de bijlage staan de voorstellen beschreven. Hier volsta ik met de belangrijkste effecten. 4
Invoering kostendelersnorm De hoogte van de bijstand wordt afgestemd op het aantal meerderjarige personen dat haar hoofdverblijf heeft in een woning. Uitgezonderd daarbij zijn personen met een commerciële relatie en studenten. Onderstaande tabel geeft de hoogte van de uitkering aan die gaat gelden bij invoering van de kostendelersnorm. Overigens is het thans zo dat de verordening toeslagen en verlagingen ook voorziet in een verlaging van de uitkering bij inwoning van meerderjarige kinderen en overige personen. Echter veel beperkter dan bij de kostendelersnorm. De beoogde invoeringsdatum is 1 juli 2014 met een overgangstermijn van een half jaar voor degenen die al een uitkering hebben. Huishoudtype Individuele norm Totale bijstandsnorm Normhoogte Netto bedrag indien allen bijstand ontvangen in % Eénpersoonshuishouden 70% 926,47 70 Tweepersoonshuishouden 50% 661,77 100 Driepersoonshuishouden 431/3% 573,49 130 Vierpersoonshuishouden 40% 529,41 160 Vijfpersoonshuishouden 38% 502,94 190 Indien een persoon uit de uitkering gaat, bijvoorbeeld omdat die werk heeft gevonden dan is dat inkomen niet van invloed op de hoogte van de bijstand van de andere personen. Dat was eerder wel het geval bij de huishouduitkeringstoets die in 2012 korte tijd van kracht is geweest. Alleenstaande ouder In het wetsvoorstel Hervorming Kindregelingen is opgenomen de afschaffing van de norm alleenstaande ouder. Dat is 262,67, incl. vt per maand minder, op jaarbasis 3.152,04. Ouders worden langs fiscale weg tegemoetgekomen door de nieuwe alleenstaande ouder kop van het kindgebonden budget ( 2.800, - jaar). Invoering is voorzien per 1 januari 2015. Het moet nog het hele wetgevingstraject doorlopen. Effecten afschaffing regelingen voor Chronisch Zieken en Gehandicapten Uitgaande van het wetsvoorstel en rekening houdend met het Herfstakkoord zijn hieronder de grootste effecten voor Chronisch Zieken en Gehandicapten in beeld gebracht. CER De afschaffing van de CER heeft in 2014 effect. Eind 2013 wordt deze voor het laatst uitbetaald ( 99 in 2013). In Eindhoven maken 23.000 huishoudens gebruik van deze regeling. 5
Wtcg Het afschaffen van de algemene tegemoetkoming binnen de Wtcg betekent dat de huidige ontvangers deze uitkering eind 2014 (voor het jaar 2013) voor het laatst ontvangen. De vergoeding is afhankelijk van leeftijd en zorggebruik. Het inkomensverlies varieert van 148, - tot 494, -. In Eindhoven maken 25.000 huishoudens gebruik van deze regeling. Regeling specifieke zorgkosten (SZK) De fiscale aftrek zou afgeschaft worden maar blijft door het Herfstakkoord gehandhaafd, zei het in versoberde vorm. De uitgaven voor scootmobielen, rolstoelen en woningaanpassingen worden niet langer meer als een aftrekpost aangemerkt. Dit omdat voor deze voorzieningen de Wmo als voorliggende voorziening geldt. In 2014 kan men nog wel de aftrek voor belastingjaar 2013 toepassen zodat het daadwerkelijke effect zich in 2015 voor doet. Effecten voor de gemeente 1. wetsvoorstel en budgetten Het wetsvoorstel is ingediend maar staat nog aan het begin van het traject. Of dit allemaal nog op tijd lukt en wat de uitkomst wordt staat nog niet vast. Het voorstel van het Rijk gaat uit van een bezuiniging. In de huidige landelijke regelingen gaat 1,5 miljard om. De gemeenten zouden oorspronkelijk, structureel vanaf 2017, 706 mln ontvangen. De jaren daarvoor bouwde zich dat op. Door handhaving van de fiscale aftrek is dat bedrag teruggebracht naar 268 mln vanaf 2017. Voor Eindhoven wordt ingeschat dat het zo n 3,8 mln is. Niet bekend is hoe dat uitpakt voor de jaren 2014 t/m 2017. We weten dus nog niet welke budget in 2014 voor onze gemeente wordt toegevoegd. Waarschijnlijk zal de toevoeging door het Rijk naar de algemene middelen gaan zoals dat vaak het geval is. In dat geval zal de gemeenteraad de bestemming moeten vaststellen. 2. Maatwerk Het is aan de gemeente om invulling te geven aan de wijze waarop compensatie door maatwerk kan plaatsvinden. Die compensatie komt dan voort uit het afschaffen van de CER en Wtcg. Dat is dan meer een inkomensvoorziening dan een zorgvoorziening. De mensen met de hogere inkomens die thans wel een vergoeding ontvangen kunnen hier geen of beperkt beroep op doen vanwege de inkomensgrenzen. Dit geldt in beperkte mate voor de Wmo (eigen bijdragesysteem). Voor dat laatste geldt dat afgewacht moet worden hoe de nieuwe Wmo er uit komt te zien, of hier een inkomen of vermogens grens in is opgenomen, of de mogelijkheid voor gemeenten daar toe. Gelet op bovenstaande, beschouwen we 2014 als overgangsjaar waar we in ieder geval inzetten op adequate mogelijkheden voor de doelgroep Chronisch Zieken en 6
Gehandicapten. Op de eerste plaats gebruik makend van de huidige regelingen en voorzieningen. Deze staan hieronder weergegeven. Huidige regelingen voor chronisch zieken en gehandicapten Individuele bijzondere bijstand Kosten in het licht van chronische ziekte of handicap die vergoed kunnen worden zijn: dieetkosten, zelfzorgmiddelen, dyslexie, taxikosten: voor kinderen met psychosociale gedragsproblemen, alarmeringskosten, bewassing en kledingslijtage: maaltijdvoorziening en stookkosten. De Collectieve zorgverzekering Iedereen met een inkomen tot 110% van het sociaal minimum kan hieraan deelnemen. De gemeente draagt hieraan bij met een premiebijdrage en vergoeding voor een aantal extra vergoedingen. De gebruiker profiteert daarnaast van een collectiviteitskorting. In 2014 wordt de doelgroep uitgebreid naar 120% van het sociaal minimum. Deze regeling maakt het mogelijk om heel gericht (in natura) inkomensondersteuning te geven met als bijkomend voordeel dat de uitvoeringskosten voor de gemeente verminderen. Er hoeft minder langs de weg van de individuele bijzondere bijstand vergoed te worden. Voor degenen met een periodieke uitkering wordt de premie ingehouden zodat de kans op betalingsachterstanden minder is. In de collectiviteit zitten al vergoedingen die betrekking hebben op (extra) kosten die vaak bij chronisch zieken en gehandicapten voor komen. Hieronder een aantal uit het VGZ-pakket. Zo n 90% van onze deelnemers zit bij het VGZ. - Mondzorg: 700,-; - Eigen bijdrage AWBZ/Wmo/vervoer: 750,-; - Fysio-/oefentherapie: 800,-; - Podotherapie/pedicure: 120,-; - Beweegprogramma: 50,-; - Hulpmiddelen visueel/auditief: 295/ 300,-; - Alarmering: 100%; - Aangepast meubilair: 100%; Voorzieningen zorg, welzijn en wonen Hierin kennen we vier soorten: 1. Vervoer/verplaatsmiddelen Aangepaste fiets, Rolstoelen, Scootmobiel, Taxbus/taxi, Vervoersvergoedingen en - aanpassingen; 2. Wonen Woningaanpassing, Woonhulpmiddelen, Vergoeding verhuizen naar aangepaste 7
woning; Ten aanzien van de eerste twee punten, Wmo-voorzieningen, bestaat het risico dat vanwege het versoberen van de fiscale aftrek het beroep hier op zal toenemen. 3. Parkeren Gehandicaptenparkeerkaart, Gehandicaptenparkeerplaats 4. Hulp bij het huishouden Mogelijkheden In dit onderdeel gaat het om een eerste verkenning van mogelijkheden op basis van de huidige wetsvoorstellen. Opgemerkt wordt dat we nog niet weten hoe die precies gaan uitpakken en onduidelijk is welke budgetten in 2014 en volgende jaren overkomen. Wanneer er meer duidelijkheid is kunnen we in de vervolgnotitie de mogelijkheden beter benoemen. Uitbreiding collectieve zorgverzekering Hiervoor is al aangegeven dat in de collectieve verzekering al vergoedingen zitten die voor chronisch zieken en gehandicapten uitkomst bieden. We onderzoeken of het mogelijk is om het pakket uit breiden met een dekking voor de belangrijkste meerkosten voor chronisch zieken. Als gemeente kunnen we die kosten compenseren middels bijdrage in de premie. In feite includeert de doelgroep zichzelf vanwege ervaren/verwachte meerkosten. Op deze wijze biedt de polis dekking in de meerkosten in natura. Met de zorgverzekeraars wordt bekeken of een en ander te realiseren is. Dat zal in ieder geval niet meer in 2014 kunnen, inzet is om in 2015 de mogelijkheid te krijgen om het pakket uit te kunnen breiden. Vanwege het belang van een goede verzekering kunnen we overwegen om extra aandacht te geven aan de collectiviteit met een publiciteitscampagne en actieve benadering van mensen uit de doelgroep en nog niet collectief verzekerd zijn. Dit ook omdat per 1 januari de doelgroep uitgebreid wordt naar 120% van het sociaal minimum. Dit is in de Kadernota 2014-2017 al besloten. In het wetsvoorstel WWBmaatregelen is een bepaling opgenomen dat gemeenten vanaf 1 januari 2014 niet langer meer gehouden zijn om de doelgroep beperkt te houden tot 120% van het sociaal minimum. Individuele bijzondere bijstand Gelet op de bedoeling van de wetgever is de individuele bijzondere bijstand het instrument om uitkomst te bieden aan personen met een chronische ziekte of handicap. Dit op basis van maatwerk. Nadere kaders of regels worden daarbij niet gesteld. Als gemeente moeten we bepalen hoe we de draagkracht toepassen en daarmee de doelgroep op basis van inkomen en hoe we toepassing geven aan het beoordelen van kosten die samenhangen met de chronische ziekte of handicap. 8
Draagkracht De huidige draagkracht bijzondere bijstand: tot 120% van het sociaal minimum is er geen draagkracht, daar boven bedraagt die 35% van het meerdere. Het is logisch om die ook voor deze doelgroep toe te passen want daarmee kunnen mensen die een wat hoger inkomen hebben, maar getroffen worden door veel kosten, toch een stuk ondersteuning krijgen. Meerkosten Onder het onderdeel uitbreiding collectiviteit is al aangegeven dat we onderzoeken of we die kunnen uitbreiden met meerkosten die gehandicapten hebben. Hierover vindt o.a. overleg plaats met landelijke patiëntenverenigingen en data uit het Nederlands instituut voor onderzoek naar de gezondheidszorg (Nivel). Denk aan hulpmiddelen, verband en incontinentiemiddelen. Deze zouden ook in het kader van de bijzondere bijstand meegenomen kunnen worden, zonder overigens op voorhand alle overige kosten uit te sluiten. Meerkosten in verband met ziekte of handicap kunnen heel divers zijn. CVV Voor specifieke voorzieningen zijn er de Wmo-mogelijkheden. Daartoe behoort ook het Collectief Vraagafhankelijk Vervoer (CVV) voor mensen die door hun handicap niet met het openbaar vervoer mee kunnen. Daarbij speelt het volgende. Voor minima tot 120% geldt vanaf 2014, dat ze gratis met het openbaar vervoer meekunnen. Dat geldt echter niet voor het CVV. Mensen die daar op aangewezen zijn moeten wel betalen. Dat lijkt niet logisch, temeer daar deze doelgroep door stapeling van maatregelen meer in hun portemonnee worden getroffen. Opgemerkt daarbij wordt, dat gebruikers van het CVV, anders dan in het OV, van deur tot deur vervoerd worden. Dat is kostbaarder. Daarnaast is in het aanbestedingstraject aangegeven om gebruik van het OV te stimuleren, ook voor gebruikers CVV. Onderzocht zou kunnen worden of het mogelijk is, om ook voor de CVV-gebruikers met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum, het vervoer geheel of gedeeltelijk te vergoeden. Hierbij spelen budgettaire, juridische en contractuele aspecten een rol. Opgemerkt wordt dat dit jaar het CVV-vervoer aanbesteed is, toen speelde het gratis ov nog niet vandaar dat het daar toen niet in meegenomen is. 2. In de commissie Maatschappij en Cultuur van 29 oktober aandacht gevraagd voor jongeren met schulden die, vanwege die schulden, stoppen met hun opleiding en gaan werken. Staatssecretaris Kleinsma heeft ook al eerder aandacht gevraagd voor jongeren en schulden. Gemeenten roept ze op, om aspecten als vroegsignalering en preventie bij jongeren, extra aandacht te geven. Voor 2013 is 19,- mln aan het gemeentefonds 9
toegevoegd. Voor Eindhoven een bedrag van 302.258,-. Dit is overigens geen structureel geld. Wel is er in het Regeerakkoord aangekondigd dat in 2014 en 2015 extra geld naar het armoedebeleid gaat. Dit is al eerder in deze notitie vermeld. Naar aanleiding hiervan zijn in de commissie M&C van 24 september 2013 door de PVDA vragen gesteld over dit onderwerp. Door Wethouder Scholten is aangegeven dat Eindhoven al behoorlijk wat mogelijkheden heeft voor gezinnen met kinderen en dat er geen aanleiding is om voor het jaar 2013 met nieuwe maatregelen te komen. Op het gebied van schulddienstverlening kunnen we jongeren ouder dan 18 jaar helpen met alle beschikbare instrumenten. Echter schuldsanering bij hen is lastig omdat crediteuren nogal terughoudend zijn om mee te werken aan sanering. Tot 2012 werd ook veel aan voorlichting en preventie gedaan door het PIT-team. Daarna heeft Lumens de voorlichting op scholen (ROC s en Mbo s) overgenomen. In het eerste half jaar zijn er zo n 40 bijeenkomsten geweest. Voor wat betreft jongeren en afhaken op school vanwege schulden hebben we onderzoek gedaan naar ervaringen in het land. De gemeente Nijmegen heeft een project opgezet om jongeren weer hun studie te laten oppakken. Dat liep van september 2009 tot 1 januari 2011. Op basis van een evaluatie zijn ze gestopt met project. Dit op basis van een aantal uitkomsten zoals: de gemiddelde schulden waren veel hoger dan ingeschat ( 6.170,- i.p.v. 2.500,-), crediteuren werken niet mee aan schuldsanering bij jongeren, bij herhaling kwamen ze niet op afspraken, werd geen informatie geleverd, de verplichte budgetcursus werd slecht bezocht en bleek dat ze niet in staat waren om zich aan afspraken te houden. Conclusie was ook dat in dit soort gevallen intensieve, individuele begeleiding noodzakelijk is. Ondersteuning dient plaats te vinden door professionals die de jongeren dagelijks tegen komen. Het gaat dan niet zozeer om de financieel onderlegde hulpverleners van de gemeente maar juist om docenten, woonbegeleiders en jongerenwerkers. Gelet op de hierboven beschreven ervaringen willen wij meer de insteek van preventie op jonge leeftijd kiezen. Voordat de jongere naar de middelbare school gaat. We denken ook aan een team van ervaringsdeskundigen die voorlichting kunnen geven en gesprekken kunnen voeren. Ook willen we kijken hoe we de omgeving van de jongere er bij kunnen betrekken en hoe we de verbinding met WIJeindhoven kunnen maken. In het licht van de positie van jongeren wordt in toenemende mate aandacht gevraagd voor de positie van de alleenstaande ouder. Financiële problemen komen bij hen relatief vaak voor, waarmee ook de kinderen worden getroffen. Soms kan de individuele bijzondere bijstand uitkomst bieden. Ook zou gedacht kunnen worden aan een extraatje via de Meedoenbijdrage door een expliciete categorie, alleenstaande ouder in deze regeling toe te voegen. De kosten daarvoor zijn 10
afhankelijk van de hoogte van dat extraatje en de omvang van de doelgroep van de alleenstaande ouders met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum. 3. In de commissie Maatschappij en Cultuur van 29 oktober is gevraagdom de mogelijkheid te onderzoeken om de WIJ-generalist op eenvoudige wijze (regelarm) geld te laten verstrekken. De aanpak langs de lijn van de WIJ-generalist is nog volop in ontwikkeling. Snel kunnen interveniëren om escalatie van problemen te voorkomen is een belangrijk aspect. Bij financiële problemen kan de Generalist thans verwijzen naar de backoffice. Er kunnen zich ook situaties voordoen waarbij snel handelen nodig is om verdere problemen of escalatie te voorkomen. De Generalist moet dan de mogelijkheid hebben dit te voorkomen waarbij het kan zijn dat geld daarbij nodig is. We willen in de twee startgebieden hiermee, in de geest van de ontwikkeling van de WIJaanpak, gaan experimenteren. Zonder al teveel regels maar wel met een paar uitgangspunten. Het moet gekoppeld zijn aan de voorwaarde dat men ondersteuning accepteert, het mag niet het karakter hebben van een inkomensvoorziening. Het moet gaan om noodsituaties/uitzonderingen om erger te komen. Dit crisishandgeld moet gezien worden als een soort voorschot op regelingen, die verder in de backoffice worden afgehandeld. De Generalist kan niet eigenstandig beslissen, dat zal in overleg met de teamleiding moeten om zodoende een zorgvuldige beoordeling te laten plaatsvinden. Uitgangspunten, doelstelling en randvoorwaarden Het doel van de bespreking is om de commissieleden te informeren en met hen te verkennen welke richting ingeslagen zou kunnen worden op basis van de thans voorliggende wetsvoorstellen. Die moet passen in de wet en regelgeving zoals die uiteindelijk wordt vastgesteld. Uiteraard geldt dit ook voor de financiële kant van het verhaal. Ingeschat wordt dat we in 2014 1,3 mln in het kader van het armoedebeleid ontvangen. We schatten in dat zo n 7 ton in 2014 van het Rijk nodig is om de autonome groei op te vangen. We zien namelijk een toenemend beroep op regelingen en voorzieningen zien en ook de WWB-uitkeringen stijgen. Daarbij komt het gegeven dat we chronisch zieken en gehandicapten door maatwerk moeten gaan helpen. Uitgaande van bovenstaande inschattingen zou in 2014 dan nog zo n 6 ton beschikbaar zijn. Discussiepunten Op basis van het voorgaande wil het College met de leden van de cie. M&C in ieder geval over onderstaande onderwerpen van gedachten wisselen: 1. De inzet van de te verwachten budgetten door het Rijk in relatie tot de Chronisch Zieken en Gehandicapten. 2. De ontwikkeling dat de beoogde individualisering lijdt tot meer uitvoering (personeelskosten) waardoor niet alle extra middelen voor 11
programmakosten kunnen worden ingezet. Uitgangspunt blijft zo min mogelijk bureaucratie en uitvoeringskosten. 3. De opties voor de doelgroep chronisch zieken en gehandicapten: 4. M.b.t. jongeren en schulden de lijn inzetten om meer aan preventie te doen en onderzoek te doen naar de mogelijkheden van inzet van ervaringsdeskundigen; 5. Experiment starten om de WIJ-generalist de mogelijkheid te geven bij crisis versneld een voorschot te kunnen laten verstrekken. Procesafspraken De wethouder zal hierover met de Raad afspraken maken. Ter inzage gelegde stukken Overzicht voorgenomen wetswijzigingen door het Rijk. Toelichting op afschaffing regelingen voor chronisch zieken en gehandicapten. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, secretaris 12