AGENDAPUNT 3.d. VERSLAG FINANCIËLE COMMISSIE (FC) t.b.v. de Algemene Vergadering NOC*NSF d.d. 15 mei 2017 INLEIDING De Financiële Commissie (FC) is op 18 april 2017 in vergadering bijeen geweest en heeft o.a. de jaarrekening 2016 van NOC*NSF, alsmede de management letter 2016 en het opgestelde (concept)accountantsverslag naar aanleiding van de jaarrekeningcontrole, besproken. In deze vergadering was naast de zakelijk directeur van NOC*NSF en de manager Financiën & Automatisering, ook de externe accountant aanwezig. JAARREKENING 2016 De jaarrekening 2016 is opgemaakt onder verantwoordelijkheid van bestuur en directie van NOC*NSF. De externe accountant heeft een goedkeurende controleverklaring afgegeven bij de jaarrekening. Voor de tekst van deze verklaring geldt dit jaar een nieuwe standaard; de tekst is hieraan aangepast. De bevindingen van de accountant zijn vastgelegd in een managementletter (maart 2017) en een accountantsverslag (april 2017). Presentatie Jaarrekening Over 2016 is een geconsolideerde jaarrekening NOC*NSF opgesteld. In de geconsolideerde jaarrekening 2016 is, naast de vereniging NOC*NSF zelf, de 100%-dochteronderneming Papendal Holding BV (PH) met haar 100%-dochterondernemingen Sportcentrum Papendal BV (SCP) en Hotel Papendal BV (HCP) opgenomen tegen dezelfde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. Hiermee wordt ondermeer voldaan aan de verslaggevingseisen van de Raad van de Jaarverslaggeving (RJ 650), en van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). Ten behoeve van de vergelijkbaarheid zijn de cijfers van de begroting 2016 en van de realisatie 2015 eveneens geconsolideerd opgenomen. Daarbij moet worden opgemerkt dat de geconsolideerde begroting is samengesteld vanuit de afzonderlijk goedgekeurde begroting van NOC*NSF en van de begrotingen van PH, SCP en HCP. De FC heeft de enkelvoudige jaarrekening 2016 van de deelnemingen SCP en HCP ter informatie ontvangen. Verderop zal de FC nog nader ingaan op de deelnemingen. De FC constateert dat de voorliggende jaarrekening 2016 leesbaar, transparant en adequaat is toegelicht, en daarmee bruikbaar is voor de leden van NOC*NSF, stakeholders, partners en andere geïnteresseerden. Verslaggevingsgrondslagen In de jaarrekening 2016 is een stelselwijziging doorgevoerd in één van de grondslagen voor de verslaggeving: met ingang van het boekjaar 2016 is voor groot onderhoud (materiële vaste activa) overgegaan op de methode van de componentenbenadering. Dit houdt in dat groot onderhoud per component wordt geactiveerd, en op basis van de verwachte levensduur wordt afgeschreven. Deze stelselwijziging heeft geen gevolgen voor het resultaat 2016, aangezien de
2/5 invloed hiervan direct is verwerkt in de Continuïteitsreserve per 1 januari 2016 (positieve invloed 660k). De accountant van NOC*NSF is akkoord met deze stelselwijziging voor groot onderhoud. Ook de FC kan zich vinden in deze aanpassing, maar heeft de volgende aantekening daarbij: De FC vindt dat het huidige onderhoudsplan aan actualisering toe is. Voorts dient jaarlijks inzichtelijk te worden gemaakt dat de financiële middelen toereikend zijn voor de realisatie van de toekomstige onderhoudsverplichtingen. Resultaat 2016 / Resultaatbestemming 2016 NOC*NSF heeft het boekjaar 2016 afgesloten met een positief geconsolideerde resultaat van 15,8 miljoen, tegenover een voor 2016 begroot verlies van 6,0 miljoen (realisatie 2015 was een verlies van 7,9 miljoen). De samenstelling van het geconsolideerde resultaat 2016 kan als volgt worden samengevat: Resultaat 2016 basisfinanciering vereniging NOC*NSF 420k positief Resultaat 2016 projectfinanciering vereniging NOC*NSF - 449k positief Resultaat 2016 werkorganisatie NOC*NSF 869k positief Resultaat 2016 bestedingsplan Sportorganisaties 15.292k positief Af: Eenmalige effect Lotto (zie hierna) - 19.373k positief - 4.081k negatief Operationeel resultaat 2016 vereniging NOC*NSF - 3.212k verlies (o.a. veroorzaakt door lagere reguliere Lotto-opbrengst ad 2.347k) Bij: Uitkering uit continuïteitsreserve Lotto 5.559k positief Bij: Eenmalig effect hogere afdracht Lotto (voorschot Q4 2016) - 13.814k positief 19.373k positief Resultaat 2016 vereniging NOC*NSF 16.161k positief Resultaat 2016 deelnemingen HCP/SCP/PH - - 395k verlies Geconsolideerd resultaat 2016 15.766k positief Dit positieve resultaat over 2016 is als volgt in de voorliggende jaarrekening verwerkt: Toegevoegd aan de continuïteitsreserve: 143k Toegevoegd aan de bestemmingsreserve sponsorgelden - 2.441k 2.584k Onttrokken aan de bestemmingsreserve uitzending teams - 2.250k 334k Nog te bestemmen resultaat 15.432k 15.766k
3/5 Deze verwerkingswijze m.b.t. het nog te bestemmen resultaat is vooraf afgestemd met de FC: zie hiervoor ook de oplegger van het bestuur bij de resultaatbestemming 2016. Het bestuur van NOC*NSF stelt voor het bedrag ad 15.432k als volgt te bestemmen: Toevoegen aan bestemmingsreserve Nederlandse Loterij 12.282k Toevoegen aan bestemmingsreserve Team NL - 2.450k Toevoegen aan bestemmingsreserve Onderzoek SI - 300k Toevoegen aan bestemmingsreserve Transitie - 400k Agendapunt 3b. behandelt dit bestuursvoorstel voor de resultaatbestemming. 15.432k De FC kan zich vinden in dit bestuursvoorstel voor de resultaatbestemming 2016. Wij merken daarbij het volgende op: In haar advies bij de begroting 2017 heeft de FC de zorgen gedeeld van het bestuur t.a.v. de onzekerheid omtrent de financiering van het Team NL project. Helaas is nu gebleken dat de doelstelling voor 2017 niet is gehaald. Omdat toezeggingen zijn gedaan aan de deelnemende bonden, kan de FC zich vinden in de reservering ad 2.450k uit het positieve resultaat 2016 ten behoeve van het jaar 2017. De FC beschouwt deze dotatie als eenmalig, en gaat er vooralsnog van uit dat in 2018 en verder wél het beoogde bedrag kan worden gerealiseerd, dan wel dat de verdeling naar de bonden zal worden heroverwogen. De motivering voor de vorming van de twee andere bestemmingsreserves (SI en transitie, voor resp. 300k en 400k) achten wij acceptabel. Deelnemingen Het geconsolideerde resultaat over 2016 van de deelnemingen (SCP, HCP en PH) - bij toepassing van de grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling van de vereniging - is 395k negatief. De activiteiten van de deelnemingen behoren niet tot de kerntaken van NOC*NSF. Het bestuurlijk uitgangspunt is daarom dat de activiteiten van de deelnemingen kostendekkend moeten zijn. Om dit uitgangspunt duurzaam te bereiken is een nadere analyse van de historische resultaten en een toekomstgericht(e) meerjarenplan/begroting gewenst. In dit plan/deze budgetten moeten ook de nu soms onzichtbare subsidies/kortingen aan bonden betrokken worden. In 2016 heeft SCP, onder garantie van de gemeente Arnhem, een langlopende lening van 15,0 miljoen weten aan te trekken. Over een gedeeltelijke aflossing hieruit naar NOC*NSF, om zo het financiële belang van de vereniging in SCP te verminderen, en deze gelden weer beschikbaar te krijgen voor de kernactiviteiten van NOC*NSF, zijn nog geen definitieve afspraken gemaakt. Samenvattend komt de FC met volgende aanbevelingen: 1. Stel in 2017 een analyse en een meerjarenplan op, inclusief financiële vertaling (budget en liquiditeit), waaruit het behalen van een duurzaam geconsolideerd positief resultaat van de deelnemingen een realistische doelstelling blijkt. Een en ander uiteraard met behoud van de kwaliteitsdoelstellingen. 2. Stel in 2017 een plan op om te komen tot een duidelijke vermindering van de financiële participatie in de deelnemingen door NOC*NSF. Hierdoor komen deze middelen weer vrij voor de kernactiviteiten.
4/5 Vermogen en liquiditeit Doordat 2016 is afgesloten met een positief resultaat van bijna 16 miljoen, is het totale vermogen van NOC*NSF gestegen tot 50,7 miljoen (ultimo 2015: 34,4 miljoen). Ruim 15 miljoen van het vermogen ligt vast in de gebouwen van het sportcentrum. De overige materiële vaste activa worden gefinancierd met vreemd lang vermogen. In 2016 is aanvullend een lening afgesloten ter grootte van 15 miljoen, waarbij de gemeente Arnhem een borgstelling heeft afgegeven (zie ook hiervoor onder Deelnemingen ). Deze lening zal worden aangewend voor de financiering van toekomstige investeringen, en voor de aflossing van bestaande leningen. Het moge duidelijk zijn dat zowel door het behaalde positieve resultaat als door de afgesloten lening, de liquiditeit bij zowel NOC*NSF als bij de deelnemingen aanzienlijk is verbeterd. Zoomen we in op de specifieke onderdelen van het vermogen dan zijn daarnaast nog de volgende kanttekeningen te plaatsen. Continuïteitsreserve (ultimo 2016 3.265k) : Dit is conform het reglement van het CBF een reserve ter dekking van risico s op korte termijn. De reserve blijft nu ruim onder het CBF-maximum van 1,5 maal de kosten van de werkorganisatie. In 2012 is besloten om uit te gaan van een gewenste omvang van de continuïteitsreserve van 3,5 miljoen. Belangrijk element voor het herstel van de continuïteitsreserve is uiteraard het ombuigen van de negatieve exploitatieresultaten bij de deelnemingen van NOC*NSF (zie hiervoor ook onze opmerkingen onder Deelnemingen ). Het verdient aanbeveling om de samenstelling van de kosten van de werkorganisatie opnieuw vast te stellen, en het besluit van 2012 inzake de hoogte van de continuïteitsreserve weer eens tegen het licht te houden. Bestemmingsreserve Lotto (ultimo 2016 37.316k ná resultaatbestemming): Dit bestemmingsfonds heeft een 3-tal doelstellingen: a. continuïteitsreserve voor het collectieve bestedingsplan, de financiële paragraaf voor de realisatie van de Sportagenda; b. liquiditeitsbuffer voor het uitbetalen van de verplichtingen uit het bestedingsplan; c. mogelijke financieringsbron voor incidentele uitgave om de mogelijke financiële obstakels achter beleidsverandering weg te nemen (o.a. overgangsmaatregelen). NOC*NSF en de leden hebben in het verleden afgesproken dat deze bestemmingsreserve een gewenste omvang heeft van het jaarlijkse bestedingsplan. Bij verwerking van de door het bestuur voorgestelde resultaatbestemming 2016 zal deze bestemmingsreserve substantieel stijgen (met 12.282k tot 37.316k ultimo 2016), en het gewenste niveau van het bestedingsplan voor het volgende jaar naderen. Wel moet worden opgemerkt dat deze hoge dotatie aan de bestemmingsreserve slechts kan plaatsvinden vanwege de eenmalige Lotto-ontvangsten in 2016; terughoudendheid is derhalve gepast. De reguliere Lotto-ontvangst in 2016 was zelfs 2.374k lager dan begroot ( 35.865k tegen 38.212k begroot). Voor 2017 is een Bestedingsplan vastgesteld van 42,5 miljoen, waarbij ervan uit wordt gegaan dat dit niet zal leiden tot extra onttrekkingen uit de bestemmingsreserves, zoals in de jaren 2013 t/m 2015. Tijdens de AV in mei 2016 heeft het bestuur voorgesteld om:
5/5 de hoogte van bestedingsplan 2017 vast te zetten op 42,5 miljoen een eventuele meeropbrengst tot maximaal 5,0 miljoen ten gunste van de bestemmingsreserve Nederlandse Loterij te laten komen een eventuele meeropbrengst boven 47,5 miljoen in het daaropvolgende jaar aan het bestedingsplan toe te voegen. Dit voorstel is door de AV aangenomen. De FC ziet vooralsnog geen reden om daar nu enige wijziging in aan te brengen. Ten aanzien van het onderwerp vermogen en liquiditeit stelt de FC het volgende voor: Stel het vereiste niveau van de continuïteitsreserve opnieuw vast Blijf de (financiële) ontwikkelingen rond Team NL kritisch volgen, en neem zo nodig tijdig maatregelen voor aanpassing van afspraken en/of uitgangspunten Stel de resultaatbestemming 2016 conform het voorstel van het bestuur vast. ADVIES FINANCIËLE COMMISSIE AAN DE ALGEMENE VERGADERING NOC*NSF Op grond van bovenstaande, in onderlinge samenhang, kan de Financiële Commissie instemmen met de voorgestelde - onder agendapunt 3b. te behandelen - resultaatbestemming 2016. De Financiële Commissie stelt aan de Algemene Vergadering voor om, met in acht name van de eerder gemaakte opmerkingen, de jaarrekening 2016 van NOC*NSF vast te stellen, en het bestuur decharge te verlenen voor het gevoerde beleid. De FC verzoekt daarnaast om de toezegging van bestuur en directie dat in de najaarsvergadering 2017 - bij de behandeling van de begroting 2018 - reacties/antwoorden en voorstellen/visies worden gegeven op onze in dit advies opgenomen opmerkingen en aanbevelingen t.a.v. het niveau van de continuïteitsreserve en de bestemmingsreserves de financiële stand van zaken rond Team NL de analyse en het meerjarenplan (budget en liquiditeit) voor de deelnemingen het plan voor de vermindering van de financiële participatie van de vereniging NOC*NSF in de deelnemingen. Tevens wil de FC graag geïnformeerd blijven over de stand van zaken m.b.t. de mogelijk andere verdienmodellen (de opdracht voor de Werkgroep Externe Financiering): welke activiteiten worden voorbereid om tot een breder dekkingspakket te komen voor de financiering van bonden en NOC*NSF. Financiële Commissie C. Varossieau, voorzitter H. Gerrits Jans J. Los A. Tielemans