2016/229772 B&W-voorstel en besluitnota Domein Domein Maatschappelijke Ontwikkeling Registratiedatum 12-10-2016 Opsteller A. Meijer van Putten d.d. B&W 25-10-2016 Agendapunt A8 Portefeuille Minimabeleid J. Olthof Registratienummer Bestuurlijk behandelvoorstel 2016/229685 Contact (075) 681 61 36 A besluit Laatst 26-10-2016 8:27:00 gewijzigd Onderwerp Herverzekering wettelijk eigen risico zorgverzekering in de collectieve zorgverzekering voor de minima Gevraagd besluit 1. In te stemmen met het voorstel inzake een uitbreiding van de gemeentelijke collectieve zorgverzekering voor minima met het verzekeren van het wettelijk eigen risico en dit voorstel voor een zienswijze voor te leggen aan de raad, inhoudende: a. Het intrekken van de regeling Tegemoetkoming Eigen Risico en de regeling Tegemoetkoming voor Chronische Aandoeningen met ingang van 1 januari 2017. b. De tegemoetkoming, die de gemeente verstrekt in de premie van deze verzekering, te verhogen met de premie die Zilveren Kruis vanwege deze uitbreiding aan verzekerden in rekening brengt. c. De kosten van het verzekeren van het wettelijk eigen risico in de gemeentelijke collectieve verzekering te bekostigen vanuit het budget dat vrij komt door afschaffing van de regeling Tegemoetkoming Eigen Risico en de regeling Tegemoetkoming voor 2. Indien de raad een positieve zienswijze geeft het besluit als genomen te beschouwen. Geheimhouding op grond van de Gemeentewet Openbaar Kernverhaal De gemeente Zaanstad heeft voor mensen met een laag inkomen een collectieve zorgverzekering. Met ingang van komend jaar wordt deze verzekering uitgebreid met een dekking voor het wettelijk eigen risico. Met het wettelijk eigen risico heeft iedereen te maken die medische kosten heeft. Wij willen voorkomen dat mensen geen medische hulp zoeken vanwege het wettelijk eigen risico, in de financiële problemen komen of hierdoor in de schuldhulpverlening terecht komen. Daarom breidt de gemeente de dekking van deze verzekering uit, zodat deelnemers niet met deze kosten te maken hebben. Het gaat om ruim 3.000 verzekerden. Tachtig procent van de mensen met een laag inkomen betaalt jaarlijks eerst het volledige bedrag van 385 voor het wettelijk eigen risico van hun ziektezorgverzekering, voordat zij hun medische kosten vergoed krijgen. Mensen met een laag inkomen hebben niet de reserves om deze kosten te kunnen betalen. Om de uitbreiding van deze verzekering mogelijk te maken moeten er twee regelingen komen te vervallen: de Tegemoetkoming Eigen Risico (TER) en de Tegemoetkoming voor Chronische Aandoeningen (TCA). Dat kan ook omdat de gemeente met deze regelingen minder mensen bereikt dan met het vergoeden van het wettelijk eigen risico. Daarmee draagt dit voorstel ook bij aan de ambitie om het aantal regelingen te verminderen (meer duidelijkheid en maatwerk) zonder het voorzieningenniveau te verkleinen.
2016/229772 2/5 Aanleiding Zaanstad heeft voor mensen met een laag inkomen een collectieve zorgverzekering bij Zilveren Kruis. Zilveren Kruis biedt de mogelijkheid deze verzekering uit te breiden door ook het wettelijk eigen risico in deze verzekering op te nemen. Verzekerden hoeven dan geen wettelijk eigen risico meer te betalen. Op dit moment kent de gemeente twee regelingen om chronisch zieken en mensen met een handicap financieel te ondersteunen in hun medische kosten: de Tegemoetkoming Eigen Risico (TER); op grond van deze regeling wordt een tegemoetkoming verstrekt van 70,- per jaar; de Tegemoetkoming voor Chronische Aandoeningen (TCA); op grond van deze regeling wordt een tegemoetkoming verstrekt van maximaal 400,- per jaar. De TER en de TCA worden op aanvraag verstrekt. Bij het aanvragen van een tegemoetkoming blijft een administratieve drempel bestaan voor mensen die van de regeling gebruik kunnen maken. Door het wettelijk eigen risico in de collectieve verzekering op te nemen vervalt deze administratieve drempel. Men hoeft geen tegemoetkoming meer aan te vragen om daarmee vervolgens het wettelijk eigen risico te betalen. Door de TER en TCA met ingang van 1 januari 2017 in te trekken en het budget te gebruiken voor de financieren van het wettelijk eigen risico binnen de collectieve verzekering, kunnen ruim 3.000 personen direct financieel ondersteund worden in hun medische kosten. Vanwege deze voordelen wordt voorgesteld de TER en de TCA af te schaffen en daarvoor in de plaats de verzekering van het wettelijk eigen risico op te nemen in de collectieve zorgverzekering. Met ingang van 1 januari 2017 kan het wettelijk eigen risico in de collectieve zorgverzekering opgenomen worden. Beoogd resultaat Door het wettelijk eigen risico binnen de collectieve zorgverzekering voor de minima te verzekeren wordt beoogd, dat: mensen met een laag inkomen minder snel of niet in de betalingsproblemen komen, uit de aanvullende zorgverzekeringen worden gezet en met hoge eigen bijdragen voor medische kosten worden geconfronteerd; tijdig medische hulp wordt ingeschakeld. Het wettelijk eigen risico verhoogt de drempel om (tijdig) medische hulp in te schakelen, waardoor er later een groter beroep moeten worden gedaan op de medische hulpverlening met hogere kosten tot gevolg; een grote groep personen profijt heeft van de regeling en zonder bureaucratie gericht financiële ondersteuning krijgt voor het wettelijk eigen risico en men het geld voor andere kosten kan gebruiken; als maatwerk nodig is in verband met medische kosten mensen bij het sociaal wijkteam terecht kunnen voor aanvullende financiële ondersteuning op maat. Kader In 2014 zijn door de rijksoverheid de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de Compensatieregeling Eigen Risico (CER) afgeschaft, omdat deze regelingen te ongericht waren en daardoor erg kostbaar. Een deel van het vrijkomend budget is aan de gemeenten verstrekt om regelingen op maat te verstrekken. In de vergadering van de raad op 25 september 2014 is bij de vaststelling van de aanvullende beleidspunten Jeugdwet en WMO 2015 (2014/176851) een tegemoetkoming vastgesteld van 70 per jaar ter compensatie van de vervallen CER en een tegemoetkoming van maximaal 400 per jaar ter compensatie van de vervallen Wtcg. Regelingen noemen In de vergadering van de raad op 2 juli 2015 is door de raad besloten de tegemoetkoming ter compensatie van de vervallen Wtcg los te koppelen van de verstrekkingen vanuit de gemeentelijke collectieve zorgverzekering voor de minima (2015/112114)
2016/229772 3/5 In artikel 35, derde lid van de Participatiewet, is geregeld dat het college bijzondere bijstand kan verstrekken in de vorm van een tegemoetkoming in de kosten van de premie van een collectieve aanvullende zorgverzekering Argumenten en afwegingen Zilveren Kruis biedt via de collectieve zorgverzekering de mogelijkheid om het wettelijk eigen risico te verzekeren. Verzekerden betalen dan geen wettelijk eigen risico en kunnen dit geld voor andere kosten gebruiken. Uit onderzoek blijkt dat 80% van de mensen met een laag inkomen het maximum van 385 jaarlijks betaalt. Door het wettelijk eigen risico op te nemen in de collectieve zorgverzekering hoeven ruim 3.000 personen met een laag inkomen het wettelijk eigen risico niet te betalen. De uitbreiding van de collectieve zorgverzekering heeft een verhoging van de premie tot gevolg van 27,32 per verzekerde. Deze verhoging is gebaseerd op een gemiddelde van het totaalbedrag dat door verzekerden, die deelnemen aan de collectieve zorgverzekering, wordt betaald. In plaats van het maximale bedrag van 385, dat geldt voor elke verzekerde van 18 jaar of ouder, wordt uitgegaan van een gemiddeld bedrag van 327,84 per jaar. Betalingsachterstanden in de premie voor de zorgverzekering is landelijk een groot probleem. Het betalen van het wettelijk eigen risico is een van de oorzaken waardoor mensen met een laag inkomen een betalingsachterstand krijgen. Vaak heeft dit tot gevolg dat de aanvullende verzekeringen (ook de gemeentelijke collectieve zorgverzekering) beëindigd wordt. De kosten die anders vanuit de aanvullende verzekering betaald worden moeten zij dan zelf opbrengen, terwijl zij al in financiële problemen hebben. Het wettelijk eigen risico is er mede debet aan dat mensen niet of in een laat stadium medische hulp inschakelen. Dit zijn de zogenaamde zorgmijders. Deels wordt dit veroorzaakt door een onjuist beeld. Bijvoorbeeld doordat men denkt dat ook een bezoek aan de huisarts onder het wettelijk risico valt; wat niet het geval is. Maar medische zorg wordt ook niet of te laat ingeroepen omdat men nauwelijks geld heeft om het wettelijk eigen risico te kunnen betalen. In een later stadium is daardoor meer medische hulp nodig en nemen de maatschappelijke kosten toe. Met dit voorstel wordt zorgmijding op grond van financiële redenen zo veel als mogelijk voorkomen. Dit voorstel kan op langere termijn hogere maatschappelijke kosten voorkomen. Het aanvragen van een tegemoetkoming, zoals de TER en de TCA blijkt niet aan te sluiten op de behoefte van mensen met veel medische kosten. Ondanks allerlei pogingen om de regelingen onder de aandacht te brengen van de mensen die er voor in aanmerking komen, blijven wij met een grote onderbesteding te maken houden. Overige aanvragen voor medische kosten, zoals een vergoeding verhoogde energiekosten bij chronische ziekte, kunnen op basis van een individuele beoordeling worden vergoed als bijzondere bijstand of vanuit het maatwerkbudget. In het kader van de armoedeopgave is het streven erop gericht het aantal regelingen te verminderen. Om het verzekeren van het wettelijk eigen risico mogelijk te maken worden de TCA en de TER afgeschaft met ingang van 1 januari 2017. De tegemoetkomingen op grond van deze regelingen werden verstrekt op aanvraag en bereikte enkel diegene die dit aanvragen. Door het mee laten verzekeren van het wettelijk eigen risico in de collectieve zorgverzekering is een aanvraag niet nodig. Daarmee bereiken we iedereen die een collectieve zorgverzekering heeft lopen via de gemeente. Daarnaast heeft de gemeente bij de uitvoering van deze uitbreiding van de verzekering geen uitvoeringskosten en neemt het aantal minimaregelingen af zonder afbreuk te doen aan het voorzieningenniveau.
2016/229772 4/5 Draagvlak De Cliëntenraad Werk en Inkomen heeft op 17 oktober 2016 een advies gegeven. De Cliëntenraad vraagt zich af of het afschaffen van de TER en TCA niet tot een te grote druk tot gevolg heeft op het maatwerkbudget. Doordat het wettelijk eigen risico geen rol meer speelt, hoeft voor deze kosten geen aparte bijdrage aangevraagd te worden en blijft een geringe vraag over die zich juist bij uitstek leent voor het leveren van maatwerk. Hiermee is de vraag van de Cliëntenraad beantwoord. Aansluiting externe ontwikkelingen Met dit voorstel beperken we maatschappelijke trends, zoals: zorgmijding en daardoor hogere maatschappelijke kosten, het niet tijdig inschakelen van de juiste medische zorg, het voorkomen van betalingsachterstanden in de premie, uitsluiting van de aanvullende zorgverzekeringen, en wordt een tweedeling in de samenleving voorkomen tussen mensen die wel volledige medische zorg kunnen vragen en mensen die hierin beperkt worden en sluiten we aan op wat er in de samenleving leeft. Financiële consequenties Wat zijn de kosten van het voorstel? Het uitbreiden van het verzekeringspakket met het wettelijk eigen risico in de collectieve zorgverzekering wordt begroot op 1.000.000 per jaar. Hoe worden de kosten gedekt? De kosten worden gedekt uit het budget bijzondere bijstand. Door de afschaffing van de TER en de TCA komen de middelen voor deze regelingen vrij. Voor deze regelingen is een bedrag gereserveerd van 1.000.000. Op welke wijze wordt de begroting aangepast? Niet van toepassing want de wijziging valt binnen het product armoedebeleid. In welk(e) P&C-document(en) wordt (worden) de begrotingswijziging opgenomen? Niet van toepassing. Welke financiële risico s hangen samen met het voorstel? Jaarlijks worden mensen vanuit de gemeente rond november/december geattendeerd op de mogelijkheid om deel te nemen de gemeentelijke collectieve zorgverzekering. Dit is de zogenaamde volloopactie. Uit ervaring cijfers blijken er jaarlijks ongeveer 400 personen naar aanleiding van de volloopactie deel te gaan nemen aan de gemeentelijke verzekering. Bij de berekening van het benodigde budget is rekening gehouden met een toename van het huidige aantal deelnemende verzekerden met 600 nieuwe verzekerden. Deelname aan de collectieve verzekering is een open-eind-regeling. De mogelijkheid bestaat dat er meer dan 600 mensen zich voor de verzekering aanmelden, waardoor het meerdere ten laste komt van het budget bijzondere bijstand. Juridische consequenties Door het verzekeren van het wettelijk eigen risico en het laten vervallen van de Tegemoetkoming Eigen Risico en de Tegemoetkoming voor Chronische Aandoeningen, krijgen mensen met een laag inkomen automatisch het wettelijk eigen risico vergoed en hoeven zij hiervoor geen aparte aanvraag meer in te dienen bij de gemeente voor een bijdrage op grond van de Tegemoetkoming Eigen Risico en de Tegemoetkoming voor Op grond van artikel 35, derde lid van de Participatiewet (bijzondere bijstand) mogen gemeenten een tegemoetkoming verstrekken in de premie. Zilveren Kruis heeft aangeboden de verzekering uit te willen breiden met het wettelijk eigen risico. Wij mogen alleen een tegemoetkoming verstrekken in de premie van de collectieve verzekering. De hogere premie mag gelet op artikel 35 Participatiewet vanuit de bijzondere bijstand betaald worden.
2016/229772 5/5 Deze constructie is geaccepteerd door het ministerie SZW en bij Zilveren Kruis zijn inmiddels 5 gemeenten die ook via deze constructie het wettelijk eigen risico verzekeren. De raad zal separaat worden gevraagd de beide regelingen in te trekken. Communicatie Brieven aan minima zonder gemeentelijke collectieve verzekering bij Zilveren Kruis Persbericht Artikel in Zaanstad Journaal en op facebook; eventueel twitterbericht Artikel in de nieuwsbrief Werk & Inkomen (voor mensen met een uitkering en minima) Artikel in interne digitale nieuwsbrief (medewerkers MO) Artikel in externe digitale nieuwsbrief (maatschappelijke partners) Informatie op de website zaanstad.nl Gemeenteblad Publiceren op databank overheid.nl (CVDR) Aanbieden aan commissie en raad Zienswijze Beslissing B&W Conform vastgesteld Besluit 1. In te stemmen met het voorstel inzake een uitbreiding van de gemeentelijke collectieve zorgverzekering voor minima met het verzekeren van het wettelijk eigen risico en dit voorstel voor een zienswijze voor te leggen aan de raad, inhoudende: a. Het intrekken van de regeling Tegemoetkoming Eigen Risico en de regeling Tegemoetkoming voor Chronische Aandoeningen met ingang van 1 januari 2017. b. De tegemoetkoming, die de gemeente verstrekt in de premie van deze verzekering, te verhogen met de premie die Zilveren Kruis vanwege deze uitbreiding aan verzekerden in rekening brengt. c. De kosten van het verzekeren van het wettelijk eigen risico in de gemeentelijke collectieve verzekering te bekostigen vanuit het budget dat vrij komt door afschaffing van de regeling Tegemoetkoming Eigen Risico en de regeling Tegemoetkoming voor 2. Indien de raad een positieve zienswijze geeft het besluit als genomen te beschouwen. Bijlagen Bijlage - Aanbiedingsbrief raad - Herverzekering wettelijk eigen risico zorgverzekering in de collectieve zorgverzekering voor de minima Bijlage - Wijzigingsbesluit beleidsregels herverzekering wettelijk eigen risico - Herverzekering wettelijk eigen risico zorgverzekering in de collectieve zorgverzekering voor de minima Bijlage - Advies Cliëntenraad Werk en Inkomen - Herverzekering wettelijk eigen risico zorgverzekering in de collectieve zorgverzekering voor de minima 2016/ 229761 2016/ 229725 2016/234147 Akkoord gemeentesecretaris Digitaal ondertekend door secretaris Ir. J.C. van Ginkel MCM op 25-10-2016