Gewijzigde mechanische veiligheidseisen bij: - Trappen, ladders en bordessen. - Vaste en beweegbare afschermingen. Safety Event 2017. Auteur : John Moulen. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 1 Inhoud lezing Even voorstellen. Europese richtlijnen versus normen. Normen voor trappen en bordessen. Norm voor afschermingen. Voorkomen omzeilen veiligheid. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 2 www.fusacon.nl 1
Even voorstellen John Moulen, Senior Safety Consultant. johnmoulen@fusacon.nl http://www.fusacon.nl T: 06-55838005 TÜV Certified Functional Safety Professional ID: TP13050620 Specialisatie: Industriële automatisering, componenten, sensoren en systemen (sinds 1986). Veiligheid van machines (sinds 2005). Functionele veiligheid (TÜV gecertificeerd). Auteur van diverse redactionele stukken in vakbladen. Docent machineveiligheid voor het Mikrocentrum. FUSACON is lid van: NVVK, WESP, Normalisatie: NEC 44 (o.a. NEN-EN-IEC 60204-1) IEC/TC 44 WG7: IEC 62061:2005 (SIL) 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 3 Activiteiten FUSACON B.V. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 4 www.fusacon.nl 2
Richtlijnen versus normen Europese Richtlijnen Geven globale eisen. 100% wet. In elke EU Lidstaat gelijk. Fabrikant is verantwoordelijk voor juiste naleving, bij EU product richtlijnen.(voorbeeld Machinerichtlijn) Werkgever (gebruiker) is verantwoordelijk voor juiste naleving bij EU sociale richtlijnen. (voorbeeld Arbeidsmiddelenrichtlijn) Europese Normen (EN) Bieden specificaties en oplossingen voor eisen uit EU Richtlijnen. Toepassing geeft vermoeden van overeenstemming. In elke EU Lidstaat gelijk. Niet wettelijk verplicht. Eigen oplossing mag mits aantoonbaar hetzelfde veiligheidsniveau als norm wordt bereikt. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 5 Vaste afschermingen Toegevoegde eis volgens MRL Bijlage I, par.1.4.2.1. Bij demontage moeten de bevestigingsmiddelen met de afschermingen of de machine verbonden blijven. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 6 www.fusacon.nl 3
Belangrijke Europese EN-normen Risicobeoordeling 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 7 EN-ISO 14120:2015 - Veiligheid van machines - Afschermingen - Algemene eisen voor het ontwerp en de constructie van vaste en beweegbare afschermingen. EN-ISO 14120:2015 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 8 www.fusacon.nl 4
Veiligheid van machines - Permanente toegangsmiddelen tot machines (deel 1 t/m 4). EN-ISO 14122-1:2016 Deel 1: Deel 1: Keuze van vaste toegangsmiddelen en algemene vereisten voor toegankelijkheid. EN-ISO 14122-2:2016 Deel 2: Werkbordessen en looppaden. EN-ISO 14122-3:2016 Deel 3: trappen, trapladders en leuningen. EN-ISO 14122-4:2016 Deel 4: Vaste ladders. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 9 EN-ISO 14122-1:2016 Deel 1 Veiligheid van machines - Permanente toegangsmiddelen tot machines (deel 1: Keuze van vaste toegangsmiddelen en algemene vereisten voor toegankelijkheid. Ladder Risicobeoordeling bepaald keuze tussen een ladder of trapladder. Hierbij rekening houden met ergonomie. Zie Trap Bijlage A in de norm voor voorbeelden van mogelijke wijzigingen aan de machine of installatie om een betere toegang Helling mogelijk te maken. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 10 www.fusacon.nl 5
EN-ISO 14122-1:2016 Deel 1 Veiligheid van machines - Permanente toegangsmiddelen tot machines (deel 1: Keuze van vaste toegangsmiddelen en algemene vereisten voor toegankelijkheid.) De nieuwe uitgave gaat verder dan alleen vaste toegangsmiddelen zoals trappen, bordessen en leuningen. De algemene toegankelijkheid bij machines en installaties krijgt ook aandacht. Voorbeeld door toevoeging van hoofdstuk 7: Informatie in de gebruiksaanwijzing die beschikbaar gesteld moet worden aan de gebruiker. Ook voor deel 2 t/m 4 van de norm van toepassing. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 11 Valgevaar Wanneer is een leuning verplicht? Bij een valhoogte vanaf 500mm is een leuning verplicht. EN-ISO 14122-3:2016 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 12 www.fusacon.nl 6
Veiligheid van machines - Permanente toegangsmiddelen tot machines (deel 3). Leuning en schoprand verplicht indien werkbordes op een hoogte van 500mm. Bij machines geen bouwbesluit toepassen! leuning hoogte 1000mm! 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 13 Veiligheid van machines - Permanente toegangsmiddelen tot machines (deel 3). 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 14 www.fusacon.nl 7
Veiligheid van machines - Permanente toegangsmiddelen tot machines (deel 2) Tenzij er bijzondere omstandigheden zijn, moet de vrije breedte van een looppad ten minste 600 mm bij minder dan 30 dgn gebruik p/jaar en minder dan 2 uur p/dg, maar bij voorkeur 800 mm bedragen. Indien meer personen elkaar geregeld in gelijke of tegengestelde richting passeren, moet de breedte worden vergroot tot 1000 mm. Indien het looppad wordt aangemerkt als vluchtweg, moet de breedte voldoen aan de eisen van specifieke regelgeving. Hoogte doorgang minimaal 2100mm mag 1900mm worden indien beveiliging met stootrubbers en waarschuwingspictogrammen. OPMERKING 2 Indien de risicobeoordeling en de beperkingen als gevolg van de machine of omgeving zulks rechtvaardigen, mag de vrije breedte worden verkleind tot niet minder dan 500 mm indien: de verkleining over maximaal 2mtr wordt gerealiseerd. Zie de norm. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 15 Veiligheid van machines - Permanente toegangsmiddelen tot machines (deel 2). in mm 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 16 www.fusacon.nl 8
EN-ISO 14122-4:2016 Deel 4: Vaste ladders. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 17 EN-ISO 14122-4:2016 Deel 4: Vaste ladders. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 18 www.fusacon.nl 9
EN-ISO 14122-4:2016 Deel 4: Vaste ladders. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 19 EN-ISO 13857:2008 EN-ISO 13857:2008 Veiligheid van machines - Veiligheidsafstanden ter voorkoming van het bereiken van gevaarlijke zones door bovenste en onderste ledematen (vervangt NEN-EN 294 en NEN-EN 811). Reaching over (overreiken) Reaching through openings (maaswijdte) Table 4 en 7. Table 1 & 2. Distances to impede free access (onderdoorgaan) Annex B. Veiligheidsafstanden 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 20 www.fusacon.nl 10
Veiligheidsafstand versus overreiken a = hoogte van gevarenzone. NEN-EN-ISO 13857 par. 4.2.2 b = hoogte van beveiliging. c = horizontale afstand tot aan gevarenzone. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 21 EN-ISO 13857 Tabel 2: hoog risico 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 22 www.fusacon.nl 11
EN-ISO 13857 Tabel 7 Veiligheidsafstand voor onderste ledematen EN-ISO 13857, Tabel 7 a) Gleuf kleiner dan 75mm dan mag sr = 50mm. Let op sleufgaten kunnen makkelijk uitgebogen worden. b) Teen tot knie. c) Teen tot lies. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 23 EN-ISO 13857 Tabel 7 Niet toegestaan: Gleufvormige openingen groter dan 180 mm en vierkante of ronde openingen groter dan 240 mm geven toegang voor het gehele lichaam. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 24 www.fusacon.nl 12
EN-ISO 13857 Tabel 4, doorreiken Oefening: Bepaal de Veiligheidsafstand als we een maaswijdte kiezen van: 25 x 80mm. 1 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 25 EN-ISO 13857 Tabel 4, doorreiken Voorbeeld: Maaswijdte sleuf 25x80mm. Bepalen: Veiligheidsafstand? 850 mm. 1 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 26 www.fusacon.nl 13
Aandacht bij toegang tot gevarenzones Naast een degelijke mechanische afscherming ook aandacht nodig voor: De juiste veiligheidsafstand in relatie tot de stoptijd van de machine aanhouden bij toegang tot gevarenzones. Gebruik de formules uit de EN-ISO 13855 voor toegangsdeuren (blokkeerschermen), interlock, lichtschermen, veiligheidsmatten -bumpers en -scanners, tweehandenbediening, etc. S = K x T + C. (S = veiligheidsafstand, K = genormaliseerde loopsnelheid van de mens 1600mm/s, T = totale stoptijd machine, C = constante). 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 27 Aandacht bij toegang tot gevarenzones Voorkomen omzeilen veiligheid door o.a.: Bedieningselementen zoals reset en start niet vanuit gevarenzone bereikbaar maken. Geen losse tong voor interlock beschikbaar stellen. Degelijke montage van veiligheidscomponenten. Eén toer schroeven, etc. Veilig instellen en afstellen machine met lage snelheid mogelijk maken d.m.v. hold-to-run device. Conform MRL eis 1.2.5. Insluitingsgevaar voorkomen door o.a. Resetpositie kiezen van waaruit gehele gevarenzone te overzien is. Interlock kiezen met ontsnappingshendel. Persoonlijke veiligheidssleutel, pre-reset in de gevarenzone. Zie EN-ISO 14119:2013 Veiligheid van machines - Blokkeerinrichtingen gekoppeld aan afschermingen - Grondbeginselen voor het ontwerp en de keuze. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 28 www.fusacon.nl 14
Resumé Trappen, bordessen en kooiladders in de praktijk vaak ontworpen en gebouwd volgens het bouwbesluit i.p.v. volgens machinerichtlijn normen. Leuningen mogen en moeten soms hoger dan 1100mm afhankelijk van een risicobeoordeling. Voor inrichting machinevloer is de EN-ISO 14122 ook goed toepasbaar. Bestudeer vooraf het ontwerp van de machine de toepasselijke normen. Bedankt voor uw aandacht! 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 29 www.fusacon.nl 15