5Instanties waaraan het overlijden moet worden gemeld en bankzaken Erfgenamen, legatarissen of begiftigden die tot de nalatenschap komen en een netto-erfdeel verkrijgen, moeten op de waarde van dat netto-erfdeel successierecht betalen. Zij moeten een aangifte van het nagelaten vermogen indienen, zodat het registratiekantoor het successierecht kan berekenen. 95
Instanties 1 De burgerlijke stand U moet het overlijden zo snel mogelijk meedelen aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar het overlijden heeft plaatsgevonden. Het is die ambtenaar die zijn toestemming moet geven voor de begrafenis of crematie. De aangifte moet gebeuren door twee meerderjarige personen. In de meeste gevallen zorgt de begrafenisondernemer voor de aangifte. In een ziekenhuis is de directie verantwoordelijk voor de aangifte. Bij de aangifte moeten de volgende stukken worden overgelegd: een overlijdensverklaring, opgesteld door de arts die het overlijden heeft vastgesteld, de identiteitskaart en, zo nodig, het trouwboekje van de overledene. Vraag voldoende uittreksels uit de officiële overlijdensakte. U hebt die nodig voor de verschillende instellingen en personen die u van het overlijden op de hoogte moet brengen. 2 De werkgever Als de overledene werknemer was, breng dan zo snel mogelijk de werkgever op de hoogte van het overlijden en bezorg hem een uittreksel uit de overlijdensakte. Kijk na of de lonen of wedden, het vakantiegeld, de dertiende maand en eventuele andere vergoedingen werden uitbetaald. En ga na of loonstrookjes en andere documenten, zoals de bijdragebons voor de ziekteverzekering, werden uitgereikt. Het vakantiegeld voor het lopende jaar wordt berekend in verhouding tot de periode waarin werd gewerkt en in verhouding tot het loon. Was de overledene een bediende, dan betaalt de werkgever het vakantiegeld uit. Was de overledene een arbeider, dan zorgt het vakantiefonds waarbij de werkgever is aangesloten voor de uitbetaling. Sommige werkgevers voorzien onder bepaalde voorwaarden in een speciale tegemoetkoming aan de nabestaanden van een overleden medewerker en betalen bijvoorbeeld een deel van de begrafenis- of crematiekosten. Vraag ook even na of de overleden werknemer een groepsverzekering had. Is er een vergoeding voor een arbeidsongeval of beroepsziekte? Als het overlijden een rechtstreeks of onrechtstreeks gevolg is van een arbeidsongeval of een beroepsziekte, kunnen de nabestaanden aanspraak maken op een financiële vergoeding. Is het sterfgeval het gevolg van een arbeidsongeval, vraag dan meer inlichtingen aan de werkgever of zijn verzekeringsmaatschappij. Een ongeval op weg van of naar het werk is ook een arbeidsongeval. Is het overlijden te wijten aan een 96
5 beroepsziekte, dan kunt u het best contact opnemen met het Fonds voor de Beroepsziekten, Sterrenkundelaan 1, 1210 Brussel. 3 De financiële instellingen Als de overledene een bankrekening, een spaarrekening, andere beleggingen, een safe of een lening bij een financiële instelling had, moet u de financiële instelling zo snel mogelijk het sterfgeval melden (zie ook de Algemene Bankvoorwaarden van KBC Bank). Had de overledene een lening, controleer dan of die werd gewaarborgd door een schuldsaldoverzekering op zijn of haar naam. Zodra de verzekeringsmaatschappij het bedrag van de schuldsaldoverzekering aan de financiële instelling heeft gestort, wordt de terugbetaling van de lening stopgezet. Zowel de financiële instelling als de verzekeringsmakelaar van de overledene kan u daar meer over vertellen. 97
4 De verzekeringsmaatschappij 5 De vakbond U moet de verzekeringsmaatschappij waar de overledene een levensverzekering had afgesloten, op de hoogte brengen. Ook daarvoor hebt u een uittreksel uit de overlijdensakte nodig. De maatschappij zorgt dan, als dat in het contract is bepaald, voor de uitkering van een kapitaal aan de nabestaanden. Breng ook de maatschappij(en) op de hoogte waar de overledene andere verzekeringen op zijn of haar naam had afgesloten, voor de auto bijvoorbeeld. De meeste vakbonden betalen een deel van de begrafenis- of crematiekosten. Als de overledene bij de vakbond was aangesloten, informeer daar dan eens naar. U moet de vakbond toch op de hoogte brengen van het overlijden. De overname van de auto Bij overlijden van de eigenaar van een auto kan de nummerplaat alleen worden doorgegeven aan de langstlevende echtgenoot, de wettelijk samenwonende of een van de kinderen van de houder van de nummerplaat. U moet daarvoor binnen vier maanden na het overlijden een nieuw inschrijvingsformulier bezorgen aan de Dienst voor Inschrijving van Voertuigen (DIV), samen met een officieel uittreksel uit de overlijdensakte, waaruit duidelijk blijkt dat de aanvrager gehuwd was of wettelijk samenwoonde met, of een kind was van de overledene. Wenst u de auto niet langer te gebruiken, dan moet u de inschrijving bij de DIV laten schrappen. Teruggave van verkeersbelasting is mogelijk voor alle nog niet begonnen maanden volgend op de maand van de schrapping. 98
5 6 Het kinderbijslagfonds 7 Het ziekenfonds U moet het kinderbijslagfonds alleen op de hoogte brengen van het sterfgeval, als de overledene nog kinderen ten laste had. Het fonds verhoogt dan de kinderbijslag. U hebt een uittreksel uit de overlijdensakte nodig. Het ziekenfonds keert een vergoeding uit aan de persoon die de begrafenis- of crematiekosten heeft betaald. Om die vergoeding te krijgen, brengt u bij het ziekenfonds een uittreksel uit de overlijdensakte binnen, samen met de factuur van de begrafenis- of crematiekosten. 99
8 De verhuurder 9 De pensioenkas De rechten en plichten van de overleden huurder gaan in principe automatisch over op de erfgenamen. Tenzij er een andersluidende clausule is opgenomen in de huurovereenkomst. Dat geldt trouwens ook voor de verhuurder. Met andere woorden: het huurcontract blijft bestaan en de huur blijft doorlopen. Kijk wel even na of er in het huurcontract geen bijzondere bepaling is opgenomen over het beëindigen van het contract bij overlijden van huurder of verhuurder. Als dat niet het geval is, kunnen de erfgenamen het contract beëindigen volgens de geldende bepalingen of met wederzijdse toestemming. Als de overleden huurder evenwel een levenslange huur had aangegaan, wordt het huurcontract wel automatisch beëindigd bij zijn overlijden. Als een pensioengerechtigde of zijn huwelijkspartner overlijdt, moet u de pensioenkas daarvan op de hoogte brengen. Werd het pensioen van de overledene op een KBC-rekening gestort, houd er dan rekening mee dat pensioen dat na de datum van overlijden werd gestort, meestal moet worden terugbetaald. Heeft de langstlevende echtgenoot recht op een overlevingspensioen? In bepaalde gevallen kan de langstlevende echtgenoot van een overleden werknemer of werkneemster of van een zelfstandige een overlevingspensioen genieten. Meer informatie krijgt u van het gemeentebestuur. Ga ook eens na bij de werkgever of de vroegere werkgever van de overledene of bij het pensioenfonds van de werkgever of u recht hebt op een aanvullend overlevingspensioen. Vraag meteen wat de voorwaarden zijn en binnen welke termijn u er aanspraak kunt op maken. 100
5 10 Andere organisaties en instellingen Als de abonnementen bij de telefoon-, gas- en elektriciteitsmaatschappij en de waterleidingmaatschappij op naam van de overledene stonden, breng die instellingen dan op de hoogte van het overlijden. Deel het ook mee aan De Post. Er kunnen een heleboel instellingen en bedrijven zijn waarmee de overledene een relatie had. Probeer ze allemaal in te lichten. Bankzaken Naast de gewone praktische regelingen zijn er ook een aantal financiële zaken die u moet bekijken. In dit deel vindt u daarover meer informatie. Laten we beginnen met de algemene regel. 1 Wat gebeurt er met de bankzaken van de 1 overledene? Bij het overlijden van een rijksinwoner van België of zijn echtgenoot blokkeert de bank alle bank- en spaarrekeningen, effectendepots en safes die op naam staan van de overledene, zijn echtgenoot of beiden. Alle volmachten en opdrachten, zoals domiciliëringen, met betrekking tot de geblokkeerde rekeningen vervallen. Dat moet, ten eerste omdat de fiscus de juiste omvang van de nalatenschap wil kennen, en ten tweede omdat de bank moet kunnen nagaan wie de rechtmatige erfgenamen van de tegoeden van haar cliënt zijn. Bij echtscheiding of scheiding van tafel en bed worden de tegoeden en de safe van de (ex-)huwelijkspartner van de overledene uiteraard niet geblokkeerd. Was de overledene cliënt bij KBC Bank? Neem dan onmiddellijk na het overlijden contact op met zijn of haar KBC-bankkantoor en vraag wat u precies moet doen voor het vrijgeven van de tegoeden. De KBC-medewerkers doen al het nodige om u snel te helpen. 101