DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. c.b.s. De Bron

DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ c.b.s. De Bron Plaats: Damwoude BRIN-nummer: 08NT Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd op: 22 en 23 april 2009 Conceptrapport verzonden op: 8 juni 2009 Rapport vastgesteld te Groningen op: 24 augustus 2009 Reproductie het rapport zonder toestemming de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm. HB2755455/2

m o 1. INLEIDING De Inspectie het Onderwijs heeft op 22 en 23 april 2009 een onderzoek uitgevoerd op c.b.s. De Bron om na te gaan of er sprake is tekortkomingen in de kwaliteit het onderwijs. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. In het overleg met het bevoegd gezag op 26 september 2009 is voor c.b.s. De Bron een basisarrangement vastgesteld. Enkele maanden later bleek dat de school in aanmerking kwam voor een vierjaarlijks bezoek en voor het themaonderzoek schrijven. Tijdens de eerste dag dit onderzoek heeft de inspectie vastgesteld dat de opbrengsten de school onvoldoende zijn. In overleg met de school is besloten het vierjaarlijks bezoek om te zetten in een kwaliteitsonderzoek om eventuele tekortkomingen vast te stellen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke voorschriften voldoet. Naast het onderzoek naar eventuele tekortkomingen voert de inspectie op een aantal basisscholen ook een thematisch onderzoek uit naar de kwaliteit het onderwijs in schrijven teksten (stellen). Het beleid de overheid is er op dit moment op gericht om het niveau de basisvaardigheden taal en rekenen te verbeteren. In dat kader voert de inspectie op scholen onderzoek uit naar (aspecten ) het onderwijs in deze basisvaardigheden. In 2009 is dit onderzoek voor taal gericht op de kwaliteit het onderwijs in het schrijven teksten. De Bron maakt deel uit de landelijke steekproef scholen voor dit onderzoek. Tijdens het themaonderzoek zal de inspectie op de school het vakgebied schrijven teksten onderzoeken. Hiervoor maakt de inspectie gebruik een waarderingskader met indicatoren en criteria. Het doel is om op landelijk niveau een beeld te geven de kwaliteit het onderwijs in het schrijven teksten. De bevindingen het onderzoek op de school worden daarom in dit rapport alleen op hoofdlijnen weergegeven. Toezichthistorie In april 2005 bezocht de inspectie c.b.s. De Bron in het kader een kwaliteitsonderzoek. Alle domeinen werden destijds als voldoende beoordeeld. In september 2008 heeft de inspectie aan de school op basis voldoende eindopbrengsten in 2006 een basisarrangement toegekend. Onderzoeksopzet Kwaliteitsonderzoek Deze rapportage is gebaseerd op de volgende onderdelen: Onderzoek en analyse documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Onderzoek op locatie, waarbij o schooldocumenten zijn bestudeerd; o de onderwijspraktijk is geobserveerd;

o gesprekken met de directie en de zorgcoördinator zijn gehouden. Uit het waarderingskader zijn naast de opbrengsten en de normindicatoren, indicatoren de aspecten kwaliteitszorg en zorg en begeleiding onderzocht. Omdat uit de schoolgids bleek dat het aantal ingeroosterde uren voor de vakken lezen, taal en rekenen en wiskunde in de midden- en bovenbouw naar het oordeel de inspectie te weinig is, is indicator 4.5 ook in de beoordeling meegenomen. Het themaonderzoek schrijven bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij o in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen lessen schrijven. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 5, 6 en 8; o schooldocumenten zijn bestudeerd; o gesprekken met de directie, de leraren en leerlingen zijn gevoerd. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader PO, 2005. Daarnaast is gebruikgemaakt aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de volgende notitie: Analyse en waardering opbrengsten, maart 2009. In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Al deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Dit hoofdstuk beschrijft tevens kort de belangrijkste bevindingen het themaonderzoek schrijven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.

2. BEVINDINGEN m o 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) ;? * - "^ '* ~ <- ^ - - -' 12 1 De resultaten de leerlingen aan het eind de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond de kenmerken de leerlingenpopulatie mag worden verwacht 12 2 De sociale vaardigheden de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht Ontwikkelinq leerlingen 13 1 De resultaten de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond de kenmerken de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 13.2 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 13 3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode 8 jaar. Kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften haar populatie 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten 1.5 De school borgt de kwaliteit het leren en onderwijzen 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit het onderwijs Leerstofaanbod *3 1 n i iinnolirwl 41 I4 itriixtxixiitii 41 xirxixr Mrtrflr rlinrle. tj 4I 041 xnxixi ri-lri T14 41 4144 4A4I..I/4 inr]44 1 2 3 W.. ^.V. U U..^ UUW U U...V.W....WW...WWU..U..UWW... w.. VWW..W..W..W.. w.....w.>w..ww zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau leerjaar 8.

A Q rijd 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde af op de onderwijsbehoeften leerlingen. Didactisch handelen 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3 De leraren leggen duidelijk uit. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 1 2 3 4 1 2 3 4 J-J* 4- f» i H u i -4* ' 10 1 De school gebruikt een samenhangend systeem instrumenten en procedures voor het volgen de prestaties en de ontwikkeling de leerlingen f» 3** 4> 11.2 Op basis een analyse de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard de zorg voor de zorgleerlingen. 11.3 De school voert de zorg planmatig uit. 11.4 De school gaat de effecten de zorg na. De schoot heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WPO, artikel 16). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WPO, artikel 16). Het bestuur heeft het vastgestelde zorgplan aan de inspectie toegestuurd (WPO, artikel 19). De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WPO, artikel 8).

2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie concludeert dat de kwaliteitsaspecten het onderwijsleerproces overwegend voldoende kwaliteit zijn, maar dat de resultaten de leerlingen aan het eind de schoolperiode onvoldoende zijn. Ofschoon de score op de eindtoets 2009 onvoldoende is, stelt de inspectie tevens vast dat er, in vergelijking met de twee voorafgaande jaren, wel sprake is een opwaartse trend. De nu stabiele personeelssituatie in groep 8 is hieraan debet. De school gaat naar alle waarschijnlijkheid samen met een andere school de vereniging (De Fontein) in het dorp op in een brede school. Een de redenen hiervoor is dat het leerlingenaantal op De Bron daalt. Het aantal combinatiegroepen zal daarom in het nieuwe schooljaar toenemen. Nadat de directeur De Bron medio 2008 met FPU is gegaan, heeft de directeur De Fontein sindsdien tevens de leiding over De Bron. Toelichting Resultaten en ontwikkeling De eindresultaten de laatste drie jaren liggen beneden de ondergrenzen die de inspectie hanteert en zijn om deze reden onvoldoende. De tussenresultaten laten een positiever beeld zien. Dit oordeel is gebaseerd op een analyse de resultaten voor technisch lezen in de groepen 3 en 4, begrijpend lezen in de groep 6 en rekenen en wiskunde in de groepen 4 en 6. Alle vijf toetsen scoren voldoende. De indicator die betrekking heeft op de ontwikkeling leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften is als onvoldoende beoordeeld. Voor leerlingen met een eigen leerlijn zijn geen eindperspectieven met daarbij behorende tussendoelen geformuleerd. Daarom is het niet mogelijk om te beoordelen of deze leerlingen zich naar verwachting ontwikkelen. De school hanteert een valide instrument om de sociale vaardigheden te kunnen vaststellen en deze liggen op het te verwachten niveau. Kwaliteitszorg De inspectie heeft alle indicatoren de kwaliteitszorg als voldoende beoordeeld. De huidige interim-directeur heeft de verbeterplannen die de vorige directeur in het schoolplan heeft verwoord, nader uitgewerkt. Het is nu belang om in de komende maanden vast te stellen in hoeverre ook andere onderwerpen nog in verbeterplannen opgenomen dienen te worden. Aanbod en tijd De inspectie stelt vast dat de school methodes hanteert die dekkend zijn voor de kerndoelen en dat deze aan voldoende leerlingen tot en met groep 8 worden aangeboden. De inspectie beoordeelt de hoeveelheid tijd die in de hogere groepen voor rekenen en wiskunde en taal is gepland, als onvoldoende. Met het oog op de onvoldoende eindopbrengsten ligt een uitbreiding het aantal uren voor de basisvaardigheden voor de hand. Onderwijsleerproces Het didactisch handelen de leraren is als voldoende beoordeeld. In de groepen heerst een taakgerichte werksfeer. De instructies verlopen gestructureerd en ondersteunen het leerproces de leerlingen. De leerlingen tonen zich over het algemeen in voldoende mate betrokken bij de onderwijsactiviteiten. In enkele gevallen neemt de inspectie waar dat de concentratie leerlingen in combinatiegroepen wisselend is.

m o Dat geldt dan met name voor de leerlingen die geacht worden zelfstandig te werken, terwijl de andere groep de instructie krijgt. Zorg en begeleiding De zorg en begeleiding wordt op De Bron deels in de groepen en deels daarbuiten uitgevoerd. Een remedial teacher geeft gedurende een aantal dagdelen per week hulp aan leerlingen die uitvallen op toetsen. De school gebruikt voldoende instrumenten en procedures voor het volgen de prestaties en ontwikkeling leerlingen. De inspectie stelt echter vast dat de analyses op basis waar de handelingsplannen worden geschreven niet altijd helder aangeven wat de achterliggende problemen zijn. Daarnaast zijn er leerlingen die in een groepshandelingsplan worden ondergebracht, terwijl de achterliggende problemen verschillend zijn. De wijze waarop in samenwerking tussen de intern begeleider, de leraren en de remedial teacher de uitvoering de zorg wordt gerealiseerd en de evaluaties plaatsvinden, heeft de inspectie als voldoende beoordeeld. Aangezien het komend schooljaar de remediale hulp buiten de groepen wordt afgebouwd is een goede voorbereiding op het geven de zorg binnen de groepen, met daarbij een toename combinatieklassen, groot belang. Themaonderzoek schrijven Bij het themaonderzoek zijn verschillende kwaliteitsaspecten het onderwijs in het schrijven teksten onderzocht, namelijk het leerstofaanbod, de tijd, het didactisch handelen, de afstemming op verschillen tussen leerlingen en de kwaliteitszorg. De inspectie is nagegaan waaruit het aanbod voor schrijven bestaat, of de gerealiseerde leerinhouden dekkend zijn voor de kerndoelen, of de leerinhouden in de verschillende leerjaren op elkaar aansluiten, en of ze tot en met het niveau groep 8 worden aangeboden. In het verlengde hier is nagegaan of de school voldoende tijd besteedt aan dit domein het taalonderwijs. In lesobservaties is gekeken naar de didactiek. De inspecteur heeft beoordeeld of de leraren de schrijfopdracht in een betekenisvolle context plaatsen, of ze een duidelijke schrijfopdracht geven, of ze procesgerichte instructie geven over de aanpak de schrijfopdracht, of ze leerlingen adequaat ondersteunen bij het schrijven en of ze zorgen voor effectieve feedback aan leerlingen. Daarnaast is nagegaan of in de schrijfactiviteiten de leerlingen alle fasen het schrijfproces herkenbaar zijn. Net als bij andere taalvaardigheden zijn er ook verschillen tussen leerlingen in hun schrijfvaardigheid. In het onderzoek is gekeken of de leraren de ontwikkeling de schrijfvaardigheid de leerlingen systematisch volgen en of dit ook leidt tot doelgerichte differentiatie in de lessen. Tot slot is nagegaan of de kwaliteitszorg de school zo is ingericht dat de school de kwaliteit het schrijfonderwijs systematisch kan bewaken en verbeteren, en of er aandacht is voor de deskundigheidsontwikkeling de leraren op het gebied onderwijs in schrijven. Bij een aantal kwaliteitsaspecten zijn de meeste beoordeelde criteria duidelijk herkenbaar in de praktijk. Dit is met name het geval bij de aspecten aanbod en tijd. Hier staat tegenover dat de beoordeelde criteria de kwaliteitsaspecten differentiatie en kwaliteitszorg niet als zodanig worden gerealiseerd. Het kwaliteitsaspect didactiek laat een wisselend beeld zien. De feedback die de leraren aan de leerlingen geven is doorgaans weliswaar positief, maar is ook erg algemeen en veelal gericht op de spelling en de interpunctie en niet of nauwelijks op de inhoud of de structuur teksten en verhalen.

m o In verschillende schrijfactiviteiten de leerlingen is het 'formuleren' herkenbaar en bereiden de leerlingen de schrijftaken voor. Ook zorgen de leraren ervoor dat schrijfopdrachten in een betekenisvolle context worden geplaatst. Ze krijgen echter te weinig gelegenheid voor het reviseren de schrijftaken. De ontwikkeling de schrijfvaardigheid wordt nog niet op uniforme wijze gevolgd. Mede als gevolg daar kunnen de leraren het didactisch handelen niet goed afstemmen op de verschillen tussen de leerlingen. De kwaliteitszorg de school is niet gericht op het bepalen en verbeteren de kwaliteit het onderwijs in het schrijven teksten. Tenslotte heeft de school in het kader deskundigheidsbevordering geen activiteiten gepland voor professionalisering het schrijfonderwijs.

m o 3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie het Onderwijs aan c.b.s. De Bron een aangepast arrangement toe. De school valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in maart 2011 weer voldoende niveau is. De inspectie voert in het tweede kwartaal 2011 opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven.