Casemanagement in de palliatieve zorg Annicka van der Plas Quest, 7 september 2010
Inhoud Aanleiding: waarom casemanagement in de palliatieve zorg? Evaluatie onderzoek Eerste resultaten van het Expert Panel
Palliatieve zorg Is complexe zorg: Zorgvraag op meer dan een gebied Meerdere zorgverleners om het bed Continuïteit van zorg over settings heen Onbekend, laagfrequent, affiniteit
Casemanagement Casemanagement brengt de patiënt in contact met zorg passend bij de wensen en zorgbehoefte van de patiënt. Dit gebeurt door: 1) identificeren van de zorgbehoefte van de patiënt en naasten (assessment), 2) opstellen van een individueel plan, 3) verbinden met zorg, 4) monitoren en evalueren van zorg, 5) belangenbehartiging voor patiënten en naasten. Communicatie en samenwerking staan in dit proces centraal.
Voorbeeld: Case Management joins up care services Link naar filmpje http://www.youtube.com/watch?v=ricejqackd0
Onderzoek naar case management Grote lijn Heeft case management inderdaad een meerwaarde in de palliatieve zorg? En zo ja, hoe kan case management het beste vormgegeven en toegepast worden? Eindresultaat: blauwdruk van een zorgstandaard en een registratiesysteem
Onderzoek; fase 1 Conceptualisering van casemanagement Onderzoeksvragen: 1) Wat zijn belangrijke kenmerken (incl. doelen) van casemanagement in de palliatieve zorg? 2) Welke casemanagement initiatieven zijn er in Nederland (doelen, overeenkomsten, verschillen)? Methode: - Expert Panel - Inventarisatie: telefonische interviews en schriftelijke vragenlijst
Onderzoek; fase 2 Evaluatie van casemanagement Onderzoeksvragen: 3) In hoeverre verloopt de implementatie van initiatieven goed? 4) In hoeverre worden de doelen van de initiatieven bereikt? 5) In hoeverre dragen de initiatieven bij aan de invoering van het nieuwe zorgmodel? 6) In welke mate heeft reguliere zorg inhoudelijke kenmerken van casemanagement? 7) Wat zijn kosten van casemanagement en zijn er verschillen in kosten van ingezette zorg wanneer wel of juist niet een casemanager aanwezig was? Methode: - Retrospectief vragenlijst onderzoek - Prospectief kwalitatieve interviews
Stroomdiagram fase 2
Stroomdiagram fase 2
Stroomdiagram fase 2
Stroomdiagram fase 2
Stroomdiagram fase 2
Stroomdiagram fase 2
Onderzoek; fase 3 Best practice Onderzoeksvragen: 8) Welke kenmerken van casemanagement dragen het meest bij aan realisatie van het nieuwe zorgmodel? 9) Welke kenmerken van casemanagement zijn het best bruikbaar in de praktijk? Methode: - Focusgroepen - Invitational conference Dit deel van het onderzoek wordt uitgevoerd door het Expertisecentrum in Nijmegen.
Eerste resultaten Expert Panel Ronde 1 Ronde 2 Ronde 3 Minstens 1 ronde Palliatieve zorg - casemanager 8 3 6 9 - coördinator 6 3 10 10 (Huis)arts 5 0 8 9 Overige - onderzoeker 9 4 9 11 - beleidsmaker 3 0 1 3 Onbekende respondent 4 2 0 4-6 (totaal) 35 12 34 46-48
Voorbeeld Expert Panel 1.1.a. De geboden / gecoördineerde zorg is (ook) gericht op kwaliteit van leven en sterven. n = 34 gem = 8,5 S.D. = 0,8 mediaan = 9 M.A.D. = 0,5 Conclusie = overeenstemming 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 n_sc1 n_sc2 n_sc3 n_sc4 n_sc5 n_sc6 n_sc7 n_sc8 n_sc9 2.1.a. De casemanager verleent zelf directe patiëntenzorg (verpleegkundige handelingen). n = 33 gem = 4,3 S.D. = 2,7 mediaan = 4 M.A.D. = 2,5 Conclusie = geen overeenstemming 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 n_sc1 n_sc2 n_sc3 n_sc4 n_sc5 n_sc6 n_sc7 n_sc8 n_sc9
Basiselementen van casemanagement Overkoepelende principes van casemanagement in de palliatieve zorg: Kwaliteit van leven en sterven De zorg is vraaggestuurd De zorg is langdurig De zorg is op maat De zorg is flexibel De relatie met de patiënt en zijn/haar naasten staat centraal De zorg is veelomvattend De zorg wordt gekarakteriseerd door communicatie De zorg is toegankelijk Ongeacht verblijfplaats van patiënt
Verschillen tussen initiatieven? Mogelijk differentiërende elementen: Directe patiëntenzorg? Behandelplan of andersoortige overeenkomst? Samenwerkingsverband of vanuit een enkele instelling? Multidisciplinair team? Werkzaamheden van de casemanager? Doelgroep? Case finding?
Projectgroep Annicka van der Plas VUMC, Afdeling Sociale Geneeskunde, EMGO+ Instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg Bregje Onwuteaka-Philipsen VUMC, Afdeling Sociale Geneeskunde, EMGO+ Instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg Luc Deliens VUMC, Afdeling Sociale Geneeskunde, EMGO+ Instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg Wim Jansen VUMC, Afdeling Anesthesiologie Marlies van de Watering Hospice Bardo Eric van Rijswijk UMC St. Radboud, Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Kris Vissers UMC St. Radboud, Afdeling Anesthesiologie