Botontkalking Osteoporose
2
Informatie voor vrouwen van 50 jaar of ouder en mannen van 65 jaar of ouder die een botbreuk hebben en behandeld worden op afdeling orthopedie Op dit moment wordt u in het CWZ behandeld voor een botbreuk. Of bij u sprake is van osteoporose wordt nog onderzocht. In deze folder kunt u lezen wat osteoporose is en waaruit de behandeling bestaat. Daarnaast staat beschreven wat u zelf kunt doen om uw botten te versterken. Wat is osteoporose? Osteoporose wordt ook wel botontkalking genoemd. Het is een aandoening waarbij de botafbraak sneller gaat dan de botaanmaak. Door deze afbraak verandert de structuur van het bot waardoor de stevigheid afneemt. Men spreekt ook wel van broze botten. Oorzaak Botaanmaak en botafbraak zijn natuurlijke processen die bij iedereen voorkomen. Bij kinderen en tieners is er meer botaanmaak dan botafbraak. Rond het 30e levensjaar is de botaanmaak en botafbraak ongeveer gelijk en is het bot op zijn sterkst. Er is dan sprake van piekbotmassa. Na het 30e levensjaar gaat de kwaliteit van de botten langzaam achteruit. Botontkalking is een normaal verschijnsel. Bij vrouwen van 50 jaar en ouder en mannen van 65 jaar en ouder is het bot door de botafbraak brozer waardoor de kans op een botbreuk toeneemt. Vrouwen hebben meer kans op osteoporose dan mannen. Dit komt omdat na de menopauze de botafbraak toeneemt als gevolg van hormonale veranderingen. 3
Roken, slechte of eenzijdige voeding, weinig lichaamsbeweging en het gebruik van bepaalde geneesmiddelen kunnen ook een nadelige invloed hebben op de botafbraak. Klachten Osteoporose geeft in principe geen klachten. U merkt vaak pas dat u last heeft van osteoporose als u bijvoorbeeld door een val een pols of heup breekt. Lage rugpijn, verandering van houding, krom lopen en kleiner worden kunnen ook het gevolg zijn van osteoporose. Gevolgen Een botbreuk is voor iedereen lastig. Op hogere leeftijd is een botbreuk echter nog vervelender. Het herstel van het bot gaat trager waardoor het langer duurt voordat de breuk genezen is. Dat beperkt de beweeglijkheid waardoor de kans op andere complicaties zoals longontsteking en decubitus (doorliggen) toenemen. Wanneer osteoporose onbehandeld blijft, kunnen er steeds sneller botbreuken ontstaan. Het voorkomen van osteoporose en botbreuken is daarom erg belangrijk. U kunt er zelf veel aan doen om uw botten in goede conditie te houden. Hoe wordt osteoporose vastgesteld? Vrouwen van 50 jaar en ouder en mannen van 65 jaar en ouder die een botbreuk hebben, hebben een verhoogde kans op osteoporose. Om er achter te komen of dit ook bij u het geval is, kan een botdichtheidsmeting verricht worden. Behandeling Als bij u osteoporose is ontdekt, kan dit proces tot stilstand gebracht worden door middel van medicijnen. Deze medicijnen remmen de botafbraak. Voor een optimaal resultaat moet u deze medicijnen drie tot vijf jaar gebruiken. De kans op een botbreuk is dan met de helft gedaald. 4
Wat kunt u zelf doen? Calciumrijke voeding Calcium (kalk) zit voor een groot gedeelte in de botten. Uw lichaam heeft dit nodig om uw botten stevig te houden. Ook het hart, de spieren en andere organen hebben calcium nodig. Als uw lichaam via de voeding te weinig calcium binnen krijgt dan wordt de voorraad in uw botten gebruikt. Dit is niet bevorderlijk voor de botaanmaak. Om voldoende calcium binnen te krijgen, moet u per dag 4 tot 5 porties zuivel nemen. 1 portie kan bestaan uit 1 glas melk of karnemelk, 1 schaaltje vla of 1 plak 30+ kaas. Het maakt niet uit of u volle, halfvolle of magere zuivelproducten gebruikt. Andere calciumrijke producten zijn: boerenkool, Chinese kool, postelein, raapstelen, vis, garnalen, mosselen en noten. Bewegen Regelmatig bewegen is goed voor uw gezondheid en het stimuleert de aanmaak van botweefsel. Vooral bewegingen waarbij u uw eigen lichaamsgewicht met uw benen en voeten moet dragen maken het bot sterker. Touwtje springen, hardlopen en wandelen hebben meer effect dan fietsen en zwemmen. Ook traplopen, tuinieren en huishoudelijk werk verrichten zijn prima activiteiten om uw botten te versterken. Elke dag een half uur actief bewegen is al voldoende om uw botten in conditie te houden. 5
Vitamine D Vitamine D helpt uw lichaam om calcium uit uw voeding op te nemen. Vitamine D wordt onder invloed van zonlicht door uw huid aangemaakt, zelfs als het bewolkt is. Ongeveer 45 minuten per dag in de buitenlucht zijn is voldoende. In de winter kunt u kiezen voor extra vitamine D tabletten als u niet voldoende buiten komt. Vermijd risicofactoren Bepaalde producten zoals alcohol, tabak en koffie vertragen de opname van calcium of gaan ze zelfs tegen. Het is aan te raden deze met mate te gebruiken. Ook overmatig zoutgebruik (meer dan 9 gram per dag) en diëten waarbij geen vlees wordt gegeten kunnen leiden tot calciumtekort. Vragen en/of problemen Zijn er na het lezen van de folder nog vragen, neem dan contact op met het verpleegkundig spreekuur orthopedie. Telefoonnummers vindt u achterop deze folder. 6
7
Adres en telefoonnummers Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos 100 6532 SZ Nijmegen Voor het maken, annuleren of verzetten van afspraken op de polikliniek: Polikliniek orthopedie (B56) Iedere werkdag van 8.30-16.30 uur bereikbaar Telefoon (024) 365 82 65 Voor alle vragen over uw behandeling en/of operatie: Verpleegkundig spreekuur orthopedie Iedere werkdag van 8.30 tot 9.30 uur bereikbaar Telefoon (024) 365 81 19 Website: www.orthopedie.cwz.nl 8 G501 / 09-14