PREI VERGELIJKING OPKWEEKMETHODES TWEEDE PLANTING (WEEK16)

PREI VERGELIJKING OPKWEEKMETHODES TWEEDE PLANTING (WEEK16) Proefcode: OL13 PRTT12 Uitgevoerd in opdracht van: Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Technisch Comité Karreweg 6 9770 Kruishoutem Tel ++ 32 (0)9 381 86 86 Fax ++ 32 (0)9 381 86 99 pcg@proefcentrum-kruishoutem.be Door: Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg 6 9770 Kruishoutem Tel ++ 32 (0)9 381 86 86 Fax ++ 32 (0)9 381 86 99 pcg@proefcentrum-kruishoutem.be Proefverantwoordelijke: Robrecht Winnepeninckx Studieverantwoordelijke: Saskia Buysens Directeur: Bruno Gobin Datum: 27/01/2013 Studieverantwoordelijke Dr. Ir. S. Buysens Directeur Dr. B. Gobin Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg 6, B-9770 Kruishoutem T: +32 (0)9 381 86 86 F: +32 (0)9 381 86 99 BTW: 0416.682.702 RPR: 0416.682.702 info@proefcentrum-kruishoutem.be www.proefcentrum-kruishoutem.be Bank: LBK 103-2046532-94 IBAN: BE87 1032 0465 3294 BIC: NICABEBB FOR_013H

Abstract Op het PCG te Kruishoutem werden in 2012 twee proeven aangelegd in een vroege preiteelt op twee planttijdstippen om het plantmateriaal te vergelijken. Toen werden Marokkaanse planten met losse wortel vergeleken met binnenlandse serreplanten en trayplanten uit Spanje. De resultaten waren in beide teelten overwegend positief in het voordeel van de trayplanten. Deze resultaten vroegen om bevestiging en in 2013 werd opnieuw gekozen voor twee plantdata (week 12 en week 16). Er werd dit jaar gekozen om het onderzoek open te trekken naar verschillende traytypes en verschillende herkomstlanden. In 2013 werden de ponsgaten voor de trayplanten 2 cm dieper gemaakt, zodat de planten op dezelfde diepte in het plantgat zouden vallen. Diverse plantenkwekers werkten mee aan dit onderzoek en stelden plantmateriaal ter beschikking. Er werd een vergelijkende studie uitgevoerd tussen losse planten enerzijds en trayplanten anderzijds. Deze tweede planting heeft een vrij koude start gehad maar kende verder een vrij normaal teeltverloop. In de tweede planting van 2013 geven de trayplanten gemiddeld een uniformer gewas. Bij één object planten met losse wortel werden de internodiën als te lang beoordeeld, dus te ruim geschakeld. Aan de pellijn worden meer open schachten waargenomen bij de trayplanten. Gemiddeld geeft een teelt met planten met blote wortel meer kans op pitverlenging en schotvorming. De opbrengst in deze tweede planting geeft, net zoals in de eerste planting, niet de spectaculaire verschillen zoals in 2012. Gemiddeld geven de trayplanten wel iets hogere stukgewichten en een grovere maatsortering (meer 3-4cm), met dus een iets hogere opbrengst. De binnenlandse serreplanten met blote wortel geven een beduidend lagere opbrengst. Terwijl trayplanten uit Nederland net een zeer goede opbrengst geven. De regio waar de planten opgekweekt zijn, is dus voor een latere planting waarschijnlijk minder doorslaggevend. Samenvattend voor de twee plantperiodes: Trayplanten bevestigen de goede resultaten van vorig jaar hoewel de resultaten van 2013 minder uitgesproken zijn dan deze van 2012. In vergelijking met de losse planten gaat de prei opgekweekt in trays minder snel gaan schakelen, is minder schotgevoelig en zijn er grotere opbrengsten te halen. De prei kan daardoor ook wat langer op het veld blijven vooraleer lang te worden of door te schieten. De oogstzekerheid neemt hierdoor toe. In een meer groeikrachtig seizoen, zoals in 2012, kunnen de trayplanten een hogere, snellere productie geven. Hou hiermee voldoende rekening in de planning, anders kan er toch wat meer sleet voorkomen. Hoe groter de maat van planten, hoe duurder het plantmateriaal maar er is een tendens waar te nemen dat men bij de grotere plantenmaat een betere opbrengst kan halen. Het planten van trayplanten verloopt in ponsgaten van 28 mm minder vlot, zeker met de grotere traymaten. Een dikkere ponspin van 32 tot 35 mm is hiervoor meer geschikt. Of trayplanten vlot kunnen geplant worden met een schijvenplanten moet nog bekeken worden. Pagina 2 of 13

Inhoudstabel 1 Inleiding... 4 2 Materiaal en methoden... 4 2.1 Objecten... 4 2.2 Proefdesign... 5 2.3 Draaiboek... 5 2.4 Proefveld / infrastructuur... 5 3 Resultaten en bespreking... 7 3.1 Resultaten... 7 3.2 Bespreking... 10 4 Besluit... 11 5 Samenwerking... 11 6 Beeldmateriaal... 12 Pagina 3 of 13

1 Inleiding Op het PCG te Kruishoutem werden in 2012 twee proeven aangelegd in een vroege preiteelt op twee planttijdstippen om het plantmateriaal te vergelijken. Toen werden Marokkaanse planten met losse wortel vergeleken met binnenlandse serreplanten en trayplanten uit Spanje. De resultaten waren in beide teelten overwegend positief in het voordeel van de trayplanten. Deze resultaten vroegen om bevestiging en in 2013 werd opnieuw gekozen voor twee plantdata (week 12 en week 16). Er werd dit jaar gekozen om het onderzoek open te trekken naar verschillende traytypes en verschillende herkomstlanden. In 2013 werden de ponsgaten voor de trayplanten 2 cm dieper gemaakt, zodat de planten op dezelfde diepte in het plantgat zouden vallen. Diverse plantenkwekers werkten mee aan dit onderzoek en stelden plantmateriaal ter beschikking. Er werd een vergelijkende studie uitgevoerd tussen losse planten enerzijds en trayplanten anderzijds. Deze tweede planting heeft een vrij koude start gehad maar kende verder een vrij normaal teeltverloop. 2 Materiaal en methoden 2.1 Objecten Object nummer Planttype Herkomst 22 Losse plant p1s 23 Losse plant p2p 24 Losse plant p3m 25 Losse plant p5b 26 Trayplant (223?) p1n 27 Trayplant 589 p4s 28 Trayplant 459 p4s 29 Trayplant 285 p2m Pagina 4 of 13

2.2 Proefdesign Proefdesign Gerandomiseerde blokkenproef Aantal parallellen 3 Aantal objecten 8 Plotoppervlakte (m²) 6,3 Aantal planten/plot 100 Lengte plot (m) 3,6 Breedte plot (m) 1,75 2.3 Draaiboek 18/04/2013 Plant 06/08/2013 Oogst 2.4 Proefveld / infrastructuur Gemeente Kruishoutem Land België Locatie proef PCG B 11-12 Voorgaande teelt Sla Ras (+zaadhuis) Krypton (Nunhems) Teeltsysteem 3 rijen per gewent Zaaispecificaties Trayplanten en losse planten Plantspecificaties 40,5 x 10,9 cm Tabel: Bodemanalyse Blgg Datum Staalname diepte (cm) Grondsoort phkcl %C P K Mg Ca Na mg/100 g droge grond 06/03/2013 0-30 zand 6,3 2,1 41 31 14 152 1,7 Tabel: Bodemanalyse PCG Datum Staalname diepte NO3 - -N NH4 + -N (cm) (kg/ha) (kg/ha) 30/05/2013 0-30 151 < 4 30/05/2013 30-60 82 < 4 20/06/2013 0-30 165 6 20/06/2013 30-60 143 5 Pagina 5 of 13

Tabel: Bemesting Datum Hoeveelheid Samenstelling meststof (%) Meststof kg/ha N P2O5 K2O MgO 17/04/2013 481 Entec 26 26 17/04/2013 433 Patentkali 30 Tabel: Algemene gewasbescherming Datum Product Dosis per hectare l of kg Actieve stof 27/05/2013 Totril 0,75 l ioxynil 27/05/2013 Frontier elite 1 l dimethenamide-p 07/06/2013 Totril 0,7 l ioxynil 07/06/2013 Cryptic 1 l chloorprofam 14/06/2013 Totril 0,3 l ioxynil 14/06/2013 Lentagran 45 WP 1 kg pyridaat 14/06/2013 Tracer 0,2 l spinosad 19/06/2013 Mesurol 500 SC 1,5 l methiocarb 27/06/2013 Epso microtop 12 kg meststof 31/07/2013 Tracer 0,2 l spinosad 31/07/2013 Biosweet 2 l fructose + glucose + sacharose Pagina 6 of 13

3 Resultaten en bespreking 3.1 Resultaten Tabel: Gewasbeoordeling Plant Herkomst Uniformiteit Kleur blad Bladstand Sleet Papier vlekken Purper vlekken Roest Trips Vlaggen Blad inplanting Internodie Losse plant p1s 7,3 6,8 8,0 8,3 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,5 7,3 ab Losse plant p2p 6,7 6,8 7,7 8,7 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 6,7 6,2 b Losse plant p3m 7,3 7,5 7,7 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,5 7,7 a Losse plant p5b 6,7 7,2 7,7 8,3 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,2 6,5 ab Trayplant (223?) p1n 7,3 6,7 7,7 8,7 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,7 7,2 ab Trayplant 589 p4s 7,5 7,3 7,7 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 6,8 7,5 ab Trayplant 459 p4s 6,7 7,7 7,3 8,7 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,5 7,3 ab Trayplant 285 p2m 7,7 7,0 8,0 8,7 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,3 7,2 ab gemiddelde 7,1 7,1 7,7 8,7 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,3 7,1 p-waarde 0,23 0,34 0,80 0,21 var.= 0 var.= 0 var.= 0 var.= 0 var.= 0 0,37 0,03 1= heterogeen bleek neerhangend veel veel veel veel veel veel vlak verlengd 9= uniform donker opgericht geen geen geen geen geen geen steil kort Pagina 7 of 13

Tabel: Productgegevens Plant Herkomst Gewas volume Schonings gemak Blad breuk Bruine schacht strepen Sluiting schacht % stalen met open schachten Knobbel vorming Snijvlak blad Vastheid schacht Fusarium Lengte schacht Lengte overgangs kleur Lengte pit (na doorsnijden) Losse plant p1s 7,5 7,5 7,7 9,0 6,7 20 7,7 8,0 8,0 9,0 26 10 7 ab Losse plant p2p 6,7 7,2 8,0 8,3 7,7 18 8,0 8,0 8,0 9,0 27 10 14 a Losse plant p3m 7,0 7,5 8,0 9,0 7,8 22 8,0 8,7 8,0 9,0 27 10 2 b Losse plant p5b 6,5 7,5 7,7 8,7 7,3 27 8,0 8,0 8,0 9,0 28 11 7 ab Trayplant 223? p1n 7,3 7,5 7,5 8,7 7,7 20 7,8 8,0 8,0 9,0 28 11 2 b Trayplant 589 p4s 7,0 7,7 8,0 8,7 7,2 36 8,0 8,0 8,0 9,0 27 10 1 b Trayplant 459 p4s 6,8 7,5 8,0 9,0 6,3 33 8,0 8,3 8,0 9,0 27 10 5 ab Trayplant 285 p2m 7,5 7,3 8,0 9,0 8,0 20 8,0 8,3 8,0 9,0 28 10 0 b gemiddelde 7,0 7,5 7,9 8,8 7,3 24 7,9 8,2 8,0 9,0 27 10 5 p-waarde 0,68 0,88 0,47 0,35 0,25 0,39 0,57 0,28 var.= 0 var.= 0 0,87 0,70 0,01 1= klein slecht veel veel open veel opengekruld zacht veel in cm 9= groot goed geen geen gesloten geen scherp vast geen in cm Pagina 8 of 13

Tabel: Opbrengstgegevens Plant Herkomst Opbrengst % Flandria % Klasse 1 % Klasse 2 %-2 %2-3 %3-4 %+4 % Verkoopbaar % Afval % Schieters % Wegval Gemiddeld stukgewicht Losse plant p1s 39 ab 97 3 0 3 55 ab 41 ab 0 88 0 3 9 296 ab Losse plant p2p 40 ab 98 2 0 2 50 ab 49 ab 0 86 0 5 9 309 ab Losse plant p3m 46 a 99 0 0 0 30 ab 70 a 0 90 0 0 10 355 a Losse plant p5b 34 b 93 7 0 7 63 a 30 b 0 93 0 1 6 253 b Trayplant 223? p1n 45 a 99 1 0 1 30 ab 69 a 0 88 0 1 10 350 a Trayplant 589 p4s 41 ab 100 0 0 0 36 ab 63 ab 0 90 0 0 9 315 ab Trayplant 459 p4s 42 ab 100 0 0 0 44 ab 55 ab 0 98 0 0 2 300 ab Trayplant 285 p2m 48 a 99 0 0 0 23 b 77 a 0 90 0 0 10 375 a gemiddelde 42 98 2 0 2 42 57 0 91 0 1 8 319 p-waarde 0,01 0,18 0,16 0,66 0,26 0,01 0,01 var.= 0 0,23 0,66 0,10 0,47 0,01 in Ton / ha Kwaliteitssortering (gewicht) Maatsortering (gewicht) 100% = Opbrengst verkoopbaar 100%= opbrengst verkoopbaar 100% = plantaantal in gram Pagina 9 of 13

3.2 Bespreking Losse plant (p1s): Gaf een eerder laag stukgewicht in vergelijking met de andere objecten en een lagere opbrengst, maar wel een groot aandeel Flandria. Vertoonde enkele schieters en had een behoorlijke pitlengte. Losse plant (p2p): Haalde een behoorlijk stukgewicht en een behoorlijke opbrengst met een groot aandeel Flandria. Vertoonde redelijk veel wegval en veel schieters en gaf daardoor het laagste percentage verkoopbare planten. Leverde planten op met een grote pitlengte. Stond over het algemeen ook iets minder uniform en iets bleker op het veld. Lange internodiën. Losse plant (p3m): Gaf een hoog stukgewicht en een goede opbrengst met een groot aandeel Flandria. Stond behoorlijk donker, had korte internodiën en vertoonde geen schieters. Leverde een groot aandeel planten op met een grove maatsortering. Losse plant (p5b): bleek bij ontvangst eigenlijk nog veel te jong om te planten. Behaalde het laagste stukgewicht en de laagste opbrengst. Leverde een behoorlijk aandeel Flandria, maar wel lager dan alle andere objecten. Haalde een minder grove maatsortering. Vertoonde weinig wegval en schieters maar toch een behoorlijke pitlengte. Had eerder langer internodiën. Trayplant (223?) (p1n): Gaf een hoog stukgewicht en een goede opbrengst met een groot aandeel Flandria. Vertoonde weinig schot. Stond behoorlijk uniform op het veld maar wat aan de bleke kant. Trayplant 589 (p4s): Haalde een behoorlijk stukgewicht en een behoorlijke opbrengst en viel volledig onder de kwaliteitssortering Flandria. Gaf een hoog percentage stalen met open schachten. Weinig schot. Trayplant 459 (p4s): Gaf een behoorlijk stukgewicht en een behoorlijke opbrengst en viel volledig onder de kwaliteitssortering Flandria. Had een mooie donkere kleur maar vertoonde een hoog percentage stalen met open schachten. Vertoonde heel weinig wegval en geen schot en haalde daardoor een heel hoog percentage verkoopbare planten. Trayplant 285: (p2m): Gaf een heel hoog stukgewicht en bijgevolg een zeer goede opbrengst met een groot aandeel Flandria. Stond mooi opgericht, volumineus en uniform op het veld. Vertoonde geen schot. Leverde een groot aandeel planten op met een grove maatsortering. Pagina 10 of 13

4 Besluit In de tweede planting van 2013 geven de trayplanten gemiddeld een uniformer gewas. Bij één object planten met losse wortel werden de internodiën als te lang beoordeeld, dus te ruim geschakeld. Aan de pellijn worden meer open schachten waargenomen bij de trayplanten. Gemiddeld geeft een teelt met planten met blote wortel meer kans op pitverlenging en schotvorming. De opbrengst in deze tweede planting geeft, net zoals in de eerste planting, niet de spectaculaire verschillen zoals in 2012. Gemiddeld geven de trayplanten wel iets hogere stukgewichten en een grovere maatsortering (meer 3-4cm), met dus een iets hogere opbrengst. De binnenlandse serreplanten met blote wortel geven een beduidend lagere opbrengst. Terwijl trayplanten uit Nederland net een zeer goede opbrengst geven. De regio waar de planten opgekweekt zijn, is dus voor een latere planting waarschijnlijk minder doorslaggevend. Samenvattend voor de twee plantperiodes: Trayplanten bevestigen hiermee de goede resultaten van vorig jaar hoewel de resultaten van 2013 minder uitgesproken zijn dan deze van 2012. In vergelijking met de losse planten gaat de prei opgekweekt in trays minder snel gaan schakelen, is minder schotgevoelig en zijn er grotere opbrengsten te halen. De prei kan daardoor ook wat langer op het veld blijven vooraleer lang te worden of door te schieten. De oogstzekerheid neemt hierdoor toe. In een meer groeikrachtig seizoen, zoals in 2012, kunnen de trayplanten een hogere, snellere productie geven. Hou hiermee voldoende rekening in de planning, anders kan er toch wat meer sleet voorkomen. Hoe groter de maat van planten, hoe duurder het plantmateriaal maar er is een tendens waar te nemen dat men bij de grotere plantenmaat een betere opbrengst kan halen. Het planten van trayplanten verloopt in ponsgaten van 28 mm minder vlot, zeker met de grotere traymaten. Een dikkere ponspin van 32 tot 35 mm is hiervoor meer geschikt. Of trayplanten vlot kunnen geplant worden met een schijvenplanten moet nog bekeken worden. 5 Samenwerking Deze proef kwam tot stand met de financiële steun van de provincie Oost-Vlaanderen en de Vlaamse Overheid, Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling. Met dank aan: Biemans Plantenkwekerij BV. Lenders BV. J&H Baltussen BV Depraeter Preiplanten BVBA Export SVPlants (BabyPlant) Pagina 11 of 13

6 Beeldmateriaal Losse plant p1s Losse plant p2p Losse plant p3m Losse plant p5b Pagina 12 of 13

Trayplant 223 p1n Trayplant 589 p4s Trayplant 459 p4s Trayplant 285 p2m Pagina 13 of 13