Uitvoeringsprogramma Toerisme Parkstad Limburg 2007-2010 Maart 2007
INHOUD Waarom dit uitvoeringsprogramma?... 3 De missie... 3 Huidige uitgangspositie... 3 SWOT-analyse... 5 Trends en ontwikkelingen in de vrije tijdssector... 7 Strategie... 8 Strategie met drie prioriteiten... 8 Prioriteit 1: het versterken en uitbouwen van het toeristisch profiel van Parkstad Limburg.... 9 Prioriteit 2: het verwerven van een sterke positie voor Zuid-Limburg binnen de Euregio... 10 Prioriteit 3: het verwerven van een sterke positie voor het gebied tussen de Maas en de Rijn op de Europese markt... 10 Samenvatting strategie... 11 Selectie van en... 11 Tabel met geselecteerde en en initiatieven; indeling in categorieën... 13 Financiering van het programma... 16 Monitoring van het programma... 16 Bijlage 1: Resultaat Inventarisatie van initiatieven en ideeën... 17 Bijlage 2: Korte van de en en initiatieven uit categorie 1... 21 Bijlage 3: Lijst gebruikte afkortingen... 31 1
2
Waarom dit uitvoeringsprogramma? In het economisch profiel van Parkstad Limburg neemt Toerisme een belangrijke plaats in. Het is om deze reden gedefinieerd als een van de drie thema s die als kansrijk zijn aan te merken voor de economische ontwikkeling van de regio. De twee andere thema s zijn het cluster Nieuwe Energie en het kruispunt Zorg Technologie. Voorts is Toerisme aangewezen als één van de taken van de Wgr-plus regio. Dit houdt in dat de Parkstad Raad en het Parkstad Bestuur in deze een dominantere rol krijgen toebedeeld. Voor de invulling van deze rol is voor de bestuursperiode 2006-2009 onderstaand uitvoeringsprogramma opgesteld. Het uitvoeringsprogramma is tot stand gekomen in nauwe samenspraak met de gemeenten van Parkstad Limburg. Het programma beoogt namelijk om niet alleen aan te geven wat Parkstad Limburg wenst bij te dragen aan de sector Toerisme, maar ook wat de respectievelijke gemeenten wensen bij te dragen. Het is voorts tot stand gekomen dankzij een belangrijke inbreng van VVV Zuid-Limburg. Het programma wordt tenslotte nog afgestemd met de ondernemers uit de sector c.q. hun vertegenwoordigers, met de provincie en (via het Intergewestelijk Overleg Toerisme) met de overige partijen in Zuid-Limburg. Het is van belang dat het programma kan rusten op een breed draagvlak. De missie Parkstad Limburg staat voor de opgave om de regionale economische structuur te versterken en daarmee nieuwe banen te scheppen. De doorontwikkeling van de sector Toerisme kan mede hieraan een bijdrage leveren. De door deze sector te genereren nieuwe werkgelegenheid sluit bovendien heel goed aan bij de behoefte, te weten veel werk voor relatief laag geschoolden en naar verhouding veel deeltijdbanen. Een doorontwikkeling van de sector Toerisme zal voorts de toeristische bestedingen verder doen toenemen. De regio telt momenteel relatief veel zaken, vooral in de horecasector, die een toename van deze toeristische bestedingen heel goed kan gebruiken als extra bron van inkomsten. Hetzelfde geldt voor de agrarische sector in het landelijk gebied. Met andere woorden, de doorontwikkeling van het toerisme zal bijdragen aan de noodzakelijke versterking van de regionale economische structuur. Een andere gunstige bijkomstigheid is dat toeristische investeringen de regio aantrekkelijker maken voor bezoekers en inwoners en daarmee het woon- en leefklimaat bevorderen. Ontwikkeling van toerisme heeft tenslotte de potentie om het negatief zelfbeeld in de regio om te zetten naar meer positieve beelden en de trots en tevredenheid van de bewoners over de eigen regio te herstellen. Samenvattend: De missie van het toeristisch beleid: het genereren van aanvullende werkgelegenheid, het doen groeien van de bestedingen en het versterken van het imago van Parkstad Limburg. Huidige uitgangspositie Toeristisch Parkstad Limburg staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van de toeristische regio Zuid- Limburg. Landelijk gezien staat Zuid-Limburg in de top-3 van meest populaire Nederlandse bestemmingen. Binnen Zuid-Limburg kenmerkt Parkstad zich voornamelijk door de grootschalige dagattracties, een resultaat van het beleid van met name de gemeenten Landgraaf en Kerkrade in de afgelopen 10 jaar. Mede hierdoor zijn de toeristische bestedingen in Parkstad Limburg in de periode 1998-2002 gegroeid van 84 mln naar 156 mln, een toename van ruim 86% (bron: onderzoek ZKA 2002). Er zijn daarna geen metingen meer uitgevoerd, maar aangenomen mag worden dat door de groei van de attracties en de opening van GaiaPark Kerkrade, het Glaspaleis e.d. de bestedingen de afgelopen jaren verder zijn toegenomen. Een ander kenmerk van Parkstad Limburg is de veelheid aan evenementen die in de regio worden georganiseerd. Het verblijfstoerisme is in Zuid-Limburg vooral geconcentreerd in het Heuvelland en Valkenburg. Waarneembaar is echter dat de grootschalige dagattracties ook nieuw verblijfstoerisme veroorzaken. Ondernemers spelen hierop in. Zo komt er een hotel nabij SnowWorld en zijn aan de rand van Gravenrode recent nieuwe groepsaccommodaties geopend. Daarnaast vond er in de laatste jaren een uitbreiding van de capaciteit plaats bij diverse verblijfsaccommodaties of zagen kleine initiatieven het licht. Het gaat hierbij om nieuw verblijfstoerisme en niet om verdringing van het verblijfstoerisme in het Heuvelland. 3
In onderstaand tabel zijn (niet limitatief) de onderscheidende elementen van het huidig toeristischrecreatief product Parkstad Limburg opgesomd met de bijbehorende marktwaardering. Hierbij is tevens aangegeven wat de uitbouwmogelijkheden ervan zijn. Attracties Waardering Uitbouwmogelijkheden GaiaPark Kerkrade Zoo +++++ Fase 2 e.v. verbinding met centrum SnowWorld +++++ Hotel Wereldtuinen Mondo Verde +++++ Verruiming aanbod Kasteel Hoensbroek +++++ Versterking aanbod Rolduc (zowel als bezoekcentrum als als hotel) +++++ Middeleeuwse driehoek, Eurode Park (incl. golfbaan), presentatie (o.a. virtueel), pelgrimspad Limbourg-Rolduc Glaspaleis +++++ Verder invulling cultuurhuis en bezoekers doelgroep vergroten Industrion ++++(+) Versterking aanbod via productvernieuwing (Minestone) en spraakmakende exposities Schacht Nulland ++(+) Mijnhistorie-pad naar Industrion, meer toegankelijk maken Mijnkolonies en restanten ++++ Benoemen en toegankelijk maken mijnverleden ZLSM ++++(+) Doortrekken lijn naar Heerlen en Valkenburg, continueren thematische activiteiten ++++(+) Verder aanzuigen spraakmakende festivals. Realiseren Bike and Ridepark en een multihal Megaland met activiteiten en evenementen Woonboulevard ++++(+) Net uitbreiding achter de rug, wellicht evenementen op terrein Parkstad Limburg Stadion, Roda ++++(+) Groei naar een totaalproduct voor sport en leisure met name gericht op jongeren Schutterspark +++ Diverse nieuwe onderdelen vanaf medio 2006 Thermen museum ++++ Vernieuwing aanbod Explorion +++ Vernieuwing aanbod en uitbouw activiteiten Kinderstad Heerlen ++ Stadsgalerij ++(+) Verhuizing naar andere locatie binnen Glaspaleis Botanische tuin en diverse andere (openbare) parken en (particuliere) tuinen ++(+), i.c.m. met Mondo Verde Kwalitatieve opwaardering, toegankelijk maken via goede info, bijzondere evenementen, samen met andere tuinen en VVV: regionale profilering als tuinenregio Klimcentrum Neoliet ++(+) Verdere uitbouw actief programma Openbare Golf Brunssum +++ Diverse monumenten, molen, kerken en kastelen Peutz Architectuur +++(+) Benoemen en toegankelijk maken Stads- en themawandelingen +++(+) Thema s uitbouwen Wijnbouw +++ Benoemen en meer toegankelijk maken Wandel- en fietspaden en thematisering routes Natuurgebieden incl. bezoekerscentra en activiteiten van de Vereniging Natuurmonumenten ++++ Kwaliteitsimpuls, waar mogelijk nog toegankelijk maken voor publiek, (kleinschalige) evenementen ++++ Productontwikkeling, info en Regionale uitbouw i.s.m. de andere gewesten + Euregio (Grünmetropole) ++++ Zonering en thematisering routestructuren incl. transferia Culturele instellingen zowel met hard ware aanbod als soft ware aanbod +++(+) Meer vermarkten van cultuuragenda o.a. via opzet van Uitburo Parkstad (als onderdeel van Nederlands Uitburo -> contentbeheer via VVV Zuid-Limburg) Culinair en Uitgaan ++ Zowel kwalitatieve als kwantitatieve uitbouw en thematisering qua product en presentatie nodig Nonke Buske en Rode Bach/Rode Beek +++ Uitbouwmogelijkheden voor Nonke Buske ELZC (Eerste Limb. Zweefvlieg Club) +++ Meer voor toeristen toegankelijk maken Romeins Erfgoed +++++ Romeinse Villa Voerendaal = de grootste Romeinse Villa van Noordwest Europa, Via Belgica, Romeinse villa Kerkrade, Sarcofaag Simpelveld, Thermen Museum Heerlen Hoeve Scholtissenhof +(+) Uitbouw met collectie Limburg in miniatuur 4
Evenementen Cultura Nova +++++ WMC +++++ Versterken marketing en PR, bredere regionale inbedding Pinkpop +++++ Parade Brunssum +++++ Versterken marketing en PR, bredere regionale inbedding Taptoe Heerlen ++++ Versterken marketing en PR, bredere regionale inbedding Orlando Festival ++++ Meer toegankelijk maken voor een breder publiek Charles Hennen Concours ++++ Meer toegankelijk maken voor een breder publiek Wedstrijden Roda ++++ Aantrekkelijker en toegankelijker maken voor toeristen Euriade Festival +++ Meer toegankelijk maken voor een breder publiek Activiteiten Glaspaleis +++ Diverse sportevenementen ++ Profiel kiezen Diverse kleinschalige evenementen + + = Lage marketingwaarde (als wervingstopic), ++ = Matig van waarde, +++ = Gemiddelde marketing waarde, ++++ = Hoge marketingwaarde, +++++ = Top waarde, imago dragers SWOT-analyse Het toeristisch-recreatief product van Parkstad Limburg bevat veel meer dan alleen de in de vorige tabel benoemde onderscheidende elementen. Van het totaal product is de volgende SWOT-analyse gemaakt. Sterk Algemeen o Centrale ligging in de Euregio o Sterke oriëntatie op Duitsland o Markante grensoverschrijdende en o Vriendelijke en gastvrije bevolking met een hoog organiserend vermogen en een sterke eigen identiteit (dialect, aard) o Rijk mijnverleden o Sterk Romeins verleden o Avantis met focus op Nieuwe Energie o Vele high traffic punten o Uiteenlopende belevingen in alle seizoenen Dagattracties o Enkele sterke dagattracties met nationale uitstraling o Grote concentratie op Gravenrode o Grote diversiteit (voor verschillende doelgroepen; alle leden van het gezin) Verblijfstoerisme o Enkele kenmerkende accommodaties (Rolduc, Terworm, Winselerhof, Brughof) o Een sterke concentratie van verblijfstoerisme in het Heuvelland (zoekgebied voor dagtoeristen) Horeca en amusement o Het aanbod is ruim en heel divers (o.m. meerdere schouwburgen, theaters en bioscopen, Megaland, het Parkstad Limburg Stadion en omgeving, bioscopen, stadscentra, bijzondere cafés) Detailhandel o Sterke woonboulevard, grote naamsbekendheid o Veel aanbod, vooral in het middensegment o Goede betaalbare parkeervoorzieningen Cultuur (hardware) o Veel aanbod, niet alleen in de steden maar ook in de omliggende dorpen (Glaspaleis, Stadsgalerij, kastelen, musea, Romeins verleden, ZLSM, oude dorpen en boerderijen, Zwak Algemeen o Parkstad wordt door sommigen als liggend in een uithoek ervaren o Parkstad Limburg is een beleidsmatig gebruikte naam en nog geen formele gebiedsaanduiding dat voorkomt op kaarten en in navigatiesystemen o Parkstad Limburg heeft nog onvoldoende gezicht voor de buitenstaanders Dagattracties o Nog onvoldoende massa op Gravenrode o Nog onvoldoende bekendheid Verblijfstoerisme o Nog onvoldoende ontwikkeld, zit nog niet in het profiel o Ontbreken Bed & Breakfast o Versnippering, onvoldoende samenhang, ook op de schaal van Zuid-Limburg o Nog onvoldoende samenwerking met het Heuvelland Horeca en amusement o Het Bourgondisch karakter komt op vele plaatsen nog niet voldoende tot uiting o Centrum van Heerlen nog onvoldoende attractief o Gebrek aan pleinen en terrassen Detailhandel o Centrum van Heerlen nog onvoldoende attractief (veel leegstand, rommelige structuur, onvoldoende onderscheidend aanbod Cultuur (hardware) o Aanbod is versnipperd en onvoldoende herkenbaar o Onvoldoende toeristische benutting Cultuur (software) o De evenementen trekken nog te weinig bezoekers van buiten (de bekendheid is te klein) Landschap en ruimtelijk aanzicht o Ontbreken van ecologische verbindingen 5
mijnarchitectuur) o Relatief veel kunstenaars o Relatief sterk aanbod aan moderne architectuur Cultuur (software) o Veel en kwalitatief hele sterke evenementen met nationale en internationale uitstraling (Cultura Nova, WMC, Parade Brunssum, Pinkpop) o Redelijk divers cultureel aanbod met een kleine c o Avant-gardistisch karakter van sommige evenementen Landschap en ruimtelijk aanzicht o Vele hele bijzondere plekken (Brunssummerheide, Strijthagen, Anstellerbeekdal, Rode Bach/Rode Beek) o Heel mooi landelijk buitengebied, plekken met mooie uitzichten op het stedelijk gebied o Mooie interactie stad landelijk gebied Verkeer, bereikbaarheid en routestructuren o Goede externe bereikbaarheid o Goede en efficiënte parkeervoorzieningen o Fiets en wandelroutes Samenwerking o Sterke samenwerking tussen de 7 grote attracties o Goede samenwerking op de schaal van Zuid- Limburg met daarin een centrale rol voor VVV Zuid-Limburg o Goede samenwerking met Duitsland (Grünmetropole, Euregionale 2008) Kansen Algemeen o Benutten van de grensligging en de goede externe bereikbaarheid o Benutten van het avant-gardistisch karakter van evenementen en het modernisme in kunst en architectuur o Beter benutten van toplocaties zoals Megaland en het Parkstad Limburg Stadion Dagattracties o Meer attracties op Gravenrode o Verdere clustering dagattracties o Ontwikkeling dagattracties op andere plekken en die het bestaande aanbod completeert en versterkt (waterrecreatie) o Nieuwe mogelijkheden voor grootschalige attracties in oostflank van Brunssum o Versterken van de belevingsaspecten Verblijfstoerisme o Hotels en groepsaccommodaties voor specifieke doelgroepen o Bed and Breakfast concepten o Bungalows of appartementen, bijvoorbeeld rond Sigrano en nabij Gravenrode Horeca en amusement o Meer sfeer, allure en gezelligheid aanbrengen in de huidige voorzieningen (o.m. pleinen en terrassen) o Verbindingen tot stand brengen, sterkere samenwerking met de attracties o Doorontwikkeling centrum van Heerlen als het bruisend cultureel centrum van de regio, sfeervol, attractief en met een eigen moderne o Nog te veel gericht op de eigen bevolking o De mooie plekken worden te weinig gecommuniceerd o Ruimtelijk aanzicht op vele plaatsen rommelig o Diverse uitgesproken lelijke gebieden Verkeer, bereikbaarheid en routestructuren o Ondoorzichtige verkeersstructuur, matige bewegwijzering o Matige bereikbaarheid met OV o Matige verbindingen met het Heuvelland o Nog te weinig routestructuren. Met name voor wandelen Samenwerking o Ingewikkelde en tijdrovende overlegstructuren o Zwakke samenwerking tussen attracties enerzijds en verblijfsaccommodaties en horeca in de binnensteden anderzijds o Zwakke samenwerking tussen ondernemers op de schaal van Zuid-Limburg o Autonome positie van VVV Maastricht. Bedreigingen Algemeen o Krappe financiële armslag gemeenten o Hoge gevoeligheid voor conjunctuur o De kwaliteit van de dienstverlening/gastvrijheid staat onder druk o Op termijn kan, a.g.v. de vergrijzing, een krapte op de arbeidsmarkt ontstaan Dagattracties o Komst grootschalige attracties in de nabije omgeving Verblijfstoerisme o Kwantiteit verblijfstoerisme in het Heuvelland staat onder druk o Er wordt onvoldoende vernieuwd en ingespeeld op de behoeften van de verblijfstoerist Horeca en amusement o Grootschalige amusement in de nabije omgeving (Duitsland, Valkenburg, Maastricht, België) Detailhandel o Groeiend aantal grote winkelcentra over de grens o Inkrimping voorzieningen in kleine kernen Cultuur (hardware) o Onvoldoende middelen om het cultureel erfgoed op te knappen en te behouden o Behoud van beeldbepalende carréboerderijen na bedrijfsbeëindiging agrariërs staat onder druk Cultuur (software) o Gebrek aan financieringsmiddelen voor o.m. 6
stijl o Sterke aanvulling creëren op het aanbod in het Heuvelland o Combinatie sport en amusement Detailhandel o Upgrading van het centrum van Heerlen o Verbindingen aanleggen tussen de bovenregionale winkelcentra en de toeristische voorzieningen Cultuur (hardware) o Het bestaand aanbod beter communiceren en toeristisch benutten Cultuur (software) o Betere marketing van de evenementen o Betere toeristische benutting o Meer sportevenementen organiseren, gerelateerd aan het aanbod aan accommodaties o Benutten van de sterke concentratie van kunstenaars Landschap en ruimtelijk aanzicht o Beter benutten van de verscheidenheid o Fiets en wandeltoerisme o Meer natuurtoerisme o Ontwikkelen geosites met beleving o Verwerving titel Nationaal Landschap voor Zuid-Limburg Verkeer, bereikbaarheid en routestructuren o Toeristisch benutten nieuwe binnen- en buitenring o Organiseren attractievervoer van en naar het Heuvelland o Ontwikkelen bewegwijzerde en/of beschreven routes (kunstroutes, monumenten routes, architectuurroutes) o Inspelen op ICT-ontwikkelingen Samenwerking o Meer halen uit de samenwerking tussen attracties en verblijfsaccommodaties o Meer halen uit de samenwerking tussen de ondernemers op de schaal van Zuid-Limburg o Meer samenwerking met Maastricht o Meer grensoverschrijdende samenwerking (zoals Grünmetropole) de uitbouw en marketing van evenementen Landschap en ruimtelijk aanzicht o Erosieproblematiek o Imago te veel bepaald door de lelijke gebieden Verkeer, bereikbaarheid en routestructuren o Onvoldoende onderhoud routestructuren (wordt opgepakt) Samenwerking o Onderlinge concurrentie o Te veel oog voor het eigen belang en te weinig voor het gemeenschappelijk belang Uit bovenstaande analyse kan worden afgeleid dat het toeristisch product Parkstad Limburg zich de afgelopen jaren sterk heeft ontwikkeld. Vastgesteld kan worden dat er vele kansen liggen om het verder uit te bouwen. Welke kansen het beste benut kunnen worden hangt mede samen met de trends en ontwikkelingen in de vrije tijdssector. Trends en ontwikkelingen in de vrije tijdssector Er is een aantal trends en ontwikkelingen waarneembaar waarop kan of moet worden ingespeeld. De meest relevante staan hieronder opgesomd. De wereld globaliseert. Hierdoor concurreert Zuid-Limburg in toenemende mate met steden en regio s die ver in het buitenland liggen. De andere kant is dat Zuid-Limburg in het bereik komt van een veel groter (buitenlands) publiek. Europa is door de uitbreiding in mei 2004 groter geworden. Dit biedt kansen maar ook bedreigingen Het klimaat verandert. Zuid-Limburg wordt warmer (mogelijk ook natter) en traditionele gebieden (Spanje, Zuid-Frankrijk) worden door de warmte wellicht minder aantrekkelijk. Gemeenten hebben financieel de afgelopen jaren veel moeten inleveren. De vooruitzichten zijn op dit vlak vooralsnog weinig positief. De bevolking vergrijst. Er is een grote groep koopkrachtige ouderen in aantocht. 7
Toenemende betekenis van vrije tijd en wens voor meer variaties in vrijetijdsmogelijkheden. Consumenten zijn in toenemende mate gericht op comfort, gemak, lichamelijke verzorging en gezondheid. De behoefte aan verwenarrangementen en weldaadtoerisme neemt toe Consumenten worden kritischer en bewuster. Stellen hogere eisen aan kwaliteit, verlangen meer ruimte en maatwerk. Verlangen keuzemogelijkheden. Toenemende belangstelling voor natuur en sport. Behoefte aan activiteit en gezelligheid. Steeds sterker wordende behoefte aan beleving. Niet alleen het product is van belang maar ook de communicatie en presentatie er omheen, het verhaal achter het product. Het product moet meer belevenis bieden. Jongeren (werkenden) krijgen minder vrije tijd en willen deze veel effectiever benutten. Er is een steeds grotere hang naar authenticiteit en nostalgie. Toenemend gebruik van internet en digitale technieken. Er ontstaan nieuwe producten en diensten. Veiligheid is een steeds belangrijker wordende randvoorwaarde. Strategie Op de toeristische markt is het hebben van een sterk en helder profiel een basisvoorwaarde. Het huidig toeristisch profiel van Parkstad Limburg, met als kern dagattracties voldoet hier nog onvoldoende aan. Een eerste prioriteit in de strategie is daarom om dit profiel verder te versterken en uit te bouwen teneinde meer bezoekers aan te trekken en de bezoeken te verlengen. Het gaat bij het versterken en uitbouwen van het profiel om de combinatie tussen enerzijds het verbeteren en vervolmaken van het toeristisch product Parkstad Limburg en anderzijds om het vermarkten ervan. Zoals hiervoor aangegeven, maakt Parkstad Limburg deel uit van de toeristische regio Zuid-Limburg. Dit is een sterke regio, maar de concurrentie is groot en het is heel hard werken om deze sterke positie te behouden. Een van de belangrijkste uitdagingen van Zuid-Limburg is om de sterke positie die zij bekleedt op de Nederlandse markt om te zetten in een even sterke positie binnen de Euregionale markt, d.w.z. in een volledige cirkel met een straal van ca 300 km, i.p.v. in een beperkt deel van deze cirkel (1/5), zijnde Nederland. Een tweede prioriteit in de strategie van Parkstad Limburg is om dit te realiseren, uiteraard samen met de andere partners in Zuid-Limburg. Een sterke Zuid-Limburg zal immers ook leiden tot meer bezoekers voor Parkstad Limburg en daarmee hogere bestedingen genereren. Tenslotte maakt Parkstad Limburg niet alleen deel uit van Zuid-Limburg maar ook van de Euregio Maas-Rijn, het internationaal gebied dat zich uitstrekt tussen de Maas en de Rijn. Dit is een gebied met potenties op de veel grotere Europese markt. Met name vanuit de Duitse kant zijn de laatste jaren initiatieven ontplooid om potenties te benutten. Het gaat hierbij niet om de totale Europese markt, maar om delen ervan, om niches. Voorbeelden zijn de Grünmetropole, de Strasse der Gartenkunst, de Euregionale 2008. Het verdient aanbeveling om op dit soort van initiatieven in te spelen en ze te ondersteunen. Ze bieden namelijk aanvullende kansen om het aantal bezoekers aan Parkstad Limburg te vergroten. Het op deze wijze verwerven van een positie op delen en niches van de Europese markt is de derde en laatste prioriteit in de toeristische strategie van Parkstad Limburg. Strategie met drie prioriteiten Uit de strategie volgt een uitvoeringsprogramma met de drie volgende prioriteiten: 1. het versterken en uitbouwen van het toeristisch profiel Parkstad Limburg met bijbehorend toeristisch product; 2. het, samen met nationale partners, verwerven van een sterke positie voor Zuid-Limburg binnen de Euregionale markt; 3. het, samen met internationale partners, verwerven van een sterke positie voor de Euregio Maas- Rijn op de Europese markt. In onderstaande paragrafen worden de maatregelen geschetst die nodig zijn om deze prioriteiten te realiseren. 8
Prioriteit 1: het versterken en uitbouwen van het toeristisch profiel van Parkstad Limburg. De kern van het huidig profiel wordt gevormd door de dagattracties die de afgelopen jaren zijn gerealiseerd. Deze zijn overwegend grootschalig van karakter. Hiernaast telt Parkstad Limburg ook een aantal meer kleinschalige attracties. Uit de SWOT-analyse kan worden afgeleid dat de massa of concentratie van dagattracties nog onvoldoende is. Er is zowel marktruimte als fysieke ruimte binnen de regio aanwezig om dit aanbod verder uit te bouwen. Hierbij moet niet alleen worden gedacht aan intensieve attracties maar evenzeer aan extensieve attracties, w.o. aan natuur en landshap gerelateerde attracties. Ook evenementen (met een bovenregionaal karakter) moeten worden gerekend tot de dagattracties. Het verder uitbouwen van de dagattracties is de eerste maatregel van deze prioriteit. Het is goed om hierbij zorgvuldig te kijken naar de samenstelling van het geheel en de complementariteit t.o.v. het bestaande aanbod (ook in de omliggende regio s) en de mate waarin het toe te voegen aanbod aansluit op de behoeften van de doelgroepen die Parkstad Limburg wenst te bereiken. Uit de SWOT-analyse kwam voorts naar voren dat de individuele attracties op zich goed in orde zijn, maar dat het ontbreekt aan onderlinge verbindingen (niet alleen fysiek maar ook in de vorm van bijvoorbeeld arrangementen, verwijzingen, combi-kaarten e.d.). De bezoekers worden hierdoor veel te weinig uitgenodigd om hun verblijf te verlengen. Bezoekers zouden bijvoorbeeld kunnen worden aangespoord om op dezelfde dag een tweede attractie te bezoeken, het centrum van de stad te bezoeken, een café, terras of restaurant of zelfs te overnachten in één van de vele accommodaties, zowel in het stedelijk als in het landelijk gebied. Voor zover bezoekers buiten Parkstad Limburg overnachten, zouden ze kunnen worden aangespoord om op een andere dag terug te komen. Het aanbrengen van dit soort van verbindingen is de tweede maatregel van deze prioriteit. Het gaat hierbij niet alleen om verbinden tussen de dagattracties onderling maar ook om verbindingen met andere thema s en beleidsvelden zoals Cultuur of Openbare Ruimte en om verbindingen met verblijfsaccommodaties. Een profiel rond dagattracties alleen is onvoldoende onderscheidend. Het profiel moet daarom worden verrijkt met elementen waardoor het meer uniek wordt, meer belevingswaarde krijgt en/of een bepaalde sfeer uitstraalt. Te overwegen valt om bijvoorbeeld aansluiting te zoeken bij de eigenschappen die in toenemende mate het cultureel aanbod inkleurt, te weten strak, eigentijds, avant-gardistisch en efficiënt. Andere mogelijkheden zijn het aansluiten op een Bourgondische levensstijl, een focus op comfort, gemak en verwenning, op gezondheid en voeding. Dit laatste biedt de kans om aan te sluiten bij het Parkstad thema Nieuwe Energie. Het op deze wijze verrijken en inkleuren van het profiel is de derde prioriteit van deze maatregel. Het spreekt voorts voor zich dat het toeristisch product alleen compleet is als alle randvoorwaardelijke aspecten ervan goed zijn ingevuld. Te denken valt aan zaken als de bewegwijzering, de bereikbaarheid per auto en openbaar vervoer, informatie via brochures en/of websites, maar ook zaken als klantvriendelijkheid, klantgerichtheid en een aanbod van verblijfsmogelijkheden dat aansluit op de behoeften. Tot de randvoorwaarden behoort voorts het gebruik maken van nieuwe technieken uit de ICT en daaraan gerelateerde diensten zoals digitale gidsen, routeplanners e.d. Het verbeteren van deze randvoorwaarden is de vierde prioriteit van deze maatregel. Het vermarkten van het profiel en bijbehorend toeristisch product Parkstad Limburg is de vijfde en laatste maatregel ter realisering van deze prioriteit. Dit vermarkten moet vooralsnog gericht zijn op: 1. de toeristen die voor korte of langere tijd in het Heuvelland verblijven; 2. de inwoners in een straal tot ca 200 km. Opgave voor deze laatste doelgroep is dat Parkstad Limburg deze niet alleen aantrekt voor dagbezoeken maar op termijn ook voor verblijven van enkele dagen. Maatregelen prioriteit 1: A) Het verder uitbouwen van de dagattracties, zowel kwalitatief als kwantitatief (incl. evenementen). B) Het aanbrengen van verbindingen. C) Het profiel verrijken en daarmee meer uniek maken en doen aansluiten op hedendaagse behoeften. D) Het verbeteren van de randvoorwaarden die het toeristisch product verder vervolmaken. E) Het vermarkten van het profiel en bijbehorend toeristisch product Parkstad Limburg 9
Prioriteit 2: het verwerven van een sterke positie voor Zuid-Limburg binnen de Euregio In een straal van ca 200 km leven wonen en werken meer dan 30 mln mensen. Deze zijn allen aan te merken als potentiële bezoekers van Zuid-Limburg. Voor Nederlanders is de aantrekkelijkheid van Zuid-Limburg vooral gelegen in het landschap en de Bourgondische levensstijl. Deze kenmerken zijn voor Belgen en Duitsers zeker niet uniek. Opgave is dus om andere kenmerken te ontwikkelen en te communiceren die voor deze doelgroepen als interessant en uniek kunnen worden beleefd. Het gaat hierbij om kenmerken die enerzijds de potentie hebben om de te bereiken doelgroepen aan te spreken en die anderzijds passen bij hetgeen Zuid-Limburg is en kan zijn en die goed te realiseren zijn. Het ontwikkelen, realiseren en communiceren van deze kenmerken is de eerste maatregel in deze prioriteit. Een betrekkelijk eenvoudige en doeltreffende manier om een regio op de kaart te zetten is het organiseren van evenementen. Het gaat hierbij om evenementen die een sterke uitstraling hebben, een groot publiek aantrekken en passen bij het profiel dat de regio zich wenst aan te meten. Deze manier is eenvoudig en doeltreffend omdat evenementen relatief eenvoudig zijn te organiseren evenals het verwerven van publiciteit. Het (doen) organiseren van dergelijke evenementen is de tweede maatregel van deze prioriteit. Het moeten bij voorkeur evenementen betreffen die zich uitstrekken op de schaal van Zuid-Limburg en geen lokale evenementen. Maatregelen prioriteit 2: A) Het ontwikkelen, realiseren en communiceren van kenmerken voor Zuid-Limburg, waardoor deze regio interessant en uniek wordt gemaakt voor bezoekers uit nabij gelegen Duitsland en België; B) Het (doen) organiseren van evenementen op de schaal van Zuid-Limburg en die de regio in de Euregio profileert en op de kaart zet. Prioriteit 3: het verwerven van een sterke positie voor het gebied tussen de Maas en de Rijn op de Europese markt. Parkstad Limburg en Zuid-Limburg zijn op zich te klein en te onbelangrijk om in toeristisch opzicht van betekenis te zijn op grotere schalen zoals de Europese markt. Om op deze schalen interessant te zijn, zal samengewerkt moeten worden in grotere verbanden. Te denken valt aan het gebied tussen Maas en Rijn dat op Europese schaal wel potenties heeft. Er worden met een zekere regelmaat, met name door de Duitsers, initiatieven ontplooid om deze potenties te benutten. Voorbeelden van dergelijke initiatieven zijn o.m. de Grünmetropole, de Strasse der Gartenkunst, de Euregionale 2008 en de Landesgartenschau 2017. Van Nederlandse kant kan in dit verband de Floriade 2012 worden genoemd. Voorts werken de beide Limburgen aan een kunst-biënnale in 2007. Het verdient aanbeveling om op deze initiatieven in te spelen, ze te ondersteunen en in gezamenlijkheid alle potenties eruit halen die erin zitten. Het inspelen op dergelijke initiatieven is de enige maatregel die wordt voorgesteld ter realisering van deze prioriteit. Maatregel prioriteit 3: A) Het inspelen op en medewerking verlenen aan initiatieven die door derden worden genomen. 10
Samenvatting strategie De hiervoor uitgewerkte strategie is in onderstaand schema samengevat. Missie Meer werkgelegenheid en hogere bestedingen Prioriteiten 1: Versterken / uitbouwen profiel Parkstad Limburg 2: Versterken positie van Zuid-Limburg in de Euregio 3: Versterken positie Euregio Maas-Rijn in Europa Maatregelen A: Uitbouwen dagattracties A: Ontwikkelen unieke kenmerken A: Aansluiten op initiatieven van derden B: Aanbrengen verbindingen B: Organiseren evenementen C: Profiel verrijken en uniek maken D: Verbeteren randvoorwaarden E: Vermarkten profiel Selectie van en Via diverse regionale overleggen w.o. het Ambtelijk Overleg Toerisme en het Overlegplatform Toerisme Parkstad Limburg zijn initiatieven en ideeën op het vlak van Toerisme geïnventariseerd. Deze zijn vervolgens gerangschikt naar hiervoor uitgewerkte prioriteiten en maatregelen. Het resultaat hiervan is opgenomen in bijlage 1. Gezien de beperktheid aan middelen en capaciteiten, is het noodzakelijk om de focus te leggen op een beperkt aantal en en initiatieven. Daarom is er een selectie gemaakt uit de geïnventariseerde initiatieven en ideeën. Hierbij hebben de volgende zaken een rol gespeeld: 1. De mate waarin het of initiatief bijdraagt aan de realisatie van de strategie, 2. Het regionaal belang ervan. 3. De concreetheid en uitvoerbaarheid. 4. Het feit dat er een partij is of gevonden kan worden die bereid is om de uitvoering van betreffend of initiatief op zich te nemen. Binnen de geselecteerde en en initiatieven is voorts een onderscheid gemaakt tussen twee categorieën van en te weten: Categorie A: Dit zijn en en initiatieven met een sterk regionaal belang en die in het kader van dit Uitvoeringsprogramma nauwgezet zullen worden gevolgd en waar nodig worden ondersteund. Parkstad Limburg rekent tot zijn taak ervoor te zorgen dat deze categorie van en en initiatieven daadwerkelijk worden uitgevoerd en de beoogde resultaten opleveren. Categorie B: Dit zijn de overige en en initiatieven, die eveneens bijdragen aan het toeristisch product Parkstad Limburg maar die niet het belang hebben dat ze nauwlettend moeten worden gevolgd. Deze en en initiatieven zullen meer op afstand worden gevolgd. 11
Het resultaat van de selectie en de indeling in de genoemde categorieën treft u aan in onderstaand overzicht. Van de en en initiatieven uit categorie A treft u in bijlage 2 een nadere aan. Hierbij wordt opgemerkt dat de selectie niet statisch is. Tijdens de looptijd van het uitvoeringsprogramma kunnen zich ontwikkelingen voordoen waarvan het verstandig kan zijn erop in te spelen. Via tussentijdse rapportages zal hierop worden gewezen en eventuele voorstellen worden gedaan om de selectie aan te passen. Een aantal van de genoemde en en initiatieven moeten bovendien nog met de betrokken partijen worden doorgesproken. Een van deze partijen is het Intergewestelijk Overleg Toerisme Zuid- Limburg (IGOT). Dit kan leiden tot kleine aanpassingen en aanvullingen. Een van gebruikte afkortingen treft u aan in bijlage 3. 12
Tabel met geselecteerde en en initiatieven; indeling in categorieën Prioriteit Prioriteit 1: Versterken en uitbouwen profiel Parkstad Limburg Maatregel/thema Maatregel A: Uitbouwen dagattracties Thema Vermaak, Leisure & Sport Thema Natuur Thema Kunst en Cultuur Thema Historie Categorie A: Projecten/initiatieven met een sterk regionaal belang Categorie B: Overige en/initiatieven Omschrijving Uitvoering door Omschrijving Uitvoering door Onderzoek naar de uitbouw- en versterkingsmogelijkheden GaiaPark van Gravenrode; implementatie van de aanbevelingen. Realiseren van een opvallende en unieke bezoekerstoren /restaurant hoog boven op de Wilhelminaberg. Werven/ontwikkelen en op termijn realiseren van een grootschalige attractie in Brunssum (Oostflank). Gemeenten Kerkrade, Landgraaf en PL Gemeente Landgraaf Gemeente Brunssum Uitbreiding van het GaiaPark Kerkrade met een speelgelegenheid voor kinderen in 2007/2008. Tevens uitbreiding dierencollectie en realisatie binnenlocatie in 2008. Omstreeks 2012, uitbreiding met twee themagebieden. Toeristische invulling stationsomgeving Simpelveld. Koppeling aan het Bungalowpark en het in ontwikkeling zijnde Natuurtransferium. Uitbouw Parkstad Limburg stadion tot hedendaags vermaakscentrum met leisure en sport. Gem. Simpelveld, diverse private partijen Gemeente Kerkrade Realiseren Sport & leisure park op Megaland. Stichting i.o. Uitbreiding SnowWorld met twee pisten, waarvan één in 2007 SnowWorld Ontwikkeling waterrecreatie: Sigrano in gemeente Heerlen en op termijn Laura in gemeente Landgraaf. Gemeenten Heerlen resp. Landgraaf Ontwikkeling Heidenaturpark. Gem. Onderbanken Brunssum, Gangelt, Natuurmonumenten Ontwikkeling Eurodepark (met natuur, cultuur, sport en recreatie). Ontwikkeling van het gebied Cortenbacherveld in Voerendaal (natuurontwikkeling en recreatie). Doorontwikkeling Natuur- en Landschapspark Rodebach - Roode Beek. Renaturering en toeristisch toegankelijk maken van de beekdalen van de Geleenbeek, de Rode Beek en de Worm. Realiseren Kunstenpark Energie (als onderdeel van de opwaardering van het Schutterspark te Brunssum). Uitwerking Romeins verleden: Reconstructie Romeinse Villa Voerendaal. Idem Romeinse Villa Kerkrade Uitbouwen Thermenmuseum tot een attractie. Uitwerken Via Belgica. Sarcofaag Simpelveld. De Romeinse weg in Schinveld (Heerenweg) Organiseren Römerspiele (jaarlijks of tweejaarlijks) Uitwerken mijnverleden en Geologie tot een sterk regionaal thema. Koppelen aan thema Nieuwe Energie. Realiseren Minestone van Industrion, w.o. zichtbaar en beleefbaar maken van de mijnhistorie Gemeenten Kerkrade en Herzogenrath Gemeente Voerendaal Gem. Onderbanken en Gangelt Opwaardering bezoekerscentrum Brunssummerheide, integreren in het pannenkoekenrestaurant en opwaardering buitenruimte bezoekerscentrum Versterken voortuin Parkstad (Imstenraderbos, en Terworm) middels verdere natuurontwikkeling (Imstenraderbos) Uitbouw thema Tuinen. Natuurmonumenten Natuurmonumenten Alle gemeenten Alle gemeenten Ontwikkeling nieuwe natuurbelevingproducten Alle gemeenten Gemeente Brunssum Diverse gemeenten, Thermenmuseum Gem. Heerlen, Kerkrade, overige gemeenten Industrion, gem. Kerkrade Benutten van de sterke kunstenaarsconcentratie in o.m. Onderbanken tot een culturele attractie. Ondersteunen en uitbouwen evenementen met een regionaal en bovenregionaal karakter. Uitbreiding, verbouwing en herinrichting Industrion tot een ontdekcentrum van formaat. Afronding werkzaamheden eind 2008 Beleefbaar maken historisch verleden (kerken, kastelen, kloosters, kapelletjes/wegkruizen, monumentale boerderijen, kalkovens, koloniën). Gemeente Onderbanken Alle gemeenten Industrion Alle gemeenten Thema Agrotoerisme Uitbouwen Hoeve Scholtissenhof. Gem. Simpelveld Bevorderen agrotoerisme: streekproducten, wijnbouw, Alle gemeenten, natuurboerderij, kleinschalige verblijfsaccommodaties, terrassen, ondernemers, LLTB diverse activiteiten (boerengolf). 13
Prioriteit Prioriteit 1: Versterken en uitbouwen profiel Parkstad Limburg Maatregel/thema Maatregel B: Aanbrengen verbindingen Maatregel C: Profiel verrijken en uniek maken Maatregel D: Verbeteren randvoorwaarden Maatregel E: Vermarkten profiel Categorie A: Projecten/initiatieven met een sterk regionaal belang Categorie B: Overige en/initiatieven Omschrijving Uitvoering door Omschrijving Uitvoering door Evenementen en cultuur meer verbinden aan toerisme en omgekeerd. Ontwikkelen, uitbouwen attractievervoer tussen het Heuvelland en Parkstad. Benutten ZLSM. Realiseren natuurtransferia in Simpelveld en Schinveld. Onderzoek naar mogelijkheden om meer karakter en eigenheid te geven aan het huidig profiel van Parkstad en daarmee het onderscheidend vermogen te vergroten. Implementeren van de aanbevelingen. Verbeteren en verfijnen van de bewegwijzering. Informatiezuilen plaatsen op locaties met veel traffic Meer zorg voor de openbare ruimte. Werken aan een eenduidige en uitnodigende huisstijl voor de inrichting van deze ruimte. Opstellen huisstijl handboek. Inspelen op ontwikkelingen op het gebied van ICT, mobiele telecommunicatie en navigatie. Ondernemers, Ontwikkelen attractievervoer binnen Gravenrode. organisatoren van evenementen, gemeenten KvK, Provincie, PL Ontwikkelen van verbindende arrangementen, meer spin off realiseren tussen dagattracties en verblijfsaccommodaties. Gem. Simpelveld, respectievelijk Onderbanken PL, VVV, gemeenten PL, Gemeenten Gem. Brunssum, overige gemeenten, PL Landgraaf, provincie, ondernemers, overige gemeenten Verbindingen met Duitsland: bruggen over de Worm, Pferdelandpark. Centrum van Heerlen verrijken met kunstenaars. Oude/lege locaties voor kunstenaars ter beschikking stellen, open ateliers en expositieruimten. Voorzieningen richten op comfort, gemak, weldaad en verwennen. Kwaliteitsmaatstaven ontwikkelen. Verwenarrangementen. De vele mooie plekjes binnen Parkstad benutten voor culturele manifestaties. Mooie plekken beter zichtbaar maken en culturele instellingen (ook lokale verenigingen) meer stimuleren om deze te benutten. Benadrukken Bourgondische karakter. Ontwikkelen ondersteunende en bijzondere verblijfsaccommodaties (o.m. huisjes of appartementen voor recreatief verblijf nabij Sigrano). Als onderdeel van de opwaardering van het Schutterspark en ter ondersteuning van het Kunstenpark, realiseren van verblijfsaccommodaties met sterke zorgcomponenten Uitbouwen netwerk van wandel- en fietsroutes. O.m. stadswandelingen, culinaire wandelingen, culinaire fietsroutes, kunstroutes, architectuurroutes, archeologie etc Hierbij ook verenigingen en genootschappen betrekken. Bouw sporthotel nabij SnowWorld Gemeenten Landgraaf en Kerkrade Ondernemers, VVV Zuid-Limburg Gem. Kerkrade, Landgraaf Gemeente Heerlen Ondernemers Gemeenten Gemeenten Heerlen, Landgraaf Gemeente Brunssum VVV, gemeenten, ondernemers SnowWorld Lelijke gebieden opruimen of inpakken, Etaleren mooie plekken. Gemeenten Uitbrengen brochure Beleef Parkstad. PL, VVV Uitbrengen bijzondere brochures en folders, o.m. op het niveau Gemeenten van gemeenten. Regiomarketing door VVV Zuid-Limburg. Aansturing en ondersteuning. Opzetten Parkstad UIT-buro Bevorderen en ondersteunen samenwerking tussen ondernemers op dit gebied (o.m. Stichting Parkstad Attractief) PL, VVV, IGOT Benutten evenementen voor regiopromotie. Gemeenten, VVV Zuid-Limburg OPL, VVV, PL-theaters OPL, SPA 14
Prioriteit Prioriteit 2: Versterken positie Zuid-Limburg in Euregio Maas-Rijn Prioriteit 3: Versterken positie Euregio in Europa Maatregel/thema Maatregel A: Ontwikkelen unieke kenmerken Maatregel B: Organiseren evenementen Maatregel A: Aansluiten op initiatieven van derden Categorie A: Projecten/initiatieven met een sterk regionaal belang Categorie B: Overige en/initiatieven Omschrijving Uitvoering door Omschrijving Uitvoering door Onderzoek naar mogelijke unieke kenmerken van Zuid- Limburg in relatie tot de Euregio Maas-Rijn. Implementeren van de aanbevelingen. Uitbouwen thema Kerst in Zuid-Limburg. Werven grote (sport)evenementen op de schaal van Zuid- Limburg. IGOT, VVV Ontwikkelen keurmerk voor kleinschalige verblijfsaccommodaties op de schaal van Zuid-Limburg en het vermakten ervan (vergelijk Gites de France ). Idem voor Bed & Breakfast voorzieningen (pilot voor Zuid- Limburg). IGOT, gemeenten Uitbouwen Limburgs Mooiste tot een evenement dat voor Zuid- Limburg een zelfde uitstraling heeft als de Wandelvierdaagse voor Nijmegen of de Elfstedentocht voor Friesland. IGOT, gemeenten IGOT? Gemeenten Simpelveld, Voerendaal en Gulpen-Wittem Stichting Grand Ballon Participeren in en van de EuRegionale 2008. Gemeenten, PL Floriade 2012. Gem. Venlo, provincie Uitwerken Grünmetropole. Gemeenten, PL Initiatief van gemeente Maastricht om samen met de Tripool en/of MHAL-steden in 2018 Cultureel hoofdstad van Europa te worden. Strasse der Gartenkunst. Via Belgica. Landesgartenschau. Gemeente Maastricht, Tripool, provincie NRW Diverse Gemeente Aachen 15
Van de geselecteerde en en initiatieven ingedeeld in categorie A treft u in bijlage 2 een korte aan. Hierin is per o.m. aangegeven in welk stadium het zich bevindt en wat de vervolgstappen ervan zijn respectievelijk wanneer welk resultaat is te verwachten. Aan de respectievelijke uitvoerders wordt gevraagd om van deze en, aan de hand van een aan te reiken format, een meer uitgebreide beschrijving op te stellen. Financiering van het programma Voor de uitvoering van de en en initiatieven zijn uiteraard middelen nodig. Voor de en uit categorie A zal de uitvoerder(s) primair zorg moeten dragen voor de financiering ervan. Waar nodig zal Parkstad Limburg de uitvoerder(s) bijstaan in het verwerven van financieringen door derden. Inzet van het Parkstad Limburg Projectenfonds kan hierbij aan de orde zijn. Voor de en waar Parkstad Limburg aangemerkt is als coördinator of als één van de uitvoerders, zal inbreng van middelen uit het Parkstad Limburg Fonds nodig zijn. Het bedrag dat hiervoor nodig is wordt geraamd op in totaal 300.000,-. Als indicatie wordt verwezen naar onderstaande onderbouwing. In de praktijk kan de besteding van de middelen hiervan afwijken. Prioriteit Maatregel Betreft Richtbedrag 1 C Financiering extern onderzoek naar de mogelijkheden om meer karakter en eigenheid te 50.000,- geven aan het huidig profiel van Parkstad Limburg 1 D Aanvullende maatregelen in de bewegwijzering, co-financiering informatiezuilen 30.000,- 1 D Cofinanciering opdracht voor het opstellen van een handboek huisstijl t.b.v. de inrichting 50.000,- van de openbare ruimte 1 D Cofinanciering toepassingen ICT, mobiele telecommunicatie en navigatie in het 20.000,- routenetwerk 1 E Brochure Beleef Parkstad in 2008, 2009 en 2010, 10.000,- per jaar; 30.000,- De brochure voor 2007 is reeds gefinancierd. 2 A Cofinanciering extern onderzoek naar de mogelijke unieke kenmerken voor Zuid-Limburg 20.000,- 2 A Ontwikkelen keurmerk voor verblijfsaccommodaties op de schaal van Zuid-Limburg 20.000,- 2 B Cofinanciering uitwerking en organisatie thema Kerst in Zuid-Limburg 25.000,- 2 B Cofinanciering werving en uitwerking grote (sport)evenementen op de schaal van Zuid- 30.000,- Limburg Div. Div. Cofinanciering gemeenschappelijke initiatieven uit de B-lijst en/of die nog niet zijn 25.000,- voorzien Totaal 300.000,- Aan het Parkstad Bestuur zal worden voorgesteld om in dit kader een programmabudget beschikbaar te stellen van in totaal 200.000,-, te financieren in vier tranches van 50.000,- per jaar gedurende de komende vier jaar. Voor de overige 100.000,- zullen de gemeenten worden gevraagd om gedurende de komende 4 jaar jaarlijks 25.000,- bij te dragen, waarbij de bijdrage per gemeente voor de helft zal worden vastgesteld aan de hand van het aantal inwoners en voor de andere helft uit de toeristische bestedingen. Per gemeenten betekent dit: Brunssum Heerlen Kerkrade Landgraaf Onderbanken Simpelveld Voerendaal Totaal 2.519,- 9.353 4.678,- 5.510 683,- 1.214,- 1.042,- 25.000,- Monitoring van het programma Het is van belang om de uitvoering van het programma te volgen. Dit zal gebeuren door drie keer per jaar te rapporteren over de voortang van de verschillende en en initiatieven. Hierbij zal een onderscheid worden gemaakt tussen de en en initiatieven uit categorie A en die uit categorie B. Voor de en en initiatieven uit categorie A geldt namelijk dat de voortgang ervan nauwkeurig zal worden gevolgd en dat, bij stagnaties initiatieven zullen worden genomen om deze op te lossen. Hiervoor is uiteraard de medewerking van de uitvoerders nodig. De en en initiatieven uit categorie B zullen globaler en daarmee van een grotere afstand worden gevolgd. Stagnaties in deze categorie zullen niet altijd leiden tot concrete acties om deze op te lossen. Hiernaast zal, gebruik makend van bestaande metingen (o.m. vestigingenonderzoek, meting bestedingen) worden nagegaan hoe de sector zich ontwikkelt in termen van o.m. werkgelegenheid, bestedingen en bezoekers. 16
Bijlage 1: Resultaat Inventarisatie van initiatieven en ideeën Via diverse regionale overleggen w.o. het Ambtelijk Overleg Toerisme en het Overlegplatform Toerisme Parkstad Limburg zijn initiatieven en ideeën op het vlak van Toerisme geïnventariseerd. Deze zijn vervolgens gerangschikt naar hiervoor uitgewerkte prioriteiten en maatregelen. Het resultaat hiervan is als volgt: Prioriteit 1: het versterken en uitbouwen van het toeristisch profiel met bijbehorend toeristisch product: Maatregel a): Het verder uitbouwen van de dagattracties, zowel kwalitatief als kwantitatief (incl. evenementen). Thema Vermaak, Leisure en Sport: Onderzoek Kerkrade en Landgraaf naar de uitbouw- en versterkingsmogelijkheden van Gravenrode; implementatie van de aanbevelingen. Realiseren van een opvallende en unieke bezoekerstoren /restaurant hoog boven op de Wilhelminaberg.. Toeristische invulling stationsomgeving Simpelveld. Ontwikkeling Oostflank Brunssum; werven/ontwikkelen grootschalige dagattractie. Uitbouw Parkstad Limburg stadion tot hedendaags vermaakscentrum met leisure en sport. Thema Natuur: Door-ontwikkeling landschapspark Rode Beek - Rode Bach. Ontwikkeling Heidenaturpark. Ontwikkeling waterrecreatie (Sigrano, Laura). Uitbouw thema Tuinen. Ontwikkeling gebied Cortenbacherveld (Voerendaal) Thema Kunst en Cultuur: Benutten van de sterke kunstenaarsconcentratie in o.m. Onderbanken tot een culturele attractie. Uitbouw thema kunst en cultuur. Thema historie: Uitwerking thema Romeins verleden: o Reconstructie Villa Voerendaal o Uitbouwen Thermenmuseum tot een attractie o Toekomst geven aan de Via Belgica die loopt van Keulen naar Boulogne-sur-mer. o Sarcofaag Simpelveld. Mijnverleden en Archeologie uitwerken tot een sterk regionaal thema. Koppelen aan Nieuwe Energie. Beleefbaar maken historich verleden: kerken, kapellen en wegkruizen, kastelen, monumentale boerderijen, kalkovens, mijn-koloniën etc Thema agrotoerisme: Uitbouwen Hoeve Scholtissenhof. Bevorderen agrotoerisme Maatregel b): Het aanbrengen van verbindingen Evenementen en cultuur meer verbinden aan toerisme en de dagattracties en omgekeerd Ontwikkelen van verbindende arrangementen. Meer spin off van attracties naar verblijfsaccommodaties bewerkstelligen. Bedenken en uitwerken van verbindende thema s. Projecten bedenken die gericht zijn op het koppelen van beleidsthema s. Ontwikkelen, uitbouwen attractievervoer tussen het Heuvelland en Parkstad. Benutten ZLSM. Attractievervoer tussen de attracties op Gravenrode. Ook bijzondere vormen zoals kabelbaan, monorail, elektrische voertuigen. Binnen Gravenrode verbindingen met beleving aanbrengen. Beelden, kunstwerken, lanen, markant groen, kunstroutes. Wandeling door Gravenrode moet belevenis worden. Leisure- en horecavoorzieningen in nabijheid van Gravenrode ontwikkelen die in de avond open zijn. Na de dagelijkse sluiting van de attractieparken Mondo Verde en GaiaPark is er in te weinig te doen/amusement om de bezoekers vast te houden. Betere logistiek naar binnenstad Heerlen of Kerkrade Verbindingen met Duitsland: bruggen over de Worm, pferdelandpark. 17
Realiseren natuurtransferium in Simpelveld. Fysieke verbindingen aanleggen tussen de groengebieden aan de oostkant (natuurcompensatie als gevolg van aanleg buitenring). Maatregel c): Het profiel verrijken en daarmee meer uniek maken en doen aansluiten op hedendaagse behoeften Profileren als de meest gastvrije regio van Nederland. Meer stedelijke allure aanbrengen. Kwaliteit en charme met geheel eigen stijl. Lijn en stijl zou modern en designachtig moeten zijn. Meer uniciteit en karakter aanbrengen. Centrum van Heerlen verrijken met kunstenaars. Oude/lege locaties voor kunstenaars ter beschikking stellen, open ateliers en expositieruimten. Voorzieningen richten op comfort, gemak, weldaad en verwennen. Kwaliteitsmaatstaven ontwikkelen. Verwenarrangementen. Koppelingen zoeken met het thema Nieuwe Energie. De vele mooie plekjes binnen Parkstad benutten voor culturele manifestaties. Mooie plekken beter zichtbaar maken en culturele instellingen (ook lokale verenigingen) meer stimuleren om deze te benutten. Benadrukken Bourgondische karakter. Illimunation. City beautification. Schijnwerpers op bijzondere monumenten en plekken. Maatregel d): Het verbeteren van de randvoorwaarden die het toeristisch product verder vervolmaken Uitbouwen wandel- en fietsroutes. O.m. stadswandelingen, culinaire wandelingen, culinaire fietsroutes, kunstroutes, architectuurroutes, archeologie etc Hierbij verenigingen en genootschappen betrekken. Bevorderen/stimuleren ondernemerschapen de interactie met het onderwijs. Bevorderen klantgerichtheid. Realiseren stadsbungalowpark nabij Sigrano. Bijzondere verblijfsaccommodaties, bijvoorbeeld gekoppeld aan Industrion Minestone (sfeer mijnwerkersverleden). Upgraden van het centrum van Heerlen; moet zich meer als een uitgaanscentrum met sfeer en allure gaan ontwikkelen. Pleinenplan is een goede aanzet. Bed and Breakfast in bijvoorbeeld oude mijnwerkershuisjes. Meer zorg voor de openbare ruimte. Werken aan een eenduidige en uitnodigende huisstijl voor de inrichting van deze ruimte (huisstijl handboek). Bewegwijzering verder verfijnen. Informatiezuilen plaatsen op traffic-plekken. Benutten buitenring om bereikbaarheid te vergroten. Inspelen op ICT en navigatiesystemen. Dorpskernen aantrekkelijker maken, eenheid scheppen, geen rommelige straten, nostalgie. Boerderijwinkels en terrassen in de buitengebieden. Lelijke gebieden benoemen en opruimen of inpakken of aan het zicht ontrekken. Mooie plekken etaleren. Logies in bijzondere en karakteristieke panden. Maatregel e): Het vermarkten van het profiel en bijbehorend toeristisch product Parkstad Limburg Samenwerking tussen de grote attracties gericht op regiopromotie. Meer promotie in nabij gelegen Duitsland en België. Goed corporate PR plan maken. Jaarthema s benoemen en organiseren. Parkstadpas voor inwoners en toerist. USP: attracties voor de gehele familie. Organiseren van themamarkten en themaweken (ook met streekproducten). 25 jaar Landgraaf met hele serie aan activiteiten en festiviteiten. Culturele evenementen meer benutten voor regiopromotie. Evenementen worden thans nog onvoldoende gepromoot en er wordt onvoldoende synergie gerealiseerd tussen evenementen onderling en tussen cultuur en andere sectoren. Aansluiten bij Nederlands Uitbureau. Kaarsjesnacht in bijv. centrum van een kern of stad zoals in Gouda. Project de foto schoonheid van Parkstad. Topfotografen en/of eigen inwoners uitnodigen in wedstrijdvorm om shots te maken van de mooiste (unieke) plekken in PL. Deze foto s worden dan 18