Opdracht Onderzoek * kgoossen@che.nl & sfpostema@che.nl * blok J.2.1 * 2015-2016 * Was er sprake van sensatiejournalistiek in de berichtgeving rond de vliegramp MH17? Wie bepaalt wat nieuws is? Wat betekent de groeiende monopolisering van het medialandschap voor de toegankelijkheid, gelijkwaardigheid en betrouwbaarheid van de internationale informatiemarkt? Welke impact heeft de opkomst van burgerjournalistiek door bloggers en de berichtgeving door ooggetuigen via sociale netwerken als Facebook en Twitter op oorlogsverslaggeving over bijvoorbeeld Syrië? Wat is het bestaansrecht van journalistieke organisaties in een tijd waarin nieuws altijd en overal beschikbaar is en het publiek steeds minder bereid is ervoor te betalen? Onderzoek: kunst en kunde Als onderzoeker op het gebied van journalistiek, media en/of massacommunicatie vraag je je niet alleen af waar je onderzoek naar wilt doen [onderwerp], maar ook wat voor onderzoek je wilt gaan doen [methodologie], welke kader je daarvoor nodig hebt [theoretisch kader] en wat je uitgangspunten en bedoelingen zijn [metavragen]. Daarbij geldt vanzelfsprekend dat je onderzoek moet voldoen aan bepaalde regels en criteria [kwaliteitseisen onderzoek]. Kort samengevat moet een onderzoek: controleerbaar, herhaalbaar en generaliseerbaar en valide zijn. In deze reeks hoor- en werkcolleges verdiepen we ons in de kunst en kunde van Onderzoek. Dat doen we natuurlijk niet alleen door met onze neus in de studieboeken te duiken, maar juist door deze kennis meteen zelf toe te passen in een eigen praktijk-georiënteerd onderzoek. Leidend thema van is daarbij: de Mediarevolutie en de journalistieke kernwaarden. Bovendien kiezen we dit blok nadrukkelijk voor een focus op kwalitatief onderzoek (terwijl we in blok J2.3 nader stilstaan bij kwantitatief onderzoek) wat verdere richting geeft aan de vraagstelling en opzet van jullie onderzoek. Niet alleen bij wetenschappelijke onderzoek, maar ook bij praktijk-georiënteerd onderzoek moet je een duidelijke probleemstelling hebben en de hoofdpunten van je centrale onderzoeksvraag kunnen verantwoorden. Dat lukt niet zonder een duidelijk theoretisch kader, vandaar dat we in deze collegereeks sterk teruggrijpen op de theoretische kennis die je bij Mediatheorie I, Mediatheorie II en Professionele Journalistiek opdoet. Weekoverzicht Onderstaand vind je een overzicht van de thema s en die we tijdens de colleges Onderzoek in blok J2.1. gaan behandelen. Zorg dat je vooraf de literatuur zo goed mogelijk hebt doorgenomen - dat praat een stuk makkelijker en gelijkwaardiger tijdens de colleges- én nog belangrijker: zorg dat je voorafgaand aan de colleges op voorgeschreven tijdstip en wijze je [deel]opdrachten hebt ingeleverd. 1
De onderzoeksopdrachten vormen namelijk essentiële inhoudelijke input voor zowel de hoor- als werkcolleges. Vergis je niet: dit is geen beroep op je altruïstische inborst, maar een aanbod om je in de werkcolleges extra denkkracht en feedback te geven en daarmee inhoudelijk en organisatorisch een stimulerende setting te creëren om gezamenlijk beste uit jezelf én deze onderzoeksopdracht te halen. Kortom, voorbereiding -door het bestuderen van de en het maken en inleveren van de opdrachtenzorgt voor leuke, boeiende en relevante colleges voor alle betrokkenen. Daarom geldt voor deze collegereeks Onderzoek: 100% aanwezigheids- én 100% participatieplicht. Week #1 hoorcollege (week 36) GSS o inleiding onderzoek (praktijk-georiënteerd, journalism studies, kwalitatief) o fasen van onderzoeksproces Methoden voor journalism studies hoofdstuk 1 (pg. 9 26) Week #2 hoorcollege (week 37) GSS o deskresearch o inleiding kwalitatieve onderzoekmethoden ** deadline aanleveren onderzoeksthema en concept onderzoeksvraag/-vragen: dinsdag 8 september, 17 uur @ inleverbibliotheek Entree Methoden voor journalism studies Deel 1 Bevragen en Hoofdstuk 2 Focusgroepen (pg. 28 55) Week #3 werkcollege (week 38) GSS & POST o doelstelling en probleemstelling (metavragen en hypothesen) o formuleren, bespreken en aanscherpen probleemstelling en deelvragen ** deadline aanleveren onderzoeksopzet en concept onderzoeksmethode: vrijdag 18 september, 17 uur @ inleverbibliotheek Entree Methoden voor journalism studies Deel 2 Observeren en Hoofdstuk 4 Nieuwsetnografie (pg. 90 130) Week #4 werkcollege (week 39) GSS & POST o focusgroepen, interviews & casestudy ** onderzoeksopdrachten worden ter illustratie @ werkcollege ingebracht Methoden voor journalism studies Deel 1 Bevragen en Hoofdstuk 2 Focusgroepen (pg. 28 55) 2
Week #5 eerste praktijkweek (week 40) Week #6 werkcollege (week 41) GSS & POST o pitch van en 360 feedback op definitieve onderzoeksopzet en -aanpak @ werkcolleges. ** deadline aanleveren onderzoeksvoorstel: dinsdag 6 oktober, 17 uur @ inleverbibliotheek Entree Methoden voor journalism studies Deel 3 Doorlichten en Hoofdstuk 6 Nieuwsetnografie (pg. 158 191) Week #7 werkcollege (week 42) GSS & POST o nieuwsetnografie, participerende observatie & kwalitatieve inhoudsanalyse ** onderzoeksopdrachten worden ter illustratie @ werkcollege ingebracht Methoden voor journalism studies Deel 2 Observeren en Hoofdstuk 4 Nieuwsetnografie (pg. 90 130) Methoden voor journalism studies Deel 3 Doorlichten en Hoofdstuk 6 Nieuwsetnografie (pg. 158 191) Week #8 tweede praktijkweek (week 43) Week #9 toetsweek (week 44) ** deadline complete onderzoeksopdracht: vrijdag 30 oktober, 23.59 uur @ inleverbibliotheek Entree Literatuur Koetsenruijter, Willem & Tom Van Hout 2014. Methoden voor journalism studies. Den Haag: Boom Lemma. ISBN 978-94- 6236-370- 0 Wijk, Kees van 2011. De Media-explosie (4 e herziene druk). Den Haag: Academic Service. ISBN 9789039526415 Leerdoelen De colleges Onderzoek en de onderzoeksopdracht #MJO hebben tot doel je niet alleen kennis te laten maken met de theorie van onderzoek doen [methodologische kennis] maar deze kennis vooral goed en adequaat te leren toepassen. Kortom, je leert: onderzoeksproces 3
o o o o kennis van de fasen van een onderzoeksproces toe te passen; de relatie te leggen met relevante mediatheorieën; deskresearch en data-verzameling basiskennis van kwalitatieve onderzoeksmethoden toe te passen; kwalitatieve analyse basiskennis van kwalitatieve analysemethoden toe te passen. Outline onderzoeksopdracht #MJO Per tweetal eventueel alleen kies je een belangrijk onderwerp uit een van de genoemde aandachtsgebieden. Een aantal opties staat hieronder. Je mag natuurlijk ook zelf een onderwerp voorstellen. In elk geval is het een forse opdracht: er staat niet minder dan 2,5 ECTS voor! Die forse tijdinvestering willen we terugzien in de kwaliteit van het onderzoek, de deelopdrachten en de in-classpitches. Week #2 Voorafgaand aan het hoorcollege van week #2 bedenk je welk aandachtsgebied/thema centraal zal staan in je onderzoeksopdracht. In max. 1,5 A4tje (Arial 10, regelafstand 1,5) beschrijf je de doelstelling van je onderzoek en de probleemstelling. Voel je vrij om verschillende versies van je doelof probleemstelling te formuleren, in het werkcollege kunnen we verder selecteren, aanscherpen etc. Tevens noteer je ook een aantal deelvragen die helpen om je onderzoek verder te structureren en toe te spitsen. In het hoorcollege gaan we in het tweede deel plenair [en in groepen] aan de slag met jullie ingediende onderzoeksthema s en vragen. Ook onderzoeken en bespreken we hoe waarop, op welke wijze en in welke mate je de onderzoeksopzet kunt voorzien van een duidelijk en verdiepend theoretisch kader. Week #3 Voorafgaand aan het werkcollege van week #3 lever je een conceptversie aan van je onderzoeksopzet (doelstelling, probleemstelling, deelvragen en theoretisch kader). Tevens vul je deze aan met een conceptvoorstel voor je onderzoeksmethode (hoe met welke methoden en aan de hand van welke literatuur- ga je dit onderzoek aanpakken?). Zorg ervoor dat dit document max. 4 pagina s A4 beslaat (Arial 10, regelafstand 1,5). In het werkcollege gaan we op basis van jullie onderzoeksonderwerpen en vragen, en de aanpak die jullie voorstellen verder aan de slag met onderzoeksmethoden. We verdiepen ons in het hoe en wat van kwalitatief onderzoek en maken ook een start met het verkennen van verschillende kwalitatieve onderzoeks- en analysemethoden. Gezamenlijk en in groepen verwerk je deze opgedane kennis en inzichten vervolgens in je eigen onderzoeksvoorstel. Week #6 4
Voorafgaand aan het werkcollege van week #6 lever je een definitieve versie van je onderzoeksvoorstel (doelstelling, probleemstelling, deelvragen, theoretisch kader én onderzoeksmethode). In het werkcollege verzorgt ieder tweetal een korte pitch (max. 5 minuten) op basis van het onderzoeksvoorstel dat je hebt aangeleverd. Daarin licht je bondig toe: wat je onderzoekt; waarom je dit onderzoekt; hoe je dit onderzoekt (aan de hand van welke vragen, door middel van welke methoden en aan de hand van welke literatuur); en [indien mogelijk] wat je voorlopige kennis, inzichten en uitkomsten zijn. Na afloop van de pitch geven je studiegenoten en de docent in enkele minuten feedback op jullie concept onderzoeksopzet, -aanpak en -uitkomsten. Deze 360 feedback op jullie onderzoeksvoorstel verwerk je vervolgens in de definitieve onderzoeksopdracht #MJO die je in week #9 moet indienen. Week #9 Op vrijdag 30 oktober (toetsweek blok 1) lever je een definitieve versie van je onderzoeksopdracht in. Deze omvat: 1. Inleiding incl. doelstelling (wat wil je onderzoeken en waarom wil je dit onderzoeken) 2. Probleemstelling en deelvragen (aan de hand van welke vragen onderzoek je dit) 3. Onderzoeksmethodiek (middels welke methoden en literatuur ga dit onderzoeken) 4. Onderzoeksresultaten Deskresearch (theoretische bevindingen uit literatuurstudie) Praktijkonderzoek (empirische bevindingen uit kwalitatief onderzoek) 5. Conclusies incl. persoonlijke visie (wat zijn je uitkomsten en wat vind jij hiervan als onderzoeker) 6. Reflectie (hoe heb je dit onderzoek uitgevoerd, wat zijn de plus- en minpunten, wat zou je volgende keer anders [kunnen] doen en waarom) Randvoorwaarden qua omvang en vormgeving van de onderzoeksopdracht #MJO zijn: Arial 10, regelafstand 1,5 en min. 10 tot max. 15 pagina s A4 (excl. cover met titel, naam en gegevens auteur en afsluitende literatuurlijst). Gouden tip Kies een klein onderwerp Wat is je onderwerp? Hoe baken je dat af? De grootste fout die je kunt maken, is een te breed onderwerp te kiezen. De gulden regel is: hoe kleiner het onderwerp, hoe beter je research en dus je studie. Aandachtsgebieden en suggesties onderzoeksthema s Onderstaand vind je enkele suggestie voor onderwerpen (maak ze wel concreet!). 5
Enkele suggesties onderwerpen Mediatheorie I 1. Infotainment, talkshows, praatprogramma s (zie bv. I.C. Meijer en B. van Dijck, Talk/Show) 2. Mediahypes (zie bijv. J. van Ginneken, Breinbevingen, Peter Vasteman, proefschrift over Mediahypes) 3. Is NRC Next een succes of niet? 4. Overheidsbeleid voor journalistiek? Uitspraken van in de Tweede Kamer, minister Plasterk e.a. over financiële overheidssteun aan de dagbladpers (zie o.a Bart Brouwers, Na de deadline) 5. De vakbladen: Villamedia versus Broadcast Magazine. Ofwel: moeten we allemaal een studentenabonnement op Villamedia nemen? 6. Is er nog toekomst voor de Wereldomroep? 7. Waarom zouden we kijkcijfers eigenlijk belangrijk vinden? (zie boek: 'Wie kijkt? De meting achter de kijkcijfers' van Allerd Peters, Rita Jager en Nelly Kalfs). 8. Hoe staat het met de nieuwe omroepen? MAX, POWNED, WNL? 9. Is er nog toekomst voor de kleine omroepstichtingen? (De artikel 2.42-omroepen)? 10. Welke rol spelen social media (Facebook, Twitter) in de Arabische Revolutie? Zie o.a. de boeken van Evgeny Morozov. 11. Wereldnieuws: achtergronden, ontwikkelingen en trends (zie o.a. Jaap van Ginneken, De schepping van de wereld in het nieuws). 12. Journalistieke websites als De Nieuwe Reporter, Dode Bomen, Nieman Lab, e.a. 13. Sites van kranten- en tijdschriften: hebben paysites zin? 14. Newslogs: GeenStijl, DeJoop, ThePostOnline e.a. 15. De grote internationale persbureaus (Reuters, UPI, AFP, DPA, TASS e.a.). 16. Bedenk zelf drie andere onderwerpen Enkele suggesties onderwerpen Mediatheorie II 1. Social media zet agenda-setting theorie op zijn kop: #occupywallstreet, #arabspring, #obama12, #bringbackourgirls, #MH17 http://tinyurl.com/onoqw63 2. Social media: Waarom zijn social media zo populair? Wat zijn de voor- en nadelen voor social media? Social media verslaving? Het fenomeen selfies verklaard? Virals en social media? (zie oa. Basisboek social media, danah boyd It s complicated, José van Dijck Culture of connectivity, Sherry Turkle Alone together, Nancy Baym Personal communication in a digital age, Christian Fuchs Sociale Media) 3. Social media en journalistiek. Genoeg cases en invalshoeken te bedenken, bijvoorbeeld: impact van Twitter, Facebook en blogs op journalistiek, netwerkjournalistiek, civic/civil journalism, participatieve journalistieke, interactieve storytelling, nieuwsgaring via social media etc. 4. Framing. Wat is het? Hoe werkt het? Wat zijn de voor- en nadelen? Waarom is het belangrijk je als mens/professional hierin te verdiepen? (zie o.a. Sarah Gagestein http://taalstrategie.nl) 6
5. Leven ín media ipv leven met media. Wat zijn de gevolgen van (1) het feit dat ons leven zo nauw is verbonden met media, dat we [de] media zelf bijna niet meer kunnen zien en/of (2) we de wereld steeds meer gaan zien in termen van [de] media en/of (3) oriëntatie op [de] wereld & media ons de verwachting geeft dat we iets aan die wereld kunnen doen? (zie Mark Deuze Medialife). 6. Journalistiek en mediatisering: wat betekent het journalistiek te bedrijven in een wereld vol van media, waar iedereen zonder teveel moeite media kan maken, waarin onderscheid zich journalistiek? (zie Mark Deuze over medialife en journalistiek, beyond journalism project) 7. Mediahypes (zie o.a. Peter Vasterman Mediahypes) 8. De rol van het publiek (publiekgroepen) in een wereld van digitale, interactieve media en een cultuur van participatie en grensvervaging. Hoe kun je fenomenen als virals en internet memes verklaren? Waarom zijn fanculturen zo interessant en leerzaam om als journalist te bestuderen? Hoe werkt beïnvloeden en beïnvloed worden in een digitale, participatiecultuur? (zie o.a. Henry Jenkins Spreadable Media http://spreadablemedia.org) 9. Nieuwsconsumptie en digitalisering. Wat betekent de groeiende populariteit van mobiele devices en apps voor nieuwsconsumptie en productie? Bestaat er nog een toekomst voor gedrukte media of gaan we naar digital first of all digital kranten en tijdschriften toe? 10. Innovatie en journalistiek: nieuwsapps voor GoogleGlass, iwatch etc.? Hebben journalistieke start-ups zoals De Correspondent, Follow the Money, Yournalism, Vice de toekomst en if so, waarom? 11. Hoe krijg je jongeren geïnteresseerd voor nieuws? Welke vorm en welke inhoud (zie o.a. onderzoek van Irene Costera Meijer naar jongeren en nieuws, maar ook theorieën over media en jongeren en uses-and-gratifications-theorie en jongeren) 12. Plotselinge wijzigingen in publieke opinie en rol media hierbij. Hoe werkt het? (zie o.a. Jaap van Ginneken, Breinbevingen, Schokgolf en Strijden om de publieke opinie) 13. The medium is the message (zie Marshall McLuhan). Veel over geschreven mbt tot print, radio en tv, maar hoe zit het met digitale en mobiele media (internet, sociale netwerken, mobiele devices etc.)? 14. Bedenk zelf andere onderwerpen. Enkele suggesties onderwerpen Professionele Journalistiek 1. (On-)afhankelijkheid (zie o.a. The Elements of Journalism) 2. Bronbescherming en verschoningsrecht 3. Welke invulling geven journalisten aan het begrip maatschappelijke verantwoordelijkheid? (zie o.a. The Elements of Journalism) 4. De Correspondent: nieuwe journalistiek of niet? (lees: Rob Wijnberg, De nieuwsfabriek). 5. Zin en onzin van journalistieke beroepscodes (zie o.a. http://www.mediawise.org.uk). 6. Verzinsels, halve waarheden, leugens (zie o.a. Cees Hamelink, Regeert de leugen?; Theo Dersjant, Missers in de media). 7
7. Kwaliteit van de journalistiek a.d.h.v. boek van Nick Davies, Gebakken lucht en ook boek Bert Ummelen (red.), Journalistiek in diskrediet. 8. Embed oorlogsverslaggeving versus onafhankelijke journalistiek (Joeri Boom, Als een Nacht met Duizend Sterren & Deedee Derksen, boek over Afghanistan). 9. Is evangelische journalistiek iets anders dan christelijke journalistiek? (zie de scriptie van Benjamin Terpstra en lees online het boek: Marvin Olasky, Telling the Truth). 10. Voor en tegen Luyendijk. Behandel in elk geval de boeken: Joris Luyendijk, Het zijn net mensen, en dan ook verplicht het boek: Het Maakbare Nieuws - antwoord op Joris Luyendijk. 11. Hoe staat het met de onderzoeksjournalistiek in Nederland? 12. Zelfregulering op redactieniveau: Journalistieke Ombudsman, redactiestatuten, redactiecodes, stijlboeken, enz. 13. Undercover-journalistiek (gebruik je in het kader van nieuwsgaring schuilnamen, (halve) leugens, bijv. op Internet of aan de telefoon). 14. De Raad van Journalistiek: tandeloze waakhond of bijtende wolf? (over zelfregulering). 15. Zin en onzin van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek 16. De persbureaus: ANP versus NOVUM (zie o.a. J.A. Baggerman, J. Hemels, Verzorgd door het ANP). 17. Europese journalistiekopleidingen (zie boek: Georgios Terzis (red.), European Journalism Education (in de mediatheek). 18. Gevluchte journalisten die in Nederland terecht zijn gekomen en zich hebben verenigd in de vereniging van vluchtenlingenjournalisten On File (zie onfile.eu en bezoek hun kantoor in Amsterdam; contactpersoon is directeur Martin van der Randen). 19. Ontwikkeling van de media in Zuid-Afrika (mag ook zijn: in Duitsland, in Zweden, in Azië, in de VS, enz.): achtergronden, trends en perspectieven. 20. Wat is civil journalism ofwel civiele of publieke journalistiek? (Zie o.a. Jay Rosen en de boeken van Nico Drok). 21. Waarom zijn de scholen voor journalistiek in Finland de beste van de wereld? 22. Bedenk zelf andere onderwerpen. Deadlines De opdrachten dienen altijd om 17.00 uur (tenzij expliciet anders is vermeld) te worden ingeleverd via de inleverbibliotheek op Entree. Zorg dat je je document opslaat als.pdf en vermeldt in de bestandsnaam je opdracht en achternaam (bijv. Opdracht 1 Onderzoek J21 achternaam). 8 september 2014 Opdracht #1 Aanleveren onderzoeksthema en concept onderzoeksvraag/-vragen. 15 september 2014 Opdracht #2 Aanleveren onderzoeksopzet en concept onderzoeksmethode. 21 september 2014 / 12.00 uur inleveren 8
Opdracht #3 Aanleveren complete onderzoeksvoorstel. 30 oktober 2014 Opdracht #4 Aanleveren complete onderzoeksopdracht. 9