Schuldpositie gemeente Purmerend Presentatie commissie AZ 15 mei 2017
Enkele cijfers Omvang langlopende schuld ultimo 2016: 284 mln Waarvan doorgeleend aan derden 20 mln Betaalde rente in 2016: 7,2 mln Gemiddeld rente%: 2,5% Wat zeggen deze cijfers? Hoe erg is het hebben van schulden? Wat zijn de risico s? Hoe kunnen we sturen?
Wettelijk kader, wet FIDO Het aangaan en verstrekken van geldleningen alsmede het verstrekken van garanties is alleen toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak. Kasgeldlimiet: De (gemiddelde) kortlopende schuld is gelimiteerd op 8,5% van het begrotingstotaal. Een gemeente mag deze limiet maximaal drie kwartalen achter elkaar overschrijden. kasgeldlimiet: ca 19 mln. Renterisiconorm: Over de langlopende schuld mogen de jaarlijkse aflossingen en renteherzieningen niet meer bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. renterisiconorm: ca 45 mln.
Enkele feiten Langlopende schulden zijn aangegaan voor (langlopende) investeringen in vaste activa zoals infrastructuur en gebouwen. Aflossingen op leningen zijn geen lasten! Lasten bestaan uit de rentebetalingen. Deze moeten in de begroting gedekt zijn. Marktrente zit al jaren in een gestaag dalende trend.
De cijfers, nader beschouwd Balans ultimo 2016 Materiele vaste activa 222 mln Financiële vaste activa 58 mln Bouwgronden in exploitatie 52 mln Overige activa (m.n. kortlopende vorderingen) 29 mln Totaal activa 361 mln Eigen vermogen 34 mln Voorzieningen 6 mln Langlopende schulden 284 mln Kortlopende schulden 37 mln Totaal passiva 361 mln
De cijfers nader beschouwd Activa voor een kleine 10% gefinancierd met eigen vermogen. Activa voor bijna 80% gefinancierd met langlopende schulden. Activa voor ruim 10% gefinancierd met kortlopende schulden.
De argumenten Over eigen vermogen hoef je geen rente te betalen. Maar, eigen vermogen betreft belastinggeld van burgers. Wil je deze langdurig vastleggen in vaste activa? Lenen is goedkoop. De rente is immers extreem laag. De rentelasten bedragen 7,2 mln op een begroting van 225 mln. Zie ook de bijlage aan het einde van deze presentatie.
De risico s Stijgende rentepercentages leiden tot hogere (structurele) lasten. Stijgt de rente met 1% 2,84 mln meer rentelasten. Hiervan kan circa 0,55 mln worden doorberekend aan derden (tarieven afval en riool, leningen u/g). Netto effect op begrotingssaldo ongeveer 2,3 mln structureel! Maar rente kan op termijn ook gemakkelijk met 3 of 4% stijgen! Door renterisiconorm werkt stijgende rente overigens vertraagd door.
Aan welke knoppen kunnen we draaien Johan Cruijff: Als je leningen wilt aflossen, moet je zorgen dat er meer geld binnen komt dan er uit gaat! Hoe doe je dit? Creëren structurele begrotingsoverschotten. Maar dit betekent bezuinigen en/of belastingen/tarieven verhogen. Beperken van toekomstige investeringen in vaste activa. Verkopen van bezittingen. Bijvoorbeeld Stadsverwarming. Maar: verlaging schuld met 1 mln levert op basis van huidige rentestand slechts ca 20.000 rentevoordeel op.
De toekomst Op dit moment zijn er geen grote investeringen gepland in vaste activa waarvoor geleend moet worden. Grote onzekere factor is de grondexploitatie. Door verkopen Baanstee Noord afname van boekwaarde en dus financieringsbehoefte. Maar woningbouw ihkv Purmerend 2040 zal ook weer een toename betekenen van grondexploitaties en dus financieringsbehoefte. Kan de Stadsverwarming verkocht worden, zo ja wanneer en voor hoeveel?
Prikkelende vragen Rentelasten bedragen slechts 7,2 mln op een begroting van 225 mln. Dus waar hebben we het eigenlijk over? Vinden we het acceptabel om een renterisico te lopen van 2,3 mln per 1% rentestijging. Is er politieke bereidheid om structureel begrotingsoverschotten te realiseren, investeringen te beperken en/of vaste activa te verkopen? Kortom: Is er politieke bereidheid om schulden (en dus renterisico s) daadwerkelijk af te bouwen??
Bijlage 1: aangetrokken leningen in 2016 In 2016 zijn vier langlopende geldleningen aangetrokken voor in totaal 41 miljoen: Instelling Bedrag Periode Rente% BNG 4.000.000 40 jaar fixe 1,66% BNG 7.000.000 5 jaar fixe 0,01% BNG 15.000.000 15 jaar lineair 0,95% BNG 15.000.000 15 jaar fixe 1,36% Fixe = aflossing ineens aan einde looptijd Lineair = jaarlijks gelijk bedrag aan aflossing
Bijlage 2: Herfinancieringsbehoefte De herfinancieringsbehoefte als gevolg van aflossingen op de bestaande lening portefeuille ontwikkelt zich als volgt: 2017 44,5 mln 2018 48,3 mln 2019 35,0 mln 2020 47,7 mln 2021 32,0 mln
BIJLAGE 3: Omvang langlopende schulden (bedragen x 1 mio) Stand per 31-12 Bedrag 2006 268,2 2007 229,0 2008 234,3 2009 239,5 2010 234,7 2011 242,0 2012 294,2 2013 275,6 2014 288,6 2015 288,2 2016 284,0 350,0 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 0,0 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 Reeks1