Zoetermeer, april 2014. NIEUWSBRIEF PASSEND ONDERWIJS NUMMER 10 Met deze nieuwsbrief willen we alle betrokkenen in het kort informeren over actuele ontwikkelingen met betrekking tot Passend Onderwijs. 1. Inleiding. Deze nieuwsbrief bevat naast actuele ontwikkelingen ook antwoorden op veelgehoorde vragen van met name ouders met betrekking tot passend onderwijs. We verzoeken u deze informatie te communiceren met de ouders/verzorgers van de leerlingen op uw school/scholen. 2. Informatievoorziening via een nieuwe website. Een dezer dagen is de nieuwe website van het samenwerkingsverband de lucht ingegaan. Het internetadres luidt: www.passendonderwijszoetermeer.nl Het betreft een eerste opzet. De website bevat informatie over onder meer de organisatie van het samenwerkingsverband, het ondersteuningsplan en de IHI-werkwijze. Ook de laatst verschenen nieuwsbrieven zijn op de website te vinden. In de komende periode zal de algemene informatie worden aangevuld en worden geordend in informatie voor ouders/verzorgers, voor leerkrachten en voor bestuursleden. We stellen het op prijs wanneer u wilt meedenken over de ontwikkeling van de website. Wensen en verbetervoorstellen zien we graag tegemoet via roelpots@opoz.nl 3. Ondersteuningsplan 2014 2016. Het eerste ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband is vastgesteld. Over de inhoud ervan is overeenstemming bereikt met de gemeente in het zogenaamde Op overeenstemminggericht overleg (OOGO) en de ondersteuningsplanraad (OPR) heeft met het plan ingestemd. Het eerste ondersteuningsplan is vastgesteld voor een periode van twee jaar (2014-2016). Dit is gedaan om ruimte te scheppen voor het verder te ontwikkelen strategisch beleid voor de middellange termijn. In het eerste, compacte ondersteuningsplan staat het beleid van het samenwerkingsverband grotendeels als zogenaamd kaderbeleid geformuleerd: een beschrijving van de grote lijnen. De uitvoering van het ondersteuningsplan vindt hoofdzakelijk plaats onder verantwoordelijkheid van de afzonderlijke schoolbesturen en binnen de kaders van dit plan. De IHI-werkwijze* (Integraal Handelingsgericht Indiceren), die een paar jaar geleden al op alle Zoetermeerse scholen is ingevoerd, neemt bij de uitvoering een centrale rol in. Als belangrijke participant van Meerpunt (het Zoetermeerse Centrum voor Jeugd en Gezin) kan bij deze IHI-aanpak in een zo vroeg mogelijk stadium een beroep worden gedaan op de deskundigheid van professionals binnen een groot aantal zorginstellingen. Voor wat betreft de financiën ligt de prioriteit bij de interne begeleiding op de basisscholen. Binnen de IHI-werkwijze staat de driehoek leerkracht-ouder/verzorger-leerling centraal. De ouder/verzorger is binnen de IHI-werkwijze een gelijkwaardige gesprekpartner van de leerkracht. De complete beschrijving van deze werkwijze is te vinden op de website van het samenwerkingsverband.
4. Cluster 3 leerlingen. Onlangs verscheen nieuwsbrief 9, waarin ons beleid m.b.t. de rugzakfinanciering staat beschreven. Daarbij zijn we voor wat betreft de leerlingcategorieën in cluster 3 van het speciaal onderwijs niet volledig geweest. Voor alle duidelijkheid: het betreft zeer moeilijk lerende kinderen, lichamelijk gehandicapten, meervoudig gehandicapten en langdurig zieke kinderen. 5. Meerpunt sociale wijkteams pilot jeugd Oosterheem. De gemeente Zoetermeer is gestart met het werken met sociale wijkteams in de wijken Meerzicht en Oosterheem, gericht op verbeterde samenwerking tussen de zorgprofessionals. Daarnaast wordt in de wijk Oosterheem binnenkort gestart met een pilot, gericht op het in een vroeg stadium onderkennen van problematiek bij kinderen en gezinnen. Bij deze pilot zijn ook de huisartsen nadrukkelijk betrokken. Binnenkort worden de scholen in Oosterheem nader geïnformeerd over de pilot, die aansluit op de preventieve IHI-aanpak op de scholen. 6. Meerpunt laagdrempelige gedragscursussen. In 2013 is op een viertal basisscholen ervaring opgedaan met de uitvoering van laagdrempelige gedragstrainingen op basisscholen onder de paraplu van Meerpunt. De opgedane ervaringen zijn bepaald positief te noemen. In de begroting 2014 van Meerpunt zijn dan ook weer gelden opgenomen voor de uitvoering van een aantal van deze cursussen. Zodra het groene licht komt, kan de uitvoering ter hand worden genomen. Nadere informatie volgt te zijner tijd. 7. De ondersteuningsplanraad (OPR). De ondersteuningsplanraad is het medezeggenschapsorgaan binnen het samenwerkingsverband. Deze raad waarin ouders/verzorgers en personeel zijn vertegenwoordigd - heeft in de afgelopen periode met het dagelijks bestuur gesproken over het ondersteuningsplan 2014-2016. Dit overleg heeft geleid tot instemming met het plan, aangevuld met een aantal aanbevelingen voor verdere uitwerking in de komende periode. De OPR komt weer bijeen op 16 april. In die vergadering zal het dagelijks bestuur met de OPR van gedachten wisselen over deze aanbevelingen. 8. Vragen en antwoorden m.b.t. passend onderwijs vanaf 1 augustus 2014. A. Wat is passend onderwijs? Elk kind heeft recht op passend onderwijs. Voor verreweg de meeste kinderen is het reguliere basisonderwijs de beste plek om zich te ontwikkelen. Wanneer het reguliere basisonderwijs geen passend onderwijsaanbod voor een leerling heeft, is plaatsing in het speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs aan de orde. De ontwikkeling van het kind en de daarbij behorende ondersteuning vormt steeds het uitgangspunt. De zogenaamde IHI-aanpak op de Zoetermeerse scholen staat daarbij centraal. B. Wordt het speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs opgeheven? Nee, beide onderwijsvormen blijven na invoering van passend onderwijs in augustus 2014 bestaan. Wat wel wijzigt is de bekostiging. Het samenwerkingsverband ontvangt straks jaarlijks een vast budget voor de bekostiging van beide onderwijsvormen. Er kan op het rijk geen extra beroep worden gedaan op extra middelen.
Het samenwerkingsverband moet de eigen broek ophouden. Zoals het er nu uitziet, zal het samenwerkingsverband de komende jaren over voldoende geld beschikken om het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs in de huidige omvang in stand te houden. C. Welke vormen van speciaal onderwijs vallen onder passend onderwijs? In Zoetermeer vallen de Keerkring (cluster 3: zeer moeilijk lerende kinderen en meervoudig gehandicapte leerlingen) en de Parachute (cluster 4: zeer moeilijk opvoedbare kinderen)) binnen het samenwerkingsverband Passend Onderwijs. Dat geldt niet voor scholen voor blinde of slechtziende leerlingen (cluster 1) of scholen voor leerlingen met spraak-taalproblemen (cluster 2). Het samenwerkingsverband werkt echter wel nauw samen met die scholen. In Zoetermeer gaat het om de cluster 2 scholen Kentalis en de Voorde (die binnen afzienbare tijd gaan fuseren). D. Hoe is passend onderwijs binnen Zoetermeer georganiseerd? Alle scholen binnen Zoetermeer zijn ondergebracht in 2 samenwerkingsverbanden: 1 samenwerkingsverband voor basis-, speciaal basis-, en speciaal onderwijs en 1 samenwerkingsverband voor voortgezet onderwijs. Gezamenlijk bepalen de besturen, die deel uitmaken van het samenwerkingsverband de wijze, waarop de extra ondersteuning van leerlingen wordt vormgegeven. Het samenwerkingsverband is een stichting met een bestuur, waarin het dagelijks bestuur het beleid uitvoert en het algemeen bestuur daar toezicht op houdt. Het beleid is vastgelegd in het ondersteuningsplan. De verantwoordelijkheid van de afzonderlijke besturen voor de uitvoering van passend onderwijs is groot. De ondersteuningsplanraad (OPR) is het medezeggenschapsorgaan binnen het samenwerkingsverband. E. Wat betekent de zorgplicht eigenlijk? Tegelijk met de invoering van Passend Onderwijs krijgen de besturen van de scholen een zorgplicht. Dat betekent, dat na aanmelding van een leerling bij een school wordt bekeken of de gekozen school een passend onderwijsaanbod kan bieden. Voor het overgrote deel van de kinderen zal dat het geval zijn. Is dat echter niet zo, dan dient door de school te worden gezocht naar een andere school, waar wel een passend onderwijsaanbod kan worden geboden. Dat kan een andere basisschool zijn, een school voor speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs. In zo n situatie wordt gehandeld overeenkomstig de IHI-aanpak en de ouders/verzorgers van de betreffende leerling worden daar vanzelfsprekend nauw bij betrokken. F. Wat gebeurt er met de rugzakken? In nieuwsbrief nummer 9 zijn we uitgebreid ingegaan op de situatie met betrekking tot de zogenaamde rugzakfinanciering. Per 1 augustus 2014 wordt er niet meer over rugzakken gesproken. Wel is afgesproken, dat voor leerlingen met een rugzakbeschikking, die voor 1 oktober 2013 is afgegeven en die in 2014-2015 doorloopt, de faciliteiten die zij in het huidige schooljaar hebben, nog een jaar gehandhaafd blijven als onderwijs-ondersteunings-arrangement. Voor de jaren daarna wordt een nieuwe regeling ontworpen, die naar verwachting in het najaar van 2014 gereed zal zijn.
Voor rugzakbeschikkingen, die na 1 oktober 2013 zijn afgegeven, geldt een afwijkende regeling. Daarvoor wordt in het IHI-overleg bekeken wat de leerling nodig heeft en daarvoor wordt dan een aanvraag ingediend bij het samenwerkingsverband. G. Hoe gaat de toelating tot het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs verlopen? Voor de plaatsing op een school voor speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs is een toelaatbaarheidsverklaring noodzakelijk. De procedure daarvoor wordt een stuk korter dan in de huidige situatie. In feite zal het brede IHI-overleg, waaraan alle noodzakelijke deskundigen deelnemen, een besluit nemen. Vanzelfsprekend zijn de ouders/verzorgers daar ook bij betrokken. Na de uitspraak van het IHI-overleg volgt nog wel de administratieve afhandeling, maar kan de plaatsing op het SBO of SO in principe al wel worden gerealiseerd. In principe zo snel mogelijk, want plaatsing hangt ook af van de vraag in hoeverre op korte termijn plaatsingsruimte beschikbaar is op de betreffende school. De feitelijke plaatsingsdatum is altijd een punt van overleg. H. Kunnen leraren in het reguliere onderwijs de noodzakelijke ondersteuning wel bieden? Er is in de afgelopen jaren al veel ervaring opgedaan met de extra ondersteuning van leerlingen. Er heeft ook veel scholing van directieleden, intern begeleiders en leerkrachten plaatsgevonden met betrekking tot handelingsgericht werken; een werkwijze die past bij Passend Onderwijs. De IHI-aanpak is er (mede) op gericht om leerkrachten met raad en daad bij te staan bij de begeleiding van leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte en de professionalisering van leerkrachten krijgt structureel aandacht. Dit alles zal er wellicht gaandeweg toe leiden, dat op de basisschool aan meer leerlingen passend onderwijs kan worden geboden dan in voorgaande jaren het geval is geweest. I. Komen er straks niet te veel leerlingen met zware ondersteuningsbehoefte in een gewone klas? Het is een hardnekkige misvatting, dat binnen Passend Onderwijs alle leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte in het basisonderwijs opgevangen moeten worden. Het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs blijven bestaan. Landelijk zitten er 70.000 leerlingen in het speciaal onderwijs en die blijven bestaan! Leerlingen, die zijn aangewezen op het speciaal basisonderwijs of het speciaal onderwijs, omdat het basisonderwijs hen geen passend onderwijsaanbod kan bieden, kunnen onder Passend Onderwijs op die speciale onderwijsvormen terecht zoals dat in de afgelopen jaren ook het geval was. J. Hebben ouders/verzorgers nog wel inspraak? Binnen de IHI-aanpak vervullen de ouders/verzorgers van de leerlingen een belangrijke rol, overeenkomstig een van de uitgangspunten van Meerpunt. Bij de vormgeving van de extra ondersteuning en de uitvoering daarvan vindt nauw overleg met de ouders/verzorgers plaats. Door nauwe samenwerking tussen de school en de ouders/verzorgers komt de extra ondersteuning beter tot zijn recht.
Formele inspraak hebben ouders/verzorgers op schoolniveau in de medezeggenschapsraad. Daarin kan worden gesproken over de wijze, waarop binnen de school de extra ondersteuning van leerlingen is georganiseerd. Ook in de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) en de ondersteuningsplanraad (OPR) zijn de ouders/verzorgers vertegenwoordigd. Voor vragen, opmerkingen en nadere informatie n.a.v. deze nieuwsbrief kunt u terecht bij uw eigen bestuur, het dagelijks bestuur van het samenwerkingsverband of bij Jan de Niet, coördinator Passend Onderwijs binnen Unicoz (jdeniet@unicoz.nl) of Tilly Lansbergen, coördinator Passend Onderwijs binnen OPOZ (t.lansbergen@onderwijsadvies.nl) Dit geldt ook voor het opvragen van notities, die in deze nieuwsbrief worden besproken.