Maart 2017 09 April 2009 Voorwoord 100 e uitvoering Leven in 3 dagdelen Gedicht van de heer Verveer Blauw Vooraankondiging bijeenkomst over euthanasie Foto-expositie over dementie door Pius X-College Programma Alzheimer café Eersel Project Heden en Verleden Activiteiten dementienetwerk in 2017 Mantelzorg: vanzelfsprekend, maar toch bijzonder Deel uw ervaringen met ons Aanmelden voor de nieuwsbrief Voorwoord Voor u ligt weer een nieuwsbrief van het dementienetwerk! Er is de afgelopen maanden weer van alles gebeurd dat het vermelden waard is. Zo werd het prachtige toneelstuk Leven in drie dagdelen voor de 100 e keer opgevoerd. In het gemeentehuis werd voor het eerst een dementieexpositie geopend, met kunstwerken van Pius X-leerlingen. Een unieke ervaring! In deze nieuwsbrief kunt u ook lezen over het project Heden en Verleden, dat een mooie verbinding tussen jong en oud tot stand brengt. Mirjam Hanegraaf, de nieuwe mantelzorgondersteuner, stelt zich voor en de plannen van het dementienetwerk voor 2017 worden toegelicht. Verder kunt u een schitterend gedicht lezen van de heer Verveer. In de nieuwsbrief kunt u ook alvast iets meer lezen over de geplande documentaire over euthanasie. Reis door heden en verleden is een schitterend project voor mensen met dementie en kinderen van basisscholen. Hier gaan we wegens succes mee door! Tot slot.. deel ik u mede dat dit helaas mijn laatste bijdrage als wethouder is aan het dementienetwerk. Op donderdag 23 maart heb ik mijn ontslag ingediend. Dit ontslag had te maken met een heel ander onderwerp (Intensieve veehouderij), maar heeft als consequentie dat ik ook dit mooie werk niet meer zal kunnen doen. Dat besluit is na wikken en wegen tot stand gekomen en met pijn in het hart genomen. Ik ben vreselijk trots dat ik zeven jaar lang in deze gemeente wethouder mocht zijn, vooral omdat er zo veel bereikt is op het gebied van de dementievriendelijke gemeente. Heel veel mensen hebben daar aan bijgedragen en daar wil ik iedereen hartelijk voor bedanken. Het is mijn wens dat de dementievriendelijke beweging zich voortzet en dat mensen met dementie en hun mantelzorgers zich in onze gemeente gehoord, gezien en gesteund voelen. Joan Veldhuizen 1
100 e uitvoering Leven in 3 Dagdelen! April 2009 Op 1 december 2016 werd voor de 100 e keer het prachtige toneelstuk Leven in drie dagdelen opgevoerd. Dit vond plaats in Beringen, België. De spelers van de Eenakter uit Hapert en wethouder Joan Veldhuizen waren aanwezig. Het begon allemaal met het idee om toneelverenigingen in de gemeente Bladel te vragen een uitdaging aan te gaan: een toneelstuk over dementie. Het doel: meer kennis over het onderwerp met elkaar delen, het gesprek erover aangaan en taboes doorbreken. En natuurlijk een mooi avondje uit. Toneelvereniging de Eenakter pakte die handschoen op en met schrijfster Rita Scheelen werd het een groot succes. In onze gemeente en ver daarbuiten werd het toneelstuk talloze keren opgevoerd. In onze gemeente ging dat steeds gepaard met uitleg over de dementievriendelijke gemeente, het belang hiervan voor mensen met dementie en hun omgeving. Ook waren er steeds professionals aanwezig om vragen te beantwoorden na de voorstelling. Hier werd veel gebruik van gemaakt, want het realistische spel maakte steeds veel los. Het toneelstuk kreeg ook nog een vervolg: Het vierde dagdeel, dat minstens zo mooi was. Dit werd opgevoerd door Sylvia van Zeeland. Op 1 december was het dus zover: het toneelstuk werd voor de 100 e keer opgevoerd. Dit keer door het Belgische gezelschap Hand in Hand. De Eenakter speelde die week de 78 e keer en de Belgen hadden er 22 voorstellingen op zitten. Aan het eind van de avond werd Rita Scheelen in het zonnetje gezet. Zij kreeg een mooi vergeet-me-niet -speldje opgespeld, als dank voor haar inzet en bijdrage aan een dementievriendelijke omgeving. Ook de spelers kregen dit dementiespeldje opgespeld door wethouder Veldhuizen. Blauw Gedicht van de heer Verveer Blauw, de hemel is blauw Overkapt de aarde Met wolken en dauw Met droeve gedachte Aan jou Maar de stralen van de zon Verwachtten wij reeds En brengen de hemel naderbij Ik zou willen reiken tot voorbij Die lijn die loopt als een horizon Tussen jou en mij Maar toch blijven we één, jij en ik Voor altijd zolang er leven is Onderweg pluk ik wat bloemen Ze doen me denken aan kostbare Zoenen die blijvend in ons hart Worden ontsloten Dat is in de hemel al lang Voor ons besloten Vooraankondiging vertoning documentaire over euthanasie donderdag 18 mei Op donderdagavond 18 mei 2017 wordt de documentaire 'Zo gaat dat dus'... vertoond over euthanasie bij mensen met dementie. Filmmaker Gerald van Bronkhorst volgde mevrouw Zwijnenberg en haar kinderen tot het laatste uur. Tijdens deze avond zal haar zoon, Frank Zwijnenberg, aanwezig zijn. Na afloop is er gelegenheid tot discussie en het stellen van vragen aan Frank Zwijnenberg en aan Jaap van Riemsdijk van de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE). Afhankelijk van het aantal aanmeldingen vindt de activiteit plaats in Bibliotheek De Kempen vestiging Bladel (bij minder dan 40 aanmeldingen) of in het Auditorium van de Rabobank in Bladel (bij meer dan 40 aanmeldingen). U kunt zich aanmelden door te mailen naar dementie@bladel.nl, onder vermelding van uw naam en het aantal personen waarmee u naar de vertoning wilt komen. Inloop is mogelijk vanaf 18.30 uur, de bijeenkomst start om 19.00 uur en duurt tot 21.15 uur. 2
Foto-expositie over dementie door Pius X-College Expositie om nooit te vergeten! Kunst als middel om kennis te delen en taboes te doorbreken: het werkt! Op 22 december werd de kunstexpositie geopend met werken van Pius X-leerlingen die daarvoor in gesprek zijn gegaan met inwoners in onze gemeente. Deze inwoners hebben allen te maken gekregen met dementie. We hebben in de gemeente Bladel de afgelopen jaren al veel ervaring opgedaan met kunst en cultuur in relatie tot dementie. Dat lijken misschien onderwerpen die niks met elkaar te maken hebben, maar dat is niet zo. Wij hebben gemerkt dat door middel van diverse projecten het gebruik van kunst en cultuur een hele goede manier is om taboes te doorbreken, het gesprek met elkaar aan te gaan, informatie te delen of ervaringen met elkaar uit te wisselen. Dit project gaat over het gegeven dat een mens meer is dan zijn / haar ziekte. Wat er bij ziektes in zijn algemeenheid vaak op de loer ligt, en zeker ook bij dementie, is dat soms vergeten wordt dat de persoon met deze ziekte al een heel leven achter zich heeft liggen met waardevolle momenten en mooie herinneringen. Leerlingen van het Pius X-College zijn in gesprek gegaan met een aantal ouderen. Om te gaan luisteren wie ze zijn en daar uiting aan te geven door middel van een kunstwerk. Het bij elkaar brengen van diverse generaties voegt een andere waardevolle dynamiek toe aan dit project. De kwaliteit, de diversiteit en de verhalen hebben geleid tot een prachtig resultaat. Tijdens de opening heeft een aantal leerlingen verteld hoe zij aan de slag zijn gegaan met hun opdracht. Van alle kunstwerken, de portretfoto s en de verhalen is een boekje gemaakt. Dat boekje kunt u bekijken op de website van het netwerk dementievriendelijke gemeente Bladel onder het kopje documenten (www.bladel.nl/dementie-om-niet-tevergeten/documenten_42113/). Er is ook een filmpje gemaakt door KempenTV dat u kunt bekijken door op deze link te klikken: https://www.youtube.com/watch?v=bzccdr0jbxc. Het dementienetwerk is trots op de leerlingen en docenten van het Pius X-College. Wij hebben ze bij wijze van dank voor hun bijdrage een dementiespeldje opgespeld. Uiteraard is er voor alle inwoners die hun verhaal verteld hebben een exemplaar van het boekje beschikbaar. Programma Alzheimer café Eersel Het Alzheimer café in Eersel is een café voor mensen met dementie, hun partners, familieleden, vrienden, hulpverleners en andere belangstellenden. Het café vindt u in het ontmoetingscentrum de Eikenburg (Eikenburg 10, Eersel). In principe is het café iedere tweede donderdag van de maand vanaf 19.00 uur geopend. Het programma start om 19.30 uur en eindigt om 21.30 uur. De toegang is gratis. In juli en augustus is er geen Alzheimer Café. Programma Voorjaar 2017 13 april: Je zaken bij dementie goed regelen 11 mei: Welke deuren kan muziek in ons brein openen? 8 juni: Beleving van dementie? 3
Reis door heden en verleden Een project voor mensen met dementie en kinderen van basisscholen Uitgangspunt van dit project is de kracht van kunst als taboedoorbreking en kennisdeling rondom dementie. Reis door Heden en Verleden zijn workshops met als doel basisschoolkinderen in contact te brengen met inwoners met dementie van een zorgcentrum (en andersom) om samen, door middel van creatief bezig zijn aan een levensboek, nieuwe ervaringen te delen en zichtbaar te maken. Dit zijn inlevingsmomenten voor de kinderen waarbij ze diverse vaardigheden moeten aanspreken en prikkelmomenten voor de inwoners van het zorgcentrum en nog thuiswonende ouderen (dagbesteding) die het geheugen stimuleren. Een fantasievolle en stimulerende ervaring bedacht en begeleid door kunstenaars met behulp van voel, beeld- en geurelementen en interactieve drama- en geluidsmomenten begeleid door een muziek/theater/drama docent. In oktober 2016 is er een eerste project gestart met bewoners van de Zorgvilla te Hoogeloon en leerlingen van groep 7 van basisschool De Vest in Hoogeloon. In februari 2017 zijn er twee projecten gestart met zorgcentrum Floriaan in Bladel en kinderen van groep 5 van de Franciscusschool en de Mariaschool te Bladel. Vier opeenvolgende weken ontmoeten ouderen en kinderen elkaar om samen aan de slag te gaan. Hierover zegt juf Monique van de Mariaschool: Dit is echt genieten. Geweldig project voor de bewoners, kinderen en de juf. Tijdens de laatste bijeenkomst van de kinderen van de Franciscus met bewoners van de Floriaan wilde een aantal ouderen graag samen met de kinderen een toneelstukje spelen of een liedje zingen voor de groep. Het leverde mooie momenten op. De levensboeken worden prachtig vormgegeven door de leerlingen. Ze kunnen er samen met de bewoners hun creativiteit in kwijt (zie foto s). Ook nu weer merken we dat de projecten van waarde zijn voor de kinderen. Op basisschool De Vest ligt een boek in de klas met foto s die tijdens het project gemaakt zijn. Daar wordt door de leerlingen regelmatig in gekeken en dan worden ervaringen opnieuw met elkaar gedeeld. Het zijn ware levenslessen. In maart 2017 start het project op Ganzestart in Hapert samen met kinderen van groep 5 van basisschool het Palet in Hapert. De eerste overlegmomenten met Welzijn Kempenland en basisschool de Toermalijn in Bladel staan ook gepland. In de planning staan verder nog projecten met basisscholen Lambertus in Netersel en de Sleutelaar in Bladel. De kunstenaars die dit project ontwikkeld hebben en de workshops begeleiden zijn Silvia Hendriks, Dionnne Willemse, Christa Alaert, Willemien Klein Brink, Joseph van den Ende en Art4U muziekdocent Marinho Peters. Inez Swinkels organiseert en coördineert alle projecten, zij is Cultuurcoach voor Bladel en Bergeijk. 4
Activiteiten dementienetwerk in 2017 Als dementienetwerk gemeente Bladel zijn wij steeds op zoek naar activiteiten die ons helpen onze gemeente mooier te maken voor mensen met dementie en hun omgeving. Dat doen wij steeds vanuit de doelstellingen van het netwerk: taboedoorbreking en kennisdeling, ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers en goede voorzieningen voor mensen met dementie. Ook in 2017 gaan we weer aan de slag met kunst en cultuur, omdat we gezien hebben dat het werkt! Het brengt jong en oud bij elkaar en het is een laagdrempelige manier om het gesprek met elkaar aan te gaan over een lastig onderwerp als dementie. We blijven de verbinding zoeken met het onderwijs, ondernemers en de buurtbrigadiers. We gaan als netwerk steeds op zoek naar wat wij kunnen betekenen voor anderen en horen dan ook graag van de inwoners van onze gemeente of zij kansen zien! Wij willen weten wat mantelzorgers nodig hebben om het vol te houden en welke informatie mensen nodig hebben. Het netwerk kan op verzoek scholing verzorgen en vragen beantwoorden. Neem dus gerust contact op met een van de deelnemers van het netwerk of stuur een email naar dementie@bladel.nl. Mantelzorg: vanzelfsprekend, maar toch bijzonder Zorgen voor uw zieke naaste of uw naaste met een beperking brengt veel mooie en waardevolle momenten met zich mee. Het voelt als vanzelfsprekend om diegene waar u om geeft te ondersteunen. Wellicht dat u zich er niet bewust van bent, maar als u zorgt voor uw partner, kind, broer/zus, oom/tante, goede vriend of buur dan bent u mantelzorger. Het zorgen voor uw naaste is veelal vanzelfsprekend. Dit neemt echter niet weg dat het ook veel van ú kan vragen. Bijvoorbeeld doordat de zorg langdurig is, de zorg toeneemt of door de combinatie met uw werk en/of gezin. Gemeente Bladel heeft een mantelzorgondersteuner aangesteld voor alle mantelzorgers die hulp, een luisterend oor of een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Deze ondersteuning kan voor iedere mantelzorger anders zijn. Mantelzorgondersteuner Mirjam Hanegraaf vertelt: Mijn grootste drijfveer om te solliciteren naar deze functie waren mijn eigen ervaringen met mantelzorgers in mijn werk als begeleider binnen de (meervoudig) gehandicaptensector. Hier heb ik zelf ervaren hoe belangrijk en waardevol het zorgen voor een naaste is. Wanneer je afhankelijk van anderen bent is het ontzettend belangrijk dat diegene die voor je zorgt vertrouwd is. Professionele hulpverleners komen op een bepaald moment in het leven van iemand die zorg nodig heeft, maar familie en vrienden kennen diegene al jaren (of zelfs hun hele leven). Hierdoor hebben ze vaak aan één woord of gebaar genoeg om te weten wat de ander denkt, voelt of waar de ander behoefte aan heeft. In mijn werk als begeleider vond ik het fijn als ik, door met familie van de cliënt te praten, meer achtergrondinformatie over het leven en wel en wee van de cliënt kreeg. Het gaf me meer inzicht in het gedrag en de wensen van de cliënt, waardoor ik betere zorg kon bieden. Ook genoot ik er erg van als ik de ontspanning en geborgenheid bij de cliënt zag wanneer er bezoek kwam. Wat dit met een cliënt doet is ontzettend mooi om te zien en bovenal niet te vervangen. Door dit te hebben mogen ervaren, zie ik het als grote uitdaging om me in te kunnen zetten voor diegenen die zorg aan een naaste bieden. Mantelzorgers zijn direct en persoonlijk betrokken bij de situatie. De ziekte van hun naaste overkomt ook hen. Dit maakt het zorgen voor de ander waardevol, maar soms ook zwaar. Dit maakt het zorgen voor de ander waardevol, maar soms ook zwaar. Er komt veel op mantelzorgers af. Dit bericht wordt vervolgd op pagina 6 5
De gevolgen van een aandoening of ziekte kunnen heel heftig zijn, denk bijvoorbeeld aan: Weinig of geen kennis hebben over het ziektebeeld en het verloop ervan; De relatie met de naaste die verandert; Extra taken, zoals boodschappen doen of persoonlijke verzorging; Zaken die geregeld moeten worden welke nieuw zijn, zoals contact opnemen met (zorg) organisaties en overheidsinstanties. Minder vrije tijd hebben; zowel voor jezelf als anderen (bijvoorbeeld het gezin), waardoor hobby s soms worden opgegeven of er minder tijd kan worden besteed aan werk. Door te luisteren naar het verhaal van mantelzorgers en/of oplossingen te bieden kan ik mantelzorgers ondersteunen, altijd met oog voor de specifieke situatie. Herkent u bij uzelf dat het zorgen voor uw naaste soms (te) zwaar wordt? Dan wil ik graag samen met u op zoek gaan naar oplossingen. Mijn voornaamste doel hierbij is om ervoor te zorgen dat het zorgen voor uw naaste niet meer zwaar aanvoelt en u weer tijd en ruimte ervaart voor uzelf en voor diegene waar u voor zorgt. Bij mogelijke oplossingen kunt u denken aan: Het (leren) vergroten en gebruik maken van het sociale netwerk van u en/of uw naaste; Het leren van grenzen stellen en (weer) tijd voor uzelf nemen zonder dat u het gevoel heeft de ander te kort te doen; Inzicht geven in het ziektebeeld van uw naaste en het verloop hiervan, zodat u, wanneer dit nodig is, tijdig actie kunt ondernemen; Helpen bij het aanvragen van hulp en ondersteuning; Begeleiding bieden naar de juiste instantie of organisatie; Het bieden van informatie, bijvoorbeeld over diverse (vrijwilligers) organisaties. Zo werk ik nauw samen met het GOW Welzijnswerk, waardoor inzet van vrijwilligers (zoals hulp bij de administratie of ondersteuning door de vrijwillige thuiszorg) snel geregeld kan worden. Daarnaast heb ik veelvuldig contact met het Zorgloket Bladel. Wanneer (meer) professionele hulp nodig blijkt te zijn, kan ik met de consulenten van het Zorgloket contact opnemen. Zoals u leest zijn er allerlei mogelijkheden om tot oplossingen te komen, maar het belangrijkste is dat ú als mantelzorger zich prettig voelt bij de geboden oplossing. Wanneer de oplossing (directe) gevolgen heeft voor uw naaste, moet het ook voor uw naaste goed voelen. Alleen dan kunnen oplossingen ook echt een uitkomst bieden. Daarnaast vind ik het van belang dat er in de gesprekken ruimte is om over de mooie kanten van het kunnen en mogen zorgen voor uw naaste te praten. Dat is uiteindelijk toch hetgeen waar het allemaal om draait; zorgen voor de ander waar u om geeft. Herkent u zich in de rol van mantelzorger, heeft u behoefte aan ondersteuning of een vraag, een opmerking of tip? Dan kunt u mij bereiken via e-mail: m.hanegraaf@bladel.nl, telefoonnummer: 06-12808619. Ook wanneer u eens vrijblijvend in gesprek wilt gaan mag u altijd contact opnemen. Deel uw ervaring met ons In de nieuwsbrieven willen wij graag mensen aan het woord laten die zelf een ervaring hebben met dementie. Dat kan zijn als patiënt, mantelzorger, familielid, professional of vrijwilliger, maar ook net zo goed als politieman/vrouw of winkelier. Wilt u uw ervaring delen met ons, mail dan naar dementie@bladel.nl of bel naar 0497-361636. Aanmelden voor de nieuwsbrief Wilt u de nieuwsbrief automatisch ontvangen? Laat het dan weten via e-mail: dementie@bladel.nl of telefoonnummer 0497-361636. 6