Kerncijfers Verkeer Uitgave 2006
Inleiding In deze publicatie wordt aan de hand van een aantal voorbeelden inzicht gegeven in de ontwikkeling op het gebied van verkeer. Het geeft antwoord op vragen als: waar rijden de meeste vrachtwagens? Welke snelheid wordt er op een bepaald traject gerealiseerd? Waar stonden in 2005 de meeste files? De beleving en mening van de weggebruiker staat steeds meer centraal. Hieraan wordt aandacht besteed in hoofdstuk 4. Dit boekje is ook op internet beschikbaar via www.rws-avv.nl. Daar vindt u ook de (uitgebreide) data van alle grafieken en tabellen in een Excelbestand. Bij de Rijkswaterstaat Adviesdienst Verkeer en Vervoer (RWS AVV) verschijnen ook jaarlijks: Kerncijfers Goederenvervoer Kerncijfers Personenvervoer Kerncijfers Verkeersveiligheid Kerncijfers Infrastructuur Specifieke wensen? Onze medewerkers stellen op verzoek tabellen samen of maken analyses voor het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en andere overheden. Hiertoe heeft RWS-AVV de beschikking over een groot aantal bestanden met basis gegevens. Mail uw vraag of wens naar het AVV-loket (avvloket@avv.rws.minvenw.nl). Binnen twee werkdagen neemt een van onze medewerkers contact met u op. Opmerkingen en vragen naar aanleiding van de vorige uitgave zijn waar mogelijk in deze uitgave verwerkt. Onze hartelijke dank voor alle opmerkingen en tips.
Inhoud 1 Intensiteiten 3 1.1 Verkeersintensiteiten in 2005 4 1.2 Ontwikkeling verkeersintensiteiten in 2005 6 1.3 Aandeel vrachtverkeer in 2005 8 1.4 Aandeel vrachtverkeer in de nacht in 2005 10 1.5 IC verhouding in de ochtendspits op werkdagen in 2005 12 1.6 IC verhouding in de avondspits op werkdagen in 2005 14 2 Reistijden en snelheden 17 2.1 Trajectsnelheden in 2005 18 2.2a Betrouwbaarheid op het rijkswegennet in de ochtendspits in 2005 22 2.2b Betrouwbaarheid op het rijkswegennet in de avondspits in 2005 24 2.3 Reistijd op het traject knooppunt Ypenburg (A4) naar knooppunt Kleinpolderplein (A20) in 2005 26 2.4 Snelheid op het traject knooppunt Ypenburg (A4) naar knooppunt Kleinpolderplein (A20) in 2005 27 2.5 Toegestane maximumsnelheid op het hoofdwegennet in 2005 28 2.6 Inhaalverbod vrachtverkeer in 2005 30 3 Files 33 3.1 File top-tien in 2005 34 3.2 Ontwikkeling files 36 3.3 Filezwaarte per maand naar oorzaak in 2005 37 4 Mening weggebruiker 39 4.1 Mening weggebruiker 40 4.2 Meldingen en vragen bij de landelijke informatielijn van Rijkswaterstaat in 2005 42 Verkeer 1
1 Intensiteiten In Nederland wordt intensief gebruik gemaakt van het wegennet. Dit hoofdstuk geeft een beeld van de verkeersintensiteiten op het rijkswegennet. Hoeveel verkeer rijdt er over de wegen, is dit toe- of afgenomen en wat is het aandeel vrachtverkeer? Daarnaast wordt in beeld gebracht welke belangrijke infrastructurele aanpassingen in 2005 zijn gerealiseerd.
1.1 Verkeersintensiteiten in 2005 Gemiddeld aantal motorvoertuigen per telvak per werkdag minder dan 10.000 10.000-20.000 20.000-40.000 40.000-60.000 60.000-100.000 100.000 en meer De gemiddelden per werkdag betreft de gemiddelde waarde per dag over de periode maandag t/m vrijdag van 00.00 uur 24.00 uur. Bron: RWS AVV 4 Verkeer
Verkeer 5
1.2 Ontwikkeling verkeersintensiteiten in 2005 Ontwikkeling gemiddeld aantal voertuigen per telvak op werkdagen in procenten, 2005 t.o.v. 2004 afname 2,5% en meer afname 0% tot 2,5% toename 0% tot 5% toename 5% tot 10% toename 10% en meer De sterke toename van de verkeersintensiteiten op de A30 (Ede-Barneveld) en de A50 (Eindhoven -Oss) in 2005 zijn het gevolg van het recent doortrekken van deze trajecten. Ook de toename op de N11 is het gevolg van een weguitbreiding. Omdat hier de bereikbaarheid van de regio Alphen a/d Rijn vanaf de A4 en A12 onvoldoende was heeft er een uitbreiding plaatsgevonden. Een weg van 1x2 rijstroken is vervangen door de huidige autoweg van 2x2 rijstroken; de oplevering van dit project heeft in 2004 plaatsgevonden. Een sterke stijging van de verkeersintensiteiten is ook te zien op de A28 bij Zwolle: in 2005 zijn daar spitsstroken aangelegd. In Zeeland was in 2004 als gevolg van de openstelling van de Westerscheldetunnel een aantal verschuivingen in de verkeersintensiteiten te zien; in 2005 is deze ontwikkeling weer gestabiliseerd. De gemiddelde toename van de verkeersintensiteiten in 2005 ten opzichte van 2004 bedraagt 1,5%. Bron: RWS AVV 6 Verkeer
Verkeer 7
1.3 Aandeel vrachtverkeer in 2005 Aandeel vrachtverkeer per telvak op werkdagen 0% tot 10 % 10% tot 20% 20% tot 30% 30% tot 40% 40% en meer Dit kaartje toont het percentage vrachtverkeer op het rijkswegennet. Het hoogste percentage vrachtverkeer per etmaal (55 %) rijdt over de A67 van de Belgische grens naar Eersel. Het hoogste aantal vrachtwagens per etmaal rijdt over de A15 van Rotterdam-Charlois naar knooppunt Vaanplein (30.656). Bron: RWS AVV 8 Verkeer
Top-3 percentage vrachtverkeer per etmaal op het rijkswegennet in 2005 en 2004 2005 Traject Weg % 1 Belgische grens-eersel A67 55 2 Emmen-Klazinaveen A37 50,4 3 De Lutte-Duitse grens A1 45 2004 Traject Weg % 1 Belgische grens-eersel A67 54,2 2 De Lutte-Duitse grens A1 43,6 3 Venlo-Duitse grens A67 42,8 Verkeer 9
1.4 Aandeel vrachtverkeer in de nacht in 2005 Gemiddeld aantal vrachtwagens per telvak tussen 23.00-07.00 uur minder dan 1.000 1.000-2.000 2.000-3.000 3.000-4.000 4.000 en meer Dit kaartje toont het gemiddeld aantal vrachtwagens op het rijkswegennet tussen 23.00 en 07.00 uur. Het hoogste aantal vrachtwagens rijdt in deze uren over de A67 tussen knooppunt de Hogt en Waalre (5.525). Bron: RWS AVV 10 Verkeer
Top-3 aantal vrachtwagens op het rijkswegennet tussen 23.00-07.00 uur in 2004 en 2005 2005 Traject Weg Aantal 1 Kp. De Hogt-Waalre A67 5525 2 Veghel-Veghel noord A50 5440 3 Waalre-Kp. leenderheide A67 5425 2004 Traject Weg Aantal 1 Kp. De Hogt Waalre A67 4971 2 Waalre -Kp. Leenderheide A67 4411 3 Kp. Lunetten-Kp. Rijnsweerd A27 4179 Verkeer 11
1.5 IC-verhouding in de ochtendspits op werkdagen in 2005 IC-verhouding in de ochtendspits op werkdagen < 0,6 0,6-0,9 > 0,9 Bron: RWS AVV 12 Verkeer
Verkeer 13
1.6 IC-verhouding in de avondspits op werkdagen in 2005 IC-verhouding in de avondspits op werkdagen < 0,6 0,6-0,9 > 0,9 Bron: RWS AVV 14 Verkeer
Verkeer 15
2 Reistijden en snelheden Hoe ontwikkelen de snelheden in de ochtendspits en avondspits zich op een aantal belangrijke trajecten en wat heeft dit tot gevolg voor de reistijd op deze trajecten? Wat zijn de maximumsnelheden op het rijkswegennet? Waar en wanneer geldt een inhaalverbod voor vrachtverkeer?
2.1a Trajectsnelheden in de ochtendspits in 2005 Trajectsnelheden in de ochtendspits op een gemiddelde werkdag in 2005 Lager dan 60 km/uur Tussen 60 en 80 km/uur Hoger dan 80 km/uur Trajecten waarvoor onvoldoende meetgegevens beschikbaar zijn Bron: RWS AVV 18 Verkeer
Verkeer 19
2.1b Trajectsnelheden in de avondspits in 2005 Trajectsnelheden in de avondspits op een gemiddelde werkdag in 2005 Lager dan 60 km/uur Tussen 60 en 80 km/uur Hoger dan 80 km/uur Trajecten waarvoor onvoldoende meetgegevens beschikbaar zijn Bron: RWS AVV 20 Verkeer
Verkeer 21
2.2a Betrouwbaarheid op het rijkswegennet in de ochtendspits in 2005 Betrouwbaarheid in de ochtendspits op een gemiddelde werkdag in 2005 Betrouwbaarheid < 95 % Betrouwbaarheid > 95 % Trajecten waarvoor onvoldoende meetgegevens beschikbaar zijn Betrouwbaarheid is de weergave van het percentage verplaatsingen op het wegennet dat in de spits op tijd is. Een verplaatsing is op tijd als de reiziger op langere verplaatsingen (boven de 50 kilometer) maximaal 20% en op kortere verplaatsingen maximaal 10 minuten vroeger of later aankomt dan de verwachte reistijd. Bron: RWS AVV 22 Verkeer
Verkeer 23
2.2b Betrouwbaarheid op het rijkswegennet in de avondspits in 2005 Betrouwbaarheid in de avondspits op een gemiddelde werkdag in 2005 Betrouwbaarheid < 95 % Betrouwbaarheid > 95 % Trajecten waarvoor onvoldoende meetgegevens beschikbaar zijn Betrouwbaarheid is de weergave van het percentage verplaatsingen op het wegennet dat in de spits op tijd is. Een verplaatsing is op tijd als de reiziger op langere verplaatsingen (boven de 50 kilometer) maximaal 20% en op kortere verplaatsingen maximaal 10 minuten vroeger of later aankomt dan de verwachte reistijd. Bron: RWS AVV 24 Verkeer
Verkeer 25
2.3 Reistijd op het traject knooppunt Ypenburg (A4) naar knooppunt Kleinpolderplein (A20) in 2005 60 50 40 30 20 Reistijd in minuten 10 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 uren van de dag Bovenstaande grafiek geeft voor het traject knoopunt Ypenburg (A4) knoopunt Kleinpolderplein (A20) de reistijd weer bij een vertrek op een bepaald tijdstip. Bijvoorbeeld bij vertrek om 17.00 uur is de gemiddelde reistijd 27 minuten. Het gele vlak geeft aan dat de reistijd in 70% van de gevallen ligt tussen 13 en 39 minuten. De reistijd zonder vertragingen bedraagt op dit traject 8 minuten. Bron: RWS AVV 85-percentiel mediaan 2005 15-percentiel 26 Verkeer
2.4 Snelheid op het traject knooppunt Ypenburg (A4) naar knooppunt Kleinpolderplein (A20) in 2005 120 100 80 60 40 20 Trajectsnelheid in km per uur 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 uren van de dag Bovenstaande grafiek geeft van het traject knooppunt Ypenburg (A4) knooppunt Kleipolderplein (A20) het verloop van de trajectsnelheid weer. Het gemiddelde geeft de snelheid weer bij vertrek op een werkdag op dat tijdstip. De gele band geeft een beeld van de variatie rondom dit gemiddelde. Bron: RWS AVV 85-percentiel mediaan 2005 15-percentiel Verkeer 27
2.5 Toegestane maximiumsnelheid op het hoofdwegennet in 2005 Maximumsnelheden op het hoofdwegennet in 2005 50 km/uur 60 km/uur 70 km/uur 80 km/uur 90 km/uur 100 km/uur 120 km/uur De 80 kilometerzones op de A12 bij Utrecht zijn niet op de kaart afgebeeld. Deze kaart bevat alleen info over de maximum snelheid op de hoofdrijbanen. De 80 kilometerzones in Utrecht gelden alleen op de parallelrijbanen en worden dus niet op deze kaart weergegeven. Bron: RWS AVV 28 Verkeer
Verkeer 29
2.6 Inhaalverbod vrachtverkeer in 2005 Inhaalverbod geldt op onderstaande tijdstippen 07.00 10.00 uur en 15.00 19.00 uur 06.00 10.00 uur en 15.00 19.00 uur 06.00 19.00 uur 00.00 24.00 uur Dynamisch inhaalverbod Bron: RWS AVV 30 Verkeer
Verkeer 31
3 Files Veel weggebruikers hebben dagelijks te maken met files. Waar staan de files en hoe ontwikkelen de files zich? Hoe zijn de files verdeeld over het jaar en welke oorzaken hebben geleid tot filevorming?
3.1 File top-10 in 2005 1 Delft-Zuid - Rotterdam 2 Westpoort - Coentunnel 3 Maarssen - Utrecht 4 Rotterdam-Centrum - Crooswijk 5 Zaltbommel - Hedel 6 Knp Gorinchem-Merwedebrug 7 Knp Rottepolderplein Velsen 8 Roelofsarendsveen - Hoogmade 9 Diemen - Muiden 10 Holendrecht Diemen De situatie bij de nummer 1 en 2 van de top-10 van 2004, de A2 bij Everdingen en bij Culemborg, is in 2005 sterk verbeterd. Sinds begin december 2004 zijn er drie in plaats van twee rijstroken beschikbaar op het traject Culemborg - Everdingen. Deze fileknelpunten komen niet meer in de top-10 van 2005 voor. Notering Notering Weg Omschrijving 2005 2004 1 2 A13 Delft-Zuid - Rotterdam 2 3 A10 Ring West Westpoort - Coentunnel 3 11 A2 Maarssen - Utrecht 4 7 A20 Rotterdam-Centrum - Crooswijk 5 55 A2 Zaltbommel - Hedel 6 5 A27 Knp Gorinchem-Merwedebrug 7 13 A9 Knp Rottepolderplein Velsen 8 4 A4 Roelofsarendsveen - Hoogmade 9 6 A1 Diemen - Muiden 10 9 A9 Holendrecht Diemen * De filezwaarte is een maat voor het fileleed en maakt files onderling vergelijkbaar. Filezwaarte = lengte (in kilometers) x duur (in minuten). Voorbeeld : een file van 5 km die 60 minuten duurt heeft een filezwaarte van 300 km minuten. Bron: AVV/Filemonitor 2005 34 Verkeer
Zaandam Haarlem 7 A9 2 A10 Amsterdam 10 9 A1 Almere-Stad 8 A4 Hilversum A12 3 Utrecht Delft A13 1 4 A20 Gouda A27 A2 Rotterdam 6 5 s-hertogenbosch File richting Filezwaarte Verandering (duizend km*min) t.o.v. 2004 (%) Rotterdam 291 12 Coentunnel 179 6 Utrecht 136 43 Gouda 124 12 s Hertogenbosch 122 155 Breda 121 6 Alkmaar 121 30 Den Haag 118-28 Amersfoort 111-1 Diemen 110 8 Verkeer 35
3.2 Ontwikkeling files 2004 2005 Verandering t.o.v. 2004 Totale filezwaarte 10,4 10,5 1% In 2005 is de filezwaarte ten opzichte van 2004 nauwelijks toegenomen. De stijging bedroeg ca. 1%. Dit is fors minder dan de toename van 12,7% in 2004. Oorzaak Filezwaarte Filezwaarte Verandering 2004 2005 t.o.v. 2004 Beperkte capaciteit 8,55 8,78 0,23 (+3%) Ongeval 1,31 1,26-0,05 (-4%) Werkzaamheden 0,52 0,46-0,06 (-12%) Totaal 10,38 10,5 0,12 (+ 1%) Circa 84% van de filezwaarte wordt veroorzaakt door beperkte capaciteit. In 2005 is de filezwaarte ten gevolge van beperkte capaciteit ten opzichte van 2004 met 3% gestegen. De stijging bleef beperkt omdat infrastructurele maatregelen genomen zijn. In de loop van 2004 zijn bijvoorbeeld voor een aantal belangrijke knelpunten op de A2 (bij Everdingen en ringweg Eindhoven) spitsstroken en nieuwe rijstroken aangelegd, waardoor deze knelpunten in 2005 minder files veroorzaakten. Bron: RWS AVV/Filemonitor 2005 36 Verkeers
3.3 Filezwaarte per maand naar oorzaak in 2005 (in km/min) 1.800.000 1.600.000 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0 Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Bron: RWS AVV Aug Sep Okt Nov Dec Overige oorzaken Avondspitsknelpunt Ochtendspitsknelpunt Intensiteit/capaciteit Ongeval Wegwerkzaamheden avond/nacht Wegwerkzaamheden overdag Kijkfile Verkeer 37
4 Mening weggebruiker Wat is de beleving van de reiziger ten aanzien van mobiliteit en wat zijn veelgestelde vragen bij de landelijke informatielijn van Rijkswaterstaat?
4.1 Mening weggebruiker Problemen of irritaties bij gebruik van wegen Thema Irritatie/probleem % (Gedrag) mede- Rijgedrag 29% weggebruikers Agressie in het verkeer 25% Bumperkleven 23% Links blijven rijden 9% Te hard rijden 9% Langzame rijders 7% Beperkte kennis verkeersregels 7% Vrachtverkeer 6% Rechts inhalen 5% Geen gebruik richtingaanwijzers 4% Afsnijden 4% (Brom-)Fietsers 4% Bereikbaarheid Files 23% Parkeren 5% Infrastructuur en Teveel obstakels (drempels e.d.) 3% bijbehorende voorzieningen Stoplichten 2% Wegwerkzaamheden Wegwerkzaamheden 6% Handhaving Snelheidscontroles 3% Bekeuringen voor kleine overtredingen 2% Informatie Verkeersborden (onduidelijke) 2% Onjuiste verkeersinformatie 1% 40 Verkeer
Tevredenheid verzorgingsplaatsen en bermen en wegen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Verzorgingsplaatsen Bermen en wegen Zeer tevreden Ontevreden Tevreden Zeer ontevreden Neutraal Bron: AVV/Op de achterbank van de gebruiker Tevredenheid diverse informatie-aspecten 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Elektronische informatiepanelen Tekstkarren Actuele reisinfo vooraf Actuele reisinfo tijdens Zeer tevreden Ontevreden Tevreden Zeer ontevreden Neutraal Bron: AVV/Op de achterbank van de gebruiker Verkeer 41
4.2 Meldingen en vragen bij de landelijke informatielijn van Rijkswaterstaat in 2005 Met vragen, klachten of ideeën over het rijkswegennet kunnen weggebruikers terecht bij de landelijke informatielijn van Rijkswaterstaat: (0800) 8002. Het overzicht hieronder laat zien dat meldingen en vragen in de rubriek wegwerkzaamheden het meest voor kwamen; net als in 2004 hadden deze vooral betrekking op de algemene informatievoorziening betreffende wegwerkzaamheden. Ook planning van de werkzaamheden en omleidingen leverden relatief veel meldingen en vragen op. 4543 13315 Informatie Calamiteiten Wegwerkzaamheden Verkeersmanagement Verkeersveiligheid Wegen algemeen Bestuurlijk juridisch Meubilair Wegcapaciteit Kunstwerken Milieu Beheer en onderhoud Bewegwijzering Reclame Voorzieningen Weggedrag 3194 2458 2177 1729 1313 1188 1053 921 825 635 335 252 124 61 Bron: www.08008002-rijkswaterstaat.nl 42 Verkeer
Aantekeningen
Kerncijfers Verkeer 2006 is een uitgave van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat Rijkswaterstaat Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV) Informatie en bestellingen AVV Loket Telefoon: 010 282 5959 Fax: 010 282 56 39 E-mail: avvloket@avv.rws.minvenw.nl Internet: www.rws-avv.nl Vormgeving, fotografie en productie Studio Guido van der Velden bv, Blaricum Druk Van de Ridder bv, Nijkerk Augustus 2006 ISSN: 1572-4158 Overname van (delen van) de inhoud van deze publicatie in gedrukte of digitale vorm is alleen toegestaan met bronvermelding. Hoewel de opgenomen gegevens zo goed mogelijk op juistheid en actualiteit zijn gecontroleerd, kan de samensteller geen aansprakelijkheid aanvaarden voor mogelijke fouten.