Inhoudsopgave Voorwoord...5 Inhoudsopgave...7 Lijst Van Tabellen...13 Inleiding...15 Methodologie...19 1. Procesbegeleiding op het parket van eerste aanleg te Antwerpen...19 2. Gestructureerde schriftelijke vragenlijst...20 2.1. Vatting...20 2.2. Verwerking...21 3. Diepte-interviews met bevoorrechte getuigen...21 3.1. Waarom diepte-interviews met bevoorrechte getuigen?...21 3.2. Vatting...22 3.3. Dataverwerking en rapportage van de onderzoeksresultaten...24 3.3.1. Dataverwerking- en analyse...24 3.3.2. Rapportage van de onderzoeksresultaten...25 3.3.2.1. Weerhouden onderzoeksresultaten...26 3.3.2.2. Nominatief...26 3.3.2.3. Belangrijk aandachtspunt...26 Resultaten...27 1. Procesbegeleiding op het parket van eerste aanleg te Antwerpen...27 2. Gestructureerde schriftelijke vragenlijst...27 2.1. Kruistabel: de aanwezigheid van een arrondissementeel beleidsplan...27 2.2. Schematisch overzicht...29 2.3. Informatiefiches...31 2.3.1. Parket van eerste aanleg te Antwerpen...31 2.3.2. Parket van eerste aanleg te Charleroi...32 2.3.3. Parket van eerste aanleg te Kortrijk...32 2.3.4. Parket van eerste aanleg te Leuven...33 2.3.5. Parket van eerste aanleg te Neufchâteau...35 2.3.6. Parket van eerste aanleg te Mechelen...35 2.3.7. Parket van eerste aanleg te Brussel...36 2.3.8. Parket van eerste aanleg te Tongeren...37 3. Diepte-interviews met bevoorrechte getuigen...37 7
8 3.1. Definitie en afbakening...37 3.1.1. Op zoek naar een toepasselijke benaming...38 3.1.1.1. Algemeen...38 3.1.1.2. Arrondissementeel Veiligheids- of beleidsplan...39 3.1.1.3. Kadernota voor het Strafrechtelijk beleid...40 3.1.1.4. (Arrondissementeel) Parket(beleids)plan...41 3.1.1.5. Auditoraat-handhavingsplan...43 3.1.1.6. Andere voorgestelde benamingen...43 3.1.2. Op zoek naar een heldere definitie...44 3.1.2.1. Algemene beschouwingen ten aanzien van parketbeleid...45 3.1.2.2. Verschillende invalshoeken...47 3.1.3. Noodzakelijke elementen van een parketbeleidsplan...57 3.1.3.1. Algemeen...57 3.1.3.2. Het aspect visie...58 3.1.3.3. Het criminaliteitsbeeld...58 3.1.3.4. Overzicht van de kerntaken, het organogram en de werkprocessen...61 3.1.3.5. Prioriteiten en aandachtspunten...61 3.1.3.6. Strategische en operationele doelstellingen per prioriteit...62 3.1.3.7. Overzicht van de beschikbare capaciteit en middelen...64 3.1.3.8. Het vervolgings- en vorderingsbeleid...65 3.1.3.9. Elementen van integrale kwaliteitszorg...66 3.1.3.10. De verhouding met andere beleidsplannen...66 3.2. Nut van een parketbeleidsplan...67 3.2.1. De meerwaarde van een parketbeleidsplan...67 3.2.1.1. Het parketbeleidsplan verschaft duidelijkheid...67 3.2.1.2. Het parketbeleidsplan als verantwoordingsinstrument...72 3.2.1.3. Het parketbeleidsplan als element van goed bestuur...72 3.2.1.4. Het parketbeleidsplan werkt spanningsvelden weg...75 3.2.1.5. Het parketbeleidsplan als uniformerende en overkoepelende factor...76 3.2.1.6. Het parketbeleidsplan zorgt voor een betere afstemming tussen de verschillende partners...76 3.2.1.7. Het parketbeleidsplan als onderhandelingsinstrument...77 3.2.1.8. Het parketbeleidsplan als instrument voor interne reflectie...77 3.2.2. Voor welke parketten biedt een parketbeleidsplan een meerwaarde?...77 3.2.2.1. De parketten van eerste aanleg en arbeidsauditoraten...78 3.2.2.2. Het federaal parket...83 3.2.2.3. De parketten-generaal...83 3.2.2.4. Het College van procureurs-generaal...84
3.2.3. Is er nood aan een wettelijke basis voor een parketbeleidsplan?...87 3.2.3.1. Het parketbeleidsplan behoeft een wettelijke basis...87 3.2.3.2. Het parketbeleidsplan behoeft geen wettelijke basis...89 3.2.3.3. Enkele twijfels omtrent een wettelijke basis...92 3.2.3.4. Het parketbeleidsplan heeft reeds een wettelijke basis...93 3.2.3.5. Het parketbeleidsplan behoeft enkel een reglementaire regeling...95 3.2.4. Het parketbeleidsplan als sturingsinstrument...96 3.2.4.1. Algemeen...97 3.2.4.2. Sturingsinstrument intern het parket of arbeidsauditoraat...98 3.2.4.3. Sturingsinstrument naar partners toe...101 3.2.4.4. Sturingsinstrument naar de instroom, doorstroom en uitstroom van zaken...102 3.2.5. Het parketbeleidsplan als middel voor een gedecentraliseerd parketbeleid?...103 3.2.5.1. Gedecentraliseerd of gedeconcentreerd?...103 3.2.5.2. Het parketbeleidsplan als middel voor een gedecentraliseerd parketbeleid?...104 3.2.5.3. De link tussen een gedecentraliseerd parketbeleid en de Themishervorming...108 3.3. Kritieke succesfactoren...110 3.3.1. Een aantal voorwaarden en belemmeringen voor het parketbeleidsplan...110 3.3.1.1. Algemeen...111 3.3.1.2. Noodzakelijke voorwaarden en mogelijke hinderpalen...112 3.3.2. De positie van de onderzoeksrechter en de zetel als kritieke succesfactor...129 3.3.2.1. Positie van de onderzoeksrechter...130 3.3.2.2. Positie van de zetelende magistratuur...140 3.3.2.3. Naar een betere dialoog met de onderzoeksrechters en de zetel?...141 3.3.3. Noodzakelijke middelen voor de opmaak en de uitvoering van het parketbeleidsplan...145 3.3.3.1. Algemeen...145 3.3.3.2. Kwalitatief statistisch materiaal...146 3.3.3.3. Vademecum...148 3.3.3.4. Eigen financiële middelen...149 3.3.3.5. Beleidsmedewerker(s) - beleidscel...151 3.4. De plaats van het parketbeleidsplan binnen de bestaande beleidscyclus...157 3.4.1. De situering van het parketbeleidsplan in relatie tot andere beleidsplannen...158 3.4.1.1. Federale niveau...159 3.4.1.2. Niveau van de gemeenschappen en de gewesten...162 9
10 3.4.1.3. Ressortelijk niveau...162 3.4.1.4. Arrondissementeel niveau...162 3.4.1.5. Lokaal niveau...164 3.4.2. De inschakeling van het parketbeleidsplan binnen de timing van de beleidscyclus...168 3.4.2.1. Een parketbeleidsplan mag geen jaarlijks terugkerend beleidsplan zijn...168 3.4.2.2. Moet het parketbeleidsplan wel ingeschakeld worden in een beleidscyclus?...169 3.4.2.3. De cyclus van het parketbeleidsplan inschakelen in de vierjarige beleidscyclus van de politie?...169 3.4.2.4. De cyclus van het parketbeleidsplan afstemmen op de mandaten van de korpschefs?...171 3.4.2.5. Hoe zal de relatie verlopen tussen het beleidsplan dat een kandidaat-korpschef moet opstellen voor de Hoge Raad voor de Justitie en een nog lopend parketbeleidsplan?...171 3.5. De uitvoering van een parketbeleidsplan in de praktijk...172 3.5.1. Respect voor het parketbeleidsplan vanuit de eigen parketorganisatie en door de partners...173 3.5.1.1. Algemeen...173 3.5.1.2. Het parketbeleidsplan moet gekend en gedragen zijn en moet uitgevoerd worden...173 3.5.1.3. Respect vanuit de functie van korpschef...174 3.5.1.4. Respect afdwingen is een kwestie van negotiëren en motiveren...176 3.5.1.5. Respect afdwingen door monitoring en bijsturing...177 3.5.1.6. Respect afdwingen via protocolakkoorden...181 3.5.2. De uitvoering van het parketbeleidsplan in de praktijk...181 3.5.2.1. Het parketbeleidsplan niet schrijven vanuit een wettelijke verplichting...182 3.5.2.2. Een realistisch beleidsplan maken dat afgestemd is op het terrein...182 3.5.2.3. Een goede uitvoering via concrete actieplannen en door doelstellingen op maat...184 3.5.2.4. Duidelijke instructies en een goede communicatie...185 3.6. De evaluatie van een parketbeleidsplan...186 3.6.1. De evaluatie van een parketbeleidsplan...186 3.6.1.1. Zelfevaluatie...186 3.6.1.2. Werklastmeting...188 3.6.1.3. Criminaliteitscijfers en parketstatistieken...188 3.6.1.4. Bevolkingsbevragingen...189 3.6.1.5. Externe evaluatie...189 3.6.1.6. Evaluatie via meetindicatoren...191 3.6.2. Het bijsturen van een parketbeleidsplan....195 3.6.2.1. Voorwaarde voor een goede bijsturing...195 3.6.2.2. Hoe dient de bijsturing te gebeuren?...195 3.6.2.3. Kort op de bal spelen en op geregelde tijdstippen bijsturen...196
3.7. Samenvattend besluit...197 3.7.1. Een toepasselijke benaming...198 3.7.2. Sleutelelementen bij de definiëring van een beleidsplan van een parket van eerste aanleg...198 3.7.2.1. Strategisch plan...198 3.7.2.2. Beleidsplan van de procureur des Konings...199 3.7.2.3. Op basis van een grondige analyse van de bestaande situatie...200 3.7.2.4. Geïntegreerde aanpak...200 3.7.2.5. Gediversifieerde aanpak...201 3.7.2.6. Integrale aanpak...201 3.7.2.7. Beleid én beheer...201 3.7.2.8. Respect voor supra-arrondissementele beleidsnota s en beleidsvisies en arrondissementele accenten...201 3.7.3. Meerwaarde van een parketbeleidsplan...202 3.7.4. Een wettelijke basis voor het parketbeleidsplan?...204 3.7.5. Kritieke succesfactoren voor het parketbeleidsplan...205 3.7.6. Noodzakelijke middelen voor de opmaak en uitvoering van het parketbeleidsplan...207 3.7.7 De plaats van het parketbeleidsplan binnen de bestaande beleidscyclus...208 3.7.8 De uitvoering van het parketbeleidsplan...210 3.7.9 De evaluatie van het parketbeleidsplan...210 Algemeen besluit...213 Geraadpleegde literatuur...215 1. Boeken...215 2. Tijdschriftartikelen...217 3. Rapporten...218 4. Wetteksten en richtlijnen in chronologische volgorde...218 Bijlagen...221 1. Bijlage 1: Gestructureerde schriftelijke vragenlijst...221 2. Bijlage 2: Deelnemers diepte-interviews...222 3. Bijlage 3: Vragenlijst diepte-interviews...224 4. Bijlage 4: Ledenlijst begeleidingscomité...225 11