Retaining Rotterdam s Elites P5 presentatie Arjan Koster, 18 januari 2011
Inhoud van de presentatie INTRODUCTIE METHODIEK LITERATUUR ONDERZOEK PRAKTISCH ONDERZOEK CONCLUSIES & DISCUSSIE Inhoud van de presentatie
Belangrijke ontwikkelingen in Rotterdam Veranderende arbeidsmarkt industrie en haven dienstverlening en kennisintensief werk Negatieve selectieve migratie Hoger opgeleiden en hogere inkomens trekken weg uit de stad. Doelstelling gemeente Rotterdam Rotterdam heeft de ambitie om haar kennis- en diensteneconomie te versterken en wil hoger opgeleiden en hogere inkomens aan de stad binden door middel van het creëren van een aantrekkelijk woon- en leefklimaat. Introductie
Discussie over de uitvoering Er zijn verschillende meningen over het creëren van een aantrekkelijke stad voor hoger opgeleiden. Het is niet geheel duidelijk welke elementen het belangrijkst zijn voor het aantrekken of behouden van hoger opgeleiden (de elite). Stelling van Marcel Möring Vrijetijdsvoorzieningen (met name cultuur) dient prioriteit te krijgen. Anderen beweren juist dat elementen als de woningmarkt prioriteit dient te krijgen en cultuurvoorzieningen van minder belang zijn. Introductie
Literatuur over de aantrekkelijkheid van de stad: Richard Florida - Rise of the creative class : Kwaliteit van de locatie is bepalend voor de vestigingskeuze. Voorzieningen die mensen samen brengen en waar nieuwe ervaringen kunnen worden opgedaan zijn belangrijk voor de creatieve klasse. Van den Berg et al. De aantrekkelijke stad : Bereikbaarheid van stedelijke voorzieningen is voor doorslaggevend belang. Lia Karsten onderzoek in Rotterdam onder middeninkomens : Nabijheid van voorzieningen wordt hoog gewaardeerd door de inwoners in Rotterdam Dion Kooijman en Arie Romein onderzoek naar het creative city concept : Rotterdam gebruikt leisure om de aantrekkelijkheid van de stad te vergroten. Introductie
Variabelen Florida (2002) Van den Berg et. al. (1999) Karsten (2007) 1. Diversiteit van de bevolking 1. Betaalbare woningen 1. Woning type 2. Voorzieningen, levendigheid en cultuur 2. Omgeving en natuur 2. Huidige bevolking (samenstelling) 3. Identiteit (imago) 3. Voorzieningen 3. Voorzieningen 4. Third places 4. Veiligheid 4. Sociale contacten 5. Authenticiteit en uniekheid 5. Bereikbaarheid 5. Ruimtelijke kwaliteit 6. Werkgelegenheid 6. Veiligheid (voor kinderen) 7. Bereikbaarheid (nabijheid) 8. Identiteit, solidariteit (binding met de stad) Introductie
Onderzoeksvraag Welke rol heeft leisure binnen de verschillende vestigingsfactoren voor de elite in Rotterdam, en welke leisure voorzieningen zijn gewenst in de directe omgeving van de woning? Deelvragen De deelvragen zijn gericht op: V1-. Ontwikkeling van Rotterdam (L) V2 -. Huidige prestaties van Rotterdam (L) V3 -. Vrije tijd en consumptie (L) V4 -. Belangrijke vestigingselementen namens de elite in Rotterdam (P) V5 -. Prioriteiten van de elite (P) V6 -. Verschillen naar persoonskenmerken (P) Introductie L = literatuuronderzoek P = praktisch onderzoek
-. Enquête onder 2250 inwoners uit 3 gebieden -. Enquête onder 4 organisaties in Rotterdam -. Enquête via LinkedIn 1 centrum stedelijk 2 rustig stedelijk 3 groen stedelijk Methodiek
Literatuur onderzoek Ontwikkeling van Rotterdam Dominante rol haven & industrie Verwoesting centrum, en wederopbouw Veranderde rol van de binnenstad
Literatuur onderzoek Prestaties van Rotterdam Laag percentage hoger opgeleiden Rotterdam 33% Den Haag 43% Amsterdam 52% Utrecht 59% Multiculturele bevolking Ong. 47% aan immigranten (2009) Hoog percentage sociale woningbouw In 2009 waren er 42 wijken in Rotterdam met 50% sociale woningbouw of meer.
Literatuur onderzoek Vrije tijd en consumptie Hoeveel vrije tijd is afgenomen, vooral voor werkende mensen Ong. 20% van de inkomsten worden besteed aan leisure Recreatie buitenshuis en winkelen zijn de belangrijkste leisure activiteiten
E n q u ê t e E1: Inwoners (Random selectie) E2: Organisaties (Geen random selectie) S3:LinkedIn (Geen random selectie) Significante verschillen in: huur of koopwoning / netto inkomen / huishouden / verhuizingperiode / leeftijd. Alleen geslacht en type werk heeft een gelijkwaardige verdeling Enquete 1: maatgevend Benaderd = 2250 Respons (N=) 285 (12,7%) Elite (N=) 226 (79%) Totale respons (secundair) Respons (N) = 482 Elite (N=) 372 Praktisch onderzoek
Praktisch onderzoek Kunt u aangeven in welke mate de onderstaande elementen een rol spelen in uw woonkeuze? Onbelangrijk Belangrijk
Praktisch onderzoek Groenstedelijk Onderzoeksgebied Rustigstedelijk Centrumstedelijk aantal % aantal % Aantal % De woonomgeving 65 100% 83 100% 77 99% Het woning type 63 97% 82 99% 74 95% De veiligheid van het gebied 65 100% 76 92% 73 94% De bereikbaarheid 64 98% 76 92% 72 92% Belangrijk voor bijna alle elite De woningprijs 60 92% 74 89% 75 96% Het imago van het gebied 60 92% 73 88% 68 87% De bevolking (sociale klasse of culturele achtergrond) 57 88% 64 77% 59 76% Winkel voorzieningen 56 86% 66 80% 57 73% Leisure voorzieningen (horeca, restaurants, theaters, * 43 66% 66 80% 65 83% sport, cultuur, etc.) Zorg voorzieningen ** 41 63% 30 36% 31 40% Genoemd door minimaal ¾ van de elite Significant verschillend Onderwijs voorzieningen * 33 51% 38 46% 23 29% Nabijheid vrienden familie en kennissen 32 49% 30 36% 24 31% De werkgelegenheid 24 37% 23 28% 32 41% Minst genoemd Totaal 65 100% 83 100% 78 100%
1 2 3 13 Praktisch onderzoek
Praktisch onderzoek Prioriteiten Groenstedelijk Rustigstedelijk Centrumstedelijk 1 De omgeving De omgeving Woning type (grootte, kamers, styl, etc) 2 Woning type (grootte, Woning type (grootte, kamers, styl, etc) kamers, styl, etc) De omgeving 3 Veiligheid Veiligheid Woning prijs 4 Woningprijs Woningprijs Veiligheid 5 Bereikbaarheid Bereikbaarheid Bereikbaarheid
Praktisch onderzoek Voorzieningen in de directe omgeving Leisure type Belangrijkste 2e 3e Entertainment voorzieningen Winkel voorzieningen Sport voorzieningen Natuur en recreatieve voorzieningen Kunst en cultuur voorzieningen Restaurants (46% - 87%) Supermarkt (94% - 99%) Fitness centrum (37% - 50%) Een park (80% - 87%) Een bibliotheek (54% - 58%) Cafés (25% - 55%) Apotheek en drogist (78% - 85%) Speelplek (26% - 46%) Publiekelijk groen (58% - 73%) Museum of kunstgalerie (17% - 47%) Theaters (11% - 47%) Ambachtswinkels (71% - 72%). Zwembad (20% - 43%) Recreatieve fietsroute (47% - 57%) Monument of monumentaal gebouw (12% - 41%) Evenementen Muziek evenementen (68% - 82%) Cultuur evenementen (66% -76%) De wereldhavendagen (59% - 66%)
Praktisch onderzoek Welke variabelen kunnen het belang van leisure verklaren? Variabelen in de vergelijking Sig. Exp(B) 95% C.I.for Exp(B) Lower Upper Geslacht,086 2,802,865 9,074 Verhuis [...] jaar geleden,287,957,882 1,038 Type werk,049 2,961* 1,006 8,712 Huishoudsamenstelling,312 1,940,536 7,018 Leeftijd,710 1,013,946 1,084 Inkomen,372,493,104 2,330 Woongebied,076 Rustigstedelijk (1),039 3,895* 1,068 14,210 Centrumstedelijk (2),064 3,651,928 14,367 SOM_overige variabelen,102 1,393,937 2,072 SOM_bereikbaarheid,132 1,574,872 2,839 SOM_natuurvoorzieningen,348,780,465 1,310 SOM_jeugdvoorzieningen,654,885,519 1,510 SOM_consumptie gerelateerde faciliteiten,001 1,509** 1,186 1,919 Positieve relatie Positieve relatie Positieve relatie
Conclusies & Discussie Welke rol heeft leisure binnen de verschillende vestigingsfactoren voor de elite in Rotterdam, en welke leisurevoorzieningen zijn gewenst in de directe omgeving van de woning? De volgende elementen worden door vrijwel alle (>90%) elite belangrijk gevonden en krijgen gemiddeld genomen de hoogste prioriteit: -. De woonomgeving -. Het woningtype -. De veiligheid -. De woningprijs -. De bereikbaarheid Leisure wordt vooral benoemd als belangrijk element in het centrumstedelijk gebied (83%) en het rustigstedelijk gebied (80%). In het rustigstedelijk gebied (66%) zijn (significant) minder hoger opgeleiden die leisure als belangrijk benoemen. Leisure komt niet voor in de TOP5 prioriteiten.
Conclusies & Discussie Welke rol heeft leisure binnen de verschillende vestigingsfactoren voor de elite in Rotterdam, en welke leisurevoorzieningen zijn gewenst in de directe omgeving van de woning? In het centrum is de grootste vraag naar entertainment en cultuurvoorzieningen in de directe omgeving, aan de rand van de stad is de behoefte naar deze voorzieningen in de directe omgeving het laagst (significant verschil). Winkels voor dagelijkse behoeften (supermarkt, bakker, apotheek, etc.) zijn gewenst in de directe omgeving. Er zijn weinig hoger opgeleiden met een behoefte aan luxe of mode winkels in de directe omgeving. Voorzieningen in de buitenruimte of openbare ruimte score hoog. Een park is bijvoorbeeld door 80% tot 87% van de respondenten benoemd als gewenst in de directe omgeving.
Conclusies & Discussie Discussie punten Er is een significant positieve relatie gevonden tussen kenniswerk en het belang van leisure. Dit geeft onderbouwing aan Florida zijn stelling, dat de creatieve klasse (o.a. bestaande uit kenniswerkers) leisure belangrijk vind. De levensstijl beschrijving die Florida geeft geld klaarblijkelijk niet voor alle elite of kenniswerkers in Rotterdam. Vooral aan de randen van de stad is minder behoefte aan entertainment en cultuur in de directe omgeving. Er is een groep hoger opgeleiden die in Rotterdam woont vanwege de voorzieningen (COS, 2009). Voorzieningen scoren ook hoog in het centrum gedeelte. Leisure is dus inderdaad van belang zoals Marcel Möring beweerd. Leisure dient echter niet de hoogste prioriteit te krijgen. Rotterdam heeft een vergelijkbaar aanbod in voorzieningen als Den Haag en Utrecht. Op de aspecten: woningmarkt en kwaliteit van de omgeving worden slechte scores behaald en bevinden zicht nog veel problemen. Deze hebben prioriteit boven leisure.
Conclusies & Discussie Discussie punten Hoe veranderbaar is het stedelijke systeem? De beslissing om ergens te gaan wonen is immers afhankelijk van diverse factoren en verhuismotieven. Niet te beïnvloeden Een nieuwe studie (6%). Een nieuwe baan (30%). Dichter bij familie en vrienden (20%) Huwelijk en samenwonen (30%) Terug naar geboortegrond (6%). Beïnvloedbaar Gezinsuitbreiding (17%) de vorige buurt, omgeving (22%) de vorige woning (18%) Ongeveer 1/5 verhuisd vanwege ontevredenheid met vorige buurt/woning.
Vragen en discussie De definitieve thesis kunt u terugvinden via: http://repository.tudelft.nl/