Schoolondersteuningsprofiel 2014-2016 SBO3BOOR September 2014 11-12-2014 1
Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Hoofdstuk 1: Inleiding... 5 Hoofdstuk 2: Algemene gegevens... 7 2.1 Contactgegevens... 7 2.2 Onderwijsvisie/ schoolconcept... 7 2.3 Kengetallen schoolpopulatie huidig schooljaar en afgelopen 3 schooljaren... 8 Hoofdstuk 3: Basisondersteuning & Dieptezorg...11 3.1 Preventieve en lichte curatieve interventies... 11 3.2 Onderwijsondersteuningstructuur... 11 3.3. Didactiek, materialen en middelen... 14 3.4 Planmatig werken... 16 Hoofdstuk 4: Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften...18 Hoofdstuk 5: Grenzen aan de mogelijkheden van ons onderwijs...19 Hoofdstuk 6: Toekomst...20 6.1 Ambities... 20 6.2 Wat de school voor anderen binnen het SWV kan en wil betekenen in het kader van passend onderwijs... 20 Hoofdstuk 8: Conclusie...21 11-12-2014 2
Samenvatting Voor u ligt het schoolondersteuningsprofiel van SBO3BOOR, bestaande uit 3 openbare scholen voor speciaal basisonderwijs SBO Henry Dunant, SBO de Kring en SBO Cornelis Leeflang te Rotterdam, samen 4 SBO locaties in Rotterdam Noord. De scholen maken deel uit van het SWV Passend Primair Onderwijs Rotterdam. Het speciaal basisonderwijs behoort binnen Passend Onderwijs Rotterdam tot de dieptezorg. Onderwijsconcept in het kort De doelgroep van onze scholen is enigszins verbreed: leerlingen met verschillende kindkenmerken die dezelfde expertise vragen. De manier waarop wordt omgegaan met deze verschillende kindkenmerken is tweeledig: (1) door onderwijs in kleine klassen (gemiddeld 15 leerlingen) en (2) een groepsgerichte benadering, waarbij leerlingen met verschillende onderwijsbehoeften samenwerken en waarbij de leerkracht tegemoet komt aan individuele onderwijsbehoeften. De scholen hebben ten opzichte van de overige (BAO) scholen in de wijk een specialistische expertise op het gebied van cognitieve belemmeringen en gedragsproblemen bij leerlingen met een gemiddeld IQ of lager dan gemiddeld. De schoolorganisaties voeren de meeste aspecten planmatig uit en werken matig intensief samen met enkele partners en beperkt met andere. Ook binnen het SBO zijn er leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Op het gebied van leren, sociaal-emotioneel en werkhouding betekent dit over het algemeen dat een leerling geplaatst wordt in een (zeer) intensief arrangement. Er zijn dan aanpassingen op het gebied van leertijd, instructie, aansturing op gedrag, etc, mogelijk. Grenzen Elk kind is welkom op onze scholen en per leerling zullen wij bekijken wat de mogelijkheden zijn. Dit is afhankelijk van de onderwijsbehoeften van het kind en de huidige samenstelling in onze groepen. Echter, onze school is op voorhand niet de juiste keuze: indien leerlingen of ouders gewetenloos handelen, extreem agressief gedrag vertonen, waardoor de veiligheid en/of het welbevinden van de omgeving (leerlingen, personeel, ouders, buurtbewoners) in gevaar komt indien er sprake is van noodzakelijk medisch handelen welke niet op of door school verzorgd kan/mag worden voor zeer slechtziende of blinde leerlingen voor dove leerlingen voor leerlingen met meervoudige zware problematieken voor leerlingen die structureel één-op-één begeleiding nodig hebben voor hoogbegaafde leerlingen 11-12-2014 3
Ambities Wij ontwikkelen ons de komende jaren op de volgende gebieden: Expertise rond actuele opvattingen en aanpakken in de onderwijsondersteuning (zoals handelingsgericht werken, werken op basis van het ontwikkelingsperspectief, opbrengstgericht werken, werken met leerlijnen). Expertise rond gedrag: er is een duidelijke eenduidige werkwijze van het team in de dagelijkse praktijk Expertise om ouders als partner te betrekken bij de onderwijszorg voor hun kind Positie in samenwerkingsverband SBO3BOOR streeft ernaar in de toekomst binnen PPO Rotterdam meer een kenniscentrum en expertisevoorziening te worden in en om de reguliere scholen, met zowel permanente als een tijdelijke lesplaatsen. Wij willen ons richten op het bieden van extra ondersteuning in een omgeving zo dicht mogelijk in of bij het regulier onderwijs. Speciale lesplaatsen worden zo thuisnabij mogelijk ingericht en onze expertise wordt zo veel mogelijk gedeeld met en ingezet in het regulier onderwijs. De focus ligt hierbij op de begeleiding van leerlingen met leer- en gedragsproblemen van leerlingen met een gemiddeld of beneden gemiddeld IQ, zodat expertise vanuit het SBO gericht ingezet kan worden. 11-12-2014 4
Hoofdstuk 1: Inleiding Aanleiding In het kader van de wet Passend Onderwijs is Nederland verdeeld in een aantal regio s. Binnen elke regio hebben de gezamenlijke besturen de plicht om te zorgen voor een dekkend aanbod aan onderwijs voor alle kinderen binnen de regio. De schoolbesturen zijn hiertoe vertegenwoordigd in het bestuur van het SWV Passend Onderwijs in de regio. Binnen deze regio dient elke school een schoolondersteuningsprofiel op te stellen, waarin staat aangegeven op welke wijze de school invulling geeft aan het bieden van passend onderwijs. Tevens geeft de school aan waar haar grenzen liggen en welke de ambities zijn als het gaat om voor zoveel mogelijk kinderen onderwijs te bieden dat past bij hun onderwijsbehoeften. Samengevat geeft het schoolondersteuningsprofiel een antwoord op de volgende vragen: Wat kunnen we realiseren met ons huidige team? Wat kunnen realiseren met ondersteuning van externen? Wat willen we op termijn kunnen bieden, waarop gaan we ons ontwikkelen? Voor welke onderwijsbehoeften verwijzen we naar een andere instantie? Waarmee kunnen we andere scholen binnen het SWV helpen? Schoolondersteuningsprofiel Voor u ligt het schoolondersteuningsprofiel van SBO3BOOR, bestaande uit 3 openbare scholen voor speciaal basisonderwijs SBO Henry Dunant, SBO de Kring en SBO Cornelis Leeflang te Rotterdam, samen 4 SBO locaties in Rotterdam Noord. De scholen maken deel uit van het SWV Passend Primair Onderwijs Rotterdam. De doelstelling van het schoolondersteuningsprofiel vanuit het referentiekader Passend Onderwijs, PPO Rotterdam), is het vinden van antwoorden op drie kernvragen: 1. In welke mate is de school op dit moment in staat Passend Onderwijs te verzorgen? a. Voor welke kinderen is er al een passend aanbod? b. Voor welke kinderen hebben we een passend aanbod met behulp van externe partners? c. Voor welke kinderen kunnen of willen we geen passend aanbod realiseren? 2. In welke richting wil de school zich ontwikkelen? a. Welke expertise hebben we nu al in huis? b. Voor welke kinderen wordt in de komende periode een aanbod ontwikkeld wat er nu nog niet in voldoende mate is? 3. Hoe kan op het niveau van het SWV het profiel benut worden bij het gesprek over de inrichting van de bovenschoolse zorg en de verdeling van zorgmiddelen? De antwoorden op vraag 1 en 2 kunnen de school helpen om richting te geven aan het onderwijsen zorgbeleid. Immers, in het profiel is beschreven hoe het onderwijs en de zorg nu vorm hebben gekregen en waar ontwikkelambities liggen om deze verder te verbreden en te verdiepen. U vindt de beschrijving van het huidige onderwijs en zorgaanbod in de paragraaf basiszorg. 11-12-2014 5
De voorgenomen ontwikkelingen van de school zijn verwoord in de paragraaf ambities. Het antwoord op vraag 3 wordt geformuleerd op het niveau van de schoolbesturen en het SWV Passend Onderwijs Rotterdam. Het antwoord op vraag 3 wordt nu nog niet gegeven in dit Schoolondersteuningsprofiel. Daarvoor dienen eerst binnen het SWV uitspraken gedaan te worden over de invulling van de verschillende niveaus van zorg. PPO heeft hiervoor een periode uitgetrokken van 1 schooljaar (2014 2015). Onderscheiden niveaus van zorg binnen Passend Onderwijs in het schoolondersteuningsprofiel: In het kader van Passend Onderwijs wordt binnen Nederland een onderscheid gemaakt tussen basiszorg, breedtezorg en dieptezorg: Basiszorg betreft de reguliere onderwijszorg die de school zelf kan bieden. Hierbij gaat het om de mogelijkheden die de school heeft om het onderwijs aanbod met behoud van kwaliteit aan te passen aan verschillen in de onderwijsbehoeften van kinderen op hun school. Breedtezorg betreft de onderwijszorg die school kan bieden mits er ondersteuning is van externe partners die samenwerken met en in de school. Hierbij gaat het om de mogelijkheden die de school kan organiseren om de vereiste deskundigheid te mobiliseren om zodoende de verantwoordelijkheid om voor alle kinderen passend onderwijs te bieden, waar te kunnen maken. Dieptezorg betreft de zorg die vorm gegeven wordt door gespecialiseerde voorzieningen binnen het SWV. Wanneer basis- en breedtezorg samen ontoereikend zijn, wordt de verantwoordelijkheid van de school overgedragen aan een andere instantie binnen het SWV, bijvoorbeeld het speciaal (basis-) onderwijs. Het speciaal basisonderwijs behoort binnen Passend Onderwijs Rotterdam tot de dieptezorg. 11-12-2014 6
Hoofdstuk 2: Algemene gegevens 2.1 Contactgegevens School SBO de Kring BRIN 20KY Directeur Door Faber Adres Nieuwe Ommoordseweg 30, 3068 BT Rotterdam Telefoon 010-4215096 E-mail d.faber@sbo3boor.nl Bestuur Stichting BOOR Samenwerkingsverband SWV PPO Rotterdam School SBO Henry Dunant BRIN 20RW Directeur Door Faber Adres Van Speykstraat 109, 3014 VG Rotterdam Telefoon 010-4762477 E-mail d.faber@sbo3boor.nl Bestuur Stichting BOOR Samenwerkingsverband SWV PPO Rotterdam School SBO Cornelis Leeflang BRIN 20RE Directeur Door Faber Adres Willem Hedaweg 3, 3043 AZ Rotterdam; Dirk Costerstraat 31, 3069 WE Rotterdam Telefoon 010 4371756; 010-476 0176 E-mail d.faber@sbo3boor.nl Bestuur Stichting BOOR Samenwerkingsverband SWV PPO Rotterdam 2.2 Onderwijsvisie/ schoolconcept Onderwijsvisie SBO Cornelis Leeflang, SBO Henry Dunant en SBO de Kring zijn drie samenwerkende openbare scholen van Stichting BOOR voor speciaal basisonderwijs verspreid over Rotterdam Noord. Er is één directeur en de intern begeleiders worden ingezet op alle locaties. Alle documenten worden gezamenlijk opgesteld, waar nodig is informatie specifiek voor een locatie apart benoemd. Dit geldt ook voor dit schoolondersteuningsplan. De openbare school is een ontmoetingsplaats voor kinderen met verschillende levensbeschouwelijke achtergronden. Er wordt niet uitgegaan van één visie op de samenleving. De veelvormigheid van de samenleving is uitgangspunt. Op grond hiervan heeft de openbare school een democratisch karakter. Dat komt tot uiting in: een democratische manier van lesgeven en wijze van omgaan met elkaar; er wordt veel rekening gehouden met onderlinge verschillen; de democratische besluitvorming en wijze van leiding geven; medezeggenschap van ouders en andere bij de school betrokkenen. 11-12-2014 7
Het omgaan met elkaar dient gebaseerd te zijn op respect voor elkaars opvattingen en overtuiging. Dit houdt in dat discriminatie, b.v. op grond van afkomst, etniciteit, huidskleur, sekse of geaardheid, actief wordt afgewezen. Kinderen met specifieke onderwijsbehoeftes volgen onderwijs op onze school. Zij hebben net iets meer nodig om zich verder te kunnen ontwikkelen. Wij hebben hoge verwachtingen van de leermogelijkheden van ieder kind en vergeten niet de realiteit. Daarom bieden wij een stevige structuur in een veilig en gezond pedagogisch klimaat. Wij werken vanuit de onderwijsbehoeftes van kinderen en vertalen dit in groepsplannen en onderwijsarrangementen. We spelen in op de belevingswereld van de kinderen en passen ons onderwijs (leerstofaanbod) en onze benadering hierop aan. We hebben hoge verwachtingen van ieder kind. Daarom sturen wij op zo hoog mogelijke leeropbrengsten. Wij werken samen met ouders. Wij achten hun mening over hun kind van belang. Wij gaan uit van ouderbetrokkenheid en zien ouders als educatief partner binnen de ontwikkeling van het kind. Ouders nemen dus deel aan alle bijeenkomsten binnen de schoolse setting en zijn actief betrokken bij het onderwijsleerproces. Onderwijsconcept in het kort De doelgroep van onze scholen is enigszins verbreed: leerlingen met verschillende kindkenmerken die dezelfde expertise vragen. De manier waarop wordt omgegaan met deze verschillende kindkenmerken is tweeledig: (1) door onderwijs in kleine klassen (gemiddeld 15 leerlingen) en (2) een groepsgerichte benadering, waarbij leerlingen met verschillende onderwijsbehoeften samenwerken en waarbij de leerkracht tegemoet komt aan individuele onderwijsbehoeften. De scholen hebben ten opzichte van de overige (BAO) scholen in de wijk een specialistische expertise op het gebied van cognitieve belemmeringen en gedragsproblemen bij leerlingen met een gemiddeld IQ of lager dan gemiddeld. De schoolorganisaties voeren de meeste aspecten planmatig uit en werken matig intensief samen met enkele partners en beperkt met andere. 2.3 Kengetallen schoolpopulatie huidig schooljaar en afgelopen 3 schooljaren Aantal leerlingen Kring Henry Dunant Leeflang Per 1 oktober 2013: 43 15 75 Per 1 oktober 2012: 46 46 82 Per 1 oktober 2011: 48 57 81 Per 1 oktober 2010: 50 51 80 Leerling gewichten Kring Henry Dunant Leeflang % leerlingen met een gewicht per 1 oktober 2013: 23% 6% 13% % leerlingen met een gewicht per 1 oktober 2012: 13% 2% 6% % leerlingen met een gewicht per 1 oktober 2011: 15% 4% 5% % leerlingen met een gewicht per 1 oktober 2010: 8% nb nb Noot: bovenstaande tabel geeft geen volledig beeld omdat niet van alle ouders van de leerlingen het opleidingsniveau bekend is. 11-12-2014 8
Indicaties en 2013-2014 2012-2013 2011-2012 2010-2011 verwijzingen DK HD CL DK HD CL DK HD CL DK HD CL Terugplaatsingen BAO 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Aantal LWOO* 9 0 10 8 12 13 x 6 x x 8 13 Aantal PRO* 5 3 1 6 2 8 x 8 x x 6 5 Verwijzingen SO cl 1,2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Verwijzingen SO cl 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Verwijzingen SO cl 4 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rugzakjes cl 1 en 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 Rugzakjes cl 3 0 0 0 1 1 1 1 3 1 1 4 1 Rugzakjes cl 4 0 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 3 Aantal ll in MDO 8 3 12 x x x x x x x x * Vrijwel alle leerlingen stromen uit naar PRO of VMBO met LWOO Postcode gebieden (2013-2014) DK HD CL OS CL ZK 3014 Oude Westen 7% 3021 Middelland 7% 3022 Middelland 7% 3023 Nieuwe Westen 21% 3024 Coolhaveneiland 7% 3026 Tussendijken 15% 3029 Schiemond, Nieuw-Mathenesse 15% 3042 - Kleinpolder 25 % 3043 - Overschie 5 % 3053 - Schiebroek 4 % 3059 - Nesselande 10 % 3066 - Prinsenland 15% 3067 - Lage Land/Oosterflank 40% 3068 - Ommoord/Zevenkamp (Zuidkant) 9% 20 % 3069 Ommoord/Zevenkamp (Noordkant) 17 % Overig (niet direct omliggende wijken) 36% 21% 17% 3 % Alle SBO-scholen hebben zowel een wijk-, als een streekfunctie. De herkomst van de leerlingen van de Henry Dunant is in schooljaar 2013-2014 nog grotendeels afkomstig uit het oude voedingsgebied van de school. Het is de verwachting dat het aantal leerlingen uit de deelgemeente centrum zal toenemen. Dit zijn dan de postcodes: 3014, 3015, 3021. Voor SBO de Kring, die is verhuisd in schooljaar 2013-2014, zal de leerlingpopulatie enigszins veranderen, maar er zullen ook leerlingen uit het oude voedingsgebied blijven komen, omdat er in het oude voedingsgebied nu geen school voor speciaal basisonderwijs meer aanwezig is. In het voedingsgebied van SBO de Kring is er één school met sterk hetzelfde voedingsgebied, namelijk SBO de Boei. SBO Cornelis Leeflang Zevenkamp heeft enigszins overlap met het voedingsgebied van SBO de Boei. SBO de Kring en SBO Cornelis Leeflang Zevenkamp hebben gedeeltelijk een overlappend voedingsgebied. SBO Cornelis Leeflang Overschie en SBO Henry Dunant hebben geen SBO scholen met hetzelfde voedingsgebied. 11-12-2014 9
Cognitieve mogelijkheden (2013-2014) De cognitieve mogelijkheden van de leerlingen in de midden en bovenbouw passen bij het uitstroom in het grensgebied van PRO en VMBO. In de onderbouw stromen de leerlingen in DK met cognitieve mogelijkheden die passen bij een uitstroom naar VMBO. Bij alle leerlingen is het IQ bekend. De cognitieve mogelijkheden zijn van 43% van de leerlingen bekend, de gemiddelde bij instroom cognitieve mogelijkheden passen bij de uitstroom van praktijkonderwijs. Van 57 % HD van de leerlingen zijn de cognitieve mogelijkheden niet bekend. Nadere diagnostiek is nodig. Voor leerlingen bij wie het IQ niet is gemeten worden de leerrendementen van de LVS Cito toetsen gebruikt om het niveau te bepalen. De cognitieve mogelijkheden van de leerlingen in de midden en bovenbouw passen bij het uitstroom niveau richting VMBO. In de onderbouw op Overschie stromen de leerlingen in CL OS met cognitieve mogelijkheden die passen bij een uitstroom naar PRO. Van alle leerlingen is bij 17% geen IQ gegevens bekend. De cognitieve mogelijkheden van de leerlingen in alle bouwen liggen meer in het grensgebied praktijkonderwijs en VMBO (concreet 75-80). Doordat 34 % van de leerlingen CL ZK is ingestroomd in groep 6 en 7, is de resterende onderwijstijd om te groeien in leerrendementen kleiner. Van alle leerlingen is bij 13% geen IQ gegevens bekend. Gediagnosticeerde 2016-2017 2015-2016 2014-2015 2013-2014 stoornissen DK HD CL DK HD CL DK HD CL DK HD CL ADHD 7 1 8 PDD-NOS 3 4 Dyslexie 2 2 Autisme 1 DCD 1 2 PTSS 1 Overige gediagnosticeerde stoornissen bij leerlingen die voorkomen op de scholen zijn dissociatieve stoornis NAO, receptieve taalstoornis, hersenbeschadiging, stoornis in de kinderleeftijd niet anders omschreven. 2014-2015 2013-2014 Complexe DK HD CLZK CLOS DK HD CLZK CLOS problematiek* 43% 43% 43% 64% * combinatie van problemen (leerproblemen en gedrag), problemen in de thuissituatie, opvoedingsprobleem. Overige kenmerken: Er zijn op onze scholen veel leerlingen die het Nederlands niet als thuistaal hebben, met name locatie Henry Dunant Er zijn grote verschillen in het opleidingsniveau van de ouders van leerlingen (behalve locatie Henry Dunant) Er zijn grote verschillen in de gezinssamenstelling van leerlingen Er zijn grote verschillende in de woonsituatie van leerlingen (behalve locatie Henry Dunant) 11-12-2014 10
Hoofdstuk 3: Basisondersteuning & Dieptezorg Basisondersteuning bevat vier aspecten: basiskwaliteit, preventieve en licht curatieve interventies, onderwijsondersteuningsstructuur en planmatig werken. In het samenwerkingsverband Passend Primair Onderwijs Rotterdam worden afspraken gemaakt waaraan de basisondersteuning moet voldoen. Voor dit document hebben we de minimale eisen uit het referentie kader van PPO Rotterdam opgenomen. Binnen het samenwerkingsverband is speciaal basisonderwijs dieptezorg. Om aan te sluiten bij de schoolondersteuningsprofielen van de reguliere scholen is ervoor gekozen om de beschrijving van de basisondersteuning aan te houden, maar de basisondersteuning van ons onderwijs is dus tevens dieptezorg. 3.1 Preventieve en lichte curatieve interventies Het eerste aspect van de basisondersteuning is gericht op de ondersteuningsmogelijkheden die de school biedt, al dan niet in samenwerking met partners. In het referentiekader wordt een minimale opsomming gegeven van de interventies die bij de basisondersteuning horen: Interventie Vroegtijdig signalering van leer-, opgroei- en opvoedproblemen De zorg voor een veilig schoolklimaat Een aanbod voor leerlingen met dyslexie of dyscalculie Een afgestemd aanbod voor leerlingen met meer of minder dan gemiddelde intelligentie Toegankelijk schoolgebouw met aangepaste werk- en instructieruimtes en hulpmiddelen Aanpak gericht op sociale veiligheid en voorkomen van gedragsprobemen Toelichting Het aanbod voor leerlingen met ernstige leesproblemen of dyslexie wordt in schooljaar 2014-2015 herzien. Het aanbod voor leerlingen met ernstige rekenproblemen of dyscalculie wordt in 2015-2016 herzien. Afgestemd aanbod voor leerlingen met minder dan gemiddelde intelligentie. Werk- en instructieruimtes en hulpmiddelen worden op basis van wat er nodig is voor een groep of kind per schooljaar aangepast. SBO de Kring en SBO Henry Dunant zijn in schooljaar 2014-2015 gestart met een nieuwe aanpak voor gedrag (PAD). Protocol voor medische handelingen Protocol wordt in schooljaar 2014-2015 geactualiseerd. 3.2 Onderwijsondersteuningstructuur Bij dit aspect van de basisondersteuning gaat het om de expertise die in de school aanwezig is om interventies te plegen, de manier waarop dat in de school georganiseerd is en met welke onderwijs- en ketenpartners wordt samengewerkt. Dit kan zichtbaar gemaakt worden door overzichten van: De functies en taakprofielen binnen de school; De gemiddelde groepsgrootte en beschikbare personeelsformatie per groep; Een overzicht van gecertificeerde expertise binnen de school en Een overzicht van samenwerkingsrelaties van de school. 11-12-2014 11
Functies en taakprofielen De formatie voor 3 scholen, 4 locaties houdt de onderstaande functies en taken in: 1 directeur 13 groepsleerkrachten voor 10 groepen met specialisatie en Master SEN opleiding 3 intern begeleiders, met ieder een verschillend takenpakket (leerlingenzorg, leerkrachtbegeleiding en onderwijsbeleid & ICT) 1 school maatschappelijk werker 2 administratief medewerkers 3 conciërges De volgende functies en taken staan niet op de formatie maar zijn wel beschikbaar voor de scholen: Schoolcontactpersoon van PPO Rotterdam (samenwerkingsverband passend onderwijs) Schoolarts vanuit CJG Oefentherapeut Motoriek Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? Met de huidige formatie en (toewerkend naar een) uniforme werkwijze op alle locaties, biedt de huidige personeelsformatie veel mogelijkheden en flexibiliteit om passend onderwijs te realiseren binnen Rotterdam Noord. Gemiddelde groepsgrootte en beschikbare personeelsformatie per groep De gemiddelde groepsgrootte is 16 leerlingen met één groepsleerkracht. De meeste groepsleerkrachten worden één of meer dagen in de week ondersteund door stagiaires van opleidingen op het gebied van pedagogiek en/of onderwijs. Alle locaties hebben gemiddeld 40 leerlingen, waardoor er vrijwel altijd sprake is van combinatiegroepen. Er kan een combinatie zijn van 2 of meer. De groepen worden ingedeeld op basis van (1) leeftijd en (2) niveau. Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? Op basis van de groepsgrootte en beschikbare personeelsformatie hebben alle locaties mogelijkheden om passend onderwijs te realiseren. Er zijn mogelijkheden voor tijdelijke en permanente lesplaatsen. Vanwege de combinatiegroepen is een divers onderwijsaanbod mogelijk voor leerlingen en zijn leerkrachten ervaren in differentiëren in didactisch en pedagogisch handelen. 11-12-2014 12
Deskundigheid binnen de school Aanwezige deskundigen in het team: Alle groepsleerkrachten, interne begeleiders en directie zijn deskundig op het gebied van leer- en gedragsproblemen bij leerlingen met een gemiddeld of beneden gemiddeld IQ. Het betreft differentiëren in didactisch en pedagogisch handelen. Er zijn expertgroepen bestaande uit groepsleerkrachten op het gebied van Rekenen, Taal, Pedagogisch, WEEV (wereld-oriëntatie, expressie, Engels, verkeer), Bewegingsonderwijs, ICT en Vieringen Alle groepsleerkrachten hebben naast de PABO een Master Special Educational Needs of zijn bezig die te behalen Eén van de interne begeleiders is tevens orthopedagoog Eén van de interne begeleiders heeft een Master Begeleiden Directie is bezig met Master Organisatiepsychologie 2 intern begeleiders zijn aandachtsfunctionaris Samenwerkingsrelaties van de school Relatie Samenwerkingsverband PO BAO V(SO) Rec 1,2,3,4 Wijksamenwerkingsverband Lokale overheid Bureau Jeugdzorg Centrum Jeugd en Gezin GGZ Leerplicht Buurtregisseur, politie Toelichting De samenwerking binnen PPO Rotterdam is in opbouw, gezien de start van het SWV per 1 augustus 2014. Er is een schoolcontactpersoon binnen PPO. Alle locaties zijn bekend met de BAO-scholen in de wijk. Er is contact op directie- en ib-niveau. Locaties Henry Dunant en Cornelis Leeflang Zevenkamp zitten samen met het BAO in één gebouw. Locatie De kring zit samen met SO de Piloot in hetzelfde gebouw. Directie heeft bij locatie Zevenkamp contacten binnen het wijk SWV. Algemeen Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling Contacten lopen via groepsleerkrachten en IB. Dit geldt ook voor de William Schrikkergroep. Schoolarts, contact via IB Contact met verschillende instanties betreffende diagnostiek en behandeling Elke school heeft een eigen leerplichtambtenaar toegewezen. IB is contactpersoon. Bij elke locatie is er contact met de wijkagent. Club en buurthuiswerk In Overschie is een samenwerking tussen Thermiek en school en naschoolse opvang Bimbola. Ouder(s)/verzorger(s) Groepsleerkrachten zijn eerste aanspreekpunt en contactpersoon van ouders. Ouders worden geïnformeerd over aanpak. MDO en OZO Het Multi disciplinair overleg (MDO) bestaat uit IB, schoolcontactpersoon PPO en schoolmaatschappelijk werk en indien mogelijk schoolarts. Indien ouders en eventueel andere betrokkenen worden uitgenodigd spreken we van een OZO (onderwijs zorg overleg). Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? 11-12-2014 13
De school heeft contact met de belangrijkste samenwerkingspartners in de wijk/regio. Alle betrokkenen rondom de school zijn alert op nieuwe samenwerkingspartners. Indien nieuw contact nodig is, dan wordt deze direct gelegd. Indien nodig wordt er gemeld bij AMHK en/of SISA. IB is hiervoor contactpersoon. Voor welke leerlingen met speciale onderwijsbehoeften mag uw school zeker gebeld worden? Leerlingen met uiteenlopende leer- en gedragsproblemen (lezen, rekenen, concentratie, werkhouding, externaliserend en internaliserend gedrag) bij leerlingen met een gemiddeld IQ of een IQ lager dan gemiddeld. Welke deskundigheid van uw school zou u ook in willen zetten voor het samenwerkingsverband? Differentiëren in didactisch en pedagogisch handelen Werken in combinatiegroepen, klassenmanagement Werken met een ontwikkelingsperspectief en opbrengstgericht werken Informatie verstrekken over het SBO, bijvoorbeeld in lopende verwijzingstrajecten op het BAO of terugplaatsingen vanuit het SO Samen met de SCP van PPO in kaart brengen wat de onderwijsbehoeften van een leerling zijn, in het geval van leer- en/of gedragsproblemen bij een kind met een gemiddeld IQ of een IQ lager dan gemiddeld Welke voorwaarde stelt de school hierbij? Geen. 3.3. Didactiek, materialen en middelen Uitgangspunten didactiek Voor alle leerlingen is een ontwikkelingsperspectief opgesteld waarin per kind de onderwijsbehoeften, leerstofaanbod en bijzonderheden is opgenomen Verschillende onderwijsbehoeften worden geïntegreerd in de groepsaanpak Het onderwijs is met name gericht op het overdragen van kennis, maar op een manier die past bij het handelingsniveau van de leerlingen (met name concreet, summier abstract) Er is een balans tussen klassikaal oefenen en zelfstandig werken Leerlingen die verschillen qua niveau en leerstijl zitten bij elkaar in een groep. Er zijn geen niveaugroepen, maar het niveau dat wordt aangeboden is passend bij het niveau van de leerlingen De leerling wordt met name ondersteund door de leerkracht, maar er wordt op veel momenten samen gewerkt door leerlingen onderling De leerkracht stuurt het leren van de leerlingen Er is een balans tussen toewerken naar een basisniveau voor de hele groep en het maximaliseren van het haalbare niveau voor elke individuele leerling Zowel de leerstof als de beginsituatie van de leerling bepaalt de leerweg De opdrachten zijn zoveel mogelijk gestructureerd 11-12-2014 14
De prestaties van een leerling worden beoordeeld ten opzichte van zowel de beginsituatie van de leerling als ten opzichte van de groep Beoordeling en evaluatie zijn met name door de leerkracht, maar in toenemende mate ook door de leerlingen zelf Het onderwijsaanbod is een balans tussen de beoogde prestatie van de groep en de beoogde prestatie van de leerlingen De lesstof wordt aangeboden in een lager tempo met veel herhaling De lesstof wordt zowel visueel als auditief aangeboden Er is veel aandacht voor succeservaringen Materialen Wij beschikken over de volgende aanpakken, materialen, programma s, methodieken, protocollen: Lezen: LIST, aanvankelijk lezen door middel van Veilig Leren Lezen Rekenen: Wereld in Getallen Begrijpend lezen: Nieuwsbegrip Spelling: Leerlijn door middel van Spelling in de Lift Plus Taal: taaltrapeze Sociaal-Emotioneel: PAD (alle locaties) en Kanjer (locaties van Cornelis Leeflang) Concreet materiaal voor bij de instructie en ondersteuning van leerlingen in het zelfstandig werken (bijvoorbeeld, rekenmachine, spiekkaarten spelling, etc) Software, elke groep heeft een aantal leerlingcomputers Verschillende protocollen worden in schooljaar 2014-2015 herzien en geactualiseerd Aandacht en tijd Voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften m.b.t. aandacht en tijd hebben wij de volgende mogelijkheden: Gebouw Time-timers voor de groep en voor individuele leerlingen Geluidsdempende hoofdtelefoons Verrijdbare schotten bij een leerlingtafel Klaslokalen met minder prikkels Specifieke aanpak op het gebied van werkhouding en aandachtsproblematiek als De Beertjes methode van Kaat Timmermans Faciliteiten DK HD CL Er is ruimte in een groep voor 1-op-1 begeleiding Ja (kort) Ja (kort) Ja (kort) Er is ruimte op de gang voor 1-op-1 begeleiding Ja Ja (kort) Ja (kort) Er is een prikkelarme werkplek Ja Ja Ja Er is ruimte voor een time-out Ja Ja Ja De lokalen zijn aangepast voor leerlingen met speciale Nee Nee Nee bewegingsbehoeften Er zijn ruimten met specifieke functies voor beweging en Nee Nee Nee leerbehoeften (fysio, schooltuin, etc) Er zijn werkplekken voor leerlingen beschikbaar op de gang Ja Ja Ja of in flexibele ruimten Handvaardigheidslokaal Ja Nee Ja Gymzaal Ja Ja Ja Keuken Ja Ja Ja 11-12-2014 15
3.4 Planmatig werken Als een school planmatig werkt, betekent dat dat de school een goede manier hanteert om na te gaan welke onderwijsbehoefte leerlingen hebben daarop een passend onderwijsaanbod kan organiseren en dat regelmatig evalueert. Als het nodig is, kan de school bovendien aanvullende expertise van buiten inschakelen. De standaarden die de onderwijsinspectie hanteert voor dit geheel van planmatig werken, zijn leidend voor wat de school hierover kan vermelden in het ondersteuningsprofiel. Kernkader primair onderwijs onderwijsinspectie SBO Cornelis Leeflang en SBO Henry Dunant zijn in 2014 bezocht door de onderwijsinspectie, SBO de Kring in 2013. Alle drie de scholen hebben een basisarrangement. Voor het komende schooljaar zijn de onderstaande aandachtspunten met bijbehorende indicator (score 2 op normindicator) opgenomen en verwerkt in ons Jaarplan 2014-2015. Normindicator DK HD CL 7.2 De leraren volgen en analyseren de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen S7.3 De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen 8.3 De school voert de zorg planmatig uit 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten Geen van de scholen heeft momenteel een beoordeling goed (score 4) op een normindicator. Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? Alle drie de scholen hebben een basisarrangement en voldoen aan het planmatig werken. De scholen zijn continu in ontwikkeling om het monitoren van sturen van de ontwikkeling van de leerlingen te optimaliseren, maar ook de balans te zoeken voor de groepsleerkrachten. Er zijn vanuit bovenstaande punten geen belemmeringen nu en in de toekomst om passend onderwijs te realiseren. 11-12-2014 16
Handelingsgericht werken - +/- + ++ Leerkrachten verkennen en benoemen de onderwijsbehoeften van leerlingen o.a. door observatie, gesprekken en het analyseren van toetsen Leerkrachten bekijken en bespreken de wisselwerking tussen de leerling, de leerkracht, de groep en de leerstof om de onderwijsbehoeften te begrijpen en daarop af te stemmen Leerkrachten reflecteren op hun eigen rol en het effect van hun gedrag op het gedrag van leerlingen, ouders, collega s Leerkrachten zijn zich bewust van de grote invloed die zij op de ontwikkeling van hun leerlingen hebben Alle teamleden zoeken, benoemen en benutten de sterke kanten en interesses van leerlingen, de leerkrachten, de ouders en het schoolteam. Leerkrachten werken samen met hun leerlingen. Ze betrekken hen bij de analyse, formuleren samen doelen en benutten de ideeën en oplossingen van leerlingen Leerkrachten werken samen met ouders. Ze betrekken hen als ervaringsdeskundige en partner bij de analyse van de situatie en het bedenken en uitvoeren van de aanpak Leerkrachten benoemen hoge, reële SMARTI-doelen voor de lange (einde schooljaar) en voor de korte (tussendoelen) termijn. Deze doelen worden gecommuniceerd en geëvalueerd met leerlingen, ouders en collega s Leerkrachten werken met een groepsplan waarin ze de doelen en de aanpak voor de groep, subgroepjes en mogelijk een individuele leerling beschrijven Leerkrachten bespreken minstens drie keer per jaar hun vragen betreffende het opstellen, uitvoeren en realiseren van hun groepsplannen met de intern begeleider De onderwijs- en begeleidingstructuur is voor een ieder duidelijk. Er zijn heldere afspraken over wie wat doet, waarom, waar hoe en wanneer Alle teamleden zijn open naar collega s, leerlingen en ouders over het werk dat gedaan wordt of is. Motieven en opvattingen worden daarbij inzichtelijk gemaakt Overige zaken op het gebied van handelingsgericht werken: De scholen werken met leerlingvolgsysteem voor toetsen en leerlinggegevens Parnassys De scholen werken met leerlingvolgsysteem voor sociaal-emotioneel ZIEN Wat betekenen deze gegevens voor de mogelijkheden die de school ziet om nu en in de toekomst passend onderwijs te realiseren voor kinderen met uiteenlopende onderwijsbehoeften? Handelingsgericht werken is al een aantal jaar de basis voor het handelen in de school. Dit is nodig voor passend onderwijs. De uitdaging voor de scholen is nu om het handelingsgericht werken te brengen naar excellent niveau. 11-12-2014 17
Hoofdstuk 4: Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Ook binnen het SBO zijn er leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Wij benoemen een leerling tot zorgleerling wanneer: - de sociaal emotionele ontwikkeling, gedrag of werkhouding vragen om extra aandacht en begeleiding. Het basisarrangement is voor dit kind niet voldoende. De onderwijsbehoeften van deze leerling zijn nog niet voldoende duidelijk, of het kind heeft baat bij een intensief of top arrangement. - de didactische ontwikkeling niet verloopt conform het ontwikkelingsperspectief. - er aandacht nodig is voor de thuissituatie van het kind - er aandacht nodig is voor de gezondheid of andere medische zaken betreffende het kind. De extra ondersteuning kan licht en kortdurend van aard zijn, of zwaar en langdurig. De ondersteuning wordt door de school gerealiseerd al dan niet met behulp van middelen, menskracht of expertise van buiten de school. Op het gebied van leren, sociaal-emotioneel en werkhouding betekent dit over het algemeen dat een leerling geplaatst wordt in een (zeer) intensief arrangement. Er zijn dan aanpassingen op het gebied van leertijd, instructie, aansturing op gedrag, etc, mogelijk. Voor uitgebreidere informatie betreffende de leerlingenzorg verwijzen wij naar ons zorgplan. 11-12-2014 18
Hoofdstuk 5: Grenzen aan de mogelijkheden van ons onderwijs Elk kind is welkom op onze scholen en per leerling zullen wij bekijken wat de mogelijkheden zijn. Dit is afhankelijk van de onderwijsbehoeften van het kind en de huidige samenstelling in onze groepen. Echter, onze school is op voorhand niet de juiste keuze: indien leerlingen of ouders gewetenloos handelen, extreem agressief gedrag vertonen, waardoor de veiligheid en/of het welbevinden van de omgeving (leerlingen, personeel, ouders, buurtbewoners) in gevaar komt indien er sprake is van noodzakelijk medisch handelen welke niet op of door school verzorgd kan/mag worden voor zeer slechtziende of blinde leerlingen voor dove leerlingen voor leerlingen met meervoudige zware problematieken voor leerlingen die structureel één-op-één begeleiding nodig hebben voor hoogbegaafde leerlingen 11-12-2014 19
Hoofdstuk 6: Toekomst 6.1 Ambities Om vanuit de uitgangspunten van Passend Onderwijs zoveel mogelijk kinderen te kunnen begeleiden, heeft het team de volgende ambities voor de komende periode. Wij ontwikkelen ons de komende jaren op de volgende gebieden: Expertise rond actuele opvattingen en aanpakken in de onderwijsondersteuning (zoals handelingsgericht werken, werken op basis van het ontwikkelingsperspectief, opbrengstgericht werken, werken met leerlijnen). Expertise rond gedrag: er is een duidelijke eenduidige werkwijze van het team in de dagelijkse praktijk Expertise om ouders als partner te betrekken bij de onderwijszorg voor hun kind Voor actuele doelen per schooljaar verwijzen wij naar ons jaarplan. 6.2 Wat de school voor anderen binnen het SWV kan en wil betekenen in het kader van passend onderwijs SBO3BOOR streeft ernaar in de toekomst binnen PPO Rotterdam meer een kenniscentrum en expertisevoorziening te worden in en om de reguliere scholen, met zowel permanente als een tijdelijke lesplaatsen. Wij willen ons richten op het bieden van extra ondersteuning in een omgeving zo dicht mogelijk in of bij het regulier onderwijs. Speciale lesplaatsen worden zo thuisnabij mogelijk ingericht en onze expertise wordt zo veel mogelijk gedeeld met en ingezet in het regulier onderwijs. De focus ligt hierbij op de begeleiding van leerlingen met leer- en gedragsproblemen van leerlingen met een gemiddeld of beneden gemiddeld IQ, zodat expertise vanuit het SBO gericht ingezet kan worden. De positie van SBO3BOOR zal met name worden bepaald door de vraag vanuit het regulier onderwijs in het samenwerkingsverband, aansluitend bij de al aanwezige expertise binnen de scholen. Op dit moment vragen reguliere scholen ondersteuning van het SBO via een observatieplaatsing of een permanente plaatsing in het SBO. Het is de wens van SBO3BOOR om basisscholen eerder in een traject rondom een kind te kunnen ondersteunen. 11-12-2014 20
Hoofdstuk 7: Conclusie SBO3BOOR is klaar voor passend onderwijs. Het basisniveau is op orde, maar we hebben onze eigen standaard verhoogd en zijn volop in ontwikkeling om onze doelen te behalen. Daarnaast willen we meer gaan samenwerken met onze omgeving: ouders, reguliere basisscholen, speciaal onderwijs en onderwijszorgpartners. Het kind staat voorop! 11-12-2014 21