Voorstel aan de raad Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg 1 8331 XE Steenwijk Steenwijk, 21 september 2010 Nummer voorstel: 2010/93 Voor raadsvergadering d.d.: 05-10-2010 Agendapunt: 6 Onderwerp: Methodiek rioolheffingen Aan de raad van de gemeente Steenwijkerland wordt voorgesteld te besluiten: Conceptbesluit: De volgende uitgangspunten te hanteren voor de wijze van heffing van rioolrechten: - het handhaven van de huidige systematiek van heffing op basis van eigenaar, gebruiker en grootverbruiker - een kostenverdeelsleutel te hanteren van 56% door te berekenen naar eigenaar en 44% door te berekenen naar gebruiker - geen apart tarief voor het afvoeren van hemelwater in te voeren Inleiding In het verbreed Gemeentelijk Riolerings Plan 2009-2015 dat is vastgesteld in de Raad van 2 juni 2009 is nog geen keuze gemaakt over de wijze van heffing. In deze raadsvergadering is een discussiestuk toegezegd over de verschillende mogelijkheden van heffing. Er bestaat de mogelijkheid te heffen op eigenaar, op gebruiker of op beide. Deze mogelijkheden worden in bijgaand stuk nader uitgewerkt. In dit advies wordt ingegaan op 3 onderwerpen: 1. systematiek rioolheffingen 2. verhouding verdeling lasten tussen eigenaar/gebruiker 3. hemelwater Deze punten worden in deze volgorde behandeld. 1
1. Systematiek rioolheffingen Huidige systematiek In de huidige systematiek, die in Steenwijkerland wordt gehanteerd wordt er onderscheid gemaakt tussen eigenaar, gebruiker en grootverbruiker. Het tarief voor eigenaar en gebruiker is een vast tarief per jaar, waarbij het eigenarengedeelte is gekoppeld aan de kapitaallasten en het gebruikersgedeelte is gekoppeld aan de overige kosten. Het grootverbruikrecht wordt opgelegd wanneer op jaarbasis meer dan 500 m3 water wordt geloosd. In totaal zijn er ruim 20.300 eigenaren en ruim 19.500 gebruikers. Daarnaast zijn er nog circa 170 grootverbruikers. De eigenaren zorgen voor 56% van de inkomsten en de gebruikers voor 44% (inclusief circa 3% grootverbruik). Eventuele alternatieven Naast een heffing zoals de onze zijn er 2 alternatieven. Er bestaat aan de ene kant de mogelijkheid te heffen op eigenaar, dat wil zeggen de eigenaar van een woning of bedrijf wordt aangeslagen. Aan de andere kant is er een mogelijkheid te heffen op gebruiker. Dit wil zeggen dat degene die daadwerkelijk gebruik maakt van de woning of het bedrijf (dit kan de eigenaar zijn, maar ook een huurder) wordt aangeslagen. In het land is er geen eenduidige heffingsmaatstaf. In de provincie Overijssel heft het grootste gedeelte op de gebruiker. In 3 gemeenten is er een heffing op basis van eigenaar en in 2 gemeenten (waaronder Steenwijkerland) is er een heffing op zowel gebruiker als eigenaar. Nadrukkelijk moet worden gesteld dat de gemeente hierin keuzevrijheid heeft. Onderzoek Oranjewoud is gevraagd om een oordeel inzake de heffingssystematiek van de gemeente Steenwijkerland. In het vgrp opteerden zij nog voor een optie te onderzoeken of de kosten kunnen worden omgeslagen naar eigenaar. Nader onderzoek door Oranjewoud leidde er toe dat ook zij vanuit diverse aspecten opteren voor het vastleggen van een eigenarendeel en een gebruikersdeel. Wel zijn zij van mening dat de grootverbruikers onevenredig worden aangeslagen in vergelijking met omliggende gemeenten. Deze mening kunnen wij wel delen. Echter het verlagen van het tarief voor de grootverbruiker betekent dat dit moet worden omgeslagen naar de andere gebruikers en dat de tarieven voor hen zouden stijgen. Om dan te kiezen voor een nadere differentiatie op basis van bijvoorbeeld de omvang van het huishouden en een differentiatie op basis van waterverbruik gaat ons te ver. De huidige systematiek kenmerkt zich door de administratieve eenvoud. Bovendien hebben de grootverbruikers voldoende mogelijkheden door middel van hun aangifte het waterverbruik te verklaren. Op deze aangifte staan de verbruiksgegevens die wij van Vitens krijgen toegestuurd. Daarbij wordt vermeld het werkelijke verbruik, de periode waarin dit verbruik heeft plaatsgevonden en het herleide jaarverbruik. De aanslag wordt in principe op basis van het herleide gebruik opgelegd. Het is namelijk mogelijk dat niet al het toegevoerde of opgepompte water op de riolering wordt geloosd. Dit kan ondermeer het geval zijn als water in producten wordt verwerkt, door verdamping verloren gaat of op andere wijze niet op het gemeentelijk riool wordt geloosd. Indien deze niet geloosde hoeveelheid tenminste 20% van de toegevoerde en/of opgepompte hoeveelheid water bedraagt, zal de toegevoerde en/of opgepompte hoeveelheid water worden verminderd met de hoeveelheid die op een andere wijze wordt afgevoerd dan wel verbruikt wordt. Tegen de aanslag staat natuurlijk bezwaar open.
Voor-en nadelen heffingsmogelijkheden Om een afgewogen oordeel te kunnen geven hebben wij de voor- en nadelen van de verschillende heffingsmogelijkheden in een tabel gezet: Heffen op gebruiker Heffen op eigenaar Heffen op eigenaar en gebruiker Voordelen - Vervuiler betaalt, indien als differentiatie onder andere de omvang van het huishouden wordt gekozen - Minder kosten voor kwijtschelding - Voordelen inzake invordering - Administratieve Lastenverlichting - Mogelijkheden voor kwijtschelding blijven aanwezig - Kosten worden gedeeld door gebruiker en eigenaar en ook grootverbruiker kan worden aangeslagen op verbruik, waardoor het principe van de vervuiler betaald overeind blijft Nadelen - Er vallen inkomsten weg doordat eigenarengedeelte voor leegstaande woningen niet meer hoeft te worden betaald - Hogere kosten voor kwijtschelding - Afhankelijkheid van woningcorporaties of zij de lagere kosten voor hen ook vertalen in een lagere huur - Het niet meer op kunnen leggen van het grootverbruikrecht - Woningcorporaties krijgen hogere aanslagen die zij mogelijk verrekenen met de huur - Administratief bewerkelijker dan wanneer je alleen aanslaat op eigenaar - Hogere kosten voor kwijtschelding dan wanneer je alleen aanslaat op eigenaar 3
Tarieven Voor de verschillende partijen betekent dit het volgende in vergelijking met de tarieven zoals ze in 2010 zijn vastgesteld: Groep Huidige situatie Heffing op eigenaar Heffing op gebruiker Eigenaar 233,38 232,25 237,80 (tevens gebruiker) Eigenaar leegstaande woning 132,74 232,25 0,00 Gebruiker 100,64 0,00 237,80 Grootgebruiker (eigenaar en 233,38 + bedrag op basis van verbruik 232,25 237,80 + bedrag op basis van gebruik gebruiker) Woningcorporatie 132,74 232,25 0,00 Conclusie inzake te kiezen methodiek Gezien de effecten die de overgang naar een andere methode van heffen met zich meebrengen stellen wij voor de huidige systematiek te handhaven. Overgang naar een heffing op basis van eigenaren brengt namelijk een ander effect met zich mee dan waar in eerste instantie aan is gedacht. Dit betekent namelijk een verschuiving van lasten van grootverbruiker naar kleinverbruiker. Dit tast het principe van de vervuiler betaald in belangrijke mate aan. Daarnaast brengt de overgang naar een heffing op basis van gebruikers ten opzichte van de huidige systematiek weinig voordelen met zich mee. Het handhaven van de huidige systematiek is dan ook de meest logische optie. 2. Verhouding tussen verdeling lasten tussen eigenaar en gebruiker Er is nog een andere ontwikkeling die wij hebben geconstateerd dat met ingang van het nieuwe GRP. De verhouding tussen lasten die verdeeld moeten worden onder gebruikers en eigenaren belangrijk gaat namelijk belangrijk wijzigen. In de huidige systematiek worden de kapitaallasten omgeslagen naar de eigenaar en worden de overige exploitatielasten omgeslagen naar de gebruiker. Aangezien de verbreding van het GRP met name een verzwaring betekent van de exploitatielasten zal de gebruiker voor een groter gedeelte moeten worden aangeslagen. Voor de komende jaren was de ontwikkeling van de tarieven als volgt becijferd: 2008 2009 2010 2011 Eigenaar 123,65 127,62 110,13 107,83 Gebruiker 82,96 96,77 123,24 134,15 Aangezien dit met zich meebrengt dat huurders hiermee in belangrijke mate hoger moeten worden aangeslagen en woningcorporaties juist een lagere aanslag krijgen stellen wij voor de verhoudingen van de situatie voor de vaststelling van het nieuwe GRP te handhaven en van de totale kosten 56% door te berekenen naar de eigenaren en 44% van de kosten door te berekenen naar de gebruikers. Dit betekent dat er geen koppeling meer is tussen het omslaan van de kapitaallasten naar de eigenaar en het omslaan van de overige kosten naar de gebruiker en dat de situatie voor de vaststelling van een nieuw GRP als referentie wordt gekozen. 4
3. Heffing apart tarief hemelwater Het is sinds kort mogelijk een apart tarief voor hemelwater in te voeren. Dit tarief zou kunnen worden ingevoerd voor bijvoorbeeld losstaande garageboxen en loodsen. In het verbreedgrp is aangegeven dat er vanuit het oogpunt van eenvoudig en beheersbaar wordt gekozen voor één gecombineerde rioolheffing en hier geen apart tarief voor te hanteren. Nader intern overleg leert dat dit inderdaad het geval is. Het bepalen van een apart tarief is zeer arbeidsintensief is en draagt niet bij tot een eenvoudiger en minder arbeidsintensieve rioolheffing. Bovendien is de verwachting dat het hier om een gering aantal objecten gaat. Voor 2011 zal dan ook hetzelfde principe worden gehanteerd als in 2010. Bijlagen bij het voorstel Ondertekening De secretaris De burgemeester drs. A.J. Peterson L.V. Elfers Betrokken partijen afdeling adviseur behandeld in raadscommissie MIDD sjoerd hamstra, tel.: 308, email: sjoerd.hamstra@steenwijkerland.nl ja, nl. 21 september 2010 nee
Raadsbesluit Steenwijk, 5 oktober 2010 Nummer: 2010/93 De raad van de gemeente Steenwijkerland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 21 september 2010, nummer 2010/93; b e s l u i t : De volgende uitgangspunten te hanteren voor de wijze van heffing van rioolrechten: - het handhaven van de huidige systematiek van heffing op basis van eigenaar, gebruiker en grootverbruiker - een kostenverdeelsleutel te hanteren van 56% door te berekenen naar eigenaar en 44% door te berekenen naar gebruiker - geen apart tarief voor het afvoeren van hemelwater in te voeren De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, R.G.H.P. Moonen L.V. Elfers 1