Openluchtschool Dennenhof 01/09/2015 Visie Onze visie is het kader van onze schoolwerking. Zij omschrijft het gedachtegoed van waaruit wij vertrekken en geeft richting aan ons pedagogisch project. Onze visie omschrijft wie we zijn en onze doelgroep, wat we doen, waar we naar streven en hoe we geloven te moeten omgaan, spelen, denken, dromen, groeien en werken samen met onze kinderen. Ze wil de eigenheid, de geest van onze school schetsen. Net zoals onze vorige visieteksten (d.d. juni 2005 en januari 2012) is deze tekst geen zwaarlijvig document. Zij is inspirerend! Onze visie wordt verder geconcretiseerd in het pedagogisch project en het schoolwerkplan. 1. Wie zijn wij? Openluchtschool Dennenhof is een Vrije Katholieke Basisschool voor Buitengewoon Onderwijs van het type 3 en het type 9. Onze schoolkenmerken zijn: KLEINSCHALIG We hebben 1 kleuterklas voor maximum 8 kleuters. Daarnaast hebben we 12 lagere schoolklassen waaronder 1 speelleerklas kan ingericht worden, afhankelijk van de noden. De lagere schoolklassen tellen in principe maximum 10 kinderen. OPEN De school ligt midden in een groene omgeving. De ramen staan meestal open. Deze verbondenheid met de natuur brengt niet alleen zuurstof maar ook rust in de klas. De belangrijkste levensbeschouwelijke visie van het Katholiek geloof, met name: Liefde en respect voor zichzelf, voor de anderen en voor de omgeving, is één van de belangrijkste fundamenten van onze schoolwerking. Kinderen opvoeden en tot ontwikkeling brengen, doen we natuurlijk niet alleen. Onze school investeert in een goede samenwerking met ouders en andere actoren rond het kind. Er gaat bijzondere aandacht naar deze open samenwerking bij kinderen met ASS (cfr. visie autismevriendelijke school) of bij onze GOK-gerechtigde kinderen (cfr. actieplan GOK). GOK staat voor Gelijke OnderwijsKansen. Open betekent ook leren van elkaar; niet alleen de kinderen leren van de leerkrachten maar ook de leerkrachten leren van de kinderen. We leren van elkaar, van de ouders en van onze pedagogische begeleiders. Met deze openheid om te leren en ruimte voor feedback, werken we aan onze eigen professionalisering. MULTIDISCIPLINAIR Ons team kent verschillende disciplines. Elk teamlid draagt, vanuit zijn eigen deskundigheid, bij aan het ontwikkelingsproces van de kinderen. Hoewel we 1
2. Onze doelgroep vanuit een verschillende deskundigheid vertrekken, werken we aan gelijkgerichte doelen, dit is interdisciplinair werken. De kinderen die bij ons naar school komen zijn in de eerste plaats kinderen. Het zijn kinderen met hun eigen interesses, hun eigen vaardigheden, hun eigen temperament en allerhande karaktereigenschappen. Ze komen naar de school om zich te ontplooien, nieuwe dingen te leren, fouten te mogen maken, te experimenteren, erbij te horen. Ze hebben groeikansen nodig om zich te kunnen ontwikkelen; om kennis, inzichten, attitudes en vaardigheden te verwerven met als doel hun maatschappelijke redzaamheid te verhogen. Maar net als de kleine vogel die uit zijn nest viel, zijn onze kinderen extra kwetsbaar en in hun ontwikkeling bedreigd. Onze kinderen worden omschreven als kinderen met ernstige emotionele problemen en/of problemen op vlak van gedrag (type 3) en kinderen met 'een autismespectrumstoornis (ASS) en die geen verstandelijke beperking hebben' (type 9). Allen hebben zij een bijkomende zorgvraag. Deze zorgvraag kan een gevolg zijn van kindgebonden factoren (bv. ASS, ADHD), van omgevingsgebonden factoren (bv. Post Traumatische Stress Stoornis of PTSS) maar is vaak een cluster van verschillende factoren. Ik zag een kleine vogel gevallen uit het nest en ik dacht aan jou en ik dacht aan mij Je kunt je niet voorstellen hoe blij ik was te zien hoe de vogel alle moeite deed en vloog tot op de aller laagste tak het lijkt misschien niet veel maar het was enorm; veilig van de grond een stukje dichter bij de hemel. Door deze bijkomende zorgvraag, die voortkomt of resulteert in emotionele, gedrags- en/of informatieverwerkingsproblemen, ervaren onze kinderen in grote mate moeilijkheden in hun schools en/of sociaal en/of emotioneel functioneren, zelfs al hebben ze goede cognitieve mogelijkheden. Sommige kinderen hebben naast hun emotionele, gedrags- en/of informatieverwerkingsproblemen minder cognitieve mogelijkheden. Daarnaast hebben we kinderen met leerproblemen, leerstoornissen en/of ontwikkelingsstoornissen. Als een kind vastloopt op één ontwikkelingsdomein, heeft dit ook gevolgen voor de andere domeinen. Zo hebben emoties effect op gedrag, leervorderingen effect op emoties, sociaal functioneren effect op leervorderingen enz. Bij de kinderen die doorverwezen worden naar onze school, is de ontwikkeling in ernstige mate bedreigd waarbij de primaire zorgvraag gericht is op de emotionele of sociale ontwikkeling van het kind. 3. Onze uitgangspunten De school is meer dan een (tijdelijke) noodopvang voor de kinderen die naar ons worden doorverwezen. We zoeken naar een geïndividualiseerde en aangepaste benadering voor elk kind 2
zonder de kracht van verbondenheid uit het oog te verliezen. We willen kinderen niet of zo min mogelijk individueel onderwijzen maar een deel laten zijn van een groep. De uitdaging bestaat er dan ook in om de school en de klas in die mate te organiseren dat er een veilig en orthopedagogisch en - didactisch basisklimaat is waarbinnen onze kinderen ontwikkelingsgericht en functioneel kunnen leren, aangepast aan de specifieke onderwijsbehoefte van elk kind. Dankzij de interdisciplinaire werking van de school kunnen ook kinderen die nood hebben aan specifieke verhoogde zorg, of specifieke uitbreiding van zorg een aangepast aanbod en omkadering krijgen. Omdat de school ook haar grenzen heeft, werken we voor specifieke zorg vaak samen met externe, gespecialiseerde centra. Dit gebeurt uiteraard steeds in overleg met de ouders. De schoolwerking vertrekt van de volgende uitgangspunten. 3.1 Uitgangspunt 1 We geloven in het potentieel van onze kinderen. Zij ervaren moeilijkheden in hun affectieve (emoties), sociale (relaties), cognitieve (kennis) en/of conatieve (eigenheid) ontwikkeling, maar zij hebben ook sterktes en zij kunnen evolueren. Wij vertrekken vanuit een positieve benadering en vanuit het geloof dat al onze kinderen kunnen groeien. Zijn de problemen bij het kind van dien aard, dat hij/zij niet beschikt over de mogelijkheden om bepaalde vaardigheden aan te leren, zoeken wij naar aangepaste compensatiestrategieën om de kansen op maatschappelijke integratie te maximaliseren. 3.2 Uitgangspunt 2 De ontwikkeling en het leerproces van het kind vindt plaats in de wisselwerking tussen de mediator (leerkracht/begeleider), het kind, de leerinhoud en de leeromgeving. Voor onze kinderen, bij wie deze ontwikkeling op één of andere manier vastloopt, moeten we investeren op elk van deze factoren en op zoek gaan naar welke leerinhoud, welke leeromgeving en welke mediator dit kind nodig heeft om terug tot leren te komen. 3.3 Uitgangspunt 3 Hoewel de ontwikkeling en het leerproces van onze kinderen op verschillende domeinen gestremd is (zie boven), focussen wij ons bij het selecteren van onze doelen voornamelijk op de leergebieden 1) de sociaal-emotionele ontwikkeling of SEO, 2) leren leren en 3) taalvaardigheid en communicatie. De andere leergebieden (bvb. wiskunde) en ontwikkelingsdomeinen (bvb meten en metend rekenen) zijn eveneens belangrijk en blijven perifeer zeker aanwezig. Maar gezien de doorverwijzing met specifieke zorgvraag van onze kinderen, is deze focus zeker aangewezen. 3.4 Uitgangpunt 4 Een veilig en orthopedagogisch basisklimaat is voor de kinderen een voorwaarde om te leren en te ontwikkelen volgens eigen tempo en mogelijkheden. Daarom maken dit veilig basisklimaat; de aanwezigheid van een duidelijke, voorspelbare en zinvolle structuur in de tijd en ruimte van de school en de klas, een duidelijke en positieve aanpak en positieve bekrachtiging en aandacht voor verbondenheid deel uit van de kerngedachte van onze school. Toch zijn deze (omgevings)factoren, Wij houden onze kinderen niet vast maar bieden houvast zodat zij, vanuit een geloof in zichzelf, terug hun eigen vleugels durven uitslaan. 3
soms onder invloed van situationele omstandigheden, voor sommige kinderen op bepaalde momenten nog onvoldoende. Daarom voorziet de school time-out mogelijkheden, zowel binnen als buiten de klas. Deze time out heeft als doel een vluchtheuvel te zijn waar kinderen terug tot rust kunnen komen. Zij wordt geenszins gebruikt als strafmaatregel. 3.5 Uitgangspunt 5 Binnen een cyclisch proces van handelingsplanning stellen we met het multidisciplinair team een doelgericht orthopedagogisch en orthodidactisch proces voorop. Hierbij vertrekken we vanuit een uitgebreide beeldvorming of zicht op de beginsituatie van het kind, maken we een planning en selecteren we doelen uit de verschillende leergebieden, maken we afspraken over de uitvoeringsfase, evalueren we en stellen we onze aanpak bij volgens de noden van het kind. We werken met ontwikkelingsdoelen. Deze zijn decretaal verankerd voor type 1 en type 8 (gekoppeld aan de kleuterdoelen en de eindtermen) en vastgelegd in een servicedocument voor type 3 (voor SEO, leren leren en basale communicatieve vaardigheden). Een leergebied bevat meerdere ontwikkelingsdomeinen. Het kind kan binnen eenzelfde leergebied sterk zijn voor één domein en zwak voor een ander domein. We werken dus niet normgericht (jaarklassensysteem) maar ontwikkelingsgericht. 3.6 Uitgangspunt 6 In onze school spelen zorg en zorg dragen een grote rol. We willen de kinderen leren om zorg te dragen voor zichzelf, maar ook om zorgzaam en respectvol om te gaan met anderen en met hun omgeving. Als de kinderen schade toebrengen aan anderen, werken we aan emotioneel of relationeel herstel. Als zij iets stuk maken uit hun omgeving, bespreken we met de klastitularis of eventueel met de ouders (bij grotere schade) hoe de schade kan gerepareerd of vergoed worden. 4. Wat willen we bereiken Ook al zijn onze kinderen extra kwetsbaar, wij blijven steeds streven naar maatschappelijke zelfredzaamheid en integratie in het arbeidsmilieu. Dit doel houden wij voor ogen gedurende de volledige periode dat de kinderen aan ons worden toevertrouwd en het is richtinggevend voor de doorverwijzing van de kinderen wanneer zij op een bepaalde leeftijd onze school verlaten. Besluit Deze visie weerspiegelt ons engagement. Uit deze visie putten wij onze inspiratie. Het is het kader van onze schoolwerking. Deze visie geeft richting aan ons handelen, een handelen waarbij het welzijn van onze kinderen steeds centraal staat. Zij wordt verder geconcretiseerd in het pedagogisch project en het schoolwerkplan. 4
Bijlage 1: Visie autisme-vriendelijke school 1. Waarom? Kinderen met autisme nemen de wereld rondom hen anders waar, ze denken anders en voelen anders. Hierdoor ontwikkelen ze zich op een andere manier en hebben ze nog meer dan andere kinderen nood aan voorspelbaarheid en verheldering. Verhelderen is meer dan overzicht en structuur bieden. Met verhelderen wordt bedoeld het verduidelijken van de betekenissen die vaak impliciet aanwezig zijn in situaties en instructies. 2. Hoe? 2.1 Schoolintern We zijn een autisme-vriendelijke school waarbij we als team de intentie hebben open te staan voor het anders waarnemen, denken en voelen van kinderen met autisme. We trachten hierin onze expertise steeds opnieuw te vergroten. In de school kiezen we voor een geïntegreerde werking waar kinderen met en zonder autisme samen in de klas zitten. Op deze manier willen we de kinderen optimale leer- en ontwikkelingskansen geven om hen voor te bereiden op een integratie in deze snelle communicatieve maatschappij. We vertrekken a priori niet van expliciete auti-klassen waar kinderen geïndividualiseerd onderwijs aangeboden krijgen maar trachten bewust het tweesporenbeleid (omgeving aanpassen + vaardigheden aanleren) te integreren in de school, op elke blok, in elke klas. Indien het, omwille van een specifieke zorgvraag van één of meerdere leerlingen, echter wenselijk is om kinderen tijdelijk of permanent, voltijds of deeltijds, individueel of in aparte auti-klasjes te begeleiden, is de school verplicht op deze zorgvraag in te gaan en een aangepast aanbod te realiseren. We zijn er van overtuigd dat een autisme-vriendelijke school niet enkel ten goede komt van kinderen met autisme, maar dat alle kinderen hiervan profiteren. 2.2 Schoolextern We streven naar een open/transparante samenwerking met de ouders en externe partners die op het kind betrokken zijn. 3. Het autismevriendelijkheidslabel Sinds 2011 vindt u aan de deur van onze school de sticker met het logo: Hier probeert men AUTISMEVRIENDELIJK te zijn. 5
Het is geen kwaliteitslabel, geen beoordeling of evaluatie door Autisme Centraal maar een intentieverklaring waarbij de school inspanningen blijft leveren om autismevriendelijk te zijn, een autismevriendelijke omgeving te creëren. Wens je meer informatie over het label, klik dan HIER of bezoek de website van Autisme Centraal (www.autismecentraal.com) 6
Bijlage 2: Actieplan GOK (Gelijke OnderwijsKansen) 1. Waarom? Onze kinderen hebben vaak minder ontwikkelingskansen en lopen meer risico op een onderwijsachterstand. Vanuit de GOK-werking voorzien we extra stimulatie om deze achterstand te beperken, een gezonde ontwikkeling te stimuleren en de kans op succesvol functioneren in de maatschappij te vergroten. Als GOK-school kan je verschillende accenten leggen. Wij kozen er aanvankelijk voor om ons GOKactieplan op te maken rond taalvaardigheid met taalplezier als rode draad. Investeren in taal, komt de ontwikkeling in het algemeen en de socio-emotionele ontwikkeling in het bijzonder, ten goede. Vanaf 2015 komt hier de focus op coöperatief leren en coöperatieve werkvormen bij waarbij 'leren van en met elkaar' meer op de voorgrond komt. Zo draagt GOK bij tot het verhogen van de toekomstkansen van onze kinderen. 2. Hoe? 2.1 Taal is lezen: (boeken)beestachtig leuk en leerrijk Lezen is leren! In onze school maken we niet enkel werk van het technisch aanleren van het lezen (= leren dat elk symbool een andere uitspraak heeft en woorden een verzameling van letters zijn). We leren de kinderen ook dat een boek een wereld van informatie is, dat boeken je kunnen meenemen in een andere wereld, dat boeken kunnen ontspannen, grappig, of poëtisch kunnen zijn. We werken binnen onze school met de verschillende boekenbeesten (cfr. t Dennenhofkrantje). We bouwen onze eigen interne bibliotheek ook verder uit. Daarnaast laten we de kinderen kennismaken met de bibliotheek van Schilde en stimuleren we de ouders om de plaatselijke bibliotheek te bezoeken. 2.2 Taal is sociaal: stimuleren van de 4 taalvaardigheden; lezen, schrijven, spreken en luisteren Taal is heel de dag door aanwezig. Binnen de klassen werken we aan spreek- en luistervaardigheden. Onze logo s ondersteunen verschillende communicatieprojecten binnen de klas. Er zijn verschillende voorleesmomenten per week en we stimuleren samen lezen en voorlezen van en voor kinderen (dit noemen we vriendjeslezen ). Ook binnen de activiteiten van MuVo (= muzische vorming) en het redactieteam van t Dennenhofkrantje (cfr. onder) stimuleren we kinderen om anders, creatief, verrassend, explorerend met geschreven en gesproken taal bezig te zijn. 2.3 Taal is creatief: we maken ons eigen krantje Wekelijks komt ons eigen redactieteam samen. De kinderen die meewerken aan ons krantje worden niet alleen vaardiger gemaakt in taal, maar leren ook samenwerken, afspraken maken en respecteren, informatica gebruiken, informatie opzoeken enz. Bovendien verhoogt het hun zelfvertrouwen, gevoel van eigenwaarde en autonomie. Het redactieteam levert ook materiaal voor de website. Hierbij krijgen ze verantwoordelijkheid en leren ze een aantal computervaardigheden. 2.4 Coöperatief leren is... Wens je meer informatie over GOK in het algemeen, klik dan HIER of bezoek de website www.ond.vlaanderen.be/gok/ 7
8