Versie 1.0 19 april 2004 Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Onderzoek Raad voor de Kinderbescherming
Inleiding Als het Bureau Jeugdzorg zich grote zorgen maakt over het opgroeien van uw kind, én als zij vinden dat zij met u niet tot een oplossing kunnen komen, dan kunnen zij de Raad voor de Kinderbescherming vragen een onderzoek te doen naar uw situatie. De Raad voor de Kinderbescherming is een onderdeel van het Ministerie van Justitie en is géén hulpverlener. Medewerkers van de Raad gaan niet met het gezin aan de slag om de problemen op te lossen. Wel zoeken zij uit welke vorm van hulp het beste is voor ouders en kind, en zorgen zij ervoor dat die hulp op gang komt. Als dat niet vrijwillig lukt, dan kunnen zij de rechter vragen om deze hulpverlening verplicht te stellen. De rechter kan dat doen door een kinderbeschermingsmaatregel, in de regel een ondertoezichtstelling (OTS). U krijgt dan gezinsvoogd die regelmatig contact met u heeft en u helpt bij het oplossen van problemen. Hij maakt samen met u een plan waarin staat op welke manier de problemen aangepakt zullen worden. De taak van de gezinsvoogd is daarbij dat hij het belang van het kind voorop stelt. Bij de uitvoering van het plan kan hij u daarom verplichten bepaalde dingen te doen of juist te laten, ook als u het daar niet mee eens bent. Verder moet u hem bij belangrijke beslissingen over uw kind betrekken. U heeft als ouder tijdens een ondertoezichtstelling dus minder te zeggen over de opvoeding van uw kind. In principe is een ondertoezichtstelling tijdelijk: ieder jaar moet bekeken worden of de maatregel kan worden beëindigd. Als de gezinsvoogd vindt dat de ondertoezichtstelling moet doorgaan, dan moet hij een verlenging vragen bij de. Er komt dan weer een rechtszitting, waarbij zowel u als de gezinsvoogd hun mening geven en waarbij de rechter beslist. In de praktijk wordt een ondertoezichtstelling vaak verlengd. 2
Route Onderzoek door Raad voor de Kinderbescherming om OTS 3
Het Bureau Jeugdzorg informeert u dat zij een verzoek tot onderzoek wil indienen bij de Raad voor de Kinderbescherming om OTS Als het Bureau Jeugdzorg van plan is om de Raad voor de Kinderbescherming te vragen een onderzoek te doen naar uw gezin, moeten zij dit aan u laten weten. Zij vragen daarbij om uw reactie. Het Bureau Jeugdzorg kan het verzoek tot onderzoek niet zomaar naar de Raad voor de Kinderbescherming sturen. Dat kan pas als u aan het BJz uw reactie hebt gegeven. Het BJz stuurt dan zijn verzoek naar de Raad, met uw reactie daarbij. Als u te lang wacht met reageren, kan het Bureau Jeugdzorg toch het verzoek indienen, zonder uw reactie. Hoe lang 'te lang' is, wordt niet in de Wet vermeld. Er wordt gesproken over een 'redelijke termijn'. De Raad voor de Kinderbescherming is een onderdeel van het Minsterie van Justitie. Het is géén hulpverleningsinstelling. Het is daarom heel belangrijk dat u reageert op de mededeling van het Bureau Jeugdzorg, ook als u het niet eens bent met het verzoek tot onderzoek. Het beste is, dat u reageert met een brief, waarop ook duidelijk de datum van de brief staat. Als u hierbij hulp nodig heeft, dan kunt u terecht bij de cliëntenvertrouwenspersoon, of bij cliëntenorganisaties van jeugdzorg bij u in de buurt. 4
om OTS Het Bureau Jeugdzorg heeft u laten weten dat zij aan de Raad voor de Kinderbescherming willen vragen een onderzoek uit te voeren naar uw gezinssituatie. U geeft uw reactie aan het Bureau Jeugdzorg, waarbij u duidelijk maakt wat u vindt van het voornemen van het Bureau Jeugdzorg. Het Bureau Jeugdzorg is verplicht om uw reactie mee te sturen in zijn verzoek tot onderzoek aan de Raad voor de Kinderbescherming. Nogmaals willen wij duidelijk maken dat u zich bij het schrijven van uw reactie kan laten helpen. Bijvoorbeeld door een cliëntenvertrouwenspersoon, iemand van een cliëntenorganisatie of een goede bekende die u kan ondersteunen. U kunt ook de hulp van een advocaat inroepen. 5
Het Bureau Jeugdzorg stelt een verzoek tot onderzoek op en verstuurt dit naar de Raad voor de Kinderbescherming om OTS Het BJz stelt het verzoek tot onderzoek op, en verzendt dit naar de Raad voor de Kinderbescherming. Daarbij zenden zij ook uw reactie mee. Het Bureau Jeugdzorg moet u een kopie sturen van hun verzoek aan de Raad voor de Kinderbescherming. Zij moeten ook uw reactie meezenden. 6
De Raad voor de Kinderbescherming neemt contact met u op om OTS Een maatschappelijk werker van de Raad voor de Kinderbescherming neemt contact met u op om een afspraak te maken voor een of meer gesprekken. De Raad voor de Kinderbescherming moet u vertellen wat uw rechten en plichten zijn, bijvoorbeeld door middel van een folder. In ieder geval moeten zij u wijzen op hun werkwijze en uw recht op het indienen van een klacht. Als u dat wilt, kunt u iemand die u vertrouwt vragen aanwezig te zijn bij uw gesprekken met de raadsmedewerkers. Hoewel u niet verplicht bent mee te werken aan het onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming, is het verstandig om wel mee te werken. Of u nu meewerkt of niet: de Raad voert zijn onderzoek toch uit. De Raad voor de Kinderbescherming stelt hoe dan ook een rapport op over u, met een advies over hoe verder. Het is belangrijk dat u daar inbreng in heeft. 7
De Raad voor de Kinderbescherming voert een aantal gesprekken met u, uw kinder(eren) en eventueel nog anderen om OTS De maatschappelijk werker van de Raad voor de Kinderbescherming voert een aantal gesprekken met u en andere leden van uw gezin om inzicht te krijgen in de situatie. Er zal dus ook gesproken worden met uw kind(eren). Het is belangrijk dat u en anderen een zo groot mogelijke inbreng hebben in het onderzoek. Als u dat wilt, kunt u iemand die u vertrouwt vragen aanwezig te zijn bij uw gesprekken met de raadsmedewerkers. Te denken valt hierbij aan een cliëntenvertrouwenspersoon, iemand van een cliëntenorganisatie, maar u kunt ook een bekende meenemen. Het kan zijn dat de Raad voor de Kinderbescherming ook nog informatie inwint bij anderen, bijvoorbeeld de school. Die anderen treden dan op als informant. De Raad vraagt u hiervoor altijd toestemming. Als u die toestemming niet geeft, kan de Raad de anderen toch spreken, maar dan moeten zij in hun onderzoeksrapport duidelijk aangegeven waarom zij dit tegen uw wil in gedaan hebben. U kunt zelf ook aan de Raad vragen of zij bepaalde mensen over uw situatie willen horen. Als de Raad niet op uw verzoek ingaat, moeten zij in hun rapport duidelijk vertellen waarom zij dit niet hebben gedaan. De informanten moeten het eens zijn met de manier waarop de Raad hun informatie in het rapport weergeeft. Zij krijgen echter niet het hele rapport te lezen, alleen de informatie die zij zelf hebben gegeven. 8
U heeft in principe het recht om inzage in uw dossier te krijgen. U kunt dit aanvragen bij de vestigingsmanager van de vestiging van de Raad voor de Kinderbescherming die het onderzoek uitvoert. U heeft dan ook het recht om de Raad te verzoeken wijzigingen aan te brengen in gegevens die onjuist zijn. Iedere vestiging van de Raad heeft een zogenaamde Regeling Wet bescherming persoonsgegevens die u daar kunt gaan inzien. In deze regeling staan uw rechten precies beschreven. In bepaalde gevallen kan de Raad voor de Kinderbescherming u weigeren uw dossier in te zien. Zie hiervoor bij Algemeen het hoofdstuk Algemene Rechten 9
De Raad voor de Kinderbescherming schrijft een onderzoeksrapport om OTS De raadsmedewerker schrijft een rapport, waarin hij alles samenvat wat hij heeft gehoord en gezien tijdens de gesprekken met u, andere leden van uw gezin en eventueel nog andere personen. Bovendien schrijft de raadsmedewerker zijn mening over dit alles op in het rapport. Ook schrijft hij op basis van het rapport een advies over wat verder gedaan moet worden. In het rapport moet in ieder geval staan: waarom het onderzoek uitgevoerd is en op welke vragen de onderzoeker een antwoord wilde krijgen; met wie tijdens het onderzoek als betrokkene gesproken is, hoe vaak, hoe (telefonisch, persoonlijk) en waar; als informanten zijn gehoord zonder uw toestemming, dan moet duidelijk in het rapport staan waarom dit is gedaan; als informanten die u had voorgesteld niet zijn gehoord, dan moet ook daarvan duidelijk worden uitgelegd waarom dat niet is gedaan; een duidelijke beschrijving van de feiten en de achtergronden, en een beschrijving van de manier waarop het onderzoek is verlopen; hierbij moet ook heel duidelijk uw eigen visie op de situatie vermeld worden; een duidelijke onderbouwing van het uiteindelijke advies; een goede weergave van uw reactie op het onderzoek en het rapport; welke raadsmedewerkers verantwoordelijk zijn voor (deel)onderzoek, besluitvorming en rapportage; welke folders aan u zijn gegeven. 10
Verder moet heel duidelijk in het rapport een onderscheid worden gemaakt tussen de feiten die worden opgeschreven en de mening van de Raadsmedewerker over deze feiten. Een mening mag niet als een feit worden gepresenteerd. Zowel het rapport als het advies moeten met u besproken worden. Alle betrokkenen mogen opmerkingen maken over het rapport en het advies. Deze opmerkingen moeten worden opgeschreven en bij het rapport worden bewaard. De raad moet de ouders en betrokken jeugdigen van 16 jaar of ouder de gelegenheid geven het hele rapport te lezen. Jeugdigen van 12 jaar en ouder, maar jonger dan 16 jaar, kunnen de raad vragen het rapport te mogen lezen. Zij krijgen dan alleen dat deel van het rapport te zien dat over hen gaat. Wanneer het rapport aan de wordt gegeven, moeten daar ook uw opmerkingen in zijn verwerkt, of ze moeten apart worden meegestuurd. Dit is het laatste moment voordat het rapport naar de gaat, dat u kunt reageren op de inhoud ervan. Het is daarom zeer belangrijk dat u uw eigen visie op het rapport is opgenomen. Is dat niet het geval, maak dan duidelijk aan de raadsmedewerker dat uw visie er duidelijk in moet. Geef desnoods uw visie nog een keer. Het komt wel eens voor, dat de Raad voor de Kinderbescherming uw opmerkingen niet meestuurt naar de. Daarom is het verstandig dat u altijd zelf uw opmerkingen op papier zet en opstuurt naar de. Als u hierbij hulp nodig heeft, dan kunt u terecht bij de cliëntenvertrouwenspersoon, of bij cliëntenorganisaties van jeugdzorg bij u in de buurt. Bewaar van uw brief altijd een kopie. 11
Conclusie onderzoek: geen probleem om OTS Het onderzoek is afgerond met het schrijven van een onderzoeksrapport. De conlusie is dat er geen probleem is, of dat het probleem niet zo ernstig is dat de Raad voor de Kinderbescherming nog langer betrokken moet zijn. U kunt nu, als u dit wilt, met het Bureau jeugdzorg overleggen over eventuele verdere hulp op vrijwillige basis. De Raad voor de Kinderbescherming bewaart het dossier met het onderzoeksrapport totdat het jongste kind waarover het onderzoek ging meerderjarig is geworden. Als er meerdere kinderen bij het onderzoek betrokken waren, dan wordt het dossier vernietigd als de jongste van die kinderen meerderjarig is geworden. 12
om OTS Wanneer de Raad voor de Kinderbescherming tot de conclusie komt dat er een probleem is zullen zij trachten de hulp op gang te brengen. Deze hulp geven zij niet zelf. In de praktijk betekent dit dat u het advies krijgt om weer terug te gaan naar het Bureau Jeugdzorg om samen te bekijken hoe die hulp het best gerealiseerd kan worden. Het kan zijn dat deze hulp toch niet het gewenste resultaat oplevert. In dat geval kan het Bureau Jeugdzorg opnieuw aan de Raad vragen een onderzoek te doen. Als u besluit niet mee te werken en vrijwillig geen hulp aanvaardt, kan dat voor de Raad een aanleiding zijn om een ondertoezichtstelling aan te vragen bij de. Wanneer de de Raad hierin gelijk geeft, en beslist tot ondertoezichtstelling, dan kunt u gedwongen worden de hulp alsnog te aanvaarden. 13
De raad verzoekt de om een ondertoezichtstelling (OTS) om OTS De raad voor de kinderbescherming kan tot de conclusie komen dat zij een ondertoezichtstelling willen vragen bij de. Zij laten dit aan u weten. De zal vervolgens op basis van het rapport en van een gesprek met u en uw kind (als die ouder is dan 12) een beslissing nemen. Na verloop van tijd ontvangt u van de een uitnodiging om gehoord te worden. Zie verder bij Ondertoezichtstelling 14
De raad verzoekt de om OTS De raad voor de kinderbescherming kan tot de conclusie komen dat een ondertoezichtstelling niet (meer) het juiste middel is om problemen in de gezinssituatie aan te pakken. Zij kunnen de dan vragen om de ouders te ontheffen of ontzetten uit de ouderlijke macht. Het kind krijgt dan een voogd en wordt geplaatst bij een pleeggezin of in een tehuis. Zij laten dit aan u weten. De zal vervolgens op basis van het rapport en van een gesprek met u en uw kind (als die ouder is dan 12) een beslissing nemen. Na verloop van tijd ontvangt u van de een uitnodiging om gehoord te worden. Zie verder bij Voogdij. 15