10 november 2016 Uitggangssituatie
2 Inhoud Uitgangssituatie... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Salut in het kort... 3 1.3 Werkveld Salut binnen het sociale domein... 4 1.4 Interne organisatie... 5 1.5 Rol van Salut... 5 1.6 Waar wil Salut naar toe?... 7
3 Uitgangssituatie 1.1 Inleiding Salut is een welzijnsinstelling. Dat betekent dat Salut in de kernen, buurtschappen en wijken binnen haar werkgebied een breed pallet aan activiteiten uitvoert en wil uitvoeren op het vlak van ouderenwerk, mantelzorg, allochtone ouderen, vrijwilligerswerk, talentscouting, jeugd en jongerenwerk, opbouwwerk en maatschappelijke begeleiding (activering, coaching en advies). Doel van deze activiteiten is het bevorderen van sociaal burgerschap, het verbinden van burgers en organisaties en met burgers vormgeven aan de inclusieve samenleving zodat er volop ruimte is voor sociale stijging en welbevinden. Salut heeft hierbij te maken met: - Landelijke en gemeentelijke visie Iedereen moet binnen de eigen mogelijkheden mee kunnen doen. Alle inwoners moeten gelijke kansen krijgen om te ontmoeten, te ontspannen en zichzelf te ontplooien door een zo breed, normaal en toegankelijk mogelijk kwantitatief en kwalitatief aanbod van wonen, welzijn, onderwijs, zorg, werk en inkomen, veiligheid, vrije tijd. - Landelijke en gemeentelijke beleidskaders zoals: WMO Wwnv (Wet werken naar vermogen)/participatiewet Jeugdwet 1.2 Salut in het kort Het is de missie van Salut om het welzijn van de burgers in Hof van Twente te verhogen door hen bij vragen over welzijn te activeren, begeleiden en adviseren richting een oplossing. Salut draagt bij aan meer maatschappelijke samenhang en verbinding in Hof van Twente. Kernwaarden Salut Klantgericht: de cliënt staat centraal, zij zijn leidend in de begeleiding die Salut biedt. Aandacht: voor elke vraag en elke vrager. Doelgericht: van vraag naar oplossing. Onafhankelijk: Salut opereert volledig neutraal.
4 In de visie van Salut moet een lokale welzijnsorganisatie herkenbaar, bereikbaar, laagdrempelig, toegankelijk, en klant- en vraaggericht zijn. De inwoner van jong tot oud moet makkelijk binnen kunnen lopen en direct en snel geholpen kunnen worden, zonder van het kastje naar de muur te gaan. Om dit te realiseren gaat Salut uit van een interne organisatie waarin, door verschillende expertises met elkaar te laten samenwerken, direct dwarsverbanden worden gelegd die de zoektocht naar antwoorden binnen het preventieve werk efficiënt maakt, vergemakkelijkt en waarbij expertise wordt gedeeld. De voorloper van Salut (SWO) is al jaren bezig om een herkenbare en professionele organisatie neer te zetten. Sinds 2015 bouwt SWO aan een verbreding van de integrale preventieve toegang. Gedurende 2015 gezamenlijk met gemeentemedewerkers in het gemeentehuis en vanaf januari 2016 is de preventieve toegang gehuisvest in de Rozenstraat 2a als basis van het werken binnen Salut. De integrale toegang wordt bemenst door ouderenadviseurs, adviseurs voor mensen met een beperking, een adviseur gericht op allochtone jongeren en ouderen, adviseurs projecten, adviseurs opbouwwerk en vrijwilligerszaken. Vanaf 1 juli 2016 is de toegang uitgebreid met adviseurs jeugd en jongerenwerk en adviseurs mantelzorg. 1.3 Werkveld Salut binnen het sociale domein De basis van de sociale infrastructuur is gebaseerd om vanuit zelfredzaamheid en samenredzaamheid problemen op te lossen en aan te pakken. Nieuwe initiatieven worden geboren om de leefbaarheid te vergroten. Het algemene voorzieningenniveau faciliteert eigen kracht en is voor iedereen toegankelijk. Om eigen kracht te faciliteren kunnen algemene oplossingen in veel gevallen uitkomst bieden. De inzet van vrijwilligers en mantelzorgers neemt een centrale plaats in binnen het sociale domein. Het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers is een voorbeeld van algemene oplossingen. Maar ook het verzorgen van informatiebijeenkomsten, preventieve activiteiten en ondersteunen van burgerinitiatieven zijn voorbeelden die de sociale infrastructuur versterken. Wanneer de eigen kracht van inwoners en de algemene oplossingen niet toereikend zijn om inwoners te ondersteunen in het vinden van antwoorden op hun vragen kunnen inwoners aanspraak maken op hulp op maat. De hulpverlening wordt geleverd op basis van een indicatie en vindt plaats onder verantwoordelijkheid van de gemeente. De hulpverlening kan op vraag van de gemeente uitgevoerd worden door hulpverleningsorganisaties en welzijn mits het om preventieve inzet gaat. Voor de meest kwetsbare inwoners is er soms een vangnet nodig. Salut streeft naar een gelaagde aanpak waarin wordt ingezet op eigen kracht tot aan hulp op maat indien de gemeente hiervoor een vraag/opdracht heeft neergelegd en dit omgezet is naar een plan en financiële pagina.
5 1.4 Interne organisatie Salut wil per 1 januari 2017 een brede welzijnsorganisatie realiseren in een matrixorganisatievorm. De pijlers in de matrix zijn verticaal de doelgroep programmalijnen Jeugd, Volwassenen en Ouderen en horizontaal door de thema programmalijnen Vrijwilligerszaken, Mantelzorg, Participatie en Burgerinitiatief. In deze structuur komt de onderlinge verwevenheid van de verschillende onderwerpen (activiteiten) tot uiting. Van de medewerkers vraagt dit dat zij zich constant bewust zijn van de relatie van het eigen handelen met wat anderen doen. Het is geen vast, star omlijnd kader. De indeling beweegt mee met de beweging in het sociale domein. Onder de programmalijnen hangen de projecten. Vertaald in een projectplan waarin de vraagstelling, plan van aanpak, de geplande resultaten, evaluatiemomenten en financiële pagina vastgelegd is (projectorganisatie). Streven is om in het najaar van 2016 de start met de vereiste basishouding te maken om in 2017 te komen tot een organisatie waarin uitsluitend wordt gewerkt op basis van projectplannen: intern dan wel extern. 1.5 Rol van Salut De overheid maakt een kanteling naar Welzijn Nieuwe Stijl, een terugtrekkende overheid en de versterking van de participatie van burgers (civil society). Bij vragen om ondersteuning wordt letterlijk de verantwoordelijkheidsladder afgelopen: primair wordt gekeken naar eigen kracht en dan in volgorde van mogelijkheden van en in de sociale omgeving, algemene oplossingen en tenslotte hulp op maat. Dit geldt ook voor alle hulpvragers: voor jeugd, volwassenen en ouderen, ieder naar eigen vermogen. De burger, de gemeente en de professional Participeren is de doelstelling van het lokale sociale beleid. Burgers moeten een eigen huishouden kunnen voeren, een sociaal netwerk kunnen onderhouden en kunnen deelnemen aan de samenleving en arbeidsmarkt. Burgers zijn hier zelf verantwoordelijk voor. Daarnaast hebben zij ook een verantwoordelijkheid naar anderen in hun omgeving. De gemeente biedt zo nodig aanvullende zorg en diensten. Voor kwetsbare groepen is er specialistische zorg en hulpverlening beschikbaar. Deze visie leidt tot een andere verdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen burgers, gemeente en professionele instellingen. De piramide visualiseert die verdeling. De piramide kent een brede basis en een smalle top.
6 De Piramide: een kijk op de uitvoering in het sociale domein. Taken en verantwoordelijkheden in het lokale sociale domein. 2 e lijnsondersteuning 1 e lijnsondersteuning 0 e lijnsondersteuning De brede basis/ 0e lijnsondersteuning De basis, dat zijn de burgers zelf. In eerste instantie zorgen zij voor zichzelf en voor elkaar. Van burgers wordt verwacht dat zij zich af en toe in willen zetten voor anderen in hun omgeving. Daar ben je elkaars familie, buren en vrienden voor. De gemeente vertrouwt op de eigen kracht van de burger en de kracht van diens sociale netwerken. Hierin ligt een taak voor breed welzijn. Welzijnswerk vormt nl een preventieve basis voor een leefbare samenleving, het goed sociaal functioneren en welbevinden van jeugd, volwassenen en ouderen, maar ook ten behoeve van mensen met een beperking en met afstand tot de arbeidsmarkt. De verbindende middenlaag/ 1e lijnsondersteuning Een middenlaag vormt de verbinding tussen de basis en de top. Welzijn breed is vooral ook in deze laag aanwezig en wel in het onderste deel tot aan indicering voor hulp op maat. De gemeente is na de indicering in deze laag aanwezig. Hier vind je de expertise die nodig is om te bepalen of mensen hun probleem zélf kunnen oplossen, hun omgeving het probleem kan oplossen of door kortdurende preventieve ondersteuning de volgende stap naar zelfredzaamheid gezet kan worden en burgers daarbij professionele welzijnsondersteuning nodig hebben. Indien nodig wordt een breed scala aan kortdurende hulpverlening en ondersteuning geboden dat voor iedereen eenvoudig toegankelijk is. En tot slotte kan hier uiteindelijk ook de diagnose worden gesteld dat meer specialistische hulp nodig is. De smalle top/ 2e lijnsondersteuning Aan de top bevindt zich de langdurige specialistische zorg. Het gaat om de professionele begeleiding van en de hulpverlening aan kwetsbare groepen. Het is de opgave om deze zorg niet geïsoleerd van de samenleving te organiseren maar te verbinden aan de brede doelstelling van meedoen.
7 Het betekent dat Salut-Welzijn een speciale positie inneemt. Zij vormt de schakel tussen 0 de en 2 de lijn en heeft daardoor een rol te vervullen richting 0 de lijn nl. faciliteren en versterken en 2 de lijn nl. samenwerken, ontwikkelen van oplossingen op snijvlak tussen 0-1-2 lijn. De rol die Salut tot nu toe inneemt is die van verbinder en arrangeur (partijen met een hulpvraag bij elkaar brengen); aanjager (ideeën initiëren, organiseren en opzetten); facilitator/ondersteuner (probeert middelen te vinden, te creëren om initiatief te realiseren) en in sommige gevallen een uitvoerder. We willen dat Salut nadrukkelijker een rol pakt in de signalering van (potentieel) kwetsbare burgers en ondersteuning van kwetsbare burgers om zelf (met zijn/haar netwerk) problemen op te lossen. Daarnaast zorgt het welzijnswerk voor het cement (ondersteuning vrijwilligerswerk) om ervoor te zorgen dat de oplossing/het netwerk dat ontstaat langdurig in stand blijft. In hoofdlijnen: Signaleren Vraag verhelderen Oplossen (bij de burger ligt de regie) (de burger is opdrachtgever) Versterken individueel netwerk Versterken sociaal netwerk Versterken informele steunstructuren Met andere organisaties arrangementen ontwerpen en uitvoering geven aan deel arrangementen Keten coördinatie/afstemmen/samenwerken 1.6 Waar wil Salut naar toe? De ontwikkeling en groei van Salut concentreert zich op: De basisfuncties Onafhankelijke individuele cliëntondersteuning: Inwoners die vragen hebben op het terrein van alle leefgebieden: wonen, werken, inkomen, sport, vrije tijd, scholing/educatie, zorg en welzijn kunnen bij Salut terecht. Functies in dit proces zijn: 1. Balie: Integrale doorverwijzing: korte snelle lijnen naar interne en externe specialisten Intern: Gericht op ouderen 55+ Gericht op allochtonen
8 Gericht op kinderen/jongeren met een beperking en hun ouders Gericht op mantelzorg Gericht op kinderen <12 jaar Gericht op jongeren 12-23 jaar Gericht op volwassenen Gericht op alle inwoners met psychosociale problematiek Extern: Woningbouw; gemeente (WMO-Werk en Inkomen- schuldhulpverlening- budgettering, Stadsbank); sportverenigingen; onderwijs; zorgaanbieders e.a. 2. Onafhankelijke individuele cliënt ondersteuning en advisering: (vraagverheldering, vroeg-signalering en analyse, doorverwijzing, oplossing) Gericht op ouderen 55+ Gericht op allochtonen Gericht op kinderen/jongeren met een beperking en hun ouders Gericht op mantelzorg Gericht op kinderen <12 jaar Gericht op jongeren 12-23 jaar Gericht op volwassenen Gericht op alle inwoners met psychosociale problematiek Op termijn en in overleg met de gemeente (afhankelijk van het integrale beleidskader) uitbreiding van het preventieve voorportaal met opvoedingsondersteuning, brede school, passend onderwijs, sociaaljuridisch advies, budgettering. 3. Projecten: opbouwwerk en burgerinitiatieven; vrijwilligerszaken (beleid en matching); jeugd en jongerenwerk; algemeen maatschappelijk werk; bestaande en innovatieve projecten deels op vraag van de gemeente, deels vanuit signalen vanuit individuele cliëntondersteuning, deels vanuit externen 4. Teamontwikkeling: verandertraject (organisatorisch, inhoudelijk, financieel, hrm, randvoorwaardelijk, rolontwikkeling, samenwerking, netwerk) 5. Team ondersteuning (controller, financieel administratief, inhoudelijk secretarieel, pr, communicatie, hrm, werkprocessen) In de loop van 2016/2017 uitbreiding met andere lokale activiteiten die op basis van het voorgenomen en uiteindelijk definitieve besluit aan Salut zijn toegewezen. Over de vorm van mogelijke inbedding en samenwerking zal op basis van voortschrijdend inzicht keuzes gemaakt worden. Voorbeelden: samenwerking met Doesgoor, Rood-Zwart, wijkbeheer, jeugd/ en wijkagenten etc.
9 Salut gaat ervan uit dat: De grootste groep inwoners van Hof van Twente geen hulp nodig heeft als het gaat om zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie. Echter dat zij Salut weten te vinden als het nodig is en om eventueel mee samen te werken betreft ook deze groep. De gesubsidieerde inzet kan zich vooral richten op de meer en groter wordende groep kwetsbare burgers: Burgers/jongeren in de leeftijd tussen de 0-12 jaar/12-23 jaar die extra steun en stimulering nodig hebben ten behoeve van hun verdere ontwikkeling als het gaat om zelfredzaamheid, maatschappelijke participatie en hun wederkerige inzet voor een krachtige samenleving. Burgers tussen 23-55 jaar die gestimuleerd en geactiveerd moeten blijven ten behoeve van hun zelfredzaamheid, maatschappelijke participatie en de wederkerige inzet voor een krachtige samenleving. Burgers in de leeftijd ouder dan 55 jaar die gestimuleerd en geactiveerd moeten blijven ten behoeve van hun zelfredzaamheid, maatschappelijke participatie en de wederkerige inzet voor een krachtige samenleving.