ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING VMBOGT Wolfert Pro Plaats : Bergschenhoek BRIN nummer : 15KR 12 VMBOGT BRIN nummer : 15KR C7 Onderzoeksnummer : 291498 Datum onderzoek : 8 december 2016 Datum vaststelling : 16 februari 2017
Pagina 2 van 13
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 8 december 2012 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op de afdeling vmbo GT om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 9 en 10 december 2015 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op de afdeling vmbo GT van Wolfert Pro. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 4 april 2016. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en wij hebben ons toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en of de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, voeren we nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uit. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Onderzoeksopzet Het onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bestaat uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met de schoolleiding, leraren, zorgcoördinatoren en leerlingen. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur. Tijdens het onderzoek hebben wij indicatoren van de volgende aspecten beoordeeld: onderwijsresultaten, onderwijsproces en kwaliteitszorg. Pagina 3 van 13
Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 13
2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht inhouden. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor de afdeling vmbo GT van Wolfert Pro, locatie Bergschenhoek, is als volgt: Kwaliteit Op basis van het onderzoek kennen wij aan de afdeling het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau is. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 5 van 13
3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit van de onderzochte aspecten zijn gekomen. Eerst ziet u het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1. Algemeen Beeld De onderwijsresultaten van de afdeling vmbo GT van Wolfert Pro zijn weer boven de norm. De school zorgt ervoor dat meer leerlingen onvertraagd het diploma halen en op het examen haalden de leerlingen in het laatste schooljaar gemiddeld een cijfer dat net boven de norm lag. In de onderbouw liggen de onderwijsresultaten boven de norm. Wolfert Pro heeft een systeem van kwaliteitszorg ingericht en in uitvoering gebracht. Hierdoor heeft de school voldoende zicht gekregen op de onderwijsprestaties van leerlingen en op de kwaliteit van de lessen, de toetsen en de ondersteuning. De school heeft de doelgerichtheid van de lessen verbeterd, de doorlopende leerlijn verbeterd en voorbereidingen getroffen om de bestrijding van achterstanden en de ondersteuning aan leerlingen adequaat aan te pakken. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Pagina 6 van 13
Legenda voor indicatoren van de opbrengsten: 1. onder de norm 2. boven de norm 3. niet te beoordelen Legenda voor andere indicatoren: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De onderwijsresultaten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 R.1 Onderwijspositie t.o.v. advies PO R.2 Onderbouwsnelheid R.3_GT Bovenbouwsucces voor de afdeling vmbo g/t EX_GT Examencijfers voor de afdeling vmbo g/t De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken 1 2 3 4 4.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling 1 2 3 4 7.1 De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) 1 2 3 4 9.1 De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. Pagina 7 van 13
De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) 1 2 3 4 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.3 De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten 1 2 3 4 12.1 De school evalueert systematisch de opbrengsten. 12.2 De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces 1 2 3 4 13.1 De school evalueert systematisch het onderwijsproces. 13.2 De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces. 13.3 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. N.1 N1. Toelating voortgezet onderwijs ja nee N1.1 Het bevoegd gezag baseert zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op het schooladvies van de basisschool dat voor 1 maart wordt vastgesteld. N1.2 Indien het schooladvies naar aanleiding van het resultaat van de centrale eindtoets of een andere toegestane eindtoets wordt gewijzigd, dan baseert het bevoegd gezag zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op dat gewijzigde schooladvies. N2. Verzuim en voortijdig schoolverlaten, Ongediplomeerd schoolverlaten en verzuimbeleid. ja nee N2.1 De schoolgids bevat informatie over: het percentage leerlingen dat de school zonder diploma verlaat. N2.2 De schoolgids bevat informatie over: Verzuimbeleid N3. Passend onderwijs ja nee N3.1 De schoolgids bevat informatie over: De wijze waarop de ondersteuning van leerlingen die extra ondersteuning behoeven wordt vormgegeven. Pagina 8 van 13
N3. Passend onderwijs ja nee N3.2 De schoolgids bevat informatie over: bij welk(e) samenwerkingsverband(en) het bevoegd gezag van de school is aangesloten. N3.3 In het schoolplan is het onderwijskundig beleid opgenomen waarbij tevens het schoolondersteuningsprofiel is betrokken (de voorzieningen die zijn getroffen voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven). 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: onderwijsresultaten, onderwijsproces en kwaliteitszorg. Onderwijsresultaten De onderwijsresultaten van R1 (positie derde leerjaar), R2 (onderbouwsnelheid) en R3 (bovenbouwsucces) liggen boven de norm. De gemiddelde cijfers op het centraal examen liggen driejaarsgemiddeld onder de norm. Bij elkaar genomen beoordelen wij de onderwijsresultaten van de afdeling vmbo GT als voldoende. Wolfert Pro stelt eigen doelen voor de onderwijsresultaten en die liggen hoger dan normen van de inspectie. Vanuit dit perspectief werkt de school aan het verbeteren van de onderwijsresultaten. Ongeveer de helft van de leerlingen komt in het derde leerjaar terecht op het onderwijsniveau dat de basisschool adviseerde, een kwart stroomt op en een kwart stroomt af. Circa 5% van de leerlingen doubleert in de onderbouw. De school onderkent dat 30% van de leerlingen minder goed presteert in de onderbouw en zet daarom in op het doorbreken van dit patroon. Elke vier weken gaat het team na welke leerlingen extra ondersteuning in de les of daarbuiten nodig hebben en maken daarover afspraken. In elke bespreking wordt nagegaan of de ondersteuning tot betere leerresultaten zal leiden. Het doel van de school is dat 90% van de leerlingen zonder zittenblijven in het derde leerjaar op het onderwijsniveau terecht komt dat de basisschoool adviseerde. In het schooljaar 2012/2013 bleven teveel leerlingen in het derde leerjaar zitten en in de schooljaren daarna is geen enkele leerling meer blijven zitten. Hierdoor komt de school met R3 (bovenbouwsucces) ruim boven de norm uit. De school houdt als norm aan dat 90% van de leerlingen onvertraagd het diploma haalt. Met deze doelstelling in het achterhoofd vinden ook in de bovenbouw elke vier weken leerlingenbesprekingen plaats die tot extra ondersteuning in en buiten de les leiden. Pagina 9 van 13
De resultaten op het centraal examen liggen gemiddeld over drie jaar onder de norm van 6.17 en dit is voor de school aanleiding geweest om twee acties uit te voeren. Het doel van de school is een gemiddeld cijfer op het centraal examen van 6.3 in plaats van 6.0. De eerste actie is gericht op een betere voorbereiding van leerlingen op de centrale examens. Leraren in de examenklassen analyseren de resultaten van de schoolexamens inmiddels ook op leerlingniveau, gaan na op welke aspecten leerlingen tekorten hebben en ondernemen acties om die weg te werken. De tweede actie is dat secties onderzocht hebben of het curriculum en de toetsing in alle leerjaren aangepast moet worden om tot betere examenresultaten te komen. De vakwerkplannen zijn inmiddels herschreven en in elk leerjaar is het programma en de toetsing aangepast. Hierdoor neemt jaarlijks het kennis- en vaardigheidsniveau van leerlingen toe en komen er steeds minder leerlingen met tekorten in het laatste leerjaar terecht. Onderwijsproces De kwaliteit van het onderwijsproces beoordelen wij als voldoende. Het lesbeeld op Wolfert Pro is in een jaar tijd veranderd. Leerlingen werken aan uitdagender opdrachten, de uitleg is korter en krachtiger en er is meer afwisseling. De school heeft ingezet op het versterken van de doelgerichtheid van de lessen en van de bestrijding van achterstanden. In elke les is er voldoende doelgerichtheid. Leraren geven aan het begin van de les de leerdoelen aan, maken minstens duidelijk wat leerlingen moeten doen en kijken terug op de vorige les. Ook zien we dat leraren meer aandacht hebben voor hogere leervaardigheden en daarbij passende werkvormen kiezen. Bij de afsluiting van de les kijken de leraren samen met de leerlingen terug op de les en het behalen van de doelen. Een paar leraren activeren hun leerlingen aan het begin van de les door hen te vragen hoe zij de leerdoelen willen bereiken en wat zij daarbij moeilijk of makkelijk vinden. Gedurende de les en aan het einde gaven deze leraren feedback op de cognitieve vaardigheden van de leerlingen. In de meeste lessen zagen wij minder vormen van feedback en daarom beoordelen wij dit aspect als onvoldoende. De school werkt aan het verbeteren van de ondersteuning aan leerlingen en staat aan de vooravond van de implementatie van handelingsgericht werken in de klas. De beschikbare informatie over leerlingen (gedrag, taal- en rekenvaardigheden, cijfers) is in een leerlingvolgsysteem geplaatst en voor elke klas zijn groepsoverzichten gemaakt met daarin de onderwijsbehoeften en de benodigde acties om de leerlingen op niveau te houden of te brengen of om het gedrag in goede banen te leiden. Het taal- en rekenbeleid is opnieuw vormgegeven, er zijn leerlijnen voor verschillende vaardigheidsniveaus ontwikkeld en er zijn voldoende voorbereidingen getroffen om in alle vakken Pagina 10 van 13
zinvol aandacht te besteden aan de leesvaardigheid. De school kan de achterstandbestrijding versterken door concrete doelen te formuleren die leerlingen moeten halen voor een probleemloos vervolg in de bovenbouw. Deze voorbereidingen hebben nog niet geleid tot een zichtbare verandering in de aanpak van de achterstandbestrijding en daarom handhaven wij ons oordeel over de doelgerichtheid waarmee achterstanden worden aangepakt. Kwaliteitszorg Wolfert Pro heeft de informatie die nodig is voor de monitoring, bijsturing en evaluatie van onderwijsresultaten gedigitaliseerd en daardoor ontwikkelen de schoolleiding, de mentoren en de secties een beter inzicht in de effecten van het onderwijs op de leerresultaten. Van elke klas zijn er overzichten waarmee zichtbaar wordt welke leerlingen boven, op of onder hun niveau presteren. Hierdoor kunnen leraren en secties sneller bijsturen en beter nagaan of doelen gehaald worden. Secties kunnen eigen analyses maken van het vaardigheidsniveau van leerlingen en die informatie gebruiken voor acties op de korte en de middellange termijn. De schoolleiding heeft voldoende informatie om vergelijkingen te maken tussen groepen van leerlingen, vakken en leraren. Hierdoor krijgt de schoolleiding beter en sneller zicht op wat goed en minder goed gaat op de school en kan daardoor sneller en adequater reageren. Wolfert Pro heeft coaches die leraren ondersteunen bij het verbeteren van hun lessen en zet collegiale visitatie in om van elkaar te leren. Het afgelopen jaar heeft de school zich op deze manier gericht op het versterken van de doelgerichtheid van lessen. De ervaring van de school is dat het stellen van prioriteiten nodig is om tot een duurzame verbetering te komen. Vanuit deze optiek gaat de school het taalbeleid bij alle vakken implementeren. De coaching en de collegiale visitatie wordt de komende tijd gericht op het versterken van het geven van feedback door leraren op de leesstrategie van hun leerlingen. De schoolleiding voert lesobservaties in alle leerjaren en bij alle leraren uit en bespreekt de kwaliteit van de lessen met individuele leraren en de vaksecties. Hierdoor heeft de schoolleiding voldoende zicht op de kwaliteitsontwikkeling van de lessen. Dit zicht kan verder versterkt worden door het uitvoeren van analyses van de leskwaliteit op het niveau van leerjaren, vakken en leraren. De school heeft in een jaar tijd een kwaliteitsslag gemaakt. Dit is zichtbaar in de lessen en in de verantwoordingsinformatie van de school over de onderwijsresultaten en de kwaliteit van het onderwijs. De school staat aan de vooravond van de implementatie van handelingsgericht werken in de klas. De Pagina 11 van 13
inspectie verwacht dat de kwaliteit van het onderwijsproces hierdoor verder zal stijgen. Een voorwaarde voor de borging van het onderwijsproces is dat de leerdoelen voor de onderbouw duidelijker uitgewerkt worden en dat in de toetsing een beter onderscheid wordt gemaakt tussen kennis, inzicht en toepassing. Dit is een reden voor het onvoldoende oordeel van de borging. De andere reden is dat de school in een jaar tijd veel zaken heeft aangepakt en dat het verbeterproces nog niet is afgerond. Daardoor kan de school de borging ook nog niet op orde hebben. Pagina 12 van 13
BIJLAGE: VISIE VAN BEVOEGD GEZAG Pagina 13 van 13