Geld voor later IX 3 oktober 2012 Geld voor later serveert culinaire hoogstandjes Wij kijken terug op een zeer geslaagde negende editie van Geld voor later op 3 oktober jl. in het Miele Inspirience Centre in Vianen. Ruim tachtig deelnemers gingen met deskundige sprekers in dialoog over de ontwikkelingen in de pensioenmarkt. Op het menu stonden achtereenvolgens econoom en journalist Mathijs Bouman, pensioenadvocaat Theo Gommer en Rudy van Leeuwen van de AFM. Het programma bevatte een mooie balans tussen kennisoverdracht, humor, de praktijk, interactie tussen de sprekers onderling en een open dialoog met de zaal. Na de ontvangst met een smakelijke lunch heette directievoorzitter Jack Hommel de aanwezigen van harte welkom. Hij gaf aan de hand van een aantal krantenkoppen, cartoons en foto s aan dat er veel gebeurt in de dynamische, hectische en onvoorspelbare pensioenwereld. De pensioenadviesmarkt is het speelveld voor professionele adviseurs die het belang van de klant voorop zetten. Pensioen, problemen in Nederland, kansen in Europa Econoom en journalist Mathijs Bouman was de amuse van de middag met de bijdrage Pensioen, problemen in Nederland, kansen in Europa. Hij bekende direct zijn eigen pensioen niet goed geregeld te hebben. Maar is dat niet hetzelfde als de schilder wiens voordeur wel een likje verf kan gebruiken? In sneltreinvaart passeerde het deelakkoord tussen VVD en PvdA. Bouman polste de zaal en het merendeel ziet een kabinet VVD/PvdA wel zitten en verwacht ook dat het kabinet er eind 2013 nog zit. Volgens Bouman wordt pensioen geen breekpunt. Dat wordt zorg. Pensioen is een ochtendje ruzie. VVD wil de AOW leeftijd sneller omhoog laten gaan dan in het Kunduz akkoord: 67 in 2019. PvdA wil langzamer: 67 in 2025. Voor de VVD geen uitzonderingen op de regel. Voor de PvdA wel in de vorm van een mobiliteitsbonus en een doorwerkbonus. Van alle onzinwoorden in de politiek, is doorwerkbonus toch wel de merkwaardigste. Aangezien het een stimulans is om eerder te stoppen met werken, aldus Bouman. Spaarpot Pensioenfondsen worden gezien als een aantrekkelijke spaarpot, die de politiek wil inzetten om te investeren in de Nederlandse economie. Bouman is hier geen voorstander van. Zet dit geld niet in om werkgelegenheid te creëren, maar investeer in zekerheid. Verhogen rekenrente Bouman vertelt dat de pensioenschuldcrisis nu niet is op te lossen. We hebben al een staatschuldcrisis, een eurocrisis en een hypotheekschuldcrisis. Dus vindt Knot, president van de Nederlandse Bank, het prima om met de rekenrente te rommelen. Door deze verhogen verbetert de dekkingsgraad van pensioenfondsen. De enige die misschien protesteert, is jong D 66.
Solidariteit tussen jong en oud Bouman roept jongerenorganisaties op een proefproces tegen de verplichtstelling te starten. De balans tussen jong en oud wordt alleen gevonden als de pensioenfondsen ertoe worden gedwongen. Jongeren moeten dus veel harder gaan strijden. Dan verandert het pas en zal er ook een wereld opengaan voor verzekeraars. Volgens pensioenadvocaat Theo Gommer verdwijnt de verplichtstelling sowieso binnen vijf jaar. Kansen in Europa Nederland is heel erg goed in pensioen, geeft Bouman aan. Brussel (Michel Banier) is zich hiervan bewust en heeft absoluut niet de intentie om een goed werkend systeem uit zijn evenwicht te halen. Hoewel minister Kamp ons anders wilde doen geloven. Bouman: Dat is verkiezingsretoriek. Creëer een vijand en zeg dan: ik zorg wel voor jullie. Bouman spoort Nederland aan haar kansen te pakken op de Europese pensioenmarkt. PPI is nog geen grote rage. Voor Nederland is dit een interessante markt. We moeten nu die markt gaan bestormen. De Zuid as is er klaar voor om de pensioenhoofdstad van Europa te worden. Ga hier aan de slag om PPI s en Europese pensioenproducten uit te rollen. Nu loopt België nog voorop met API (Algemene Pensioen Instelling). Maar wie gaat er nou bij een Belg sparen, grapt Bouman. Zorgplicht en aansprakelijkheid bij pensioenadvies Na een korte pauze staat het onderwerp zorgplicht en aansprakelijkheid bij pensioenadvies van Theo Gommer op het menu. Het hoofdgerecht is misschien niet het lekkerste gerecht, maar wel het zwaarste, en zeker het belangrijkste, zegt Gommer met een kwinkslag. Hij checkt hoeveel aanwezigen hun Wft Pensioenen gehaald hebben. Het merendeel. Een aantal zijn er nog mee bezig. Gommer stipt aan dat het niveau ligt op hbo plus voor een beginnend adviseur. Hij plaatst zijn kanttekeningen bij het niveau van een beginnend adviseur. Gommer geeft aan wat belangrijk is bij pensioenadvisering. Handel zoals van een bekwaam adviseur wordt verwacht. Ken je klant, en doe een betaalbaarheidscheck. En voldoe aan je informatie en waarschuwingsplicht. Meerdere malen benadrukt Gommer het belang van vastlegging van de gegevens. Breng je pensioendosssier op orde. Leg vast, zend toe en vergewis dat het dossier ontvangen en echt begrepen is. Plan een nazorggesprek. Execution only In deze tijd waarin betaalbaarheid van een pensioenadvies een issue is, kiezen steeds meer klanten voor execution only. Bij execution only geef je geen advies, maar regel je voor de klant het gevraagde product. Gommer geeft aan: execution only kan. Hierbij is wel het ken je klant principe ontzettend belangrijk. Dus win informatie in over zijn financiële positie. Wat is zijn kennis en ervaring op dit gebied? Welke doelstellingen wil hij behalen? En hoe zit het met zijn risicobereidheid? Rudy van Leeuwen van de AFM merkt op tijdens zijn presentatie nuances aan te brengen naar aanleiding van de execution only sheet. Gommer grapt dat de nuances niet op de sheet pasten. Tijdens de presentatie van Rudy van Leeuwen blijkt dat de AFM enorme voorzichtigheid wil
betrachten bij execution only. Dit is echt maar voor weinig klanten geschikt. De klant moet echt precies weten wat hij wil. De scheidslijn is heel dun. Je zit al zo snel op de markt van advies. Gommer vat samen: bij execution only geldt: grotere informatieplicht van adviseur en uitvoerder, minder aansprakelijkheid, maar meer zorgplicht. Ingediende cases Vervolgens behandelt Gommer een aantal cases die deelnemers vooraf konden indienen. Case 1 Verlengingsvoorstel bestaande aanbieder beoordelen: markconform? Kan dat zonder vergelijkbare offertes? Deelnemer uit de zaal: Het kan, mits je een ervaren adviseur bent. Gommer beaamt dit en voegt toe: Leg vast. Zorg dat je kunt bewijzen waarom en hoe je het hebt gedaan. Rudy van Leeuwen plaatst een kanttekening: Hoe weet ik dat jij die kennis bezit? Gommer antwoordt: Daarom leg je vast waarom je het advies zonder vergelijkbare offertes hebt gegeven. Dat is nu eenmaal de wettelijke open norm. Case 2 Verlenging zonder advies? Beheer? Gommer geeft aan dat het kan, maar dan moet je wel heel goed vastleggen. Dit is een hele dunne lijn volgens de AFM. De medewerkers van de aanbieder moeten zelf ook goed nadenken als zij een contractverlening binnen krijgen. Ken ik deze adviseur? Hoe gaat hij te werk? Dat is weer de open norm waarbinnen je kunt opereren. Gommer vertelt dat een werkgever ook op een andere manier pensioenkosten beheersbaar kan maken. Stel eens voor het nabestaandenpensioen uit de regeling te halen. De maatschappelijke tendens is dat 1 op de 3 echtparen gaan scheiden. Past een nabestaandenpensioen daar nog wel bij? De adviseur informeert de werkgever hierover. De werkgever neemt de uiteindelijke beslissing. Case 3 Klant wil geen financiële gegevens verstrekken en/of wil geen nazorggesprekken. Gommer: Dit betekent niet adviseren. Maar je blijft wel informeren via de site, nieuwsbrieven en kantoorbezoeken. Als de werkgever hiervoor niet wil betalen, dan kun je deze kosten in de beheerskosten versleutelen. Case 4 Klant valt alsnog/later onder Bpf (bedrijfstakpensioenfonds).
Reactie uit de zaal: Dan heb je een probleem. Gommer beaamt dit: Dat klopt, als een klant alsnog, bijvoorbeeld bij gewijzigde werkzaamheden, onder een Bpf komt te vallen, dan moet dat worden opgelost. Dus stoppen met de verzekerde regeling en met terugwerkende kracht verder gaan bij de Bpf. Een adviseur die een zaak overneemt en erachter komt dat een klant al bij een Bpf had moeten zitten, heeft inderdaad een probleem. Wellicht kun je een beroep doen op het hebben van een minimaal gelijkwaardige eigen regeling en alsnog ontheffing krijgen. Of je kunt uitstappen op grond van de z score. Dit is als de Bpf slecht presteert. Zo niet, dan heb je echt een conflict dat moet worden opgelost. Hoe hangt af van de specifieke situatie. Case 5 Klant gaat rechtstreeks naar verzekeraar: zorgplicht verzekeraar? Gommer: Ook de verzekeraar heeft zorgplicht met betrekking tot AFM leidraden. De verzekeraar moet óók een toets uitvoeren of het een passende regeling is en op de betaalbaarheid. De verzekeraar hoeft uiteraard geen offertevergelijking te doen. De dagvoorzitter is benieuwd hoe dit bij Avéro Achmea zit. Marktmanager Gideon Lamot is hier heel duidelijk in: wij werken hier niet aan mee. Pensioen is een adviesproduct. Dus wij verwijzen de klant door naar een adviseur die met ons samenwerkt. En als de klant dit weigert? Dan geven we het nummer van Apeldoorn, voegt directievoorzitter Jack Hommel toe. Gommer benadrukt dat je altijd de keuze hebt een zaak niet te aan te nemen. Zijn advies: bij twijfel, niet doen. Wft pensioenverzekeringen uitdagingen gezien vanuit het toezicht En dan staat als laatste gerecht de AFM op het programma, dat door de dagvoorzitter wordt omschreven als een kaasplankje met een goede port. Dat laatste vindt Rudy van Leeuwen belangrijk. Hij wil niet dat de zaal van de AFM een zure afdronk krijgt. Van Leeuwen staat stil bij de Wft, die vanuit producten is ingestoken, terwijl we bewegen naar een adviesmarkt. Dit is niet meer van deze tijd, maar de AFM is met handen en voeten hieraan gebonden. Van Leeuwen geeft aan dat de AFM gelooft in een toekomst voor kwalitatief goede intermediairs. Wij zijn er niet om het intermediairs onmogelijk te maken, maar wij willen dat het goed gebeurt. Overdracht portefeuilles Van Leeuwen geeft aan dat adviseurs die niet doorgaan met pensioenadvies tot 1 oktober de tijd hadden om hun portefeuille over te dragen. De aanbieders hebben de plicht om te controleren of hun relaties mogen adviseren over pensioenen. Volgens Van Leeuwen zijn alle verzekeraars gevraagd naar hun inspanningen op dit terrein. Verzekeraars hanteren diverse modellen om de carrousel aan portefeuilles die vrijkomt aan te pakken. Ze hebben zelf een direct kanaal opgericht of ondersteunen de werkgever in het vinden van een nieuwe intermediair. Gideon zei eerder al: wij gaan zelf niet adviseren of contracten overnemen. De marktmanager Pensioen vult aan: Avéro Achmea heeft hier een wasstraat voor ingericht binnen Samen meer waard. We helpen met het op orde brengen
en overdragen van de dossiers. Uiteindelijk kiest de werkgever wie zijn regeling gaat beheren. Ook maken wij afspraken over de onverdiende provisie. Verantwoordelijkheid aanbieder Uit het register van de AFM blijkt of een intermediair gestopt is met pensioenadvisering. De aanbieder moet checken of hij zaken doet met een vergunninghouder en is zelf contractspartij. De aanbieder is er dus zelf verantwoordelijk voor dat zijn contracten bij vergunninghouders zijn ondergebracht. De AFM heeft de indruk dat verzekeraars dit geregeld hebben. Al was dat volgens reacties uit het publiek 'niet overal' het geval. Provisieverbod Van Leeuwen stond ook stil bij de impact van het provisieverbod op kleine werkgevers. Gevreesd wordt dat zij advies in de toekomst niet of moeilijk kunnen betalen. Zoals Van Leeuwen eerder aangaf, kan execution only in sommige gevallen een optie zijn. Maar deze oplossing kent nogal wat haken en ogen, aangezien je voor je het weet toch zit te adviseren. De AFM voelt ook niets voor een aangepaste leidraad voor het kleinere MKB. Een leidraad light zullen wij nooit schrijven. Wij zijn ons bewust van het probleem, maar een passend advies staat voorop. Wel kunnen adviseurs met sommige zaken wat lichter omgaan. Probeer bijvoorbeeld een deel van het inventarisatietraject te automatiseren, niet alles hoeft face to face. Lees voor de bijdrage van Rudy van Leeuwen ook het artikel op Amweb. Geschreven door redacteur Jannie Benedictus. Amuses voor de smaakpapillen Nadat de dagvoorzitter Lars Duursma de dag had samengevat was het tijd om onder het genot van een drankje en paar overheerlijke amuses na te praten. De reacties van de deelnemers waren zeer positief. Ze waardeerden de juiste keuze voor de onderwerpen. De interactie tussen de sprekers en de zaal én de interactie tussen de sprekers onderling. En niet te vergeten: de toepasbaarheid in de praktijk. Uw input Avéro Achmea ziet iedereen graag terug in de lente van 2013 bij alweer de tiende editie van Geld voor later. Graag schotelen wij u dan weer een topprogramma voor, dat we graag samenstellen mede op basis van uw input. Dus hebt u suggesties voor sprekers of onderwerpen? Mail deze dan naar evenementen.avero@achmea.nl.