Wat leefden wij eenvoudig toen...
Wat leefden wij eenvoudig toen... Jeugdherinneringen van Jan Sonneveld aan zijn broer Wim. Jan Sonneveld
Wat leefden wij eenvoudig toen... Copyright 2017 René Sonneveld Auteur: Jan Sonneveld Druk: Pumbo.nl Omslagontwerp: Leendert Sonneveld Eindredactie: Henny Sonneveld en Eline Dragt Verhalenbundel. ISBN 978-90-9030421-2 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, door middel van druk, fotokopieën, geautomatiseerde gegevensbestanden of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Opdracht Dit boek met jeugdverhalen over mijn broer Wim draag ik op aan mijn vader en mijn zusters Cathrien en Nel. Zij zijn de meest belangrijke personen geweest in onze jeugd. Mijn vader, die weduwnaar was, heeft met hulp van Cathrien en Nel getracht Wim, Leen, Jo en mij zo goed mogelijk op te voeden. Vader was een man van normen, waarden en strikte regels. Hij was vrij tolerant, maar stelde duidelijke regels vast. Als wij probeerden de grenzen te overschrijden, volgde daarop straf. Vader was streng doch rechtvaardig. Cathrien en Nel gaven ons niet alleen liefdevolle en moederlijke zorg maar ook een warm en sfeervol thuis waar wij ons veilig voelden. Utrecht, januari 2017 Voor mijn vader en mijn zusters Cathrien en Nel
Inhoud Vooraf... 9 1. Feest... 11 2. Musical... 16 3. Het Kinderkoor... 20 4. Geld maakt geld... 25 5. Op bonnenjacht... 31 6. Wim en damesmode... 34 7. Het Leger des Heils... 38 8. Vrouw Holle... 43 9. Ham... 50 10. Fietsen en varen... 52 11. De boer op om geld te verdienen... 59 12. De verleiding... 67 13. Naar de bios... 74 14. Gezamenlijk zingen... 77 15. Eerlijk delen... 81 16. De Stadschouwburg... 85 17. Het Circus... 87 18. Koninginnedag... 92 19. The Four Fellows... 99 20. Stilte... 105 21. Zangles... 108 22. In de fout... 112 23. Op bezoek in Den Haag... 119 Achteraf... 126
Vooraf Als mijn moeder, Geertruida van den Berg, in 1922 overlijdt, blijft mijn vader achter met zes kinderen. De dochters Cathrien en Nel zijn dan tieners. Leen de oudste zoon zit in de bovenbouw van de lagere school. Wim is vier jaar, heel nieuwsgierig en ondernemend. Daarop volgt de tweeling Jan en Jo, peuters van twee jaar. Met hulp van een nicht van mijn overleden moeder proberen Cathrien en Nel orde en regelmaat in de huishouding te krijgen. Zij moeten de drie jongste kinderen opvoeden. Bijna een onmogelijke opgave, omdat de drie erg ondeugend zijn en veel aandacht vragen. Vooral Wim is niet makkelijk in toom te houden. Hij is voortdurend bezig zijn grenzen te verleggen. Voor vader Sonneveld, die een goed lopende kruidenierszaak heeft, is het lastig om zich met de huishouding en de kinderen te bemoeien. Er is beneden in de winkel ook heel veel te doen. Na verloop van tijd gaat Nel hem in de winkel helpen. Zij vindt het heerlijk om met alle klanten, voornamelijk vrouwen, te praten en te lachen. 's Avonds is het dan grote pret omdat zij heel veel klanten kan imiteren. Nel en Wim zijn altijd de gangmakers binnen het gezin voor onbedaarlijke lachpartijen. Cathrien blijft verantwoordelijk voor de huishouding, een taak die zij van haar veertiende tot haar eenentwintigste volhoudt. 9
Als de jongens wat ouder zijn besluit vader ook hen taken te geven. Niet alleen om ze bezig te houden maar ook om ze verantwoordelijkheidsgevoel en plichtsbesef bij te brengen. De jongens vegen de straat, kloppen de matten, zemen de ramen, poetsen de schoenen, wassen de vaat, maken de fietsen schoon en doen nog tal van andere werkzaamheden. Thuis was het leven eenvoudig en overzichtelijk. Je had de plicht om hard te werken en voor elkaar te zorgen. Vader leefde op dezelfde manier als zijn ouders en de generaties daarvoor deden. Ook wij leerden op onze beurt van hem om het geluk en de belangen van anderen te dienen. Naast het voldoen aan onze plichten vond vader de invulling van vrije tijd erg belangrijk. Voor hem betekende dat, plezier beleven aan elkaar door samen iets te ondernemen. In de weinige vrije tijd die vader heeft, bouwt hij bijvoorbeeld een kano met ons, waarmee wij het Merwedekanaal kunnen afpeddelen. Ook neemt hij ons dikwijls mee voor fietstochten naar de familie in Pijnacker bij Rotterdam. Die tochten zijn heel gezellig want vader kan heel geestig uit de hoek komen. Wim heeft het niet van een vreemde. De appel valt niet ver van de boom. 10