EXAMEN Moderne Bedrijfsadministratie onderdeel Bedrijfsadministratie journaalposten Proefexamen 1 De beschikbare tijd is 3 uur. Op de netheid van het werk zal worden gelet. Deze opgave is eigendom van de Examencommissie en dient, tezamen met de uitwerkingen te worden ingeleverd.
Opgave I De firma K koopt halffabricaat A, dat verwerkt wordt tot eindproduct P. Halffabricaat A wordt in het magazijn opgenomen tegen de vaste verrekenprijs (v.v.p.) van 120,- per stuk. De v.v.p. bestaat uit de geschatte inkoopprijs, de geschatte directe inkoopkosten en een opslag van 10% van de v.v.p. ter dekking van de indirecte inkoopkosten, die bij de ontvangst van de goederen wordt geboekt. De ontvangst van de gekochte halffabricaten en de ontvangst van de hierop betrekking hebbende facturen geschieden niet tegelijkertijd. Het halffabricaat wordt regelmatig gedurende het jaar ingekocht. Voor een eindproduct P is nodig een halffabricaat A, 1/4 manuur direct loon à 50,- per uur en 1/10 machine-uur. De kosten van de fabricageafdeling worden in een bedrag per machine-uur uitgedrukt. Product P wordt tegen de kostprijs in het magazijn opgenomen. Zowel de productie als de afzet is sterk seizoensgebonden. De normale jaarproductie en de normale jaarafzet zijn beide 80.000 stuks P en de kwartaalindices van productie en afzet zijn 70-110 - 140-80. De kosten van de fabricageafdeling en van de verkoopafdeling worden bewaakt door middel van gemengde budgettering. De seizoenscorrectie voor het tweede kwartaal bedraagt voor de fabricageafdeling 20.000,- en de variabele kosten bedragen 600.000,- per jaar bij een normale productie voor deze afdeling. De variabele kosten van de verkoopafdeling bedragen 320.000,- per jaar bij een normale afzet. De verkoopprijs van product P bedraagt 200,- exclusief btw per stuk. Afhankelijk van de afgenomen hoeveelheid verstrekt firma K aan de afnemers een percentage rabat. De dekking van de verkoopafdeling, die 5% van de verkoopprijs is, wordt geboekt bij de facturering. 1. Bereken voor de fabricageafdeling de constante kosten per jaar. 2. Bereken voor de fabricageafdeling het machine-uurtarief. 3. Bereken de kostprijs van een product P. 4. Bereken voor de verkoopafdeling de seizoenscorrectie in het derde kwartaal. Journaliseer de volgende feiten over het derde kwartaal en maak hierbij uitsluitend gebruik van de in de bijlage gegeven grootboekrekeningen. Vermeld bij het journaliseren de rekeningnummers en de geldbedragen. 5. MAGAZIJNONTVANGSTENBOEK 19.500 stuks halffabricaat A opgeslagen. 6. INGAAND FACTURENBOEK 19.000 stuks A à 100,- 1.900.000,- 19% btw 361.000,- Factuurbedragen 2.261.000,- Vrachtnota's over ingekochte halffabricaten ad 214.795,- inclusief 34.295,- btw. Vrachtnota's over verkochte producten ten bedrage van 66.640,- inclusief 10.640,- btw. Examen MBA, Bedrijfsadministratie journaalposten 1/4
7. AFSTEMREGISTER Van 17.900 halffabricaat A, die in het magazijn zijn opgeslagen, zijn ook de facturen ad 1.790.000,- exclusief btw ontvangen. 8. LOONVERDEELSTAAT Directe lonen 370.840,- Indirecte lonen 150.000,- Salarissen 50.000,- 570.840,- Sociale lasten 145.600,- 716.440,- 9. PRODUCTIEREGISTER Gereedgekomen en opgeslagen in het magazijn 29.500 stuks product P. 10. URENREGISTER 7.300 manuren 2.970 machine-uren 11. LOONLIJST Directe lonen 370.840,- Indirecte lonen en salarissen 200.000,- Ingehouden loonbelasting 54.000,- Ingehouden sociale lasten 67.500,- 570.840,- 121.500,- 449.340,- 12. KOSTENVERDEELSTAAT Rubriek 4 Inkoopafdeling Fabricageafdeling Verkoopafdeling 890.000,- 235.000,- 425.000,- 230.000,- Examen MBA, Bedrijfsadministratie journaalposten 2/4
13. BANKBOEK Ontvangsten Debiteuren 6.136.000,- Uitgaven Crediteuren 2.080.000,- Te betalen btw 774.000,- Te verrekenen btw 350.000,- Afgedragen btw 424.000,- Lonen en salarissen 445.000,- Loonbelasting 45.000,- 2.994.000,- 14. VERKOOPBOEK 29.000 stuks product P 5.800.000,- Rabat 464.000,- 5.336.000,- 19% btw 1.013.840,- Factuurbedragen 6.349.840,- 15. MAGAZIJNAFLEVERINGSBOEK 29.400 stuks product P. 16. MEMORIAAL a. Het budget van de verkoopafdeling. b. De seizoenscorrectie van de verkoopafdeling. 17. Bepaal intracomptabel het bezettingsresultaat van de verkoopafdeling en geef aan of dit voor- of nadelig is. 18. Geef extracomptabel een berekening van dit resultaat. 19. Bepaal intracomptabel het prijsresultaat op directe lonen en geef aan of dit voor- of nadelig is. 20. Geef extracomptabel een berekening van het efficiencyresultaat op directe lonen. 21. Journaliseer de onder 19 en 20 gevonden resultaten. Examen MBA, Bedrijfsadministratie journaalposten 3/4
Opgave II De firma Bejos bezit o.a. een kantoorgebouw dat geheel is verhuurd. De huur bedraagt 26.000,- per maand en wordt aan het begin van elke maand vooruit ontvangen. Ter financiering van het gebouw heeft de maatschappij indertijd een 8% hypothecaire lening afgesloten, waarvan per 1 januari 2011 nog resteert 3.250.000,-. De intrestbetaling geschiedt achteraf per 1 december en 1 juni. Per 1 juni 2011 moet 162.500,- worden afgelost. De premie voor de brandverzekering bedraagt 15.600,- per jaar en dient vooruit te worden voldaan. Het verzekeringsjaar loopt van 1 juni tot en met 31 mei. Per 1 juni 2011 wordt de premie verhoogd met 10%. Het jaarlijkse onderhoud is begroot op 124.800,-. Eind mei wordt 10.500,- (btw buiten beschouwing laten) wegens reparatiewerkzaamheden aan het dak betaald. Het tarief van de onroerendezaakbelasting (OZB) bedraagt in 2011 voor de eigenaar 7,80 per 3.000,- economische waarde. De economische waarde is getaxeerd op 6.000.000,-. De betaling geschiedt in twee gelijke termijnen; de vervaldagen zijn 30 april en 30 juni. Bejos past in haar boekhouding het principe van de permanence toe. Hierbij is het jaar verdeeld in 13 vierwekelijkse perioden. Per periode wordt een balans en resultatenrekening opgesteld. Alle ontvangsten en betalingen geschieden per bank. De volgende rekeningen zijn in gebruik. 060 Voorziening onderhoud 100 Bank 110 Vooruitbetaalde bedragen 120 Vooruitontvangen bedragen 130 Nog te betalen bedragen 410 Verzekeringskosten 420 Onroerendezaakbelasting 430 Onderhoudskosten 440 Intrestkosten 810 Huren Journaliseer voor de weken 21 t/m 24 van 2011 (zie kalender): 22. de huurbate; 23. de intrestlast; 24. de verzekeringslast; 25. de onderhoudslast; 26. de belastinglast; 27. de huurontvangst; 28. de intrestbetaling; JAARKALENDER 2011 januari februari maart wk 1 2 3 4 5 5 6 7 8 9 9 10 11 12 13 14 m 5 12 19 26 2 9 16 23 2 9 16 23 30 d 6 13 20 27 3 10 17 24 3 10 17 24 31 w 7 14 21 28 4 11 18 25 4 11 18 25 d 1 8 15 22 29 5 12 19 26 5 12 19 26 v 2 9 16 23 30 6 13 20 27 6 13 20 27 z 3 10 17 24 31 7 14 21 28 7 14 21 28 z 4 11 18 25 1 8 15 22 1 8 15 22 29 april mei juni wk 14 15 16 17 18 18 19 20 21 22 22 23 24 25 26 27 m 6 13 20 27 4 11 18 25 1 8 15 22 29 d 7 14 21 28 5 12 19 26 2 9 16 23 30 w 1 8 15 22 29 6 13 20 27 3 10 17 24 d 2 9 16 23 30 7 14 21 28 4 11 18 25 v 3 10 17 24 1 8 15 22 29 5 12 19 26 z 4 11 18 25 2 9 16 23 30 6 13 20 27 z 5 12 19 26 3 10 17 24 31 7 14 21 28 juli augustus september wk 27 28 29 30 31 31 32 33 34 35 36 36 37 38 39 40 m 6 13 20 27 3 10 17 24 31 7 14 21 28 d 7 14 21 28 4 11 18 25 1 8 15 22 29 w 1 8 15 22 29 5 12 19 26 2 9 16 23 30 d 2 9 16 23 30 6 13 20 27 3 10 17 24 v 3 10 17 24 31 7 14 21 28 4 11 18 25 z 4 11 18 25 1 8 15 22 29 5 12 19 26 z 5 12 19 26 2 9 16 23 30 6 13 20 27 oktober november december wk 40 41 42 43 44 44 45 46 47 48 49 49 50 51 52 53 m 5 12 19 26 2 9 16 23 30 7 14 21 28 d 6 13 20 27 3 10 17 24 1 8 15 22 29 w 7 14 21 28 4 11 18 25 2 9 16 23 30 d 1 8 15 22 29 5 12 19 26 3 10 17 24 31 v 2 9 16 23 30 6 13 20 27 4 11 18 25 z 3 10 17 24 31 7 14 21 28 5 12 19 26 z 4 11 18 25 1 8 15 22 29 6 13 20 27 29. de premiebetaling; 30. de betaling aan onderhoud. EINDE EXAMEN Examen MBA, Bedrijfsadministratie journaalposten 4/4
Bijlage bij Opgave I Grootboekrekeningschema Rubriek 1 110 Bank 120 Debiteuren 130 Crediteuren 140 Te verrekenen btw 145 Te betalen btw 150 Te betalen lonen en salarissen 160 Nog te ontvangen facturen 170 Ingehouden loonbelasting 180 Te betalen sociale lasten Rubriek 2 220 Tussenrekening lonen en salarissen 250 Seizoenscorrecties Rubriek 3 300 Magazijn halffabricaat 310 Prijsverschillen bij inkoop 320 Nog te ontvangen goederen Rubriek 4 410 Indirecte lonen 420 Salarissen 430 Sociale lasten 450 Vrachtkosten 499 Overboekingsrekening Rubriek 6 600 Directe kosten halffabricaten 601 Directe loonkosten 610 Standaardverbruik halffabricaten 611 Standaard directe lonen 612 Standaard indirecte fabricagekosten 620 Betaalde directe lonen 621 Verrekende directe lonen 699 Overboekingsrekening Rubriek 7 700 Voorraad gereed product 720 Af te leveren goederen Rubriek 8 800 Kostprijs verkopen 830 Rabatten 835 Toeslag verkoopkosten 850 Opbrengst verkopen Rubriek 9 930 Efficiencyresultaten lonen 931 Prijsresultaten lonen Rubriek 5 520 Kosten inkoopafdeling 523 Dekking inkoopafdeling 530 Kosten fabricageafdeling 533 Dekking fabricageafdeling 540 Kosten verkoopafdeling 541 Budget verkoopafdeling 542 Te dekken budget verkoopafdeling 543 Dekking verkoopafdeling BIJLAGE MBA, Bedrijfsadministratie journaalposten bij Opgave I Grootboekrekeningschema
Uitwerking proefexamen MBA Bedrijfsadministratie journaalposten Opgave I 1. Seizoenscorrectie tweede kwartaal: 20.000 bij een index van 110 10% van de constante fabricagekosten is 20.000 de constante fabricagekosten voor het tweede kwartaal zijn dus 200.000. Op jaarbasis dus 800.000 2. Constante kosten: 800.000 Variabele kosten: 600.000 Normale productie: 80.000 Voor 10 eindproducten 1 machine-uur, dus 8.000 machine-uren C/N = 100,00 = 800.000/8.000 uur V/W = 75,00 = 600.000/8.000 uur Machine-uurtarief = 175,00 3. Halffabricaat: 120,00 Direct loon: 12,50 (=1/4 * 50) Fabricagekst: 17,50 Kostprijs 150,00 4. Dekking verkoopafdeling per product 10 = 5%* 200 Normale afzet is 80.000 stuks Dekking verkoopafdeling is: 800.000 waarvan variabel: 320.000 -/- constant: 480.000 per jaar = 120.000 per kwartaal Index seizoenscorr. verkoopafdeling derde kwartaal: 140 Seizoenscorrectie derde kwartaal dus 40% * 120.000 48.000 VVP 120,00 opslag 10% 12,00 -/- Gem. ink pr. 108,00 5. 300 Magazijn halffabricaat 2.340.000 = 19.500 * 120,- aan 160 Nog te ontvangen facturen 2.340.000 = (VVP) 310 Prijsverschillen bij inkoop 234.000 = 19.500 * 12,- aan 523 Dekking inkoopafdeling 234.000 = dekking 6. 320 Nog te ontvangen goederen 1.900.000 = (factuurprijs) 140 Te verrekenen BTW 361.000 aan 130 Crediteuren 2.261.000 310 Prijsverschillen bij inkoop 180.500 140 Te verrekenen BTW 34.295 aan 130 Crediteuren 214.795 450 Vrachtkosten 56.000 140 Te verrekenen BTW 10.640 aan 130 Crediteuren 66.640
Uitwerking proefexamen MBA Bedrijfsadministratie journaalposten 7. 160 Nog te ontvangen facturen 2.148.000 = 17.900 * 120 (=VVP) aan 310 Prijsverschillen bij inkoop 358.000 (Verschil) aan 320 Nog te ontvangen goederen 1.790.000 (=factuurprijzen) 8. 620 Betaalde directe lonen 370.840 410 Indirecte lonen 150.000 420 Salarissen 50.000 430 Sociale lasten 145.600 aan 220 Tussenrekening lonen/sal. 570.840 aan 180 Te betalen sociale lasten 145.600 9. 700 Voorraad gereed product 4.203.750 = 29.500 * 142,50 aan 610 Standaard verbruik halffab. 3.540.000 = 29.500 * 120,- aan 611 Standaard directe lonen 368.750 = 29.500 * 12,50 aan 612 Standaard ind. fabr. kst 516.250 = 29.500 * 17,50 10. 601 Directe lonen 365.000 = 7.300 * 50,- aan 621 Verrekende directe lonen 365.000 602 Toeslag indirecte fabr. kst 519.750 = 2.970 * 175,- aan 533 Dekking fabricageafdeling 519.750 11. 220 Tussenrekening lonen/sal. 570.840 aan 150 Te betalen lonen/sal. 449.340 aan 170 Ingehouden loonbelasting 54.000 aan 180 Te betalen soc. lasten 67.500 12. 520 Kosten inkoopafdeling 235.000 530 Kosten fabricageafdeling 425.000 540 Kosten verkoopafdeling 230.000 aan 499 Overboekingsrekening 890.000 13. 110 Bank 6.136.000 aan 120 Debiteuren 6.136.000 130 Crediteuren 2.080.000 145 Te betalen BTW 774.000 aan 140 Te verreken BTW 350.000 150 Te betalen lonen/sal. 445.000 170 Ingehouden loonbelasting 45.000 aan 110 Bank 2.994.000 14. 120 Debiteuren 6.349.840 830 Rabatten 464.000 aan 145 Te betalen BTW 1.013.840 aan 850 Opbrengst verkopen 5.800.000 = 29.000 * 200,- 835 Toeslag verkoopkosten 290.000 = 5% * 5.800.000 aan 543 Dekking verkoopafdeling 290.000 800 Kostprijs verkopen 4.350.000 = 29.000 * 150,00 aan 720 Af te leveren goederen 4.350.000
Uitwerking proefexamen MBA Bedrijfsadministratie journaalposten 15. 720 Af te leveren goederen 4.410.000 = 29.400 * 150,00 aan 700 Voorraad gereed product 4.410.000 16 a. 542 Te dekken budget verk. afd. 236.000 = 480.000/4 kw + 29.000 st. * 4 aan 541 Budget verkoopafdeling 236.000 16 b. 542 Te dekken budget verk. afd. 48.000 (Zie vraag 4) aan 250 Seizoencorrecties 48.000 17. Saldo rek. 542 284.000 = Te dekken budget verkoopafdeling (zie 16a) Saldo rek. 543 290.000 = Dekking verkoopafdeling (zie 14) 6.000 = Voordelig bezettingsresultaat 18. Normale afzet: 28.000 =140% * 80.000 st. / 4 kw. Werkelijke afzet: 29.000 -/- Voordelig bezettingsres. 1.000 * 6 = 6.000 19. Saldo rek. 620 370.840 Werkelijk betaald (Wp * Wh) Saldo rek. 621 365.000 Toegestaan (Sp * Wh) Nadelig prijsresultaat: 5.840 = (Wp -/- Sp) * Wh 20. Efficiencyresultaat = (Wh -/- Sh) * Sp Werkelijk aantal uren: 7.300 uren Toegestaan aantal uren: 7.375 uren = 29.500 stuks * 1/4 manuur Nadelig efficiencyresultaat: 75 uren * 50,- = 3.750 21. 699 Overboekingsrekening 3.750 aan 930 Efficiencyresultaten lonen 3.750 931 Prijsresultaten lonen 5.840 aan 699 Overboekingsrekening 5.840 Opgave II 22. 120 Vooruitontvangen bedragen 24.000 = 26.000 * 12 mnd. / 13 per. aan 810 Huren 24.000 23. 440 Interestkosten 19.500 = 8% * (2/52 * 3.250.000 + 2/52 * 3.087.500) aan 130 Nog te betalen bedragen 19.500 24. 410 Verzekeringskosten 1.260 = 15.600 * 2/52 + 17.160 * 2/52 aan 110 Vooruitbetaalde bedragen 1.260 25. 430 Onderhoudskosten 9.600 = 124.800 / 13 per. aan 060 Voorziening onderhoud 9.600 26. 420 Onroerengoedbelasting 1.200 = 6.000.000 / 3.000 * 7,80 * 4/52 110 Vooruitbetaalde bedragen 1.200
Uitwerking proefexamen MBA Bedrijfsadministratie journaalposten 27. 100 Bank 26.000 aan 120 Vooruitontvangen bedragen 26.000 28. 130 Nog te betalen bedragen 130.000 = 8% * 3.250.000 / 2 (halfjaar) aan 100 Bank 130.000 29. 110 Vooruitbetaalde bedragen 17.160 = 15.600,- * 110% aan 100 Bank 17.160 30. 060 Voorziening onderhoud 10.500 aan 100 Bank 10.500