2017-2019 Jongeren Op Gezond Gewicht Roermond
JOGG Landelijk JOGG staat voor Jongeren op Gezond Gewicht. Het is een intersectorale aanpak die bewezen effectief is om de stijging van overgewicht bij jongeren om te zetten in een daling. De kracht zit in de gezamenlijke aanpak en een eenduidige aansprekende boodschap. JOGG zorgt als paraplu voor samenhang tussen alle verschillende interventies en activiteiten in een gemeente en met name de pijlers publiek-private samenwerking en sociale marketing maken JOGG sterk. Het is een aanpak waarbij alle partijen in een stad, dorp of wijk betrokken zijn, van bedrijfsleven tot onderwijs en van gezondheidszorg tot wijkbestuurder. De JOGG-aanpak in gemeenten richt zich op jongeren van 0 tot 19 jaar en hun omgeving (ouders, school, fysieke omgeving etc.). Het aantal kinderen met overgewicht neemt wereldwijd sterk toe. Ook in Nederland. Ongeveer 1 op de 7 jongens en 1 op de 6 meisjes heeft overgewicht. In sommige wijken is dat zelfs 1 op de 3 kinderen. Ernstig overgewicht en obesitas bij kinderen is een duidelijke risicofactor voor overgewicht en chronische ziekten bij volwassenen. Voorbeelden van gezondheidsproblemen zijn: hart en vaatziekten, diabetes type 2, orthopedische problemen, astma, vormen van kanker en psychische problemen als angst, depressie en negatief zelfbeeld. Inmiddels zijn ruim 100 gemeenten in Nederland JOGG-gemeente! JOGG ambitie De ambitie van JOGG Nederland is het streven naar een samenleving waarin alle kinderen en jongeren wonen, leren, recreëren en werken in een gezonde omgeving met aandacht voor een gezonde leefstijl in het algemeen en voor een gezond gewicht in het bijzonder. JOGG Pijlers Om dit doel te bereiken gaat JOGG uit van vijf pijlers. Aan de hand van deze pijlers wordt geprobeerd om tot een effectieve lokale aanpak te komen. 1. Politiek-bestuurlijk draagvlak. Gezond gewicht, als onderdeel van een gezonde leefstijl, heeft een belangrijke plaats in het collegeprogramma. Burgemeester en wethouders zijn enthousiast, bekend met en betrokken bij de JOGG-beweging. 2. Publiek-private samenwerking. Lokale bedrijven zijn nauw betrokken bij de JOGG-aanpak. Ze denken mee in het projectteam, leveren communicatiekracht en dragen financieel bij aan activiteiten. 3. Sociale marketing. Gezondheid verkopen als een mooie spijkerbroek daar draait het om bij sociale marketing. Een JOGG-gemeente past de principes van sociale marketing toe op de lokale situatie. 4. Wetenschappelijke begeleiding en evaluatie. Een JOGG-gemeente gebruikt de meest effectieve interventies en meet het effect hiervan. Daarnaast wordt het proces gemeten en waar nodig bijgestuurd. Uiteraard wordt ook de BMI van de kinderen gemeten. 5. Verbinding preventie en zorg. Deze pijler is uniek voor de Nederlandse JOGG- aanpak. In een JOGGgemeente signaleren (zorg)professionals overgewicht in een vroeg stadium. De zorg is goed op elkaar afgestemd en jongeren die zorg nodig hebben, komen direct op de juiste plek terecht. 1
Jongeren Op Gezond Gewicht Roermond De achtergrond Roermond is op 22 augustus 2013 de 1e JOGG gemeente in Limburg geworden. Deze aanpak kenmerkt zich door een bottom-up werkwijze en is geënt op het creëren van een groot draagvlak. Dit uit zich onder andere doordat de provincie Limburg JOGG ondersteunt en in de brede samenstelling van de werkgroepen die onder JOGG werkzaam zijn. Samen met de partners in de stuurgroep (de GGD Limburg-Noord, de basisscholen Vincent van Gogh, t Mozaïek, De Zonnewijzer en de Kasteeltuin, Intersport Megastore, WML, Obesitas Centrum/Laurentius Ziekenhuis en VVV-Venlo/Via VVV) en diverse andere partners die deelnemen in de werkgroepen (CJG-ML, Citaverde college, stichting Kinderopvang Roermond, Meditta, Stichting Sportraad Roermond, Wel.kom en diverse sportverenigingen) worden activiteiten en programma s uitgevoerd voor kinderen, met name gericht op de 4 genoemde (JOGG-)scholen. De buurtsportcoaches hebben hierin een belangrijke rol. De centrale thema s zijn: water drinken, bewegen en gezonde voeding. JOGG is ingezet vanuit Gezondheidsbeleid maar raakt hiermee meerdere beleidsterreinen, zoals ook Jeugd en Sport en Bewegen. In de afgelopen 3 jaar, traject 1, zijn o.a. de onderstaande activiteiten/programma s uitgevoerd: Jaarlijkse sportdag aan eind van het schooljaar; Water drinken is gewoon en een bidon voor elk kind; Deelname aan de Roermond Cityrun; Inbedding in het schoolbeleid: vignet Gezonde school, gezonde schooltraktatie, schoolgruiten, EU schoolfruit; Smaaklessen gericht op gezonde voeding; Ouderbetrokkenheid: ouders hebben meegedaan bij ouder-kind activiteiten en zijn betrokken bij georganiseerde activiteiten waarin een gezonde leefstijl centraal staat, (informatieve) gesprekken met ouderraden; Gezonde sportkantine; Aansluiting met de kinderopvang; Communicatie over JOGG in de digitale nieuwsbrief van het CJG-ML; Etc. In deze periode is de bewustwording, in ieder geval bij deze scholen, toegenomen. Ook de ouders/ verzorgers zijn hierin betrokken. Doelstelling voor de eerste 3 jaar was overgewicht stabiliseren en gezond gewicht behouden. De termijn is nog kort voor het meten van daadwerkelijke verbeteringen. Hiervoor is meer tijd en inzet nodig. Gezond eten en bewegen vergt een structurele gedragsverandering bij kinderen én hun ouders/verzorgers. De doelgroep In samenspraak met alle samenwerkingspartners is er gekozen om JOGG in het 1 e traject (2013-2016) uit te rollen over de doelgroep: 0-12 jaar, woonachtig in de drie kans-wijken van Roermond ( t Veld, Donderberg en Kemp) en de ouders van deze doelgroep. Hier was het percentage ongezond gewicht ten opzichte van de rest van Roermond het hoogst. Er is gekozen voor 0-12 jaar om zo vroeg mogelijk kinderen en ouders bewust te maken van het belang van een gezonde leefstijl. Daarnaast is in deze wijken het percentage allochtonen inwoners ook hoger dan in andere wijken in Roermond. In het 2 e traject van JOGG Roermond (2017-2019) worden de uitbreidingsmogelijkheden onderzocht. 2
Doelstellingen Om obesitas, overgewicht en ondergewicht terug te dringen in Roermond zijn er een aantal doelstellingen door de samenwerkingspartners van JOGG Roermond opgesteld. Door middel van een gecoördineerde aanpak proberen zij gezamenlijk de doelstellingen te realiseren. Roermond heeft gekozen voor de hoofddoelstelling: het stabiliseren van het over- en ondergewicht. Hieraan zijn 4 subdoelstellingen gekoppeld; Kinderen drinken gemiddeld meer glazen water per dag; Het aantal suikerhoudende dranken dat wordt genuttigd door de kinderen per dag neemt af; Meer kinderen voldoen aan de beweegnorm; Meer kinderen voldoen aan de fruitnorm. Gekozen is om de doelen gekoppeld aan een thema te behalen, namelijk het thema Drink water. Water drinken wordt weer heel gewoon. Met de aanpak Drink Water maakt JOGG water drinken gemakkelijk en aantrekkelijk. Bestaande kranen, waterkoelers, watertappunten en waterflesjes worden zichtbaar en toegankelijk gemaakt. Water is in Nederland overal aanwezig. Op momenten dat jongeren dorst hebben, drinken ze voortaan vaker water en minder vaak zoete dranken. Water drinken levert een positieve bijdrage aan de preventie van overgewicht. JOGG roept iedereen op (bestaande) activiteiten te koppelen aan het thema water. Stimuleer het drinken van water in ieder geval op school, op het werk, in de wijk, tijdens het sporten of in de kantine. Uitgangspunten Inbedding en borging Inbedding en borging op diverse beleidsterreinen is een vereiste om met JOGG Roermond resultaat te boeken. Denk hierbij aan inbedding binnen gemeentelijk beleid, maar ook binnen het beleid van de scholen, kinderopvang en de overige JOGG-partners. Gelijkwaardigheid & gelijke inbreng Een gelijke inbreng van partners in een vereiste. Deze inbreng kan vergeleken worden op basis van diverse indicatoren, zoals mensen (medewerkers, vakkennis), middelen (materialen), massa (bereik, netwerk), media (kanalen) en munten (financiële inbreng).. Focus & doelgroep In het 1 e traject van JOGG Roermond heeft de focus gelegen op de drie wijken/vier scholen waar het percentage overgewicht volgens de 0-meting het hoogst was. Hierbij werd er met name gericht op kinderen van 4-12 jaar (leerlingen basisscholen). Uit ervaring van afgelopen jaren wordt de doelgroep nu uitgebreid naar -9 maanden. Op deze manier wordt er zo vroeg mogelijk begonnen (preventief) met aandacht voor een gezonde leefstijl. Hierbij is van groot belang dat ook de ouders/verzorgers worden meegenomen in het proces. Ook wordt in het 2 e JOGG-traject in Roermond geografisch uitgebreid naar meerdere scholen en de kinderopvang in Roermond. Via deze olievlek wordt de JOGG-aanpak verspreid over heel Roermond. Uitbreiding Om nog beter aan te sluiten bij de JOGG-aanpak stelt de stuurgroep voor om in de leefomgeving van het kind de JOGG-boodschap nog meer uit te dragen. Het betrekken van sportverenigingen, maatschappelijke wijkinstanties en werkgevers/bedrijven zijn hier voorbeelden van. Daarnaast is uitbreiding naar regionale samenwerking ook een aanbeveling. Het inzetten op regionale samenwerking en kennisdeling met gemeenten als Roerdalen en Maasgouw, hetgeen reeds is opgestart, heeft volgens de leden van de stuurgroep een toegevoegde waarde. 3
samenwerkingspartners Om het project succesvol te laten verlopen is er een samenwerkingsverband tussen verschillende partijen opgesteld die zich samen sterk maken voor de gestelde doelen en de beoogde resultaten waarbij we dezelfde boodschap uitdragen. Een erg belangrijke schakel zijn de scholen en kinderopvanglocaties. Zij zorgen ervoor dat alle projecten gedraaid kunnen worden en dat het project opgenomen gaat worden in het beleid van de school. Daarnaast zijn zij een hele belangrijke schakel richting de ouders op het gebied van advisering en ondersteuning. Stuurgroeppartners GGD Noord-Limburg, Gemeente Roermond, Laurentius Ziekenhuis Obesitascentrum, Via VVV, Intersport XL Roermond, Watermaatschappij Limburg (WML), basisschool De Kasteeltuin, basisschool Vincent van Gogh, basisschool t Mozaïek en basisschool de Zonnewijzer. Overige partners Daarnaast zijn er nog veel meer partijen betrokken bij de JOGG-aanpak in Roermond, zoals het welzijnswerk, de buurtsportcoaches, het Centrum voor Jeugd en Gezin Midden-Limburg, de 1 e lijns zorg, de stichting Sportraad Roermond, sportverenigingen en een aantal commerciële (zelfstandige) bedrijven. JOGG-partner worden? Jongeren Op Gezond Gewicht Roermond zet sterk in op draagvlak. Volgens onze visie is het belangrijk dat zo veel mogelijk mensen en partijen zich vanuit welke rol dan ook sterk willen maken voor een gezonde levensstijl. Vanuit dit oogpunt is dan ook iedereen die dezelfde visie als JOGG Roermond heeft welkom om zich aan te sluiten bij deze beweging. We verwachten dan ook dat wanneer u partner wilt worden, u oprecht uw steentje wilt bijdragen aan het bevorderen van een gezonde levensstijl binnen de samenleving. Uw steentje bijdragen kan op verschillende manieren waarbij we samen gekeken wordt naar de mogelijkheden die een organisatie of bedrijf heeft. Wel verwachten wij als u partner in JOGG wordt dat u achter onze visie staat en hier zich sterk voor wilt maken zodat gezamenlijk het beste resultaat behaald kan worden. Interesse? Voor meer informatie of kenbaar maken van uw interesse kunt u contact opnemen met Ashley Wevers (JOGG-regisseur). Dit kan via jogg@roermond.nl. 4