Wijzigingen per oktober 2016: zie wijzigingen vakinformatie 2017 op de duo site. AARDRIJKSKUNDE VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2017 V16.10.2
De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens voortgezet onderwijs en draagt zorg voor de kwaliteit en het niveau van de examens. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is belast met de praktische uitvoering en organisatie van de staatsexamens. Met vragen over deze vakinformatie kunt u contact opnemen met de afdeling Examendiensten van DUO: (050) 599 89 33 of staatsexamens@duo.nl. pagina 2 van 12
Inhoud 1 Kernpunten 5 2 Centraal examen 5 3 College-examen 5 4 Examenstof (schematisch weergegeven) 6 Bijlage 1 Examenstof 7 Bijlage 2 Hulpmiddelen 10 Bijlage 3 Tips 11 pagina 3 van 12
pagina 4 van 12
1 Kernpunten Het examen bestaat uit een centraal examen en een college-examen. Het eindcijfer wordt als volgt berekend: (het cijfer voor het centraal examen + het cijfer voor het college-examen) : 2, afgerond op een geheel getal. Bij het centraal examen aardrijkskunde VMBO KB is het gebruik van een atlas niet toegestaan. 2 Centraal examen Wat, waar en wanneer Het centraal examen bestaat uit één zitting van 90 minuten en wordt digitaal afgenomen in de maand april. De examenstof staat schematisch weergegeven in hoofdstuk 4 en bijlage 1. Bij de aanmelding geeft de kandidaat een voorkeurplaats voor de schriftelijke examens op. Het examenrooster schriftelijk staat op de site: DUO/particulieren/staatsexamenkandidaat. De examenoproep voor de schriftelijke examens verstuurt DUO uiterlijk twee weken voor aanvang van het examen. Daarin staan datum, tijd en locatie vermeld. Hulpmiddelen Het gebruik van het basispakket hulpmiddelen is toegestaan (zie bijlage 2). Bij het centraal examen is het gebruik van een atlas niet toegestaan. Oefenexamens Examenbundels of oude examens zijn geschikt als oefenmateriaal voor het centraal examen. Deze staan op: www.examenblad.nl. Kies oefenexamens vanaf 2015. Selecteer: vmbo KB aardrijkskunde. Tips voor het maken van dit examen staan in bijlage 3. 3 College-examen Wat, waar en wanneer Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten en vindt plaats in de zomerperiode juni/juli/augustus. Het college-examen heeft betrekking op alle exameneenheden AK/K/1 t/m AK/K/9 waarbij de nadruk zal liggen op de eenheden AK/K/5, AK/K/7 en AK/K/9 (zie hoofdstuk 4 Examenstof schema rechter kolom en zie bijlage 1). Van de kandidaat wordt verwacht dat hij voldoende vaardigheden beheerst in het omgaan met een atlas. Deze vaardigheid kan worden getoetst. Een atlas is in de examenlocatie aanwezig. Hulpmiddelen pagina 5 van 12
Zie bijlage 2. Tips voor het maken van dit examen staan in bijlage 3. Beoordeling Bij het mondeling examen worden ten minste drie onderwerpen, ter keuze van de examinator, uit de examenstof geëxamineerd waarvoor aparte deelcijfers worden gegeven. Het cijfer voor het college-examen is het gemiddelde van de aparte deelcijfers, afgerond op 1 decimaal. 4 Examenstof (schematisch weergegeven) aardrijkskunde AK/K/1 Oriëntatie op leren en werken AK/K/2 Basisvaardigheden centraal examen KB collegeexamen AK/K/3 Leervaardigheden in het vak aardrijkskunde AK/K/4 Weer en klimaat AK/K/5 Bronnen van energie AK/K/6 Water AK/K/7 Arm en rijk AK/K/8 Bevolking en ruimte AK/K/9 Grenzen en identiteit In bijlage 1 van deze vakinformatie staat een beschrijving van de examenstof. Bij het bestuderen van de examenstof is het raadzaam om gebruik te maken van een lesmethode of examenkatern. pagina 6 van 12
Bijlage 1 Beschrijving examenstof De beschrijving van de programmaonderdelen is te vinden op: www.examenblad.nl, kies jaarring 2017, vmbo KB, aardrijkskunde, Examenprogramma aardrijkskunde, vmbo en syllabus 2017 aardrijkskunde, vmbo. De eindtermen 3, 5, 6, 11, 12, 17 en 18 worden zowel in het centraal examen als in het college-examen getoetst De overige eindtermen worden alleen in het college-examen getoetst. Eindterm KB programma centraal examen AK/K/1 Oriëntatie op leren en werken 1 De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en het belang vaan aardrijkskunde in de maatschappij. AK/K/2 Basisvaardigheden 2 De kandidaat kan basisvaardigheden toepassen die betrekking hebben op communiceren, samenwerken en informatie verwerven en verwerken AK/K/3 Leervaardigheden in het vak aardrijkskunde 3 De kandidaat kan een aantal vakvaardigheden toepassen die bijdragen tot de ontwikkeling van het eigen leervermogen. Bij het bestuderen van gebieden, aardrijkskundige verschijnselen en vraagstukken kan de kandidaat in dat verband: - verschillende typen aardrijkskundige vragen herkennen en formuleren; - aardrijkskundige werkwijzen toepassen; - gebruik maken van verschillende soorten kaarten en kaartvaardigheden, luchtfoto s en satellietbeelden; - informatie ordenen, analyseren en daarover conclusies trekken; - eenvoudig aardrijkskundig onderzoek van beperkte omvang in de eigen omgeving uitvoeren over thematieken die aansluiten bij de inhouden van de exameneenheden K/4 tot en met K/9; - een standpunt innemen en beargumenteren. college examen AK/K/4 Weer en klimaat 4 De kandidaat kan het weer en klimaat in de eigen pagina 7 van 12
regio beschrijven en verklaren. 5 De kandidaat kan weer en klimaat, klimaatverandering en klimaatbeleid van Nederland en een contrasterende regio elders in Europa beschrijven en verklaren en de situatie in beide gebieden vergelijken. 6 De kandidaat kan weer en klimaat, klimaatverandering en klimaatbeleid in een buiten-europese macroregio beschrijven en verklaren. AK/K/5 Bronnen van energie 7 De kandidaat kan het gebruik van energie in de eigen regio beschrijven en verklaren en maatregelen voor een duurzamer gebruik van energie en de effecten ervan beschrijven 8 De kandidaat kan het gebruik van energie en de gevolgen ervan voor Nederland en een contrasterende regio elders in Europa beschrijven en verklaren en maatregelen voor een duurzamer energiegebruik en de effecten ervan beschrijven en de situatie in beide gevallen vergelijken. 9 De kandidaat kan het gebruik van energie en de gevolgen ervan in een buiten-europese macroregio beschrijven en verklaren en maatregelen voor een duurzamer gebruik van energie en de effecten ervan beschrijven. AK/K/6 Water 10 De kandidaat kan het gebruik van water in de eigen regio beschrijven en verklaren en maatregelen voor duurzamer gebruik van water beschrijven 11 De kandidaat kan de herkomst, het voorkomen, de kwaliteit en het gebruik van water in Nederland beschrijven en verklaren en maatregelen voor een duurzamer gebruik van water en de effecten ervan beschrijven 12 De kandidaat kan de herkomst, het voorkomen, de kwaliteit en het gebruik van water in een buiten-europese macroregio en een contrasterende macroregio elders in de wereld beschrijven en verklaren en maatregelen voor een duurzamer gebruik van water en de effecten ervan beschrijven en de situatie in beide gebieden vergelijken. AK/K/7 Arm en rijk 13 De kandidaat kan verschillen tussen meer en minder welvarende wijken en voorstellen voor verbetering van de woon- en leefomstandigheden in de eigen regio beschrijven 14 De kandidaat kan regionale verschillen in welvaart in Nederland beschrijven en verklaren pagina 8 van 12
15 De kandidaat kan regionale verschillen in welvaart in een buiten-europese macroregio en een contrasterende macroregio elders in de wereld beschrijven en verklaren en de situatie in beide gebieden vergelijken AK/K/8 Bevolking en ruimte 16 De kandidaat kan de bevolkingsontwikkeling en het ruimtegebruik in de eigen regio beschrijven en verklaren. 17 De kandidaat kan de bevolkingsontwikkeling en het ruimtegebruik in Nederland en een contrasterende regio elders in Europa beschrijven en verklaren en de situatie in beide gebieden vergelijken. 18 De kandidaat kan de bevolkingsontwikkeling en het ruimtegebruik in een buiten-europese macroregio beschrijven en verklaren. AK/K/9 Grenzen en identiteit 19 De kandidaat kan verschillende soorten grenzen in de eigen regio beschrijven en verklaren en verbanden leggen met identiteit 20 De kandidaat kan verschillen in regionale identiteit en de manier waarmee men daarmee omgaat in Nederland en een contrasterende regio elders in Europa, beschrijven en verklaren en de situatie in beide gebieden vergelijken 21 De kandidaat kan territoriale conflicten in een buiten-europese macroregio beschrijven en verklaren en verbanden leggen met grondstoffen en culturele verschillen pagina 9 van 12
Bijlage 2 Hulpmiddelen Toegestaan De hulpmiddelen van het basispakket zijn toegestaan bij alle examens. Zij zijn niet alle nodig: Basispakket Het standaard basispakket bevat: - schrijfmateriaal - tekenpotlood - blauw en rood kleurpotlood - liniaal met millimeterverdeling - passer - geodriehoek - naast of in plaats van de geodriehoek: een windroos - roosterpapier in cm2 - vlakgum - rekenmachine Ook is het toegestaan om hulpmiddelen mee te brengen die geen relatie hebben met de exameneisen maar wel functioneel kunnen zijn, zoals: markeerstift, puntenslijper, leesliniaal (loep). Bij het centraal examen aardrijkskunde VMBO is het gebruik van een atlas niet toegestaan, bij het College-examen wel. Woordenboek Een eendelig verklarend woordenboek Nederlands is toegestaan bij alle schriftelijke examens. In plaats van het eendelig woordenboek Nederlands mag ook gebruik gemaakt worden van een woordenboek Nederlands naar een vreemde taal (bijvoorbeeld naar de thuistaal van de kandidaat). Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Uitgebreide informatie over de hulpmiddelen voor de centrale examens en hulpmiddelen voor kandidaten met een beperking staat in de Regeling toegestane hulpmiddelen. Kies: examenblad.nl/ vmbo/ onderwerpen/ hulpmiddelen/ 2017 Bijlage 3 Tips 1. Algemene tips pagina 10 van 12
Lees de vakinformatie aardrijkskunde goed door. Hierin kunt u vinden welke stof tot het centraal examen behoort en welke tot het college-examen. Op basis hiervan weet u wat u moet voorbereiden. Maak bij het bestuderen van de examenstof zo mogelijk gebruik van een lesmethode of examenkatern. Zorg dat u de toegestane hulpmiddelen meebrengt. 1.1 Centraal examen (CE) Maak bij het voorbereiden van het schriftelijke examen CE gebruik van een examenbundel of oude examens om ervaring op te doen en laat het gemaakte werk door een ander nakijken. Oude centrale examens zijn te vinden op onder andere www.examenblad.nl (stel linksboven een bepaald jaar in en vind onder het gewenste niveau en gewenste vak de examendocumenten van dat jaar). oefen in het lezen van de opgaven; het gebeurt soms dat vragen onjuist worden beantwoord omdat de vraag niet goed gelezen is; geef bij de antwoorden een toelichting als daarom wordt gevraagd; bij de meeste vragen worden alleen punten toegekend als er een juiste toelichting is gegeven; controleer bij schriftelijke examens of u alle opgaven gemaakt hebt, voordat u uw werk inlevert. 1.2 Mondelinge college-examen Kijk, ter voorbereiding op de mondelinge college-examens, de informatiefilm mondeling staatsexamen op de website www.duo.nl, onder Hoe het staatsexamen VO werkt bij de staatsexamens vwo-havo-vmbo. pagina 11 van 12
pagina 12 van 12