BOOMVERZORGING Anatomie en Fysiologie Willy Verbeke, 2008 Met dank aan Rebecca Devlaeminck Anatomie : - Weefsels - Stengel - Wortel - Blad Fysiologie : - Fotosynthese - Ademhaling - Verdamping Plantkunde 1
3. Weefsels - Primair weefsel: ontstaat uit delingscellen, en differentiëren vervolgens tot specifieke weefsels voor steun, transport, - Secundair weefsel: ontstaat uit deling van gedifferentieerde cellen 3. Weefsels 3.1. Bedekkingsweefsels - Duidelijk onderscheid primair en secundair - Primair: - epidermis - Secundair: - kurkweefsel, schors 2
3. Weefsels 3.1. Bedekkingsweefsels 3.1.1. Primair bedekkingsweefsel: epidermis - Bedekkend, afschermend weefsel - Maar ook gasuitwisseling 3. Weefsels 3.1. Bedekkingsweefsels 3.1.1. Primair bedekkingsweefsel: epidermis Huidmondje Buurcel Sluitcel Buurcel Sluitcel 3
3. Weefsels 3.2. Grondweefsel: parenchym - Levende cellen - Geen bijzondere differentiatie - Grote intercellulaire ruimten - Dunne celwanden - vulfunctie 3. Weefsels 3.2. Grondweefsel: parenchym - Soms chlorofyl, soms zetmeelkorrels, soms langwerpig 4
3. Weefsels 3.3. Steunweefsel - Stevige cellen: - Verdikte celwanden - Twee types: - Collenchym (levend) - Sklerenchym (dood, vezels en sklereïden) 3. Weefsels 3.4. Klierweefsel Functie: - Opstapelen en uitscheiden van stoffen zoals: - Oliën - Hars - Nektar - Melksap - 5
3. Weefsels 3.5. Geleidings- of transportweefsel - Xyleem - Transport van water en mineralen vanuit wortels naar blad - Tracheeën (houtvaten) en tracheïden - Floëem - Transport van organische stoffen vanuit blad - (Zeefvaten en begeleidende cellen) 3. Weefsels 3.5. Geleidings- of transportweefsel - Xyleem: Tracheïde: Trachee: Doorboringen (stippels) Geen levende celinhoud Verdikkingslijsten Schuine eindwand Dwarswanden doorboord of opgelost 6
3. Weefsels 3.5. Geleidings- of transportweefsel: In vaatbundels (zie onderdeel hout ) 4. De stengel 4.1. Anatomie - Lengtegroei - Delingscellen: het meristeem (A) A B - Celstrekkingszone: (B) - Zone van differentiatie: (C) C 7
4.1. Anatomie - Zone van differentiatie (C): 4. De stengel - Rand centrale cilinder: deling van procambiumcellen - Procambium differentieert tot vaatbundels -Langs binnen: Xyleem -Langs buiten: Floeem -Dicotylen: daartussen cambium -(Monocotylen: geen cambium) 4. De stengel 4.1. Anatomie - Zones blijven ongeveer even lang: cellen worden bijgevormd in A, andere gaan van A naar B, van B naar C, enkel zone C wordt dus langer! A B C 8
4. De stengel 4.2. Morfologie - Knoop -Verdikt -Inplanting van bladeren, knoppen -Tussenknoop of internodium Knoop Internodium -1 blad per knoop - 2 bladeren per knoop - Meer dan 2 bladeren per knoop 4. De stengel 4.2. Morfologie 4.2.3. Vertakking van de stengel -Monopodiaal: -Hoogtegroei: krachtige eindknop -Zijtakken: uit okselknoppen 9
4. De stengel 4.2. Morfologie 4.2.3. Vertakking van de stengel -Sympodiaal: -Eindknop sterft af of wordt verdrongen -Zijknop eronder groeit sterk uit (verticaal) 4. De stengel 4.2. Morfologie 4.2.3. Vertakking van de stengel -Langloten: uit knoppen meer aan de top -Kortloten: lager op lengteas 10
5. De wortel 5.1. Anatomie -Delingscellen: het meristeem (A) -Celstrekkingszone (B) C -Zone van differentiatie (C) -Wortelmutsje of calyptra (WM) B A WM 5. De wortel 5.1. Anatomie Zone van differentiatie (C) -Zone van wortelhaartjes en verkurkte zone -Bestaat uit: -Rizodermis (r) -Schorscilinder (s, ook voedselreserve) -Centrale cilinder (cc) cc s r C B A WM 11
5.1. Anatomie Zone van differentiatie (C) -Rizodermis 5. De wortel -Buitenste cellenlaag -Geen huidmondjes -Vorming wortelhaartjes -Oudere worteldelen: afsterven van rizodermis en wortelhaartjes: overgang verkurkte zone 5.1. Anatomie Zone van differentiatie (C) -Schorscilinder -Endodermis: -Één cellaag 5. De wortel -Regulerende functie bij watertransport 12
5. De wortel 5.1. Anatomie Zone van differentiatie (C) -Schorscilinder -Endodermis: -Verkurkte lijsten -Watertransport enkel doorheen cel 5.1. Anatomie Zone van differentiatie (C) 5. De wortel -Centrale cilinder 13
5. De wortel 5.1. Anatomie Zone van differentiatie (C) -Centrale cilinder -Radiale vaatbundel: -Xyleem -Floëem P F X F endodermis pericykel vaatbundel endodermis pericykel -Parenchym X P vaatbundel 5. De wortel 5.2. Morfologie Verdeling in zones -Zone met wortelharen: -Opname -Maar: sterke verhoging opname door symbiose met mycorhizaschimmels 14
6.2. Delen van het blad 6. Het blad Bladvoet Okselknop Bladmoes Nerven Bladsteel Steunblaadje Bladschijf Top Bladrand 6. Het blad 6.3. Morfologie 6.3.1. Het enkelvoudig blad Nervatuur Vorm Bladtop Bladrand Zittende bladeren: geen bladsteel 15
6.3. Morfologie 6. Het blad 6.3.2. Samengestelde bladeren Samengesteld blad Bladsteeltje Blaadje Bladspil, hoofdnerf Bladsteel 6.4. Anatomie 6.4.1. Bedektzadigen tweezaadlobbigen: - Bovenepidermis - Mesofyl - Vaatbundels - Onderepidermis 6. Het blad 16
6.4. Anatomie 6.4.1. Bedektzadigen tweezaadlobbigen: - Mesofyl of bladmoes: 6. Het blad - Boven: Palissadeparenchym (1 of meer lagen, veel chlorofyl) - Onder: Sponsparenchym (holtes in contact met huidmondjes, minder chlorofyl) 6.4. Anatomie 6.4.1. Bedektzadigen tweezaadlobbigen: - Vaatbundels (nerven) 6. Het blad - Xyleem boven - Floëem onder X F 17
6.4. Anatomie 6.4.1. Bedektzadigen tweezaadlobbigen: - Onderepidermis - Huidmondjes 6. Het blad 6.5. Fotosynthese - Aanmaak van suikers uit anorganische stoffen - In bladgroenkorrels (chlorofyl) - Suikers uit: - Koolzuurgas CO 2 : gasuitwisseling via huidmondjes - Water H 2 O : opname via wortels - Zonne-energie 18
6.5. Fotosynthese 6 CO 2 + 6 H 2 O + Zonne-energie => C 6 H 12 O 6 + 6 O 2 - Afhankelijk van hoeveelheid koolzuurgas, licht, hoeveelheid bladgroen en temperatuur - Huidmondjes open: gasuitwisseling en verdamping - Huidmondjes dicht: geen verdamping 6.5. Fotosynthese 19
6.6. Ademhaling Fotosynthese: 6 CO 2 + 6 H 2 O + Zonne-energie => C 6 H 12 O 6 + 6 O 2 Ademhaling: C 6 H 12 O 6 + 6 O 2 => 6 CO 2 + 6 H 2 O + energie Afhankelijk van: - Temperatuur - Hoeveelheid zuurstof - Type plantenweefsel (wortels bvb. ook) 6.6. Ademhaling Overdag s Nachts 20
6.7. Verdamping (transpiratie) - Waterverbruik in plant: - Fotosynthese - Verdamping via geopende huidmondjes - Concentreren celsap - Onttrekken water van omringende cellen => zuigkracht 6.7. Verdamping - Zuigkracht => watertransport - Ook afkoeling - Bij te sterke verdamping: sluiten huidmondjes - Verdampingssnelheid hangt af van : - temperatuur - luchtvochtigheid - windsnelheid - Eerst tijdelijk verwelkt permanent verwelkt - Grote bomen : wel 40.000 liter verbruik per goeiseizoen 21
6.8. Levensloop van het blad - Bladgroei - Bladactiviteit 6. Het blad - Bladverlies - Bladafstoting Afsluitlaag en afsluitzone: Vorming inwendig wondweefsel, afsluiten vaatbundels Bedankt www.inverde.be 22