Pauze. Osmose. Fysiologie. Celdeling en groei. Plantencel. Differentiatie. En toen was er koffie!

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Pauze. Osmose. Fysiologie. Celdeling en groei. Plantencel. Differentiatie. En toen was er koffie!"

Marleen Mulder
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Osmose Pauze En toen was er koffie! Fysiologie Celdeling, Celgroei en differentiatie Turgor Iets over vaten Diktegroei bij Tweezaadlobbigen Transport van voedingsstoffen Groeistoffen en Fototropie Celdeling en groei Plantencel Jonge cel Oudere cel Differentiatie 81 Parenchym of vulweefsel Vezels Vaten: Zeefvaten; Houtvaten Kurkweefsel Modificatie: als voorbeeld de Aardappel (stengel-modificatie) 84 1

2 Diktegroei Parenchym Ligging van de vaatbundels: links 1-zaadlobbig; rechts 2-zaadlobbig. Door ligging in een kring is dikte-groei mogelijk Ontstaan van vaten Vezels Wortel als voorbeeld van groei in lengte en in dikte Vaten 1. Bastvezels 2. Bastparenchym 3. Zeefvat 4. Houtvezel 5. Stippelvat 6. Houtparenchym 7. netvat 8. Spiraalvat 9. Ringvat Doorsnede vaatbundel in houtige stengel (stam of tak) ter plaatse van het Cambium Diktegroei stengel Diktegroei bij wortel (voorbeeld) Ligging der zeef- en houtvaten bij jonge wortel Ligging van de vaat-delen bij ouder deel van de wortel. Overgang naar stengel

3 Turgor (als bron voor stevigheid) Verklaring Turgor a.h.v. Fietsband Stevigheid van kruidachtigen Fotosynthese Koolzuur + Water + zonne-energie Glucose + Zuurstof Dit proces vindt plaats in de bladgroenkorrels die zich in de cellen van het bladmoes bevinden. De werkzame katalysator daarbij is chlorofyl (links op plaatje). Verwant aan dat molecule is Heem (rechts) dat zich in de rode bloedcellen bevind. Stevigheid van houtige gewassen Stevigheid bij bomen en struiken Transport van stoffen in de plant Fotosynthese en het blad Kostbaarheid Chlorofyl en Herfst Chlorofyl is een ingewikkeld molecuul met het kostbare sporeelement Magnesium. Vervoer water met basisstoffen Vervoer van suikers en zetmeel Ademhaling van de plant In de herfst begint de plant (boom) het molecuul af te breken in vervoerbare delen. Hierdoor worden de andere kleurstoffen zichtbaar. Huidmondjes 92 Esdoorn-bladeren in de Herfst: Hier is goed te zien hoe het bladgroen wordt afgebroken om als bouwstenen te worden opgeslagen in de rest van de plant (boom) Daarna maakt de plant een barrière aan van kurkweefsel aan de voet van de bladschede, waardoor de sapstromen stoppen en het blad wordt afgeworpen 95 Blad: doorsnede Sapstromen in de plant Opwaartse stroom door houtvaten (Xyleem): water en opgeloste mineralen Worteldruk Capillaire werking in vaten Zuiging door verdamping in bladeren Neerwaartse stroom door bastvaten (Floeem): water met suikers en zetmeel Zwaartekracht Snijbloemen en luchtbellen

4 Worteldruk en verdamping Groeistoffen en Fototropie gips Groeistoffen in top (Auxine, een hormoon dat de plant zelf aanmaakt in de eindknop) bevorderen de celstrekking UV deel van het licht breekt groeistof af. De kleurstof Caroteen speelt hier een rol bij. 97 Kiemplantje Radijs in kurk op water drijvend 100 Ademhaling van de plant Glucose + Zuurstof Koolzuur + Water + energie (verbranding) Alle levende cellen gebruiken die energie voor: Groei en onderhoud Maken en omzetten van stoffen Hele etmaal, dus dag en nacht Synthese verbranding > 0 Chemische processen in de plant Fotosynthese: 6 CO H 2 O + 674kcal C 6 H 12 O O 2 Aanmaak zetmeel: C 6 H 12 O 6 H 2 O C 6 H 10 O 5 (C 6 H 10 O 5 ) n Verbranding: C 6 H 12 O O 2 6 CO H 2 O + 674kcal Energie is per Mol, dus 180g Glucose Huidmondje Opening Huidmondje door zwelling van Vacuole (wateropname) Bij te grote verdamping overdag, of bij rust -fase (in de nacht) sluit het Huidmondje zich 99 Plant en zijn omgeving Plant Plant: Steun Parasitisme Symbiose Plant Dier: Voedsel Symbiose Bestuiving en verspreiding van zaden Plant Mens: Voedsel en Medicijnen Verzorging en kweek 102 4

5 Steun 1.Klimplant: Wijnstok 2.Slingerplant: Boon 3.Epifiet: Orchidee Symbiose (deels) 103 Vliegenzwam met Berk, Eik of Tamme Kastanje: Boom scheidt suikers af en Zwam levert mineralen aan de boom 106 Steun Hechtwortels van de Klimop (Hedera helix) Plant -Dier Noem voorbeelden Dieren die planten als voedsel gebruiken Noem voorbeelden van Planten die dieren als voedsel gebruiken Noem voorbeelden van bevruchting van planten door dieren Noem een voorbeeld van symbiose (planten en dieren hebben elkaar wederzijds nodig) Parasitisme Ter herinnering: Echte parasieten (maken contact met zowel hout- als bastvaten) Halfparasieten hebben eigen koolzuurassimilatie maar tappen water met mineralen van de gastheer Dieren die op planten leven(voorbeeld) 1. Maretak op Populier of Appelboom (halfparasiet) 2. Warkruid op stengel van Brandnetel (Parasiet) 3. Ratelaar op gras (Halfparasiet) 4. Bremraap op wortel van Walstro (Parasiet)

6 Bestuiving Determinatie Waarom willen we weten wat voor een plant wij voor ons hebben? Waarom Latijnse namen? Determineren in het veld of thuis? Het proces van determineren Waarvoor kunnen we de plant gebruiken?: Eetbaar of giftig? Geneeskrachtig? Waarvoor? 109 Plantenwerkgroep IVN- Best 112 Mens Plant Oermens versus moderne mens Van natuurlijke plant tot cultivar Methoden van veredeling Methoden voor ongeslachtelijke vermeerdering Farmaceutische industrie en het belang van oerbossen: Film The Medicine Man Determineren in het veld Kies een biotoop van interesse: Water of waterkant Bos, hetzij loof of naald Weiland of akkerland Ruderale terreinen. Wat zijn dat? Berm van straat of spoordijk Neem een handzame Flora mee Neem ook een loep mee Bezoek het gebied in de 4 jaargetijden Ongeslachtelijke Vermeerdering Water (sloot) Enten (zie voorbeeld) Stekken Scheuren Gebruik van knollen Gebruik van bollen Gebruik van wortelstokken Water-Ranonkel (links boven) en Waterviolier

7 Waterkant en natte bossen Weiland (Zuid Limburg) Waterkant Akkerland (rand) Dauwnetel Bossen Dalkruid Voorbeeld van Ruderaal terrein Strook langs Oude Rijksweg

8 Determineren thuis Plukken van (niet zeldzame) planten. Maar wat is niet zeldzaam? Fotograferen van de plant: Bloem of bloeiwijze Stengel en Bladeren Plant en zijn omgeving 121 Het gebruik van een Flora: Geïllustreerde Flora van Nederland van Heukels et al. Het gebruik van Internet: Ontdekking: Witte Struikheide 122 Ontdekking langs Beatrix kanaal: Blauwe Leeuwebek (zzz in Flora Heukels) 125 Nog een ontdekking: Een witte Toorts 123 Het bloempje van de Blauwe Leeuwebek is slechts 5mm; het spoor 4mm 126 8

9 De oorspronkelijke plant is 1 jaar later verdwenen. Door zaadwinning (stofzaad met diameter van 0.1 mm) is de plant gered. Inmiddels is er een wit-roze mutant verschenen 127 Verantwoording materiaal Foto's van Hans Vrijheid Tekeningen uit Plantkunde I (leerboek voor laagste klassen van Gymnasium en HBS) van dr. H.H. Kreutzer 14e druk en Plantkunde II (leerboek voor hoogste klassen van Gymnasium en HBS) van dr. H.H. Kreutzer 2e druk Enkele platen van Internet (openbaar) 128 9

Vergelijkbare documenten

Biologie VWO thema: Planten Tweede deel. Docent: A. Sewsahai

Biologie VWO thema: Planten Tweede deel Docent: A. Sewsahai opname, afgifte, transport en opslag van stoffen, stevigheid en bescherming Doelstellingen: De student moet de processen van ontkieming en groei