Schuldhulpverlening Wegwijs in de schuldhulp verlening Wordt je schuldenberg te groot? Het Sociaal Huis helpt je verder.
Inhoud Inleiding... 3 Onze kijk op hulp... 3 Eenmalige schuldbemiddeling... 4 Wat is eenmalige schuldbemiddeling?... 4 Wat kunnen eenmalige schulden zoal zijn?... 4 Belangrijk... 4 Hoe verloopt eenmalige schuldbemiddeling?... 5 Goed om te weten... 5 Budgetbegeleiding... 6 Wat is budgetbegeleiding?... 6 Belangrijk... 6 Hoe verloopt budgetbegeleiding?... 7 Een akkoord bereiken met je schuldeisers en afspraken maken met de maatschappelijk werker... 7 Overleg is belangrijk... 7 Belangrijk... 7 Je kunt het opnieuw zelf aan?... 7 Wat verwacht het Sociaal Huis van jou?... 8 Wat kun je van het Sociaal Huis verwachten?... 8 Goed om te weten... 8 Budgetbeheer... 10 Wat is budgetbeheer?... 10 Hoe verloopt budgetbeheer?... 10 Een budgetplan en leefgeld met aandacht voor je situatie... 10 Twee of drie bankrekeningen... 11 Betrokkenheid en goed overleg zijn belangrijk... 11 Je kunt je betalingen opnieuw zelf doen... 11 Wat verwacht het Sociaal Huis van jou?... 12 Wat kun je van het Sociaal Huis verwachten?... 12 Goed om te weten... 12 Collectieve schuldenregeling... 14 Wat is een collectieve schuldenregeling?... 14 Goed om te weten... 14 2
Inleiding Onze kijk op hulp In deze brochure vind je informatie over de vormen van schuldhulpverlening die het Sociaal Huis kan bieden. x Eenmalige schuldbemiddeling x Budgetbegeleiding x Budgetbeheer x Collectieve schuldenregeling Het is belangrijk dat je snel contact opneemt met het Sociaal Huis om erger te voorkomen. Neem nu even de tijd en lees deze brochure! Het zal je helpen om een eerste stap te zetten. Je kunt dan samen met je maatschappelijk werker van start gaan met de begeleiding. x Je kunt bij ons terecht met al je vragen. x We bieden een luisterend oor. x Je komt terug op adem. x We nemen jou en je situatie ernstig. x We vinden wederzijds respect en een goed gesprek heel belangrijk. x Goede hulpverlening is een proces van vertrouwen geven en vertrouwen krijgen. x We bekijken je rechten en plichten. x We zoeken samen met jou gepaste hulp. x We gaan voorzichtig om met je gegevens. x We stimuleren je zelfstandigheid, vooruitgang en waardigheid. 3
Eenmalige schuldbemiddeling x Heb je een factuur die je niet onmiddellijk kunt betalen? x Weet je niet wat te doen en wil je hierbij graag snel hulp? Dan kan eenmalige schuldbemiddeling een oplossing zijn. Wat is eenmalige schuldbemiddeling? De maatschappelijk werker kan bemiddelen bij een factuur die je niet in één keer kunt betalen. Hij onderhandelt en spreekt een afbetalingsplan af. Jij regelt zelf de betalingen. Het opvolgen van dit afbetalingsplan ligt volledig in jouw handen. Wat kunnen eenmalige schulden zoal zijn? x Ziekenhuisfactuur x Eindafrekening gas en elektriciteit x Belastingen x Eindafrekening waterverbruik x Telefoonrekening x... Belangrijk Wacht niet te lang om met je facturen naar het Sociaal Huis te stappen! 4
Hoe verloopt eenmalige schuldbemiddeling? x Je bekijkt samen met de maatschappelijk werker wat een haalbare afbetaling is. Hij zal daarbij rekening houden met het bedrag van je inkomsten en uitgaven. x De maatschappelijk werker legt dit voorstel voor aan je schuldeiser. x Zodra deze een akkoord bereikt hebben, zal jij de afgesproken betalingen stipt moeten uitvoeren. Anders kun je opnieuw in moeilijkheden komen. Het kan zijn dat eenmalige bemiddeling bij jou geen uitkomst biedt. Er zijn andere vormen van hulp mogelijk. Wanneer blijkt dat er meerdere schulden zijn, kan een andere vorm van schuldhulpverlening meer aangewezen zijn. Goed om te weten x Je bent zelf verantwoordelijk voor de opvolging van de gemaakte afspraken. x De maatschappelijk werker volgt je situatie niet op bij een eenmalige bemiddeling. Je kunt wel meerdere keren naar het Sociaal Huis komen. Hulp vragen mag altijd. x De hulp die je krijgt van de maatschappelijk werker bij een eenmalige bemiddeling is gratis. x De maatschappelijk werker bekijkt samen met jou of je eventueel in aanmerking komt voor bepaalde premies of tussenkomsten. 5
Budgetbegeleiding x Heb je het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen? x Heb je een beperkt aantal schulden? x Durf je geen contact opnemen met je schuldeisers voor een afbetalingsplan? x Wil je graag zelf je betalingen doen? x Wil je hier hulp bij? Dan is budgetbegeleiding misschien iets voor jou. Wat is budgetbegeleiding? Bij budgetbegeleiding geeft de maatschappelijk werker je advies, informatie en praktische tips over hoe je best je inkomen beheert. Hij bemiddelt bij je schuldeisers. Je blijft beschikken over je inkomen. Je blijft zelf verantwoordelijk voor je uitgaven en het uitvoeren van eventuele betalingen. Belangrijk Eerlijkheid en vertrouwen zijn belangrijk. Hoe meer vertrouwen er is, hoe beter het is voor de onderlinge samenwerking. Enkel zo kan de maatschappelijk werker je gepast ondersteunen. 6
Hoe verloopt budgetbegeleiding? Een akkoord bereiken met je schuldeisers en afspraken maken met de maatschappelijk werker De maatschappelijk werker zal je tijdens een eerste gesprek vragen om documenten omtrent je inkomsten, uitgaven en schulden mee te brengen. Daarna maakt hij samen met jou een budgetplan op. Dit is een overzicht om (opnieuw) zicht te krijgen op je financiële situatie. Het is belangrijk dat je voor het eerste gesprek nadenkt over een aantal zaken: x Hoeveel geld heb je nodig om maandelijks rond te komen? x Waarvan wil je geen afstand doen? Zo kan de maatschappelijk werker hiermee rekening houden bij het opstellen van je budgetplan. Eerst moet je over je budgetplan een akkoord bereiken met de maatschappelijk werker. Pas daarna neemt hij contact op met je schuldeisers. Zodra de schuldeisers akkoord zijn kun je de afbetaling starten. Overleg is belangrijk De maatschappelijk werker zal samen met jou regelmatig bekijken hoe de betalingen verlopen. Hij zal je vragen om minstens één keer per maand langs te komen met de betaalbewijzen, zodat hij de afspraken kan opvolgen. De bankverrichtingen kunnen eventueel ook samen online uitgevoerd worden. De maatschappelijk werker zal met jou ook bespreken hoe je de budgetbegeleiding ervaart. Misschien vind je dat er bepaalde zaken besproken of aangepast moeten worden. Aarzel niet om dit aan te kaarten! Belangrijk Als er onverwachte dingen gebeuren, meld dit dan meteen aan de maatschappelijk werker. Jullie kunnen dan samen de afspraken misschien wat aanpassen. Verandert je gezinssituatie of is je inkomen gewijzigd? Laat dit dan tijdig weten aan de maatschappelijk werker! Als het nodig is, kan je budgetplan aangepast worden. Je kunt het opnieuw zelf aan? Dan hoeft de budgetbegeleiding niet meteen te eindigen. Je bespreekt samen met de maatschappelijk werker hoe je je budgetbegeleiding kunt stoppen. 7
Wat verwacht het Sociaal Huis van jou? x Je verzamelt alle informatie en documenten die nodig zijn voor je dossier. x Je gaat ermee akkoord dat de maatschappelijk werker de nodige informatie navraagt. x Je brengt je betalingsbewijzen mee. x Je maakt geen nieuwe schulden. x Je brengt de maatschappelijk werker op de hoogte van elke wijziging in je situatie. Wat kun je van het Sociaal Huis verwachten? x De maatschappelijk werker pakt samen met jou de problemen aan. De druk ligt niet meer alleen op jouw schouders. Je krijgt nuttig advies en praktische ondersteuning. Er is een luisterend oor. x De maatschappelijk werker helpt je met het opmaken van een overzicht van je inkomsten en uitgaven. x De maatschappelijk werker bemiddelt bij je schuldeisers en stelt een afbetalingsplan op. Goed om te weten x Budgetbegeleiding kan ook na budgetbeheer (zie verder), als je verdere ondersteuning wilt bij het uitvoeren van je betalingen. x In overleg met de maatschappelijk werker kun je overstappen van budgetbegeleiding naar budgetbeheer. Als het nodig is kan de maatschappelijk werker langskomen bij je thuis om het verloop van de budgetbegeleiding rustig te bespreken. x Bij het starten van budgetbegeleiding zal de maatschappelijk werker samen met jou een hulpverleningsplan opmaken. Dit vermeldt wat van jou en van het Sociaal Huis verwacht wordt. De maatschappelijk werker zal dit hulpverleningsplan samen met jou doornemen. x De hulp die je krijgt van de maatschappelijk werker bij budgetbegeleiding is altijd gratis. 8
9
Budgetbeheer x Heb je geen zicht meer op je schulden? x Weet je niet meer wat eerst te betalen? x Wordt de druk van de schuldeisers je te veel? Dan biedt budgetbeheer misschien een uitweg voor jou. Wat is budgetbeheer? De maatschappelijk werker beheert, in samenspraak met jou, tijdelijk je geld. Je deelt de verantwoordelijkheid over je geld met de maatschappelijk werker. De eindverantwoordelijkheid blijft uiteraard bij jou liggen, maar het is de taak van de maatschappelijk werker om de betalingen uit te voeren. Het doel van budgetbeheer is om te leren hoe je zelf (opnieuw) je budget in handen kunt nemen. Hoe verloopt budgetbeheer? Een budgetplan en leefgeld met aandacht voor je situatie Je maakt samen met de maatschappelijk werker een overzicht van alle inkomsten, uitgaven en schulden. Hiervoor verzamel je best de nodige papieren: x Inkomensbewijzen x Facturen x Huurovereenkomst x Contracten van kredieten x Brieven van deurwaarders x Brieven van incassobureaus x... Dan maakt de maatschappelijk werker samen met jou een haalbaar budgetplan op. De maatschappelijk werker zal onderhandelen met je schuldeisers. In het budgetplan bespreek je samen met de maatschappelijk werker je leefgeld. Het leefgeld dient meestal voor het betalen van voeding, kledij, medische kosten, huishoudelijke kosten, Het is dan ook belangrijk dat je zelf al nadenkt over wat je zoal nodig hebt voor jou en je gezin. Het bedrag van je leefgeld is natuurlijk afhankelijk van je inkomen, vaste kosten, schuldenlast en gezinssituatie. 10
De maatschappelijk werker zal voor jou sparen. Met deze spaarcenten worden je jaarlijks terugkerende kosten betaald (zoals brandverzekering, gemeentebelasting, provincietaksen, ). Twee of drie bankrekeningen De maatschappelijk werker opent een budgetbeheerrekening. Dit is een nieuwe bankrekening waarop je inkomsten gestort worden. Enkel de maatschappelijk werker kan met deze rekening betalingen uitvoeren. Je ontvangt wel de uittreksels van deze rekening of je kunt de rekening raadplegen via online bankieren. De maatschappelijk werker stort je leefgeld op een speciaal voor jou geopende rekening (de zogenaamde afnamerekening ). Dit kan met een wekelijkse of maandelijkse storting. Naast deze twee rekeningen wordt ook een spaarrekening voor je geopend. Hier stort de maatschappelijk werker geld op om je jaarlijks terugkerende kosten te betalen. Betrokkenheid en goed overleg zijn belangrijk De maatschappelijk werker zal samen met jou regelmatig bekijken hoe de betalingen verlopen. Hij zal, tijdens deze evaluatiegesprekken, met jou spreken over hoe je het budgetbeheer ervaart. Misschien vind je dat er bepaalde zaken besproken of aangepast moeten worden. Aarzel niet om dit te zeggen tegen de maatschappelijk werker! Als er onverwachte dingen gebeuren, meld dit dan meteen bij de maatschappelijk werker! Jullie kunnen dan samen de afspraken misschien wat aanpassen. Je medewerking, verantwoordelijkheid en motivatie zijn heel belangrijk voor het goede verloop van het budgetbeheer. Je kunt je betalingen opnieuw zelf doen Het kan zijn dat je het na een tijdje weer ziet zitten om zelf je zaken te regelen. Je kunt ook overwegen om tijdens een periode van afbouw over te stappen naar budgetbegeleiding. 11
Wat verwacht het Sociaal Huis van jou? x Je verzamelt alle informatie en documenten die nodig zijn voor het dossier. x Je geeft het OCMW volmacht om al je inkomsten te beheren. x Je gaat akkoord om je inkomsten op de budgetbeheerrekening te storten. x Je maakt geen nieuwe schulden. x Je brengt de maatschappelijk werker op de hoogte van elke verandering in je situatie. Wat kun je van het Sociaal Huis verwachten? Goed om te weten x Als het nodig is kan de maatschappelijk werker ook eens langskomen bij jou thuis om het verloop van het budgetbeheer rustig te bespreken. x Bij het starten van budgetbeheer zal de maatschappelijk werker met jou een hulpverleningsplan opmaken. Dit plan vermeldt wat van jou en van het Sociaal Huis verwacht wordt. De maatschappelijk werker zal dit plan samen met jou doornemen. x De hulp die je krijgt van de maatschappelijk werker bij budgetbeheer is altijd gratis. x De maatschappelijk werker pakt samen met jou de problemen aan. De druk ligt niet meer alleen meer op jouw schouders. x Je krijgt ondersteuning, er is een luisterend oor. x Je krijgt een overzicht van alle inkomsten en uitgaven die de maatschappelijk werker heeft uitgevoerd. 12
13
Collectieve schuldenregeling x Heb je erg hoge schulden? x Is er geen haalbare afbetaling meer mogelijk? x Heb je geen geld meer om rond te komen? x Kun je geen kant meer uit? Dan kun je met een collectieve schuldenregeling er weer bovenop komen. Wat is een collectieve schuldenregeling? De collectieve schuldenregeling biedt mensen met een overmatige schuldenlast de kans om na een aantal jaren opnieuw schuldenvrij te worden. Dit gebeurt via een gerechtelijke procedure. De collectieve schuldenregeling probeert jouw belangen en die van de schuldeisers in evenwicht te brengen. Goed om te weten x Het Sociaal Huis kan je helpen om uit te maken of een collectieve schuldenregeling aangewezen is in jouw situatie. x Denk goed na voor je begint met een collectieve schuldenregeling! Het vraagt veel inspanningen en betreft moeilijke juridische materie. x Een collectieve schuldenregeling duurt in principe maximaal 7 jaar. Laat je daarom vanaf het begin goed informeren! Het is normaal dat je vragen zal blijven hebben. Je kunt gedurende de procedure nog steeds terecht bij het Sociaal Huis voor advies en begeleiding. x Een collectieve schuldenregeling is niet gratis. Informeer je goed over de mogelijke kosten. Deze brochure is gebaseerd op de brochure Wegwijs in de budget- en schuldhulpverlening van OCMW en CAW, die een product is van het samenwerkingsverband BudgetInzicht Oost-Vlaanderen. 14
Heb je vragen? Wil je meer info? Info OCMW - Sociaal Huis Clement Cartuyvelsstraat 12 3800 Sint-Truiden Tel. 011 69 70 30 sociaalhuis@ocmw-st-truiden.be www.sociaalhuissinttruiden.be Openingsuren Elke maandag tot vrijdag van 8.30 tot 11.30 uur, in de namiddag na afspraak. Dinsdag extra open van 16.30 tot 18.30 uur. 15
Verantwoordelijke uitgever Pascal Monette, OCMW-voorzitter, Clement Cartuyvelsstraat 12, 3800 Sint-Truiden Colofon Rosanna Pascariello, Martine Wauters, Ans Thewis, Sabien Reniers en Evelyne Fontaine Editie 2017