Ingekorte versie DIES NATALIS TOESPRAAK 1 NOVEMBER 2010 Wnd. Voorzitter van het Bestuur van de Universiteit, Dr. Allan Li Fo Sjoe Vandaag, 42 jaar na de oprichtingsdag van onze Universiteit, hebben we veel bereikt. Daarnaast staan we voor belangrijke uitdagingen en niet te onderschatten bedreigingen. Onze eigen groei is er één van, die een steeds groter beroep doet op medewerkers en middelen. Grote veranderingen zijn het gevolg van de globalisatie en van de nauwelijks bij te houden ontwikkelingen in de informatie- en communicatietechnologie. De kenniseconomie zal een veel grotere rol gaan spelen binnen onze onderwijsinstellingen. Alleen zij die over de juiste kennis kunnen beschikken en er ook adequaat gebruik van weten te maken, zullen straks de steeds toenemende concurrentiestrijd het hoofd kunnen bieden. Vandaag geef ik u in het kort een verslag worden gedaan over de markantste zaken in het academisch jaar 2009-2010. Daarna ga ik in op de uitdagingen voor de komende jaren. De volgende onderwerpen zullen aan de orde komen: Onderwijs, Onderzoek, Dienstverlening, Samenwerkingsverbanden, en Beleid en Organisatie van de Universiteit. I. ONDERWIJS Onze grootste inspanningen worden geleverd op het gebied van onderwijs. Vrijwel de gehele universiteitsgemeenschap heeft het afgelopen jaar heel hard hieraan gewerkt. Hier is dan ook de plaats om namens het Bestuur van de Anton de Kom Universiteit van Suriname onze medewerkers erkentelijkheid te betuigen voor hun inzet in het afgelopen collegejaar en voor de behaalde successen. Momenteel worden 15 Bachelor of Science-opleidingen aangeboden en hebben de inspanningen van onze docenten en stafmedewerkers ertoe geleid dat de Universiteit van Suriname thans ook ongeveer 14 masteropleidingen aanbiedt. Deze mastersopleidingen zijn mede mogelijk gemaakt door Surinaamse bedrijven zoals Staatsolie en door internationale samenwerking zoals met de Vlaamse Interuniversitaire Raad, de Matanzas universiteit in Cuba, de University of Tulane in de USA, de Erasmus universiteit in Nederland, de University of the West Indies in Trinidad en de Federal University of Roraima in Brazilië. Onze nieuwe stichting University of Applied Science and Technology, UNASAT, die in de plaats is gekomen van de Hogeschool van Paramaribo, omdat die naam al geregistreerd bleek te zijn bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken, biedt in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam al 4 hbo-opleidingen aan en heeft al 87 studenten. Onlangs is onze Universiteit ook twee Faculteiten rijker geworden t.w. de Faculteit der Humaniora en de Faculteit der Wiskunde en Natuurkundige Wetenschappen. 1
Momenteel bestaat het korps dat verantwoordelijk is voor het wetenschappelijk onderwijs uit 158 voltijdse en 158 deeltijdse docenten. Het totale personeel inclusief wetenschappers op de universiteit telt momenteel 608 personen. Het aantal nieuwe inschrijvingen stijgende is ondanks de vele concurrentie. In vergelijking met 10 jaren terug, zie de roze lijn, is er een toename van meer dan 40% waar te nemen. Opmerkelijk is dat op onze universiteit het aantal studerende vrouwen twee maal zo groot is als het aantal studerende mannen. Ook het aantal afgestudeerden is enorm toegenomen. Zoals bekend is de Anton de Kom Universiteit van Suriname ook bezig met de accreditatie van haar opleidingen, conform de Wet NOVA. De stuurgroep accreditatie van onze universiteit is hiermee belast en vermeld kan worden dat dit proces de komende jaren veel meer aandacht moet krijgen en ook hoge investeringen zal vragen op het gebied van onderwijs en infrastructurele voorzieningen. Denk maar aan de bekostiging van het accreditatieproces, aan de certificering van laboratoria en aan de uitbreiding van infrastructurele voorzieningen zoals collegezalen. Maar accreditatie zal de universiteit alleen maar voordelen kunnen opleveren omdat op deze manier iedereen gedwongen wordt de kwaliteit van onderwijs, onderzoek en dienstverlening op niveau te brengen en te houden. Op onderwijsgebied zal de universiteit de komende jaren verder aandacht moeten besteden aan: Verbetering van het rendement door verbetering van onderwijsinhouden, van didactische praktijken, meer eigen initiatief en zelfwerkzaamheid van studenten en efficiënter maken van de onderwijsorganisatie. Toepassing van meer ICT is daarnaast noodzakelijk en regelmatige evaluatie van opleidingen in relatie tot accreditatie zal ons helpen doelgerichter te werken aan de strategische doelen van de Universiteit. Meer studentgecentreerd onderwijs toepassen. Voortzetten van onderwijsprofessionalisering door meer trainingen aan te bieden op onderwijs- en onderzoeksgebied en door het verder stimuleren van promoties en postdoc studies. Vermeldenswaard is dat op dit moment onder andere het VLIR-AdeKUS- IUC programma voorziet in diverse onderwijskundige trainingen ten behoeve van wetenschappers. II. ONDERZOEK Het onderzoeksbeleid is de afgelopen jaren op diverse manieren gestimuleerd, zoals door de instelling van een Onderzoeksadviesraad, de organisatie van diverse Researchdagen en de launch van het Academic Journal of Suriname, ons e-journal. Met lokale en internationale donoren is het mogelijk geweest wederom een aantal onderzoeksprojecten goedgekeurd te krijgen. Het zijn voornamelijk projecten van de onderzoeksinstituten op de universiteit zoals IMWO, INTEC, IGSR, CELOS, Zoölogische Collectie, Herbarium en Centrum voor Milieuonderzoek. Door het operationeel stellen van financiële en personele mogelijkheden voor de 7 nieuw benoemde hoogleraren, zoals het aantrekken van onderzoeksassistenten, is de weg geopend om nieuwe promovendi op te leiden op onze universiteit. Onze universiteit telt thans 10 voltijdse hoogleraren, 2 deeltijdse bijzondere hoogleraren en 5 hoogleraren met een nulaanstelling. Voorheen waren er maar 3 hoogleraren. Momenteel heeft de universiteit 33 gepromoveerden, dat is ongeveer 20% van het voltijds wetenschappelijk korps, en er zijn minstens 6 docenten bezig met een promotieonderzoek. 2
Uit de diverse onderzoeksprojecten zoals gerapporteerd door onze instituten en uit diverse publicaties kan geconcludeerd worden dat onze universiteit zich ook internationaal profileert op wetenschappelijk gebied. Zo wordt op de Faculteit der Medische Wetenschappen hoogstaand internationaal competitief onderzoek verricht. Een voorbeeld hiervan is het multidisciplinair onderzoek medicinale planten, van de disciplines fysiologie en farmacologie, dat meerdere publicaties heeft opgeleverd in internationale peer reviewed journals. In samenwerking met een aantal Vlaamse universiteiten heeft deze groep zich nu ook gericht op het bestuderen van de groei van bloedvaten (angiogenese). Dit onderzoek richt zich op het identificeren van stoffen die bruikbaar zouden kunnen zijn bij de behandeling van tumoren (kankergezwellen). Dit onderzoek mag als uniek worden bestempeld voor Suriname en de regio. Het atmosferisch kwikonderzoek heeft zowel binnen als buiten AdeKUS een plaats verworven als Global Mercury Observation Station GMOS. Het is een van de 24 stations in de wereld en een van de twee in de tropen. Binnen dit wereldnetwerk wordt gezamenlijk gewerkt aan het modelleren van het global atmospheric mercury transport, het bepalen van de antropogene en natuurlijke emissies, mogelijke trends en oplossingen. Het klimaatonderzoek op de Faculteit der Technologische Wetenschappen is onlangs uitgebreid met mogelijkheden voor computersimulaties met hoge-resolutie-klimaatmodellen. Een bijzonder dure investering, maar hiermee is onze universiteit de instantie in Suriname, die beschikt over deze technologie en kennis om diverse klimaat-impactstudies ten behoeve van de maatschappij uit te voeren. Dit Caribbean Modeling Initiatief vindt plaats in samenwerking met Cuba en de University of the West Indies, en wordt ondersteund door de CARICOM en de university van Oxford. Investeren in onderzoek vraagt enorm veel energie en geduld van wetenschappers, maar ook financiën. De universiteit zal de komende jaren ervoor moeten zorgen: Dat het aantal gepromoveerden binnen 5 jaar tot minstens 40% wordt verhoogd. Dat het aantal publicaties in nationale en internationale journals, patenten, bijdragen aan conferenties en boekwerken essentieel toeneemt, zodat onze universiteit zich ook daarin kan meten met de beste universiteiten in de regio. Meer wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan door facilitering middels samenwerkingsovereenkomsten met bedrijven en de overheid en vanuit het OARfonds. Wetenschap, technologie en innovatie op de universiteit intensiever worden gepromoot. Een platform bestaande uit deskundigen van de overheid, het bedrijfsleven en de universiteit zou kunnen helpen het beleid zodanig te formuleren en te monitoren dat het duurzaam bijdraagt aan de realisatie van de nationale ontwikkelingsdoelstellingen. Het onderzoeksbeleid grotendeels is afgestemd op de sociaal-maatschappelijke en economische ontwikkeling van Suriname en dat de universiteit vanuit haar sociale en maatschappelijke verantwoordelijkheid in deze een leidende rol vervult. Meer onderzoek betekent niet alleen meer inkomsten genereren, maar ook meer toegevoegde waarde voor het academisch onderwijs van de bachelor- en mastersopleidingen. Voor het verder dienstbaar maken van de universiteit op onderzoeksgebied ten behoeve van de economische ontwikkeling van Suriname, verwelkomen wij dan ook de in te stellen Nationale Raad voor Wetenschap en Technologie die is aangekondigd in de Regeringsverklaring 2010-2015. 3
III. DIENSTVERLENING Dienstverlening is de derde pilaar van de universiteit en die is ook grotendeels in handen van onze onderzoeksinstituten. Maar ook de Democratie Unit, het IKIM en het IIR, hebben verschillende trainingen en workshops georganiseerd. Zo heeft de universiteit de afgelopen jaren enorme inspanningen gepleegd ten behoeve van de overheid in verband met de totstandkoming van de Wet Nova. Verder heeft de universiteit mede helpen voorbereiden de realisatie van het studiefinancieringssysteem, de voorbereidingen voor de studentenhuisvesting en het concipiëren van een hoger onderwijswet. Dienstverlening zorgt net als onderzoek voor een inkomstenbron voor de universiteit, maar heeft ook een sociaalmaatschappelijke rol. Zo heeft het IMWO in opdracht van Unicef en het Ministerie van Sociale Zaken en Volkshuisvesting onderzocht hoe Suriname er voor staat als het gaat om de zorg voor kwetsbare kinderen. De kwaliteit van dienstverlening moet ook worden bewaakt. Daarom zullen de komende dagen 2 laboratoria worden gecertificeerd met het ISO 9001 certificaat, te weten het Milieuen Scheikundelab van de Faculteit der Technologische Wetenschappen, en het Microbiologisch lab van het Celos. Dit voorbeeld dient te worden voortgezet naar de overige laboratoria op onze universiteit. IV. SAMENWERKINGSVERBANDEN De universiteit onderhoudt diverse samenwerkingsverbanden met het bedrijfsleven, met de overheid en met buitenlandse universiteiten en instituten. Een van de grootste samenwerkingsprojecten tot nu toe is het VLIR-AdeKUS-IUC programma, een 10-jarig samenwerkingsprogamma met Vlaamse universiteiten. Er wordt samengewerkt op institutioneel gebied zoals versterking van administratieve diensten, de bibliotheek, de ICTfaciliteiten, en capaciteitsopbouw op het gebied van onderwijs en onderzoek zoals opleiding van promovendi, organisatie van masters-opleidingen, didactische en curriculumtrainingen, en investeringen in onderzoeksapparatuur. V. BOUWEN AAN DE TOEKOMST In de afgelopen 10 jaar zijn diverse beleidsinstrumenten voor de universiteit ontwikkeld zoals: De Universiteit op een kruispunt (2001). Dit is gebruikt bij de invoering van de nieuwe 3+2-jarige bachelor-masterstructuur. Het Strategisch Beleidsplan van AdeKUS 2007-2015 De normbelasting, de gedragscode, het reglement nevenwerkzaamheden, het reglement disciplinaire maatregelen, het klachtenreglement, de AdeKUS-huisregels en het time attendance systeem. Deze reglementen zijn in een bundel samengebracht en alle medewerkers zullen binnenkort een exemplaar ontvangen. Door het huidig bestuur is ook gewerkt aan de verbetering en uitbreiding van de fysieke infrastructuur. Genoemd kunnen worden de bouw van het IGSR-gebouw, gefinancierd door Staatsolie; de bouw van nieuwe collegezalen en docentenkamers, het University Guesthouse en conference center, de bouw van het 5 verdiepingen hoge gebouw voor studentenhuisvesting, dat begin volgend jaar wordt opgeleverd. 4
Begin komend kalenderjaar zal ook het nieuwe Bestuurs- en Administratiekantoor af zijn. De bouw van een Auditorium voor de universiteit heeft veel aandacht van dit bestuur gehad. Hiervoor zijn reeds vrijblijvend enkele ontwerpen door studenten gemaakt, waarvan we u er enkele laten zien. Wij vertrouwen erop dat het volgende bestuur dit initiatief zal overnemen. we zijn er dus nog lang niet. Gaarne vraag ik daarom uw aandacht voor nog enkele aandachtspunten en beleidssuggesties: Op de kortst mogelijke termijn moet een grondige evaluatie plaatsvinden van de vigerende universiteitswet en de daarbij behorende regelgeving, met het doel om onze universiteit gelet op de hedendaagse uitdagingen op een efficiëntere en effectievere manier te besturen. De wijze waarop bijvoorbeeld de leiding van de universiteit en die van de Faculteiten tot stand komt, zijn in het licht van moderne managementinzichten dringend aan verandering toe. Academisch klimaat en wetenschappelijke attitude dienen zowel onder studenten als onder docenten meer gemeenschappelijk bevorderd en beleefd te worden. Er is nu een dringende noodzaak aan grotere, moderne en multifunctionele collegezalen op de universiteit. Er moeten ook meer docentenkamers worden bijgebouwd en bestaande laboratoriumruimten moeten worden verbouwd om te voldoen aan de hedendaagse eisen voor certificatie. De ontwerpwet die de nieuwe bachelor-master- structuur regelt en de zogenaamde reparatiewet welke al enkele jaren door de Universiteit bij het Minov zijn ingediend, moeten op de kortst mogelijke termijn worden behandeld en afgekondigd, anders zal de schade aan de afgestudeerden van onze universiteit niet te overzien zijn en zal onze universiteit zowel nationaal als internationaal onder zware druk komen te staan. Het Human Resources Management beleid zal in de komende jaren operationeel moeten worden gemaakt. Implementatie van het studentenadministratie- en studentenvolgsysteem zal veel meer duidelijkheid moeten brengen met betrekking tot studievorderingen, onderwijsrendement en studentenbegeleiding. Uitbreiding van het studiefinancieringssysteem, bijvoorbeeld ook voor masters opleidingen is ook een vereiste. Tot slot het bevorderen van een duurzame functionele integratie van de onderwijs- en onderzoeksinstituten op de universiteit en het bevorderen van grotere betrokkenheid van het technisch en administratief personeel en de wetenschappers bij de verdere ontwikkeling van de universiteit. Wij hebben U in het kader van de herdenking van deze geboortedag van onze Universtiteit een kort verslag uitgebracht over enkele belangrijke ontwikkelingen. Ik eindig met mijn dank uit te brengen aan, in de eerste plaats de Regering en DNA die ons in de afgelopen jaren in staat hebben gesteld om onze universiteit op een verantwoorde manier te besturen en verder te ontwikkelen. Verder zijn wij heel veel dank verschuldigd aan alle medewerkers van de AdeKUS, de vakbonden TAPU en VWPU, politici en aan alle samenwerkende organisaties, nationale en buitenlandse instituten, bedrijven en personen uit de samenleving, die ons de afgelopen jaren in woord en daad ten volle hebben ondersteund. Het is u tenslotte bekend dat het huidige bestuur van de Anton de Kom Universiteit van Suriname over niet al te lange tijd zijn bestuursperiode zal afsluiten. Wij danken U allen nogmaals voor de vele blijken van waardering die wij als bestuursleden hebben mogen ontvangen. 5