een initiatief van met de medewerking van in samenwerking met 2015 Boeken beurs za 31/10 wo 11/11 v.u. André Vandorpe, Boek.be vzw, Te Boelaerlei 37, 2140 Borgerhout illustratie: Sebastiaan Van Doninck vorm: www.magelaan.be Antwerp Expo alle dagen 10 tot 18u di 3, do 5 en di 10/11 tot 22 u boekenbeurs.be #bkb15 BESTE LEERKRACHT, Op 9 en 10 november bezoek je samen met je klas de 79ste editie van de Boekenbeurs in Antwerpen. Vorig jaar ontvingen we zo n 4800 leerlingen verspreid over 4 dagen voor het scholenprogramma. We kregen veel positieve reacties van zowel leerkrachten als auteurs/illustratoren. Voor vele leerlingen is dit een bijzondere ervaring, al was het maar omdat ze nog nooit zoveel boeken bij elkaar hebben gezien. Een verbazing die ze overigens delen met buitenlandse bezoekers: het evenement in Antwerp Expo is immers één van de grootste in haar soort... op wereldvlak! Tijd om je ogen de kost te geven, om indrukken op te doen en om (nieuwe) boeken te ontdekken. We bieden je leerlingen de kans om deze beurs te beleven: samen met een student van de lerarenopleiding maken ze in kleine groepen een tocht waarbij ze twee auteurs en/of illustratoren ontmoeten en boeiende, creatieve opdrachten uitvoeren. Vooraf vragen we je om samen met je leerlingen dit bezoek voor te bereiden. In de lesmap reiken we je daartoe enkele ideeën aan. Dit jaar is jeugdliteratuur het thema maar we zetten net zoals vorig jaar de strip centraal tijdens de belevingstocht. Je leerlingen weten vooraf welke auteurs/illustratoren ze zullen ontmoeten. Bereid hen hier dus goed op voor. Ook - en misschien vooral - nadien is het aan jou om met die indrukken van je leerlingen iets te doen. Uiteraard kan je deze opdrachten ook vooraf uitvoeren. Alvast bedankt voor je enthousiasme en veel plezier gewenst op de Boekenbeurs! Boek.be CANON Cultuurcel Casa Blanca Stichting Lezen Vlaams Fonds voor de Letteren
VOORAF Ga met de VOORAF-opdrachten aan de slag en breng je leerlingen in de juiste sfeer voor deze trip. Tijdens het Boekenbeursbezoek staan onder andere twee fijne ontmoetingen met auteurs en/of illustratoren op het programma. Het is belangrijk dat deze gesprekjes voorbereid worden.
BIJLAGE 1 VERSCHILLENDE STRIPFIGUREN, STRIPTEKENAARS, STRIPSCHRIJVERS, STRIPVERHALEN EN STRIPTEKENINGEN! OPDRACHT 1 DE STRIP-EXPRESS NEEM DE STRIP-EXPRESS-ROUTE OP DE BOEKENBEURS! KENNISMAKING MET HET THEMA VAN HET SCHOLENPROGRAMMA. BEKIJK HET BOEK DOOR DE OGEN VAN OP 9 & 10 NOVEMBER 2015 BOEKENBEURS ANTWERPEN 1. De STRIP-express: Print bijlage 1 en hang deze uit in de klas of toon deze via een beamer. Vertel er bij dat de leerlingen binnenkort naar de Boekenbeurs gaan en daar ontvangen zullen worden door het personeel van De STRIP-express. Een team van speciaal opgeleide begeleiders staat klaar om de jongeren mee op avontuur te nemen op de Boekenbeursvloer. Tijdens deze tour bekijken de leerlingen de Boekenbeurs en het boek door de ogen van verschillende stripfiguren, stripschrijvers, striptekenaars, stripverhalen en striptekeningen. 2. Strips in de klas: Laat alle leerlingen een strip meebrengen van thuis. Ga zelf eens langs bij de bibliotheek en informeer naar strips die minder voor de hand liggen. Kies een leuke plek in de klas en maak daar een tijdelijke stripbib met de verzamelde stripboeken. 3. Striptussendoortjes: Voorzie voor elke leerling een kopie van bijlage 2 en laat hen het blad in de helft knippen. Met een paperclip bevestigen ze de A5-blaadjes aan hun meegebrachte strip. Op een afgesproken moment of als er eens wat tijd over is, kan een leerling een strip uit de stripbibliotheek nemen om te lezen. Als die uit is, kan één van volgende opdrachten uitgevoerd worden: ù Bedenk vijf vragen over deze strip en schrijf ze op het blaadje van de 5-vragenquiz. Alle antwoorden moeten te vinden zijn in de strip zelf. Noteer ook je naam zodat de quizzer later aan jou kan komen vragen of de antwoorden correct zijn. ù Is er al een quiz opgesteld voor de strip die jij net hebt gelezen? Probeer die dan op te lossen. ù Geef punten op het scoreblad. Schrijf je naam en noteer hoeveel punten je op tien geeft voor de tekeningen en voor het verhaal. LEEN-TIP Heel wat bibliotheken in Vlaanderen hebben stripkoffers in huis. Informeer of de bib in jouw buurt er eentje heeft! 3
OPDRACHT 2 BIJLAGE 3 titel 1 titel 2 Euh, ik ben een beetje zenuwachtig want ik heb straks een interview met euh, je weet wel, die schrijver/illustrator* van... Teken hier jezelf met micro. Vul twee titels van boeken aan. Teken je ook de passende boekomslagen er bij? Mijn naam is Ik ben jaar. Heb je nog andere vragen? VOORBEREIDING ONTMOETING AUTEURS ILLUSTRATOREN OP DE BOEKENBEURS. Wat mag ik zeker niet vergeten te vragen: 1. 2. 3. Hou jij van strips? Oh ja! Mag ik nog een foto van je nemen? Kleef hier een foto van de auteur of illustrator. Een persoonlijk gesprek met een auteur of een illustrator is altijd iets bijzonders. Laat de leerlingen deze ontmoeting vooraf in de klas voorbereiden. Zo wordt dit moment echt uniek! * schrap wat niet past. www.boekenzoeker.org - www.jeugdliteratuur.org - www.kjv.be www.leesplein.nl - www.pluizuit.be - www.pluizer.be 1. Auteurs/illustratoren verdelen: Bekijk in de brief van Boek.be welke auteurs/illustratoren de leerlingen van jouw klas zullen ontmoeten. Zorg dat elke leerling kan werken rond een illustrator of auteur die zij/hij zelf zal ontmoeten. 2. De invulstrip: Bezorg elke leerling een kopie van de invulstrip (bijlage 3) en overloop klassikaal wat er moet ingevuld worden. Geef de leerlingen even de tijd om allerlei gegevens en beeldmateriaal te verzamelen over hun onderzoekspersoon. Wil je de leerlingen wat op weg helpen om informatie te vinden? Of laat je hen graag kennismaken met enkele echte boekenwebsites? Bekijk dan even onderstaande links: > www.boekenzoeker.org: Jonge lezers kunnen zelf de keuze maken uit het boekenaanbod op basis van hun interesses. > www.jeugdliteratuur.org: Hier vind je informatie over je favoriete auteur en lees je het laatste nieuws uit de kinderboekenwereld. > www.kjv.be: Op deze website kan je zien welke boeken er dit jaar gelezen worden door jouw leeftijdsgroep. > www.leesplein.nl: Alles over boeken, auteurs en illustratoren. Je kan er ook je kennis over boeken testen, spelletjes spelen. > www.pluizuit.be en www.pluizer.be: Hier vind je tal van korte boekbesprekingen. Op Pluizer kan je ook boeken zoeken per thema. Natuurlijk kan je ook heel wat informatie terugvinden in de auteursportretten die je werden toegestuurd. 3. Aanvullen en afwerken: Laat de leerlingen de juiste gegevens aanvullen op de gepaste plaatsen van de invulstrip. Uiteraard kan de strippagina nog afgewerkt worden en mooi worden ingekleurd. 4. Even rondkijken: Hang alle vervolledigde strips nu op in de klas. Elk leerling kan op deze manier ook kennis maken met de andere auteur/illustrator die hij/zij zal ontmoeten. 4
EXTRA LESTIPS Wil je graag meer? Misschien zijn deze lesideeën wel iets voor jouw klas. Bepaal zelf of je die liever voor of na het Boekenbeursbezoek plant.
EXTRA LESTIP 1 DE BOEKENBEURS IS EEN GROOT EVENEMENT. MAAR WAAR STAAT HET VOOR? 1. Wat en wie vind je op de Boekenbeurs: Lees samen met de leerlingen het artikel Nieuw wereldrecord boekendomino op Boekenbeurs (bijlage 4). Ter aanvulling kan je de leerlingen ook laten kijken naar enkele filmpjes op internet over dit record. Surf hiervoor naar YouTube en tik boekendomino Boekenbeurs 2013 in. Wat is de Boekenbeurs? Wat is er te zien? En wie is er allemaal aanwezig? Probeer a.d.h.v. het artikel en/of het bekeken filmpje samen met de leerlingen een lijst op het bord te maken van de verschillende deelnemers aan de Boekenbeurs. Het kan ook helpen om er eens over na te denken welke weg een boek aflegt voor het bij de lezer komt. ~ Auteurs en illustratoren ~ Uitgevers ~ Boekimporteurs ~ Boekhandelaars ~ Lezers Weet iedereen wat de rol is van deze spelers in het boekenvak? Laat de leerlingen de betekenis indien nodig opzoeken in een woordenboek. 3. Papieren boek of digitaal boek: De boekendomino van 2013 vond plaats in het E-paviljoen. Wat is dat volgens jullie? In het E-paviljoen zet de Boekenbeurs het digitale boek centraal. Heeft iemand al eens een digitaal boek of een krant op internet gelezen? Nu worden nog heel wat boeken op papier gedrukt. Maar zal dat in de toekomst zo blijven? Zal het papieren boek uiteindelijk verdwijnen of zal het altijd blijven bestaan? Zullen we over enkele jaren nog schrijven met de hand of enkel typen? Verdeel de klas in zes groepjes: A, B, C, D, E en F. Laat hen per groepje de koppen bij elkaar steken om pro s en contra s te verzamelen rond een specifiek dilemma. Een papieren cursus (of werkboek) of een digitale cursus? ½ A: Pro s van een papieren cursus en contra s van een digitale cursus ½ B: Pro s van een digitale cursus en contra s van een papieren cursus Een papieren krant of een digitale krant? ½ C: Pro s van een papieren krant en contra s van een digitale krant ½ D: Pro s van een digitale krant en contra s van een papieren krant Een papieren boek of een digitaal boek? ½ E: Pro s van een papieren boek en contra s van een digitaal boek ½ F: Pro s van een digitaal boek en contra s van een papieren boek 6
Plaats vooraan in de klas vier stoelen. Van groep C, D, E en F mag er elk één leerling in het rijtje komen zitten. Links van de stoelen gaat groep A staan, rechts ervan groep B. Alle overblijvenden zijn even publiek. De leerlingen op de stoel krijgen de volgende vraag: Een papieren cursus of een digitale cursus... Stel, er is geen plaats voor beide op deze wereld. En stel dat jij moet beslissen welke van de twee mag blijven bestaan en welke moet verdwijnen. Wat kies je dan? Vooraleer de vier leerlingen hierover beslissen, krijgen groep A en B om beurt enkele keren de gelegenheid om iemand naar voor te schuiven. Deze persoon probeert de vier te overtuigen om voor hun ding of net niet voor het andere te kiezen. Als groep A en B elk hun zeg hebben gedaan, moeten de vier in het midden hun keuze bekend maken. Herhaal volgens dit systeem hetzelfde voor de andere dilemma s. 4. Boek in de kijker: Misschien kunnen jullie op school het boek ook in de kijker zetten met een echte boekendomino. Maak op die manier reclame voor de klas-of schoolbibliotheek. Wist je trouwens dat een Poolse school het record van de Boekenbeurs ondertussen al heeft gebroken? 7
EXTRA LESTIP 2 EEN STRIPVERHAAL - WAT IS DAT EIGENLIJK? EN KUNNEN WE ER ZELF EEN MAKEN? 1. Een stripverhaal: Wat is nu eigenlijk typisch aan een strip? Een stripverhaal bestaat uit een aantal afbeeldingen die samen een verhaal vormen. Het verhaal en de beelden zijn met elkaar verweven. Wie maakt een strip? Een stripverhaal wordt gemaakt door een tekenaar en een scenarioschrijver. Vaak is dat dezelfde persoon. Soms werken er ook meerdere personen aan het tekenwerk of aan het verhaal. 2. De snelstrip: Vertel de leerlingen dat ze in een recordtempo een stripblad zullen maken. Iedereen heeft een wit blad papier en een potlood of pen nodig. De leerlingen werken per twee. Lees telkens de opdracht voor. Nadat deze is uitgevoerd, worden de bladen iedere keer uitgewisseld. 1. Teken in de linkerbovenhoek een vakje met een figuurtje erin. 2. Teken nu rechts van het eerste vak een nieuw vak. Daarin teken je het hoofd van het figuurtje over en zorg je dat er ruimte is voor een tekstballon. In de tekstballon mag een typische stripkreet worden geschreven. 3. Teken in een volgend vakje een verklaring voor de reactie uit het tweede vakje. 4. Vanaf nu kunnen de twee leerlingen vrij het blad aan elkaar doorgeven en het volgende vakje naar eigen creativiteit tekenen. De strip wordt doorgegeven tot het verhaal afgerond is of tot de pagina vol is. Laat de leerlingen de snelstrips even doorgeven in de klas. Welke is de leukste geworden? 8
EXTRA LESTIP 3 DE STRIP IS EEN LEVENDE KUNST. Het is geen genre dat plots werd uitgevonden, wel een boekenvorm die steeds in verandering is. In vogelvlucht doorheen de stripgeschiedenis! 1. Het grote striponderzoek: Het stripverhaal kent al een lange geschiedenis en ook vandaag blijft het genre nog steeds verder evolueren. De leerlingen maakten op de Boekenbeurs reeds kennis met een heleboel stripfiguren uit eigen land. Maar weten ze ook wat onderstaande woorden te maken hebben met de wereld van de strip? BAYEUX BATMAN ROTSKUNST LITTLE NEMO DC COMICS MC CAY LASCAUX MR. PRIKKEBEEN MANGA HOKUSAI HASTINGS TOPFFER Verdeel de klas in verschillende onderzoeksteams en geef hen het werkblad (bijlage 5). Op dit blad zijn telkens twee specifieke woorden aan elkaar te linken. Kunnen de teams de juiste verbanden vinden en verklaren waarom de twee woorden samen horen? En wat hebben deze woorden eigenlijk te maken me de geschiedenis van de strip? Laat de leerlingen via internet op zoek gaan naar antwoorden. Een extra uitdaging is om de koppelwoorden ook te plaatsen in de tijd. 2. De resultaten: Luister naar de resultaten van het grote striponderzoek van de verschillende teams en vul aan indien nodig. > 1. Rotskunst-Lascaux (ca. 30.000 voor C.) Al sinds de mens rechtop loopt, vertelt hij verhalen. Letters bestonden toen nog niet. Maar aan de hand van eenvoudige rotstekeningen werden toch al verhalen doorgegeven aan elkaar. T1 > 2. Bayeux Hastings (11de eeuw) In de slag bij Hastings (1066) versloeg Willem de Veroveraar de Engelse koning Harold. Het verhaal van deze veldslag werd enkele jaren later te Bayeux genaaid in een 70 meter lang tapijt. Het hele verhaal laat zich lezen als een stripverhaal. T2 > 3. Hokusai Manga (18de eeuw) De Japanse strip is een genre apart en wordt Manga genoemd. Het woord manga was oorspronkelijk de titel van een boek van de Japanse prentenkunstenaar Hokusaï. Het was een uitgave met een verzameling van geschetste dieren, landschappen, mensen, T3 9
> 4. Töpffer Meneer Prikkebeen (19de eeuw) Mr. Prikkebeen kan worden gezien als de eerste echte Nederlandstalige strip. Het was de vertaling van een boek van Rodolphe Töpffer en vertelde de doldwaze en onmogelijke avonturen van Mr. Prikkebeen en Ursula. De strip werd vele malen herdrukt en was zeer populair bij kinderen. > 5. Mc Cay Little Nemo (20ste eeuw) Winsor Mc Cay was een Amerikaanse striptekenaar. Hij had een wekelijkse stripreeks in de krant: Little Nemo in Slumberland. T5 T4 > 6. DC Comics Batman (20ste eeuw) DC Comics is één van de grootste uitgevers van de Amerikaanse strip: comics. In deze strips staan superhelden centraal. De meest gekende superhelden van deze uitgever waren en zijn Superman en Batman. T6 3. De slimste stripkenner: Laat de leerlingen nu zelf een strippuzzel samenstellen. Hiervoor kiezen ze drie kernwoorden die iets met strips te maken hebben. Voor elk kernwoord bedenken ze ook vier verwijswoorden. Het is belangrijk dat je door de vier woorden te linken aan elkaar, tot het kernwoord kan komen. De drie keer vier verwijswoorden kunnen genoteerd worden in het lege kader op het werkblad (bijlage 5). Speel nu de slimste stripkenner-quiz. Hoe snel worden de kernwoorden gevonden? Voorbeeld: PETER PARKER MARVEL COMICS ALBUM 26 KUIFJE ROOD EN BLAUW DE ZAAK ZONNEBLOEM DE WOLLEBOLLEN FANNY GIRL SPOKEN IN HUIS PSEUDONIEM GEORGES PROSPER REMI VERFILMD Kernwoord 1: Kiekeboe Kernwoord 2: Spiderman Kernwoord 3: Hergé UIT-TIP Wil je met de leerlingen het strip-thema nog wat meer uitdiepen, dan is een bezoekje aan het Belgisch Stripcentrum in Brussel zeker aan te raden. Je vindt ook verschillende educatieve pakketten en opdrachten rond de strip op hun website: www.stripmuseum.be. KIJK-TIP Belgische stripfiguren worden gemoderniseerd doorheen de tijd. http://www.ketnet.be/karrewiet/ nieuws/5-september-2013-jommeke-strip 10
EXTRA LESTIP 4 EEN STRIPVERHAAL WORDT OOK WEL EENS EEN BEELDVERHAAL GENOEMD. Het is een genre waarin verhaal en beeld samenkomen en elkaar versterken. Niet enkel stripauteurs gaan op zoek naar deze combinatie. Ook andere schrijvers gaan op zoek naar de mogelijkheden van het samenbrengen van beeld en tekst. 1. Vliegen: Kopieer het werkblad (bijlage 6) volgens het aantal leerlingen van je klas en deel uit. Laat één van de leerlingen het gedicht Vliegen van Joke van Leeuwen voorlezen. Wat is er aan de hand? Wat heeft de schrijfster hier gedaan? Zonder de tekst zou je de tekening niet echt snappen. Zonder de tekening zou het gedicht niet kloppen. Tekst en beeld vallen in dit gedicht dus echt wel samen. 2. Lijmen: Als je dit gedicht van Joke van Leeuwen leest, krijg je een beeld in je hoofd. Op één of andere manier vallen tekst en beeld hier dus ook samen. Kunnen jullie een passend beeld tekenen? 3. Fluiten: Omcirkel het woord dat volgens jou het beste bij deze tekening van Joke van Leeuwen past. Of vul zelf een ander woord in. OEI HELP VIES KUS ME WIND Deze keer is het aan de leerlingen om zelf een gedicht te schrijven bij de tekening: > Ze kiezen één van bovenstaande woorden en schrijven het verticaal in drukletters bij de tekening. > Van de letters maken ze nu een acrostichon die zowel bij het beeld als bij het woord past. > Acrostichon is een letterdicht. Elke nieuwe regel begint met de volgende letter van het woord. Het mag, maar het moet niet rijmen. Tip: Laat de leerlingen een woordenboek bij de hand nemen om deze opdracht uit te voeren. Voorbeeld: Waaien, waaien, waaien! Ik laat de lucht rondzwaaien. Nooit staat die eens stil Dat is omdat ik dat niet wil. 11
EXTRA LESTIP 5 NIET ALLEEN IN STRIPS MAAR OOK IN GEWONE BOEKEN VIND JE VAAK UNIEKE AFBEELDINGEN TERUG. Ze worden op maat van de tekst gemaakt door een illustrator. 1. Een illustrator: Een illustrator is iemand die een afbeelding maakt bij een tekst. Kunnen de leerlingen enkele soorten teksten opnoemen waarbij een illustrator iets zou kunnen (be)tekenen? ½ een boek ½ een stripboek ½ een tijdschrift ½ een krant ½ een folder ½ een advertentie ½ een website Illustraties kunnen een tekst verduidelijken, aanvullen, vervangen of aantrekkelijker maken. Ze voegen ook heel vaak een extra betekenislaag toe. 2. Hoe oma plots verdween: Pieter Gaudesaboos is een Vlaamse illustrator. Hij heeft een heel herkenbare eigen stijl. Hij tekent niet enkel maar maakt ook gebruik van heel wat andere beeldende technieken om zijn werk vorm te geven. Bijvoorbeeld in zijn boekje Hoe oma plots verdween. Daar besluit het hoofdpersonage zijn oma te volgen. Van dat onderzoek houdt hij een bijzonder dagboek bij met leuke collages van tekeningen, krantenknipsels, notities, plannetjes, foto s, enzovoort. Hoe oma plots verdween. Oma doet raar! Haar kleinkind besluit haar doen en laten te registreren. Hij fotografeert erop los en houdt netjes alle bewijsstukken bij. Een slimme speurtocht waarin fotootjes, listen, geraffineerde speurdersfoefjes en zelfs geheime cameraatjes en met fruitsap beschreven briefjes een rol spelen. Het onderzoek duurt een maand. Tot het ondenkbare gebeurt. Hoe oma plots verdween is een heerlijk en rijk boek over een intrigerende schattenjacht. www.gaudesaboos.be - Lannoo 2004 3. Fotodagboek: Laat de leerlingen een tekstfragment kiezen uit het boekje Hoe oma plots verdween. (bijlage 7). Als illustrator krijgen ze de opdracht om er inspirerende foto s bij te maken. Hierbij houden ze in gedachten dat de beelden de tekst moeten verduidelijken en/of aantrekkelijker moeten maken. Wie nog een stapje verder wil gaan kan tekst en foto s laten verwerken in een collage. Haal zelf ook het boek in de klas en vergelijk de resultaten van de leerlingen met deze van de illustrator. WEB-TIP Wil je met je leerlingen graag wat werk bekijken van Vlaamse illustratoren? Surf naar www.vlaamse-illustratoren. com. Wat vinden de leerlingen mooi? Herkennen ze bepaalden tekenstijlen? 12
EXTRA LESTIP 6 DE GLIJBAAN OP DE BOEKENBEURSAFFICHE STAAT VOOR HET ONVERWACHTE Het affichebeeld van de Boekenbeurs is van de hand van Sebastiaan van Doninck. We verdiepen ons even in het beeld en in zijn werk. 1. De glijbaan Dit vertelt Sebastiaan van Doninck over het affichebeeld: "De glijbaan op de Boekenbeursaffiche refereert rechtstreeks aan de belevingswereld van het kind, aan het onverwachte. Je weet nooit helemaal wat er achter de cover van een boek op je te wachten staat. Net zoals op een glijbaan: je voelt je even helemaal van de wereld, tot je letterlijk met je voeten weer op de grond komt te staan." Start een gesprek met de leerlingen over hoe zij lezen. Hoe beginnen ze eraan? Eens door bladeren? Stiekem het einde lezen? Vliegen ze liefst zo snel mogelijk door een boek zoals op de glijbaan of nemen ze graag hun tijd? Zijn ze soms ook echt helemaal van de wereld tijdens het lezen? 2. Digitaal Sebastiaan Van Doninck (1979) groeide op in een groot gezin in de Noorderkempen. Zijn ouders zijn artiesten en moedigden hem aan om naar de academie te gaan. Tekenen zat hem in de vingers, blijkt. Na zijn opleiding werd hij illustrator van prentenboeken. Zijn publiek beperkt zich niet tot de kleine mens. Hij ontwerpt covers van cd s, affiches, illustreert actualiteit voor kranten en weekbladen. Hij ontpopt zich tot een speler op het internationale vlak: hij maakt ontwerpen voor Amerikaanse uitgevers, is ook graaggezien in Azië en verovert Europa. Zijn werk werd meermaals bekroond. Sinds 2007 geeft hij les aan het Sint-Lucasinstituut in Antwerpen. Sebastiaan Van Doninck werkt naar eigen zeggen 75% van de tijd digitaal, met laptop en tekentablet: Maar soms heb ik de pest aan die rotcomputer en moet ik met de hand werken en alles losgooien met inkt en papier. Op vakantie werk ik wél manueel. Dan neem ik grote schetsboeken mee en zet ik me aan landschappen. Dat doe ik elk jaar. Spontaan, direct en snel werk ik dan. Hij scant vlekken en kleuren van ecolineverf in, om met zijn computer te puzzelen tot hij tot een geslaagde collage komt. Hij bewerkt de beelden zo weinig mogelijk in Photoshop. Bekijk samen met de leerlingen hoe Sebastiaan van Doninck digitaal te werk gaat: https://www.youtube.com/watch?v=wqspeh4wl4c Neem er ook wat andere boeken bij die hij illustreerde: Wit konijn in Wonderland van Siska Goeminne (Lannoo, 2015) Geluk voor kinderen van Leo Bormans (Lannoo, 2014) Kat: met hoofdletter K van Siska Goeminne (Lannoo, 2014) Start een gesprek met de leerlingen over zijn illustraties. Gaan de leerlingen nu anders kijken naar zijn tekeningen? Bv. meer letten op details? Spreken ze hen aan? Wat vinden ze van de kleuren? 13
BIJLAGE 1 DE STRIP-EXPRESS NEEM DE STRIP-EXPRESS-ROUTE OP DE BOEKENBEURS! BEKIJK HET BOEK DOOR DE OGEN VAN VERSCHILLENDE STRIPFIGUREN, STRIPTEKENAARS, STRIPSCHRIJVERS, STRIPVERHALEN EN STRIPTEKENINGEN! OP 9 & 10 NOVEMBER 2015 BOEKENBEURS ANTWERPEN
BIJLAGE 2 1. 2. 3. 4. 5. DE 5-VRAGEN QUIZ OPGEMAAKT DOOR SCOREBLAD Naam TEKENINGEN: /10 VERHAAL: /10 Naam TEKENINGEN: /10 VERHAAL: /10 Naam TEKENINGEN: /10 VERHAAL: /10 Naam TEKENINGEN: /10 VERHAAL: /10 Naam TEKENINGEN: /10 VERHAAL: /10
BIJ E3 LAG titel 1 titel 2 Euh, ik ben een beetje zenuwachtig want ik heb straks een interview met euh, je weet wel, die schrijver/illustrator* van... Vul twee titels van boeken aan. Teken je ook de passende boekomslagen er bij? Teken hier jezelf met micro. Mijn naam is Ik ben jaar. Heb je nog andere vragen? Oh ja! Mag ik nog een foto van je nemen? niet r e k ik ze agen: g a m vr Wat eten te verg 1. 2. u.3 H o an v j ji ip str s? Kleef hier een foto van de auteur of illustrator. * schrap wat niet past. www.boekenzoeker.org - www.jeugdliteratuur.org - www.kjv.be www.leesplein.nl - www.pluizuit.be - www.pluizer.be
BIJ E4 LAG
BIJLAGE 5 HET GROTE STRIPONDERZOEK In onderstaand kader horen telkens twee woorden samen. Kleur hun vakjes in dezelfde kleur. Wat hebben de duo s te maken met de wereld van de strip? Speur op het internet! MC CAY HASTINGS MANGA BATMAN BAYEUX TOPFFER DC COMICS MR. PRIKKEBEEN LASCAUX ROTSKUNST LITTLE NEMO HOKUSAI Notities: MAAK ZELF EEN STRIPPUZZEL Kies drie kernwoorden die iets met strips te maken hebben. Noteer ze niet op dit blad! Voor elk kernwoord bedenk je nu vier verwijswoorden. Het is belangrijk dat je door de vier woorden te linken aan elkaar, tot het kernwoord kan komen. Schrijf de in totaal 12 verwijswoorden kriskras door elkaar in onderstaand rooster. Speel nu de slimste stripkenner-quiz. Hoe snel kan iemand anders jouw 3 kernwoorden vinden?
BIJLAGE 6 OEI HELP KUS ME... WIND VIES Uit: OZO HEPPIE en andere versjes van Joke van Leeuwen - Em. Querido's Uitgeverij B.V. 2004
BIJLAGE 7 FRAGMENT 1 Zondag 27 februari 12.00u Ik volg oma van op een afstand Grasveldje met joggers Oma stopt en belt aan Ze heeft de eieren bij zich Oma belt nog eens De deur wordt geopend Ik kijk gluur binnen door het raam De onbekende dame! Oma en zij wisselen documenten uit! Oma verlaat het huis 12.13u t FRAGMENT 2 Maandag 28 februari FRAGMENT 3 Rudi komt naar buiten Hij stopt iets in oma s brievenbus Maandag 28 februari Oma komt naar buiten Met een potje in haar hand 16u34 oma ze gaat naar Rudi trap en zet het potje voor zijn deur oma gaat snel weg 16u37 16u43???? pompoensoep bevroren pompoensoep Een zakje met iets in 13.04u Rudi gaat weer weg 4 Tekstfragmenten uit: Hoe oma plots verdween van Pieter Gaudesaboos - Lannoo 2004
HET SCHOLENPROGRAMMA VAN DE BOEKENBEURS 2015 WORDT GEDRAGEN DOOR VOLGENDE PARTNERS: BOEK.BE Wie is Boek.be? Meer dan 400 uitgevers, boekhandels en boekenimporteurs zijn lid van een van onze verenigingen; dat zijn de Vereniging Vlaamse Boekverkopers (VVB), de Vlaamse Uitgevers Vereniging (VUV) en Verenigde Boeken Importeurs (VBI). Sinds 15 april 2013 is André Vandorpe directeur van Boek.be vzw. Wat doet Boek.be? We krijgen vaak de vraag of wij zelf ook boeken verkopen. Dat doen we niet! Daar zijn de boekhandels voor... Wat doen we dan wel? Als website wil www.boek.be je in de eerste plaats informeren over het (voornamelijk Nederlandstalige) boekenaanbod in Vlaanderen. De boeken die je hier vindt zijn (of waren) beschikbaar op de Vlaamse markt. Bij heel wat boeken vind je extra info: een foto en biografische info van de auteur, leesfragmenten of een filmpje. De Vlaamse uitgevers werken er hard aan om deze informatie zo veel mogelijk op te laden in onze database. Via de boekenplank kun je bovendien je favoriete boeken op een handige plek bewaren én ze delen met je (Facebook-)vrienden. Als koepelvereniging wil Boek.be de boekenverkoop in Vlaanderen zo veel mogelijk ondersteunen en bevorderen. De jaarlijkse Boekenbeurs in Antwerpen ken je zeker! En de Gouden Boekenuil? Of de Boekenleeuw en Boekenpauw? Die doen vast een belletje rinkelen. Het zijn een paar van onze boekenprijzen en promotieacties voor het boek. Onze leden - uitgevers, boekhandels en importeurs - geven we op allerlei vlakken steun: we verdedigen hun belangen op economisch en politiek vlak, en ondersteunen ze met opleidingen en diensten. Bekijk onze jaarkalender voor 2015 op www.boek.be. Meer weten? Welke opleidingen biedt Boek.be aan? Wat is het laatste boekenvaknieuws? Kortom, wat reilt en zeilt er in het boekenvak? Het antwoord vind je op www.boekenvak.be, onze website voor boekenprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in het boekenvak.
CANON CULTUURCEL Geniet samen met je leerlingen van cultuur. Zo ontdekken ze hun sterktes en talenten en leren ze zich uitdrukken in een taal die hen het beste ligt. Wil je samen met je leerlingen een cultureel project op poten zetten? Heb je een goed idee, maar zoek je nog ondersteuning? Of zoek je gewoon inspiratie om je klas op een originele manier van cultuur te laten proeven? Dan ben je bij CANON, de cultuurcel van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en vorming, aan het juiste adres. Ontdek op cultuurkuur.be een heleboel cultuurpartners waarmee je samen projecten kan opstarten en hun scholenaanbod kan raadplegen. Met inspirerende praktijkvoorbeelden willen we jou als leerkracht een idee geven hoe jij je leerlingen cultuur kan doen beleven. Als je dat idee hebt, kunnen we via dynamoproject en Projectloket zorgen voor zowel financiële, logistieke als inhoudelijke ondersteuning. Zoek je het liever buitenshuis? Via dynamoopweg en De Lijn reis je met je leerlingen gratis naar tal van cultuurschakels. www.dynamo3.be Misschien ontmoeten we je wel op de jaarlijkse Dag van de Cultuureducatie, of op de Cultuurdagen voor studenten lerarenopleiding? CANON Cultuurcel is ook je aanspreekpunt voor al je vragen rond mediawijsheid via ons platform INgebeeld (www.ingebeeld.be), lezen voor onderwijs en onderzoek en beleid rond cultuureducatie. Het onderzoek "Cultuur in de Spiegel - Vlaanderen" heeft als doel het ontwikkelen van een referentiekader voor geïntegreerde cultuureducatie. www. cultuurindespiegel.be Jaarlijks organiseren we in samenwerking met Groki de beste boekenjuf/meester. Het resultaat van deze actie is een mooi magazine vol tips van leerkrachten aan leerkrachten. Deze brochure kan u bestellen via https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/besteboekenjufmeester-2015 Benieuwd naar hoe we onze opdrachten invullen? Surf snel naar onze website of stel je vraag op canon@ond.vlaanderen.be www.canoncultuurcel.be en www.cultuurkuur.be Volg ons op facebook en schrijf je in op onze nieuwsbrief (http://www.canoncultuurcel.be/ registreren) voor tal van cultuureducatieve tips!
STICHTING LEZEN www.stichtinglezen.be Stichting Lezen werkt aan een warm klimaat voor lezen en boeken, en moedigt iedereen aan meer te lezen om zo persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke participatie te bevorderen. Daartoe zet Stichting Lezen een ononderbroken lijn van initiatieven, projecten, methodieken en campagnes op, gebaseerd op ervaringen uit het werkveld en/of inzichten uit onderzoek naar lezen. Stichting Lezen biedt ook onderdak aan een unieke vakbibliotheek over jeugdliteratuur en leesbevordering. Stichting Lezen coördineert onder meer Voorleesweek, Jeugdboekenweek, Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen, Iedereen Leest... Voorleesweek Ieder jaar staat in de laatste week van november het grote aanbod van mooie voorleesboeken in de kijker. De campagne spitst zich toe op peuters en kleuters, maar het plezier van voorlezen houdt natuurlijk niet op als een kind zélf kan lezen. www.voorlezen.be Jeugdboekenweek Dit grote boekenfestival voor kinderen tussen 4 en 12 jaar zet elk jaar in maart de mooiste boeken over één thema in de kijker. In alle bibliotheken, scholen en boekhandels is het twee weken lang feest. In 2016 vindt de Jeugdboekenweek plaats van 5 tot 20 maart, met als thema 'Weg van de stad'. www.jeugdboekenweek.be O Mundo een kleine wereldbibliotheek Met O Mundo wil Stichting Lezen de mooiste prentenboeken uit de hele wereld binnenbrengen in multiculturele klassen. Leerkrachten krijgen tips om met hun klas andere landen, talen en culturen te ontdekken. www.omundo.be Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen De Kinder- en Jeugdjury (KJV) is de grootste leesclub van Vlaanderen. Ze brengt kinderen en jongeren tussen 4 en 16 jaar samen om te praten over boeken, in de bibliotheek, op school... Hun mening telt! In mei bekroont de KJV haar favoriete boeken. www.kjv.be De Boekenzoeker Op de Boekenzoeker-website staan boekentips voor lezers van 0 tot 18 jaar. Op basis van hun persoonlijke interesses en stemmingen krijgen ze leestips op maat. www.boekenzoeker.org Iedereen Leest Iedereen Leest spoort iedereen aan om te lezen. Op de interactieve website geven lezers elkaar boekentips. Actiemomenten doorheen het jaar zetten mensen op ludieke wijze aan tot lezen. www.iedereenleest.be
HET VLAAMS FONDS VOOR DE LETTEREN Het Vlaams Fonds voor de Letteren steunt de Nederlandstalige letteren en de vertaling in en uit het Nederlands van literair werk in de brede zin van het woord. Op die manier helpt het de sociaaleconomische positie van Vlaamse auteurs en vertalers te verbeteren. Het VFL-beleid is gericht op de ondersteuning van creatie, productie, presentatie en omkadering. Hiertoe verleent het VFL subsidies, informatie en documentatie. Het VFL organiseert en financiert ook projecten, samenwerkingsplatforms en andere initiatieven. Een waaier aan subsidieregelingen maken de missie van het VFL mee mogelijk. Zo kunnen literaire auteurs, illustratoren, stripauteurs en vertalers rekenen op verschillende soorten beurzen: om hun werk te realiseren, om een reis te ondernemen of om het nodige eerste duwtje in de rug te krijgen als beginnende auteur. Ook boekhandels, uitgeverijen, literaire tijdschriften, digitale projecten, literaire organisaties en manifestaties kunnen ondersteuning genieten van het VFL. Daarnaast heeft het VFL ook een buitenlandwerking: op allerhande boekenbeurzen in het buitenland maakt het VFLw promotie voor Vlaamse auteurs en illustratoren. Daar wordt vaak de eerste steen gelegd voor vertalingen in het buitenland. Daarnaast is er ook een subsidielijn dat vertalingen uit het Nederlands ondersteunt. Sinds 2013 ondersteunt het Vlaams Fonds voor de Letteren auteurslezingen. Bibliotheken, scholen, leesclubs, culturele en sociale organisaties kunnen 100 euro subsidie aanvragen voor tal van illustratoren en auteurs.