Sector-cao Verzekeringsbedrijf Basispensioenregeling en Vragen en Antwoorden
1. Wat is de flexibele aanvullingsregeling (FAR)? De FAR is in het leven geroepen als compensatiemaatregel voor het afschaffen van de vroegpensioenregeling per 1 januari 2006. Dit om het voor medewerkers mogelijk te maken toch eerder te stoppen met werken dan op 65-jarige leeftijd, dan wel op 65-jarige leeftijd met pensioen te gaan met een wat hogere uitkering. De FAR is een individueel pensioenbudget met een pensioendatum van 65 jaar in aanvulling op de basispensioenregeling in de cao. De FAR bedraagt jaarlijks (gemiddeld) 2,5% van het jaarsalaris (inclusief vakantietoeslag). Op basis van de cao moest dit budget in principe omgezet worden in een aanvullend ouderdomspensioen op basis van een beschikbare premieregeling. Andere mogelijkheden waren een omzetting van het FAR budget in pensioenoptimalisatie of in loonsfeer of levensloopsfeer. Dit moest dan in overleg met de medezeggenschap. Voor omzetting in loonsfeer of levensloopsfeer was ook dispensatie van de dispensatiecommissie pensioenen vereist. 2. Wat is de aanvullende FAR? Ook de aanvullende FAR-regeling is een compensatie voor het afschaffen van de vroegpensioenregeling per 1 januari 2006. De aanvullende FAR is een extra FAR bijdrage van (gemiddeld) 0,7% van het jaarsalaris (inclusief vakantiegeld) die geldt voor medewerkers die: o op 31 december 2005 in dienst waren bij een aangesloten maatschappij en o deel hebben genomen aan de oude basispensioenregeling en o op de datum van inwerkingtreden van de, op de nieuwe basispensioenregeling gebaseerde, maatschappijregeling in dienst waren. Op basis van de cao moest dit budget in principe omgezet worden in een aanvullend ouderdomspensioen op basis van een beschikbare premieregeling. Andere mogelijkheden waren een omzetting van het FAR budget in pensioenoptimalisatie of in loonsfeer of levensloopsfeer. Dit moest dan in overleg met de medezeggenschap. Voor omzetting in loonsfeer of levensloopsfeer was ook dispensatie van de dispensatiecommissie pensioenen vereist. 3. Wat is er gewijzigd per 1 januari 2014? De combinatie van de basispensioenregeling in de cao, het FAR-budget en het aanvullend FAR-buget leidde bij veel individuele maatschappijen tot een fiscaal bovenmatige pensioenregeling. Daarom zijn de FAR en de aanvullende FAR op 31 december 2013 stopgezet. Ter compensatie zijn de FAR en aanvullende FAR per 1 januari 2014 eenmalig omgezet in een gelijkwaardige toeslag in loonsfeer. Afhankelijk van hoe deze regelingen zijn aangewend binnen de individuele maatschappijen, mogen ze in 2014, mits passend binnen de fiscale kaders, nog voor één keer worden voortgezet als onderdeel van de pensioenopbouw, dan wel als eenmalige loontoeslag worden uitgekeerd. In het antwoord bij vraag 4 gaan we nader in op welke acties hiervoor genomen moeten worden. Het budget voor de FAR en de aanvullende FAR zal worden betrokken in de studie die moet leiden tot een nieuwe basispensioenregeling in de cao per 1 januari 2015. 4. Welke acties moeten wij ondernemen om deze wijziging te effectueren? De actie is afhankelijk van welk van de vier hieronder genoemde situaties voor u van toepassing is: A. (Aanvullende) FAR als beschikbare premie: de (aanvullende) FAR moet als onderdeel van de beschikbare premieregeling worden stopgezet. De stopzetting moet afgestemd 2
worden met de uitvoerende pensioenverzekeraar, Premie Pensioen Instelling (PPI) of het pensioenfonds. Het jaarbudget van de (aanvullende) FAR moet in 2014 als eenmalige, niet-pensioengevende loontoeslag worden toegekend en gelabeld als FAR budget. Hierover dient afstemming met het betrokken overlegorgaan (meestal de ondernemingsraad) plaats te vinden. B. (Aanvullende) FAR als onderdeel van de pensioenopbouw: u dient te bepalen of de pensioenregeling fiscaal bovenmatig wordt in 2014 doordat de FAR onderdeel van de pensioenregeling is geworden. Zo niet, dan is het mogelijk de FAR nog voor één jaar te handhaven. Zo ja, dan dient de pensioenregeling zodanig te worden gewijzigd, dat het fiscaal bovenmatige deel wordt uitgekeerd als eenmalig gelijkwaardig nietpensioengevend loontoeslag. Hierover dient afstemming plaats te vinden met de/het uitvoerende verzekeraar/pensioenfonds en met het betrokken overlegorgaan (meestal de ondernemingsraad). C. (Aanvullende) FAR als loontoeslag/levensloopcomponent: dit zet u nog voor één jaar voort. D. Combinatie van hierboven genoemde mogelijkheden: u dient altijd te toetsen of de pensioenregeling past binnen de fiscale kaders. Als dat niet het geval is, dient u de regeling aan te passen zoals genoemd onder de punten A, B en C. 5. Wij weten niet hoe de FAR in onze regeling is verwerkt, wat moeten wij doen? U dient na te gaan hoe dit in 2006 is afgesproken. Als het goed is, is hier destijds een akkoord over gesloten met het overlegorgaan (meestal de ondernemingsraad). Als de (aanvullende) FAR in het loon zit, is hiervoor destijds dispensatie aangevraagd bij de dispensatiecommissie. U kunt nakijken of navragen of deze dispensatie destijds is verleend. Als de (aanvullende) FAR niet is gelabeld is en niet te traceren is, dient u in 2014 de (aanvullende) FAR als eenmalig, niet-pensioengevend loontoeslag uit te keren. 6. Kunnen we het FAR-budget maandelijks toekennen in loon, of moet dat in een jaarbedrag? Beide opties zijn toegestaan. Het is belangrijk dat u de extra loontoeslag labelt als (aanvullend) FAR-budget en communiceert dat dit een loontoeslag is die alleen in 2014 wordt uitgekeerd. 7. Wij hebben de FAR deels verwerkt in een hoger pensioen en deels in loon, wat moeten we doen? Zie vraag 4, punt 4. 8. We hebben de FAR in een Beschikbare Premie-regeling (DC-regeling) toegezegd. Dit gaan we nu via loon toekennen aan de werknemers. Welk percentage moeten we in loon toekennen: het percentage van de Beschikbare premie-staffel of de 2,5% + 0,7% van het jaarsalaris uit de cao? Het (aanvullende) FAR-budget is toegekend in de vorm van een beschikbare premie volgens de geldende leeftijdstaffel. Nu dient dit budget te worden omgezet in een eenmalige, gelijkwaardige loontoeslag. Dit is een zaak van overleg tussen de werkgever en het overlegorgaan (meestal de OR). Een leeftijdsstaffel, zoals de fiscale beschikbare premiestaffels, zijn geoorloofd vanuit gelijke behandeling, omdat dit een onderscheid in 3
de pensioensfeer is. Een dergelijke toezegging in loonsfeer leidt mogelijk tot een ongeoorloofd onderscheid tussen leeftijden. 9. Geldt de eenmalige omzetting van de FAR in een loontoeslag ook voor nieuwe werknemers? Dit past wel in de systematiek van de cao. De FAR bijdrage van 2,5% was immers destijds ook bedoeld voor nieuwe werknemers. Ook hier is het van belang goed te communiceren dat dit een eenmalige extra loontoeslag betreft. 10. We hebben de FAR gebruikt als extra pensioenopbouw. Dat is echter niet zo vastgelegd. Wat moeten we nu doen? Ga hierover in overleg met het overlegorgaan (meestal de ondernemingsraad). Omdat het (aanvullend) FAR-budget is omgezet in extra pensioenopbouw is het goed om de acties van het antwoord bij vraag 4 bij onderdeel 2 te volgen. 11. Kunnen we het vrijgekomen FAR-budget ook anders inzetten, bijvoorbeeld in vitaliteitsbeleid, opleidingen of een extra storting in een toeslagfonds of indexatiedepot? Het is niet mogelijk de FAR in te zetten voor vitaliteitsbeleid en opleidingen. De FAR is namelijk bedoeld als pensioen of loon. Een storting van het FAR-budget in een toeslagdepot is besteding van het FAR-budget in de pensioensfeer. Het zou eventueel wel kunnen, mits beslist voor 31 december 2013 en rekening houdend met de wettelijke en fiscale vereisten van een dergelijke storting. Bovendien is hiervoor overeenstemming met uw overlegorgaan (meestal de ondernemingsraad) nodig. Het is verstandig de eenmaligheid van de storting goed te communiceren. 12. Heeft onze OR een rol bij deze wijzigingen? Dat hangt af van welke situatie van toepassing is (zie vraag 4). Als de FAR al onderdeel van het loon is, dan wordt deze omgezet naar een eenmalige loontoeslag in 2014 en is er geen rol voor de OR. Hetzelfde geldt als de FAR al onderdeel is van de pensioenopbouw en de regeling ook in 2014 nog binnen de fiscale kaders past. Ook dan wordt de huidige situatie voor één jaar gehandhaafd en is er geen rol voor de OR. Als het bovengenoemde niet het geval is, heeft de OR bij alle afwijkingen een rol waarbij de nieuwe afspraak in overeenstemming met de OR dient plaats te vinden. Let op: bij een verzekerde regeling heeft de OR een adviesrol bij de uitvoeringsovereenkomst. Soms wijzigt de uitvoeringsovereenkomst vanwege stopzetting van de FAR. In deze gevallen is het mogelijk dat met de OR zowel afstemming moet plaatsvinden over de (aanvullende) FAR-regeling als over de uitvoeringsovereenkomst. 13. We hebben geen OR, hoe kunnen we de wijzigingen doorvoeren? Afhankelijk van het antwoord op vraag 12, werkt de cao misschien gewoon door en is er daardoor geen instemming van een overlegorgaan nodig. Zo niet, dan dient u na te gaan hoe in het verleden wijzigingen zijn verwerkt. Het kan zijn dat instemming van individuele werknemers nodig is. 14. Wat zijn nog verwachtingen voor veranderingen in de pensioenregeling in 2015? 4
Naar verwachting zal de overheid per 1 januari 2015 nieuwe fiscaal maximale kaders hanteren voor de pensioenregeling. Dit heeft dan ook impact op de basispensioenregeling in de cao. In het kader van het cao-overleg voor het Verzekeringsbedrijf is er een werkgroep die een studie doet naar een nieuwe basispensioenregeling die in 2015 moet worden ingevoerd, welke voldoet aan alle nieuwe wettelijke en fiscale vereisten. Het (aanvullend) FAR-budget is onderdeel van de studie naar een nieuwe pensioenregeling. November 2013 5