Verslag adviescommissie Vervoersautoriteit MRDH woensdag 17 februari 2016 Tijd: 19:00 20:00 uur Locatie: de Aleidazaal van het stadskantoor van de gemeente Schiedam, Stadserf 1 Aanwezig dhr. F.P. van Zaalen (Albrandswaard) Mw. J.G. Ram (Albrandswaard) Dhr. F.J. Heijboer (Brielle) Dhr. N. Doran (Capelle a/d Ijssel) Mw. P. Eilander (Capelle a/d Ijssel) Dhr. M. Bongers (Delft) Mw. M.A. Huijsmans (Delft) Dhr. M. Rogier (Den Haag) Dhr. R. Guernaoui (Den Haag) Dhr. H. Westbroek (Hellevoetsluis) Dhr. J. Rijkeboer (Hellevoetsluis) Dhr. L. Pols (Krimpen a/d Ijssel) Dhr. J.P. Blonk (Lansingerland) mw. M. Velū (Leidschendam - Voorburg) mw. W.E.C. Plomp (Leidschendam -Voorburg) Dhr. L.A. Eijskoot (Maassluis) Dhr. C.M.P. 't Hart (Maassluis) Dhr. I.S. Bal (Nissewaard) Dhr. J. Postma (Nissewaard) Dhr. J.P. van der Hoeven (Pijnacker-Nootdorp) Dhr. P.P.A. van den Heuij (Pijnacker-Nootdorp) Dhr. A.J. Rottier (Ridderkerk) Mw. B.C. Kathmann (Rotterdam) Dhr. A. Hekman (Schiedam) Dhr. O.P. Spek (Schiedam) Dhr. M. Knevel (Wassenaar) Dhr. P. Deneer (Wassenaar) Dhr. U.M. Spaans (Westland) Dhr. J.J. van Rossum (Westland) Dhr. M.C. Vinke (Westvoorne) Dhr. J.W.C.B. Schotel (Zoetermeer) Dhr. G. Liqui Lung (Zoetermeer) 1. Opening en mededelingen De voorzitter opent de vergadering en heet alle aanwezige commissieleden welkom. Daarnaast ook een welkom aan Daarnaast welkom aan mevrouw Mourik, lid van het presidium en de bestuurscommissie Va. Mededelingen voorzitter: - De voorzitter geeft aan dat er berichten van verhindering zijn ontvangen. Die zullen worden opgenomen in het verslag. - Er worden tijdens de zienswijzeperiode van de Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid (UAB) raadsinformatiebijeenkomsten georganiseerd. Gevraagd wordt of leden van de adviescommissie een rol willen vervullen bij deze bijeenkomsten. U kunt bij interesse contact opnemen met de MRDH. De MRDH zal in ieder geval contact opnemen met de commissie leden uit de bovengenoemde gemeenten. De zienswijzeperiode duurt tot 7 april 2016. De commissie zal de UAB ter advisering aan het algemeen bestuur behandelen op 13 april. o Nissewaard (theater De Stoep) 29 februari o Den Haag (MRDH) 2 maart o Schiedam 7 maart o Capelle aan den IJssel 8 maart - Het is sinds 7 oktober mogelijk om plaatsvervangende leden te benoemen. Enkele gemeenten hebben dit gedaan en hebben de benoemingen doorgegeven aan de MRDH. De griffies zullen na deze vergadering nogmaals het verzoek krijgen plaatsvervangende leden te benoemen en de benoemingen kenbaar te maken aan de MRDH. - Aansluitend aan deze vergadering zal in een apart programma gesproken worden over de rol en positie van deze commissie. - Mevrouw Velú (Leidschendam-Voorburg) geeft aan het jammer te vinden dat de reguliere vergadering met een uur is ingekort. Dat geeft niet het goede signaal af. - De voorzitter geeft aan dat dit gedaan is, omdat de verwachting is dat de reguliere agenda binnen het uur kan worden behandeld. Op deze manier wordt er ook voor gezorgd dat deze vergadering en het aansluitende gedeelte niet tot laat in de avond duurt. Mocht er meer tijd nodig blijken te zijn dan wordt deze ruimte, met goedvinden van de vergadering, gepakt. Pagina 1 van 5
2. Vaststellen beknopt verslag van de adviescommissie Va d.d. 16.11.2015 - De voorzitter geeft aan dat naast het verslag ter kennisname is bijgevoegd het advies aan het algemeen bestuur op de eerste begrotingswijzing 2015 en de reactie van het algemeen bestuur hierop. Ook is bijgevoegd de brief aan de gemeenteraden van de MRDH-gemeenten over het gevolgde besluitvormingstraject bij het vaststellen van deze begrotingswijziging. Tot slot zijn ter kennisname bijgevoegd het advies aan het algemeen bestuur op het Werkplan MRDH 2016 en de reactie van het algemeen bestuur hierop. - Mevrouw Plomp (Leidschendam-Voorburg) geeft aan wel aanwezig te zijn geweest. - De voorzitter zegt toe deze omissie te herstellen. De vergadering stelt het verslag van de adviescommissie Va van 16 november 2015 met bovengenoemde wijziging vast. 3. Kadernota begrotingsuitgangspunten MRDH begroting 2017 - De voorzitter geeft aan dat de gemeente Rijswijk schriftelijk heeft gereageerd. De schriftelijke reactie gaat over het borgen van afspraken die in het verleden zijn gemaakt tussen de gemeente Rijswijk en het Stadsgewest Haaglanden inzake het convenant Groencompensatie Rijswijk-Zuid. De MRDH zal deze vragen schriftelijk beantwoorden aan mevrouw Hagenaars. - De heer Loeff (Capelle a/d IJssel) wil graag meegeven dat de Inwonerbijdrage van het Mobiliteits fonds een Haagse aangelegenheid is en dat dit in de toekomst gehandhaafd moet worden. - De heer Bal (Nissewaard) vraagt of het klopt dat van de Inwonerbijdrage van het Mobiliteitfonds Haaglanden de gemeenten zeker 25% van het ingelegde geld dat zij eerder dat jaar inleggen, later dat jaar terugkrijgen. - Mevrouw Volkerijk, Controller MRDH, geeft aan dat er in 2016 een notitie komt over het weerstandsvermogen. Er is reeds onderzoek uitgevoerd door de audit dienst van Rotterdam en Deloitte. De resultaten van deze onderzoeken worden in deze notitie verwerkt. - Mevrouw Van Beers, financieel adviseur openbaar vervoer, geeft inzake de Inwonerbijdrage Mobiliteitfonds Haaglanden aan dat dit jaar over de toekomst van dit fonds na 2017 gesproken gaat worden. De uitkomst van deze discussie wordt in een apart besluitvormingstraject aan het bestuur voorgelegd en is dus niet gekoppeld aan de begroting MRDH 2016. - De heer Blonk (Lansingerland) merkt op dat de directeur van de RET, de heer Peters, onlangs in het nieuws aangaf dat de exploitatie concessie Rail self-supporting is dankzij de reizigersopbrengsten van het groeiend aantal reizigers. Hij krijgt graag een toelichting op deze uitspraken van de MRDH. Tot slot dankt hij de MRDH voor de extra tijd die in de zienswijzeperiode is opgenomen. De gemeenten hebben daardoor meer tijd voor het behandelen van de begroting MRDH 2017. - Mevrouw Van Beers, financieel adviseur openbaar vervoer Vervoersautoriteit MRDH, licht de uitspraken van de directeur RET toe inzake de mate van self-supporting exploitatie concessie Rail. Het klopt dat de reizigersopbrengsten voldoende zijn om de exploitatie te bekostigen. Echter, wat de RET niet meeneemt in het verhaal zijn bijvoorbeeld de kosten van het vervangingsonderhoud en het dagelijks onderhoud aan de infrastructuur en de sociale veiligheid. Dit zijn aanzienlijke kosten die gemaakt moeten worden om überhaupt (veilig) de concessie rail te kunnen exploiteren. - De heer Schotel (Zoetermeer) kan instemmen met de Kadernota, inclusief de Inwonerbijdrage van het Mobiliteitsfonds Haaglanden. Deze bijdrage loopt tot en met 2017. De toekomst van dit fonds is wat hem betreft vooral een zaak van de Haaglanden-gemeenten. Deze gemeenten hebben de huidige pot immers opgebouwd, is zijn opmerking. - De heer Heuij (Pijnacker-Nootdorp) geeft aan dat er vier oorzaken zijn aangegeven waardoor er in 2017 mogelijk sprake is van overbesteding. Hij ziet graag de oorzaken voor de verandering van de bekostiging van de RET wat betreft het vervangingsonderhoud en de wijziging van het bekostigen van ingestroomde metro s van een annuïteitenstelsel naar een lineair stelsel. - Mevrouw Van Beers (MRDH) vertelt dat de begroting 2016 een overbesteding laat zien. De ervaring leert echter dat het bedrag niet realistisch is omdat gemeenten optimistisch plannen. Er zijn in 2016 en 2017 bijvoorbeeld voor 900 mln. aan projecten aangemeld. Uitvoering van al deze projecten zal nog verschuiven in tijd of projecten vallen af. - Mevrouw Van Beers (MRDH) geeft ook aan dat volgens de huidige inzichten de verwachte overbesteding in 2017 75 miljoen zal zijn. Naast de structureel optimistische inschatting van subsidieaanmeldingen van gemeenten dragen ook de stelselwijzigingen bij aan een eenmalige mogelijke overbesteding. Pagina 2 van 5
1. Dit wordt in de eerste plaats veroorzaakt door een gewijzigde systematiek van bekostiging van het vervangingsonderhoud infrastructuur vanaf 2017 ten behoeve van de RET. Door de projecten te subsidiëren wanneer ze gereed zijn in plaats van op afbetaling te subsidiëren worden hierdoor minder rentekosten betaald, waardoor er meer geld overblijft om te besteden aan projecten. In 2017 wordt hierdoor 38 miljoen meer betaald ten opzichte van eerdere ramingen. Het wijzigen van systematiek van bekostiging bewerkstelligt dat de MRDH ten opzichte van de huidige systematiek vanaf 2026 structureel 24 mln. per jaar minder BDU-geld hoeft in te zetten. Hiermee wordt geld vrijgespeeld voor de invulling van de Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid. 2. In tweede plaats door een gewijzigde systematiek van bekostiging van de kapitaallasten van voertuigen ten behoeve van de RET. Vanaf 2017 zal deze plaatsvinden op basis van een lineair systeem in plaats van op basis van annuïteiten. In 2017 moet daarvoor wel een eenmalige inhaalafschrijving van 23 miljoen aan de RET worden vergoed. In de 20 jaren daarna wordt hierdoor echter een extra besparing gerealiseerd van in totaal ruim 40 miljoen. 3. Ten slotte is voor de projecten in het kader van Netwerk RandstadRail en het Actieprogramma Openbaar Vervoer met het Rijk een extra bijdrage overeengekomen. Deze projecten worden in 2016 en 2017 opgeleverd, maar voornoemde rijksbijdrage ( 16 miljoen) wordt gefaseerd ontvangen in de jaren 2018 t/m 2020. De MRDH financiert deze projecten tot dit bedrag voor. - Omdat in december de nieuwe concessies rail gegund worden, is het een goed moment om deze stelselwijziging door te voeren. Deze wijziging kan overigens grotendeels gedekt worden door de besparing op de subsidie van RET die mogelijk is door de toename van de reizigersopbrengsten. - De heer Bongers (Delft) merkt op dat de bijdrage voor de Inwonerbijdrage voor het Mobiliteitsfonds afgebouwd moet worden. Voor de begroting wordt de trap op, trap af systematiek gebruikt voor de wijze van financieren (IMOC) voor de indexering van de inwonerbijdrage voor het programma Economisch Vestigingsklimaat. Graag aandacht voor het aandeel van Delft i.v.m. de bezuinigingen. - Mevrouw Mourik (wethouder Nissewaard) geeft aan dat het voor alle gemeenschappelijke regelingen geldt dat er een indexering wordt gemaakt door het gemeentefonds. Dit geldt ook voor het Rijk, etc.. Door gemeenten wordt er altijd meegegaan met het advies van het Rijk. - De heer Spek (Schiedam) vraagt hoe de stand van zaken is bij RNE (Roadmap Next Economy). - Mevrouw Mourik (wethouder Nissewaard) meldt dat inzake RNE er raadsbijeenkomsten georganiseerd worden in april. De besluitvorming wordt afgerond voor het zomerreces. - De heer Rogier (Den Haag) geeft aan dat er in zijn gemeente zorgen zijn over het in de toekomst bekostigen van het openbaar vervoer. - Eric Bavelaar (MRDH) geeft aan dat er wordt gewerkt aan een Investeringskaart en Investeringsstrategie om een beeld te krijgen van de benodigde investeringen in de regio. Het is in ieder geval wat betreft de BDU duidelijk dat er jaren van prioritering komen. Het is daarbij dus ook zaak om slim met budgetten om te gaan. - De voorzitter geeft dat wat hem betreft het thema communicatie een zeer magere positie heeft in de begroting, terwijl bij de presentatie van het OESO-rapport op 2 februari jl. juist gesteld werd dat communicatie zeer belangrijk is. De MRDH moet uitleggen aan burgers, bedrijven en mede-overheden waarom het verzette en nog te verzetten werk er belangrijk is en er toe doet. - De heer Blonk (Lansingerland) en mevrouw Velù (Leidschendam-Voorburg) steunen de inbreng van de voorzitter om meer aandacht te vestigen op communicatie. De adviescommissie stemt in met: Het algemeen bestuur te adviseren de Kadernota begrotingsuitgangspunten MRDH begroting 2017 vast te stellen; Het algemeen bestuur te adviseren het Indexcijfer voor Materiële OverheidsConsumptie (IMOC), zoals door de Haaglanden-gemeenten voorgesteld in de Kaderbrief begroting 2017 gemeenschappelijke regelingen, ook voor de toekomst te hanteren als indexcijfer voor de indexering van de inwonerbijdrage voor het programma Economisch Vestigingsklimaat. 4. Presentatie betalen in het openbaar vervoer - De heer Bavelaar (MRDH) geeft de presentatie betalen in het openbaar vervoer. - Mevrouw Velù (Leidschendam-Voorburg) vraagt waarom de beveiligers op RR3 enrr 4 worden ontslagen, terwijl er goede resultaten zijn geboekt op het gebied van sociale veiligheid. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat het hier een proef van HTM betrof. Hoewel de proef succesvol is verlopen, is er om financiële redenen geen gevolg gegeven. Wel is te zien dat de scores Pagina 3 van 5
op sociale veiligheid op dit moment hoger liggen dan voor de proef. Dat betekent dat er dus nog steeds effecten van de proef te zien zijn. - De heer Pols (Krimpen a/d IJssel) geeft aan dat zij op de rand van een concessiegebied zitten en vraagt wat de gevolgen hier van zijn. - De heer Bavelaar geeft aan dat de reiziger de prijs betaald die in het betreffende concessiegebied geldt. - De heer Blonk (Lansingerland) vraagt of er een verklaring is voor het verschil in tarief tussen de oud Rotterdamse regio en oud Haagse regio. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat het kilometertarief gebaseerd is op de (oude) zones. Die waren bij HTM kleiner en bij RET groter. Daarnaast zijn er forse bezuinigen geweest in 2011, zowel bij Haaglanden als bij de stadsregio Rotterdam. De bezuinigingen in Haaglanden zijn vooral verwerkt in de prijs en bij RET is bezuinigd op het netwerk. Vanuit historisch perspectief zijn de tarieven bij HTM goedkoper. - De heer Westbroek (Hellevoetsluis) vraagt of de MRDH voornemens is de tarieven naar elkaar te laten toegroeien. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat het verschil in tarief goed is uit te leggen, gezien de historie en de gemiddelde reisafstanden. Daarnaast hanteert ook de provincie verschillende tarieven in haar concessies. Het is dus geen uitzondering. De wenselijkheid moet goed onderbouwd worden en het is een politieke keuze. Daarnaast zal dan moeten worden bekeken wat het tarief zou moeten zijn. - Mevrouw Kathmann (Rotterdam) vraagt of het mogelijk is dat de gemeenten bezuinigingen van de metropoolregio zelf opvangen omdat de gemeente het bijvoorbeeld wenselijk acht een lijn in stand te houden. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat de discussie over het al dan niet schrappen van een lijn gezamenlijk gevoerd wordt. De vervoerders en de MRDH onderbouwen deze eventuele keuze met bijvoorbeeld vervoercijfers, gehoord hebbende de gemeenten. Wellicht kunnen derden bijdragen om lijnen in stand te houden, maar dit is nog nooit gebeurd, ook niet in de oude stadsregio s. - Mevrouw Kathmann (Rotterdam) geeft aan dat laagdrempeligheid van het openbaar vervoer belangrijk is voor minder validen. Het gaat bij het schrappen van lijnen niet alleen om een economisch probleem. Een voorbeeld is lijn 20, deze is wegbezuinigd, terwijl partijen deze lijn wilden behouden. Dit kaart zij aan bij gemeente Rotterdam. - De heer Bavelaar (MRDH) meldt dat in de komende maanden de toeristenkaart gelanceerd wordt voor de hele regio, inclusief de vervoerder Arriva. - De heer Guernaoui (Den Haag) geeft aan dat er wel gediscussieerd moet worden over de twee tarieven. Het gesprek moet gevoerd worden op basis van de in kaart gebrachte voor- en nadelen en vraagt dit aan het bestuur kenbaar te maken. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat dit gesprek gevoerd moet worden. - De heer Van Zaalen (Albrandswaard) vraagt waarom niet op de perrons en bij in- en uitcheckpalen ook de mogelijkheid is om de kaart op te laden of een reisproduct op te halen. - De heer Bavelaar geeft aan dat de in- en uitcheckpalen alleen hiervoor bedoeld zijn. Het systeem zit nu eenmaal zo in elkaar. Oplaadpalen op de perrons is wel mogelijk, maar het is een kostenkwestie om dit niet te doen. Deze palen zijn erg duur. Overigens is het ook mogelijk om naast het ophalen bij de sigarenboer en supermarkt je kaart op te laden in diverse voertuigen. - De heer Bongers (Delft) vraagt of de prijsindexatie vaak lager is dan de inflatie, zoals nu het geval is. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat de gemiddelde stijging bij de MRDH langer is dan de landelijke stijging dit jaar. - De heer Rogier (Den Haag) vraagt bij het ontwikkelen van toekomstige betaalmethode ook rekening te houden met internationale standaarden, zoals de creditcard. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat VISA betrokken is bij deze ontwikkelingen. - De heer Westbroek (Hellevoetsluis) geeft aan het goed te vinden dat de toeristenkaart er komt, maar vraagt om inzet om zo snel mogelijk NS erbij te betrekken. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat er gesprekken zijn en worden gevoerd met NS. Ervoor is gekozen de kaart snel op de markt te zetten en niet (langer) op NS te wachten. Overigens is het ook om technische redenen lastig om NS onderdeel van de toeristenkaart te laten zijn door het check-incheck-out-systeem. - Mevrouw Plomp (Leidschendam-Voorburg) vraagt of het tarievenbesluit ook wordt voorgelegd aan de adviescommissie. Pagina 4 van 5
- De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat het besluit over de tarieven niet zienswijzeplichtig is en dat besluitvorming bij de bestuurscommissie voorligt. De leden van de adviescommissie kunnen natuurlijk binnen de eigen gemeente wel in overleg gaan met de wethouder Verkeer zodat hij/zij e.e.a. kan inbrengen bij de besluitvorming in de bestuurscommissie. De wethouder moet de raden informeren. - Mevrouw Plomp (Leidschendam-Voorburg) vraagt of er een verplichting zit op de 65-pluskorting. - De voorzitter vult aan dat sommige gemeenten, waaronder Schiedam, zelfs gratis openbaar vervoer voor ouderen aanbieden. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat hier geen verplichting op zit. De MRDH kan daar zelf beleid op voeren. - De heer Van Rossum (Westland) vraagt waarom de OV-chipcard voor het reizen op saldo na 5 jaar verloopt en of dit niet verholpen kan worden. - De heer Bavelaar geeft aan dat er landelijk aan dit ondewerrp wordt gewerkt door het Chipcard circuit. - Mevrouw Velù (Leidschendam-Voorburg) geeft aan dat het van de gekke is dat klanten 7,50 moeten betalen om het resterende bedrag op hun OV-chipkaart terug te storten. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat de MRDH die frustratie deelt en de discussie herkent. 5. Rondvraag en sluiting - Mevrouw Plomp (Leidschendam-Voorburg) geeft aan dat in het eerste kwartaal de concessie bus Haaglanden streekvervoer staat geagendeerd. Zij vraagt hoe het ermee staat. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat het onderwerp terugkomt bij de adviescommissie. - De heer Blonk (Lansingerland) geeft aan een notitie te schrijven, ter bespreking in de adviescommissie, inzake problemen met parkeren langs de E-lijn. - De heer Immerzeel (MRDH) geeft aan dat parkeerbeheer en het parkeerbeleid opgenomen is in het Uitvoeringsprogramma Bereikbaarheid. Herijking van het beleid is nu aan de orde. De vraag is welke elementen er meegenomen zouden moeten worden. - De heer Rogier (Den Haag) vraagt hoe de stand van zaken is van de beheervisie Wet Lokaalspoor en of dit onderwerp nog besproken wordt in de adviescommissie. - De heer Bavelaar (MRDH) geeft aan dat dit niet het geval is. De voorzitter sluit de reguliere vergadering. Pagina 5 van 5