Aan de leden van Provinciale Staten Nr.: 2004-24.935a/52/A.22, C Groningen, 23 december 2004 Behandeld door : Draper, Mw. K. Telefoonnummer : (050) 3164919 Antwoord op : Bijlage : Onderwerp : Subsidie kunstuitlenen en artotheken provincie Groningen Geachte dames en heren, Met dit schrijven leggen wij onze volgende voornemens aan u voor: -de besluitvorming rond de realisatie van de virtuele kunstuitleen in onze provincie. Tevens informeren wij u over de laatste stand van zaken ten aanzien van de realisatie van dit project; -de besluitvorming rond de toekenning van de reguliere aankoopsubsidie voor kunstuitlenen in onze provincie over het jaar 2004. De virtuele uitleen In 2002 (middels schrijven 2002-17518) hebben wij u geïnformeerd over de landelijke ontwikkelingen naar aanleiding van het onderzoeksrapport uitgebracht door Bureau Berenschot in opdracht van de Federatie Kunstuitleen (FKU). Kortweg kwamen de volgende conclusies uit het onderzoek naar voren: De ideële kunstuitleen is in hoge mate afhankelijk van overheidssubsidie (subsidieafhankelijkheid bedraagt 64%) Ongeveer 30% van de totale collectie van de uitleencentra is niet beschikbaar/niet geschikt voor de uitleen; Er wordt in de sector slechts 2% van het totale budget aan marketing en PR uitgegeven; Bedrijfsmatig denken en vaardigheden zijn onderontwikkeld; De sector is sterk verzwakt: terwijl de commerciële kunstmarkt groeit, stagneert het publieksbereik van de kunstuitleen; Het publiek bestaat voor 75% uit 'bovenmodalen'; Op het terrein van cultuureducatie- en participatie levert de sector over de gehele linie weinig zichtbare resultaten; Het aandeel van de kunstuitleen aan het inkomen van beeldend kunstenaars is slechts 3% (dit cijfer is later genuanceerd tot 7%); Er wordt veel te weinig samengewerkt met andere instellingen, bijvoorbeeld op het gebied van kunsteducatie.
Stellingname rijksoverheid De rijksoverheid heeft naar aanleiding van bovengenoemd rapport besloten dat kunstuitlenen vanaf 1 januari 2005 geen beroep meer mogen doen op aankoopsubsidies en meer markt- en klantgericht moeten gaan werken. Bovendien moeten kunstuitleeninstellingen beter samenwerken met andere culturele instellingen in het kunst- en cultuurveld. Daarnaast zal er meer geïnvesteerd moeten worden in gezamenlijke PRcampagnes en zal er een grotere collectiemobiliteit tot stand moeten komen. Stand van zaken in onze provincie Infrastructuur In onze provincie zijn op dit moment 5 kunstuitlenen, uitgezonderd het Centrum Beeldende Kunst Groningen welke gesubsidieerd wordt door de gemeente Groningen, die gebruik maken van onze subsidieregeling. Het betreft uitlenen in Veendam, Slochteren, Appingedam, Uithuizen en Leek. Alle kunstuitlenen hebben hun eigen organisatievorm, al dan niet zelfstandig. In onze provincie is derhalve geen sprake van een provinciale kunstuitleeninstelling zoals in sommige provincies wel het geval is. Knelpunten Aansluitend op deze landelijke ontwikkelingen constateerden wij dat: 1. het van belang is dat er meer samenwerking tot stand komt tussen de diverse uitleenpunten in onze provincie met een goede spreiding; 2. dat een provinciale collectie (digitaal en fysiek) goed toegankelijk moet zijn voor klanten van de uitleen (particulieren, bedrijven en scholen). 3. dat een groot deel van de collectie courant en goed onderhouden moet zijn 4. dat een goede collectiemobiliteit tot de mogelijkheden moet behoren. Deze collectie kan voor een groot deel bestaan uit reeds aangekochte werken, maar kan ook ingehuurde kunstwerken of werken in consignatie bevatten; 5. zolang er sprake is van overheidssubsidiëring moet er meer aandacht zijn voor kunsteducatie. Destijds hebben wij in onze brief aan u een aantal knelpunten gesignaleerd: de uitlenen zijn nog te weinig klantgericht de grootte van de diverse uitlenen is heel divers. In onze provincie is het grootste uitleenpunt dat van het CBK in Groningen, daarna volgt de uitleen in Veendam en op grote afstand volgen de vier andere uitlenen; er is een geringe professionaliteit bij de kleinere uitlenen omdat zij hoofdzakelijk op vrijwilligers draaien; er is een zeer beperkt budget. Gemeenten betalen niet of nauwelijks mee aan de kunstuitlenen, van de provincie wordt nog tot 1-1-2005 een aankoopbudget verkregen. Collectie: er is geen collectiemobiliteit: iedere uitleen heeft haar eigen collectie, waarvan een deel incourant is. Er heeft nog nauwelijks inventarisatie en digitalisering van de collecties plaatsgevonden hoofdzakelijk vanwege geldgebrek. Om tot collectiemobiliteit te komen is een investering in die richting noodzakelijk. Een deel van de collectie wordt niet of slecht beheerd en onderhouden vanwege geldgebrek; er wordt nauwelijks aan educatie/voorlichting gedaan; deels door geldgebrek deels door gebrek aan ervaring en of ambities; er wordt niet/nauwelijks samengewerkt tussen de uitlenen onderling of met andere kunst-cultuurinstellingen zoals bibliotheken. 2
Wij zijn van mening dat bovenvermelde doelstellingen goed te realiseren zijn door het digitaliseren en daardoor beter ontsluiten van de uitleencollecties in onze provincie voor particulieren, bedrijven en scholen. Wij zijn derhalve voornemens de kosten van aanschaf en implementatie te subsidiëren. Wij denken dat deze beleidsvoornemens goed aansluiten bij voornemens uit onze cultuurnota 2005-2008 om samenwerking tussen culturele instellingen te stimuleren en te komen tot betere ontsluiting van collecties. De volgende stappen zijn tot dusver ondernomen: -in november 2002 bent u geïnformeerd over het voornemen van ons College het digitaliseringstraject te starten - U heeft ingestemd daartoe een deel van de aankoopsubsidies 2003 te reserveren; -Er heeft op 6 februari 2003 een werkconferentie plaatsgevonden, waarin alle uitlenen de bereidheid hebben uitgesproken deel te nemen in het traject om te komen tot een virtuele uitleen; -Er zijn diverse ambtelijke overleggen geweest met de uitlenen en de betrokken gemeenten om afstemming te zoeken en keuzes te maken ten aanzien van de mogelijke softwarepakketten; -De beide leveranciers van adequate pakketten (GEAC en ID Software) hebben hun softwarepakketten gepresenteerd; -Er is veelvuldig contact geweest met de landelijke Federatie Kunstuitlenen om op de hoogte te blijven van de landelijke ontwikkelingen en de mogelijkheden eventueel aan te sluiten bij de landelijke uitleenportal "kunstuitleen.nu" -Er is contact geweest met Biblionet over de mogelijkheid het hosten/de dienstverlening bij hen neer te leggen. Inmiddels hebben drie uitlenen aan ons kenbaar gemaakt dat zij niet verder willen deelnemen; namelijk Artotheek Leek, Kunstuitleen St. Frontaal te Appingedam en Kunstuitleen Eemsmond. De reden van afhaken ligt grotendeels in financiële problemen door het afbouwen c.q. beëindigen van subsidies door de betrokken gemeenten. Een brief van onze zijde aan de betrokken gemeenten, waarin een het belang van continuering van de uitlenen als culturele instelling benadrukt is, mocht hierbij helaas niet baten. Dientengevolge resteren de volgende uitlenen: Centrum Beeldende Kunst Groningen, Artotheek Veendam en Artotheek Slochteren. Gezamenlijk beheren zij een collectie van meer dan 20.000 kunstwerken. Aangezien het Centrum Beeldende Kunst te Groningen reeds werkt met het pakket van ID Software, heeft zij derhalve de voorkeur voor de conversie van het huidige systeem. De uitlenen in Veendam en Slochteren zijn in hetzelfde gebouw als de bibliotheek en hebben derhalve de voorkeur voor VUBIS-Smart uitgesproken; hetzelfde softwarepakket als ook bij de bibliotheek gebruikt worden, echter omgebouwd ten behoeve van de kunstuitleen. De leverancier van het ID Software pakket is het bedrijf ID Software. Omdat het CBK lid is van de FKU kan zij tegen korting het pakket aanschaffen. De leverancier van VUBIS-Smart is het bedrijf GEAC te 's-hertogenbosch. Wij stellen voor de dienstverlening en het hosten neer te leggen bij Biblionet, aangezien deze instelling ook het hosten verzorgd voor alle bibliotheken in onze provincie. Wij hebben in principe besloten de pakketten van ID Software en GEAC aan te schaffen. Wij zijn op dit moment bezig nadere afspraken te maken met Biblionet over de dienstverlening en het ontwikkelen van een Groninger website/portal. De drie uitlenen zijn op dit moment aan het onderzoeken hoe een gezamenlijke Groninger website ontwikkeld kan worden, zodat klanten via een provinciale virtuele uitleen de volledige collectie kunnen raadplegen en van daaruit kunnen reserveren. Het ligt in de mogelijkheid dit ook via Biblionet te laten doen. 3
Financieel -voor de totale kosten van aanschaf van programmatuur en eenmalige kosten zoals installatie en training hebben wij in totaal (voor ID Software en VUBIS Smart) een bedrag van 60.628,08 gereserveerd uit de budgetten over 2003 en 2004; -in 2003 hebt u ingestemd met het reserveren van middelen uit de Geldstroom Beeldende Kunst en Vormgeving 2003 voor een bedrag van 28.724. In verband met verscherpte richtlijnen van het ministerie van OCW inzake de Geldstroom Beeldende Kunst en Vormgeving is begin 2003 de begroting over 2003 aangepast en dientengevolge het budget voor kunstuitleenbele id verhoogd tot een bedrag van 49.564. Hiervan is in 2003 in totaal een bedrag van 43.847,10 t.b.v. digitalisering gereserveerd. Aangezien er in 2004 een onderbesteding is in de Geldstroom Beeldende Kunst en Vormgeving (BKV) van het rijk stellen wij voor de resterende 16.780,98 te dekken uit het krediet projecten en manifestaties BKV 2004. -voor de opstart- en onderhoudskosten 2005 en het ontwikkelen van een provinciale website ten bedrage van 5.111,65 hebben wij middelen gereserveerd op de begroting van de conceptcultuurnota (programma 3). Aankoopsubsidie kunstuitlenen 2004 Conform ons voornemen in de cultuurnota 2001-2004 kunnen kunstuitlenen in onze provincie jaarlijks een aankoopsubsidie aanvragen. Deze subsidie bestaat uit een basissubsidie van 1.134 vermeerderd met een aankoopsubsidie op basis van het aantal uitleenbewegingen in 2003. Wij hebben in principe besloten de volgende subsidies toe te kennen: -Artotheek Slochteren: 8.281 -Kunstuitleen Leek: 2.468 -Artotheek Veendam: 33.250 -Kunstuitleen Eemsmond: 4.432 -Kunstuitleen Frontaal/Appingedam: 1.134. Commentaar en principebesluit Wij hebben in principe besloten om vanuit de budgetten Geldstroom Beeldende Kunst en Vormgeving 2003, 2004 (aanschaf en implementatie) en 2005 (opstartkosten en onderhoudskosten) een bedrag van in totaal maximaal 60.628,08 beschikbaar te stellen. Wij hebben in principe besloten de aankoopsubsidies over 2004 met een totaalbedrag van 49.565 toe te kennen uit het krediet Kunstuitlenen, Geldstroom BKV. Op grond van artikel 10 van de Kaderverordening subsidies kunt u binnen drie weken na dagtekening van deze brief kenbaar maken aan de Statengriffie (tel. 050-3164485 of e-mail: statengriffie@provinciegroningen.nl) of u ons besluit wenst te bespreken. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten der provincie Groningen:, voorzitter., secretaris 4
5