Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf VERSLAG TOETSING STEMBUREAUS OP TOEGANKELIJKHEID EN BEREIKBAARHEID 4 juni Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf 2009
In samenwerking met de Gemeente Landgraaf/Wethouder Harry Leunessen heeft op initiatief van het Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf op donderdag 4 juni 2009 tijdens de Europese verkiezingen een toetsing van diverse stembureaus plaatsgevonden op de toegankelijkheid en bereikbaarheid. Het geheel werd uitgevoerd aan de hand van een door het Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf opgestelde checklist. De toegankelijkheid en bereikbaarheid werd bekeken vanuit het oogpunt van bejaarden, personen met een scootmobiel, rollator, rolstoel, mensen met een visuele beperking en personen met een kinderwagen. Het was de bedoeling om 7 stembureaus te toetsen. Wegens tijdgebrek werden 5 stembureaus getoetst. Wellicht zullen tijdens een volgende verkiezing wederom stembureaus getoetst worden, daar dit in de praktijk noodzakelijk is gebleken. De toetsing bleek een echte eyeopener voor zowel het Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf alsook voor de Gemeente Landgraaf. Om 11.30 uur kwam een afvaardiging van de Gemeente Landgraaf (Wethouder Harry Leunessen en ambtenaar Roos) en het Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf (Ben Renierkens, Mieke Renierkens, Karina van der Linden en Carina Hensgens) in het gemeentehuis bij elkaar. Hier vond een fotomoment plaats. Ook werd hier het eerste stembureau bezocht. Ben Renierkens (visueel beperkt) en Karina van der Linden (met scootmobiel) toetsten de stembureaus, terwijl Mieke Renierkens en Carina Hensgens alle zaken noteerden die opvielen. Wethouder Harry Leunessen en ambtenaar Roos stonden ter zijde en bekeken/bespraken de zaken samen met de afvaardiging van het Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf.
Stembureau Gemeentehuis Op het stembureau in het gemeentehuis zou men verwachten dat e.e.a. zeer toegankelijk zou zijn, maar niets bleek minder waar. De punten die hier opvielen waren: - Voor mensen met een visuele beperking is het moeilijk - zo niet onmogelijk - om op een goede veilige manier het stembureau te bereiken. Vanaf het winkelcentrum en de Erik Dekkerpassage zou men het gemeentehuis middels ribbeltegels moeten kunnen bereiken. - Mensen met een visuele beperking kunnen het beste door de schuifdeur naar binnen, maar zij kunnen uiteraard niet zien wanneer die glazen deur open of dicht is. Hier zou dan een bepaald geluid kenbaar moeten maken wanneer men veilig door die deur kan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het geluid van een oversteekplaats voor voetgangers (met een visuele beperking). - Via de draaideur is het natuurlijk onmogelijk voor mensen met een visuele beperking, een scootmobiel, rollator, rolstoel, kinderwagen. Daarom zullen zij gebruik moeten maken van de schuifdeur.
- Het stembureau was in een nogal donkere hoek geplaatst, alwaar de ruimte zeer beperkt was, waardoor personen met een rolstoel/scootmobiel moeilijk konden draaien. (Zie foto) - De schrijfplank voor personen met een rolstoel/scootmobiel was te hoog en het stemhok was zeer krap. Medewerkers van stembureau wisten niet dat men deze planken kon verplaatsen. - Medewerkers van het stembureau stonden niet op om de persoon met een visuele beperking te helpen. - Er was ledverlichting in het stemhok aanwezig. Men dacht dat dit een luchtververser was. - Er stond een enorm grote plant in de weg, waardoor Ben Renierkens hier tegenaan liep. Hierop nam Wethouder Harry Leunessen het initiatief de opdracht te geven deze plant te verplaatsen om meer ruimte te creëren.
Na het bezoek aan dit stembureau vertrok het gezelschap met een speciale rolstoelbus naar het volgende stembureau: Gemeenschaphuis De Residentie. Hier stond L1 radio en TV klaar om een reportage te maken voor het nieuws van die dag op radio en televisie. Een medewerker van L1 was het stembureau reeds binnen gelopen en kwam tot de conclusie dat de toegankelijkheid zeer goed zou zijn, maar nadat Ben Renierkens en Karina van der Linden een bezoek aan het stembureau gebracht hadden, moest men deze conclusie herzien. Er waren toch wel wat knelpunten: - De afstand vanaf het trottoir tot aan de ingang is erg groot (zo n 20 m.), hetgeen voor personen met een visuele beperking als lopen in het luchtledige is. - Er zouden ribbeltegels als gidslijn tot aan de ingang aanwezig moeten zijn. - De drempel is weliswaar niet te hoog, maar het zou raadzaam zijn een plankje tegen de drempel te plaatsen. Voor een handrolstoel is dit toch wel een probleem. Zeker als men dit zonder hulp zou moeten doen. - Voor de deur stond een fiets, die de bereikbaarheid voor een rolstoel/scootmobiel/wandelwagen bemoeilijkte. - Van de tweedelige deur stond slechts één gedeelte open. Raadzaam is het om beide deuren open te laten staan zodat men meer ruimte heeft om binnen te komen. Op deze manier was het te smal. De deur gaat naar binnen open. - De gang naar het stembureau was slecht verlicht. De helft van de verlichting was in gebruik. - Achtergrondmuziek in het stembureau zou een goede indicatie zijn te weten waar men naar toe moet gaan; zeker voor personen met een visuele beperking. - Het gedeelte tussen de stembus en de stemhokken was erg smal. Voorts stond er een tafel in de weg, die het voor de gebruiker van een rolstoel/scootmobiel moeilijk maakte om tot het stemhok te komen. Toen men dit aan de medewerkers van het stemlokaal kenbaar maakte, hebben zij de tafel verplaatst. - Het stemhok was te smal..voor een gebruiker van een rolstoel/scootmobiel die niet kan staan, zou het op deze manier moeilijk/onmogelijk zijn om te stemmen. - De medewerkers van het stembureau stonden niet op om te helpen; wel toen L1 naderhand opnamen kwam maken. - Wat wel héél opvallend was, was het feit dat één van de medewerkers na afloop van ons bezoek de deur dicht deed. Dat deed de deur dicht! De uitzending van de radio- en tv-opnamen is zeer positief te noemen. Zie de volgende website: http://www.l1.nl/l1nws/_pid/links4/_rp_links4_firstelementid/1_3824216/_rp_links4_hasclickpage /1_1013 Het gaf een zeer goede weergave van de bevindingen. Zeker omdat duidelijk weergegeven werd hoe het is wanneer je visueel beperkt of gebruiker van een scootmobiel bent om een stembureau te bezoeken. Doordat deze opnamen enige tijd in beslag namen, hebben we hierna gezamenlijk besloten ons bezoek aan Zorgcentrum Heereveld en de bibliotheek (Wilhelminastraat) te annuleren om niet in tijdnood te geraken.
Stembureau basisschool t Valder - Bewegwijzering naar het stembureau vanaf de weg was zeer slecht aangegeven; men moest echt zoeken waar de bordjes hingen. - Gidslijnen ontbraken. - De route naar de entree liep zeer steil naar beneden; bedenk dat men dan ook steil omhoog moet gaan als gebruiker van handrolstoel, rollator, kinderwagen. - Het rooster voor de deur is zeker niet prettig te noemen. De punt van de stok van een persoon met visuele beperking of een oudere persoon kan hierin blijven steken. Ook als men met een rolstoel hierover heen gaat, is dit niet prettig te noemen. - Nadat men door de deuropening komt, bevindt men zich in een zeer kleine hal. Het is hier onmogelijk voor een scootmobiel om hier alleen doorheen te gaan; zeker omdat de deur naar het stemlokaal ook nog eens dicht was. - In die kleine hal hing een bord stembureau, hetgeen wel heel ongelukkig ophing. Men kon zich hieraan gemakkelijk het hoofd stoten, of nog erger: de hoekpunt van het bord zou in het oog kunnen komen bij valide personen alsook bij mensen met een visuele beperking. - Er was geen stemhok met een lage plank: de medewerkers wisten niet dat men de planken kon verplaatsen van hoog naar laag en omgekeerd. - Er was ledlicht in het stemhok aanwezig. - Voorts was het stemhok te smal voor rolstoelen en scootmobielen. - Zoals eerder aangegeven is de helling van de uitgang naar de straat erg steil omhoog. - Ook hier stonden de medewerkers niet op om behulpzaam te zijn. De delegatie nam bij het gemeentehuis afscheid van wethouder Leunessen en vervolgde de rit naar het volgende stembureau.
Stembureau Oefenbunker - Bij de ingang is een oprit gemaakt voor rolstoelen en scootmobielen en er is een leuning aanwezig (zie foto). Voor gebruikers van een scootmobiel is deze toegang prima, maar voor gebruikers van een handrolstoel zeker niet. Voor hen, alsook voor ouderen die slecht ter been zijn, zal het moeilijk zijn om zonder begeleiding hiervan gebruik te maken. Voor mensen met een visuele beperking geeft dit een zeer akelig en zeer onzeker gevoel. - Er is een opening tussen de oprit en de leuning: traptreden. Het zou raadzaam een extra leuning te maken rechts van de oprit. Dit is veiliger. - Beide toegangsdeuren waren open; prima dus. - De verlichting in de hal was goed. - Vanwege de afstand van de ingang tot aan het stembureau zou het misschien prettig zijn om een radio of iets dergelijks aan te zetten als teken waar men moet zijn; zeker voor personen met een visuele beperking. - Er stonden wat barkrukken in de weg, maar die werden meteen verplaatst toe men dit zag. - De medewerkers waren zeer behulpzaam t.o.v. de persoon met visuele beperking.
Stembureau Parochiezaal Kerkplein - Eerste deur bij ingang stond open. - Vervolgens een zeer klein halletje waarin een cocosmat in een rooster (zie foto), die een stuk lager lag (eventuele oplossing: hogere mat). Moeilijk voor mensen met een visuele beperking en rolstoelers. - De tweede deur was dicht. Hierdoor kan gebruiker van rolstoel/scootmobiel niet zelfstandig naar binnen. - In stemhok was ledverlichting. - Medewerkers waren zeer behulpzaam. - Verlichting in zaal was goed. - Bordjes stembureau waren zeer duidelijk. Na het bezoek aan dit stembureau gingen we samen naar het Gemeentehuis alwaar wij afscheid namen van dhr. Roos en verwelkomd werden door Gaby Dolstra met een kop koffie/thee en een stuk vlaai. Op deze manier konden we nog even samen napraten over onze ervaringen van deze toetsing. Met een voldaan gevoel gingen we huiswaarts.
EINDCONLUSIE: - Over het algemeen kan gesteld worden dat de knelpunten die vermeld staan onder de genoemde stembureaus met weinig financiële consequenties te verhelpen zijn. - De bordjes stembureau dienen op de meeste plaatsen groter gemaakt te worden (voorbeeld hoe het zou kunnen: bordjes parochiezaal Kerkplein); dus goed zichtbaar. Zeker voor mensen met een visuele beperking, maar ook voor anderen. Soms moest men zelfs zoeken waar het bordje hing. - Het lage plankje zou iets hoger aangebracht moeten kunnen worden, zodat de rolstoel/scootmobiel er helemaal onder geplaatst kan worden, zodat ook goed geschreven kan worden - Daar waar de dorpels/drempels te hoog zijn: een plankje aanbrengen. - De medewerkers van de stembureaus dienen beter ingelicht te worden voor wat betreft de volgende zaken: Dat de plankjes om het stembiljet in te vullen, verplaatsbaar zijn van hoog naar laag en omgekeerd (zie foto). Bij binnenkomst van een gebruiker van een scootmobiel of rolstoel dienen zij hen te attenderen op het stemhok met de lage schrijfplank of in ieder geval de plank naar de juiste hoogte (in dit geval: laagte) te brengen. Dat zij rekening dienen te houden met mindervaliden, gebruikers van rolstoel/scootmobiel, ouderen, mensen met een visuele beperking enz. Dat zij behulpzaam moeten zijn wanneer bovengenoemde personen komen stemmen en dat zij niet moeten blijven zitten. Dat zij alert zijn voor wat betreft obstakels zoals tafels, planten, fietsen e.a. Dat zij zorgen dat de deuren openstaan voor de goede toegankelijkheid en er goede verlichting is. Tot slot willen wij opmerken dat dit een bijzonder initiatief was en dat een en ander zeer verhelderend was: een echte eyeopener voor iedereen.
De samenwerking met de Gemeente Landgraaf en vooral wethouder Harry Leunissen, ambtenaar dhr. Roos en Gaby Dolstra was bijzonder goed. Wij danken hen dan ook van ganser harte en zien uit naar een verdere samenwerking alsook een vervolg op deze toetsing tijdens de volgende verkiezingen.
Invulformulier aandachtspunten B.T.B 4 juni 2009 stembureaus Landgraaf : 11.30 uur Toetsing Raadhuis Landgraaf Is de bereikbaarheid route naar het stembureau toegankelijk voor iedereen met een beperking? Er zijn geen gidslijnen aangebracht voor mensen met een visuele beperking. De ingang is niet duidelijk aangegeven. Te veel opstakels (fietsen voor de ingang) voor mensen met een visuele beperking. Kan rolstoel, scootmobiel, moeder met kinderwagen gemakkelijk de ingang binnenkomen? Door gebruik te maken van de automatisch schuifdeur. Voor iemand met een visuele beperking is het een op goed geluk geval om op welke manier (draai-/schuifdeur) binnen te komen. Zijn er geen obstakels bij binnenkomst stembureau? Zoals losliggende of defecte bestrating van stoeptegels,staan er geen paaltjes in de weg enz. De ingang is te krap voor een scootmobiel. Een grote plant stond in de weg Kan men spreken van en drempelvrije ingang? Als men puur let op bestrating en drempels. Als je let op bovengenoemde: dan niet. Is de verlichting goed genoeg bij binnenkomst? Het stembureau was geplaatst in een krappe iets wat donkere hoek. Is het stemlokaal makkelijk te bereiken? Te krap, te klein en geen richting aangegeven voor mensen met een visuele beperking. Is er hulp aanwezig? De mensen achter de tafels deden geen moeite om te helpen. Kan iedereen het stemformulier goed lezen gezien de lettergrootte? nee
Het stemformulier is landelijk niet aangepast voor mensen met een visuele beperking. Lettertype niet aangepast, niet voorzien van Braille en /of een vergrotingsapparaat. Is de bereikbaarheid van het stemloket voor iedereen met een beperking toegankelijk om goed te kunnen stemmen gelet op de ruimte tussen loket en rolstoel of scootmobiel? Zittend stemmen voor mensen in een scootmobiel en/of rolstoel is niet mogelijk. Medewerkers stembureau wisten niet dat je de plank in het stemhokje kon verplaatsen in hoogte. Kan iedereen met een beperking zelfstandig stemmen door gebruik van rode potlood? Iemand met een visuele beperking is volledig afhankelijk van de hulp van zijn medemens. Dit vergt vertrouwen en overgave. Is de stembus goed bereikbaar voor iedereen met een beperking? De stembus stond decoratief opgesteld bij een grote plant. Met het gevolg dat deze plant in de weg stond. zijn er verder nog opmerkingen betreffende toegankelijkheid van stembureaus? Plaats hier onder eventuele opmerkingen: Zie hiervoor het verslag toetsing stembureaus. Ben Renierkens Werkgroep B.T.B Platform Landgraaf
Invulformulier aandachtspunten B.T.B 4 juni 2009 stembureaus Landgraaf : 11.55 uur Gemeenschaphuis De Residentie Is de bereikbaarheid route naar het stembureau toegankelijk voor iedereen met een beperking? Het bordje met de aanduiding waar het stembureau zich bevindt, is te klein en te hoog geplaatst Er zijn geen gidslijnen aangebracht voor mensen met een visuele beperking. De ruimte van het trottoir naar de ingang is erg groot. Kan rolstoel, scootmobiel, moeder met kinderwagen gemakkelijk de ingang binnenkomen? De ingang werd geblokkeerd door een fiets. De drempel van de deur was voor een scootmobiel goed te nemen. Maar met een rolstoel niet. Een mevrouw met een gebroken been, die werd voortgeduwd door haar begeleider moest zelfs uit de rolstoel opstaan om zo naar buiten te kunnen. Zijn er geen obstakels bij binnenkomst stembureau? Zoals losliggende of defecte bestrating van stoeptegels,staan er geen paaltjes in de weg enz. De deur was maar aan één kant open; dat was iets te krap. Nadat we weggingen, werd zelfs die ene deur nog dicht gemaakt! Kan men spreken van en drempelvrije ingang? De drempel was te hoog ook voor iemand met een visuele beperking en een handrolstoel. Is de verlichting goed genoeg bij binnenkomst? De gang was schemerig en slechts gedeeltelijk verlicht. Is het stemlokaal makkelijk te bereiken? Ook in de schemerige gang waren geen aanduidingen voor iemand met een visuele beperking. Men was aan het lot over gelaten om het stemlokaal te bereiken. Bij binnenkomst van het stemlokaal stond een tafel in de weg. Is er hulp aanwezig? In eerste instantie niet, later wel.
Invulformulier aandachtspunten B.T.B 4 juni 2009 stembureaus Landgraaf : 13.30 uur Toetsing Basisschool t Valder Is de bereikbaarheid route naar het stembureau toegankelijk voor iedereen met een beperking? De aanduiding waar het stembureau zich bevindt is te klein; nauwelijks te zien. Er zijn geen gidslijnen aangebracht voor mensen met een visuele beperking. Onduidelijk waar de ingang van het stembureau zich bevindt. De weg naar beneden is te steil, aangezien men ook weer terug de berg op moet. Kan rolstoel, scootmobiel, moeder met kinderwagen gemakkelijk de ingang binnenkomen? De ingang werd bemoeilijkt door een rooster voor de ingang. De ingang was te krap, voor een scootmobiel Zijn er geen obstakels bij binnenkomst stembureau? Zoals losliggende of defecte bestrating van stoeptegels,staan er geen paaltjes in de weg enz. Aanduiding (stembordje) hing op hoofdhoogte; de kans om je hoofd te stoten was groot. Kan men spreken van en drempelvrije ingang? Is de verlichting goed genoeg bij binnenkomst? Helder en goed verlicht. Is het stemlokaal makkelijk te bereiken? Doordat de ruimte een gymzaal was, was het na de krappe binnenkomst ruim genoeg voor een scootmobiel. Maar totaal niet overzichtelijk voor mensen met een visuele beperking. Is er hulp aanwezig? Niemand bood hulp aan. Kan iedereen het stemformulier goed lezen gezien de lettergrootte? Het stemformulier is landelijk niet aangepast voor mensen met nee
Invulformulier aandachtspunten B.T.B 4 juni 2009 stembureaus Landgraaf : 14uur Toetsing Oefenbunker Is de bereikbaarheid route naar het stembureau toegankelijk voor iedereen met een beperking? Geen gidslijnen voor mensen met een visuele beperking. Kan rolstoel, scootmobiel, moeder met kinderwagen gemakkelijk de ingang binnenkomen? De ingang is voorzien van een loopplank. Zijn er geen obstakels bij binnenkomst stembureau? Zoals losliggende of defecte bestrating van stoeptegels,staan er geen paaltjes in de weg enz. Langs de loopplank was rechts geen directe leuning geplaatst. Te steil voor mensen met een rolstoel die niet van een motor is voorzien. Gevaarlijke opening tussen de loopplank links en de bestaande leuning; daar is een opening van trappen waar je toch in terecht kunt komen. Kan men spreken van en drempelvrije ingang? Opmerkingen bovenstaande wel meenemen. Is de verlichting goed genoeg bij binnenkomst? Is het stemlokaal makkelijk te bereiken? Geen aanduiding voor mensen met een visuele beperking. Eerst een gang door en daarna naar rechts waarbij de ingang niet al te ruim is voor een scootmobiel ; dit wordt belemmerd door barkrukken. Is er hulp aanwezig? De heren deden hun best. Kan iedereen het stemformulier goed lezen gezien de lettergrootte? Het stemformulier is landelijk niet aangepast voor mensen met een visuele beperking. Lettertype niet aangepast, niet voorzien van ja
Braille en /of een vergrotingsapparaat. Is de bereikbaarheid van het stemloket voor iedereen met een beperking toegankelijk om goed te kunnen stemmen gelet op de ruimte tussen loket en rolstoel of scootmobiel? Zittend stemmen voor mensen in een scootmobiel en/of rolstoel is niet mogelijk. Ook hier weer dezelfde problemen met de stemhokjes. Kan iedereen met een beperking zelfstandig stemmen door gebruik van rode potlood? Iemand met een visuele beperking is volledig afhankelijk van de hulp van zijn medemens. Dit vergt vertrouwen en overgave. Is de stembus goed bereikbaar voor iedereen met een beperking? De ruimte in het lokaal was groot en geen richting aangegeven voor iemand met een visuele beperking. Zonder begeleiding niet te vinden. Voor iemand met een scootmobiel wel erg toegankelijk. zijn er verder nog opmerkingen betreffende toegankelijkheid van stembureaus? Plaats hier onder eventuele opmerkingen: Dat een van de heren de volgende opmerking plaatste getuigt niet echt van tact: Speelt die man dat hij slechtziend is. Zie ook verder het verslag van de toetsing stembureaus. Ben Renierkens Werkgroep B.T.B Platform Landgraaf
Invulformulier aandachtspunten B.T.B 4 juni 2009 stembureaus Landgraaf : 14.30 uur Toetsing Parochiezaal Kerkplein Is de bereikbaarheid route naar het stembureau toegankelijk voor iedereen met een beperking? Geen gidslijnen voor mensen met een visuele beperking. Wel duidelijke en verzorgd uitziende stembordjes Kan rolstoel, scootmobiel, moeder met kinderwagen gemakkelijk de ingang binnenkomen? De tussendeur was dicht en iemand met een scootmobiel/rolstoel kan niet zelfstandig de deur openmaken. De ingang was niet al te breed. Zijn er geen obstakels bij binnenkomst stembureau? Zoals losliggende of defecte bestrating van stoeptegels,staan er geen paaltjes in de weg enz. Ongelijkmatige overgang, door een cocosmat. Kan men spreken van en drempelvrije ingang? Is de verlichting goed genoeg bij binnenkomst? Is het stemlokaal makkelijk te bereiken? Doordat de tussendeur dicht was Is er hulp aanwezig? Er werd spontaan hulp aangeboden Kan iedereen het stemformulier goed lezen gezien de lettergrootte? Het stemformulier is landelijk niet aangepast voor mensen met een visuele beperking. Lettertype niet aangepast, niet voorzien van Braille en /of een vergrotingsapparaat. Is de bereikbaarheid van het stemloket voor iedereen met een beperking toegankelijk om goed te kunnen stemmen gelet op de ja
ruimte tussen loket en rolstoel of scootmobiel? Zittend stemmen voor mensen in een scootmobiel en/of rolstoel is niet mogelijk. Ook hier weer de zelfde problemen met de stemhokjes. Ledverlichting was wel aan. Maar de opmerking: daar heeft iemand met een visuele beperking toch niets aan is niet zo handig. Kan iedereen met een beperking zelfstandig stemmen door gebruik van rode potlood? Iemand met een visuele beperking is volledig afhankelijk van de hulp van zijn medemens. Dit vergt vertrouwen en overgave. Is de stembus goed bereikbaar voor iedereen met een beperking? De ruimte in het lokaal was groot en geen richting aangegeven voor iemand met een visuele beperking. Zonder begeleiding niet te vinden. Voor iemand met een scootmobiel wel toegankelijk. zijn er verder nog opmerkingen betreffende toegankelijkheid van stembureaus? Plaats hier onder eventuele opmerkingen: Zie hiervoor het verslag toetsing stembureaus. Ben Renierkens Werkgroep B.T.B Platform Landgraaf