Sociale kaders: Hoofdstuk 14 Sociale structuur
-Structuur -Organisatie -Bureaucratie -Routinisering Begrippen:
Sociale structuur Definitie: Geheel van posities binnen groeperingen (vb. arbeidsverdeling) en de min of meer duurzame relaties (vb. gezagsrelaties) tussen die posities alsook tussen die groeperingen onderling Maw: Wijze waarop geheel is opgebouwd uit onderdelen
Sociale structuur samenleving: Geheel van leden en groeperingen In nevengeschikte of hiërarchische relatie Zekere mate van duurzaamheid Structuur gevolg van menselijk handelen
Term structureel Structureel blijvend, duurzaam Versus Conjunctureel van tijdelijke en voorbijgaande aard
Vergelijking: Technische structuur: Sociale structuur: Elementen dode stof Elementen levende en handelende mensen Vb. Stenen die samen muur vormen Vb. Sociale structuur van organisatie
Structuur of structurering? Structurering ipv structuur, om aan te geven dat het niet statisch is. Structurering: Verwijst naar de manier waarop door menselijk handelen sociale verhoudingen in stand worden gehouden (kinetische en dynamische processen).
Opmerkingen mbt structuur: Altijd waarden, normen en doeleinden aan structuur ten grondslag (relatie met cultuur) Element van dwang aanwezig Structuren zorgen niet alleen maar voor mogelijkheden tot handelen, maar ook voor beperkingen in het handelen.
Belang structuur voor groepering/ samenleving: is kader (=de groepering) waarin het handelen van mensen zich afspeelt Biedt mogelijkheden voor, en beperkingen van dat handelen Geeft duidelijkheid over de positie(s) van de leden en hun onderlinge relaties Geeft verdeling van rechten en plichten, taken en bevoegdheden
Structuur: Bijdrage bij het bereiken van de doeleinden van de groepering Draagt bij tot het handhaven van de normen Taken en bevoegdheden voor de leden of deelnemers verdeeld (structurering)
Organisatie en samenleving Zowel kleine groeperingen/organisaties als samenlevingen hebben een sociale structuur Organisatie *Op aanwijsbaar tijdstip opgericht *concreet doel Samenleving *moeilijk oprichtings datum te noemen *historisch gegroeid
Specifieke vormen van structuur: Organisatie en bureaucratie Organisatie (vaak min of meer hiërarchisch) gestructureerd samenlevingsverband, bewust tot stand gebracht om bepaald doel/verschillende doelen te bereiken Sprake van: - Arbeidsverdeling: delegatie van taken en bevoegdheden - Coördinatie
Organisatieschema (organigram) geeft grafische weergave van structuur van de organisatie aan. Dir. Dir.sec HRM Inkoop Dienstverl.
Bureaucratie Organisatietype waarin sterke hiërarchie en waarin alles volgens strikte regels en procedures verloopt. Vb. ziekenhuis, leger, ministerie
Gezagsrelaties in bureaucratie: Legaal-rationeel: bevoegdheden van gezagsdragers ontleend aan bekleding van ambt (niet aan persoonlijke eigenschappen of aan traditie); Beslissingen volgens duidelijk bepaalde procedures
Webers ijzeren kooi van de bureaucratie Moderne industriële maatschappijen zijn door allerlei bureaucratische en economische regels hecht bolwerk geworden waarin mensen dreigen te worden opgesloten zodat zij hun vrijheid van handelen verliezen Mensen maken regels e.d. en dreigen er zelf het slachtoffer van te worden. Ze worden erdoor beheerst. Regels zijn regels.
Structuur van organisatie Formele structuur: formele patroon, blauwdruk, organisatieschema Maar ook: Informele relaties tussen organisatiegenoten niet in blauwdruk invloed op functioneren
Organisatie als proces Voortdurende aanpassingen van doeleinden, middelen, taakverdeling agv gedrag organisatiegenoten en omgevingsinvloeden.
Kern bureaucratie: Routinisering Opstellen van dusdanige regels door leiding organisatie dat leden ze zonder veel nadenken kunnen uitvoeren.
Voor- en nadelen routinisering Voordeel: Voorspelbaarheid Nadeel: Vorm van onderdrukking van democratische rechten (beslissingen nemen) Doelverschuiving: Ijzeren wet van de oligarchie (bestuur stelt nu eerder eigen belang voorop)