Bedrijfsplan Participatiebedrijf

2017/11451 Bedrijfsplan Participatiebedrijf Werkdocument (02022017)

2 INHOUDSOPGAVE PAGINA 1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Doel en opzet document 3 1.3 Proces 4 2 Missie visie en dienstverlening 5 2.1 Missie 5 2.2 Visie 5 3 Voor wie is het Participatiebedrijf? 6 3.1 Huidige SW-werknemers 6 3.2 Nieuw beschut 6 3.3 Werkzoekenden met een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt 6 4 Dienstverlening aan werkzoekenden en werkgevers 9 4.1 Dienstverlening aan werkzoekenden 9 4.2 Dienstverlening aan werkgevers en bedrijven 10 4.3 Hoofdproces 11 5 Overgang taken en personeel 13 5.1 Overgang taken 13 5.2 Personeel 14 6 Financiële consequenties 15 7 Rechtsvorm en sturing op het Participatiebedrijf 16 7.1 BVO 17 7.2 Sturing 17 8 Huisvesting 19

3 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Gemeenten zijn met het invoeren van de Participatiewet verantwoordelijk voor het naar werk begeleiden van mensen die een beroep doen op de Participatiewet en voor mensen met een arbeidsbeperking die een SWdienstverband hebben. Tegelijkertijd met de invoering van de Participatiewet hebben werkgevers en overheden een grotere verantwoordelijkheid gekregen om werkzoekenden met een arbeidsbeperking op te nemen in hun eigen arbeidsorganisaties. Het doel van de Participatiewet is om zoveel mogelijk mensen, met en zonder arbeidsbeperking, door middel van regulier betaald werk te laten participeren naar vermogen. De gemeenten Purmerend en Zaanstad hebben het voornemen om voor de uitvoering van deze verbrede participatieopgave een gezamenlijke uitvoeringsorganisatie inrichten: het Participatiebedrijf. Het participatiebedrijf gaat ook voor andere gemeenten in de regio werken. Het Participatiebedrijf wordt de plek waar werkzoekenden met een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt hun talenten kunnen ontwikkelen en hun kansen op regulier betaald werk kunnen vergroten. Het Participatiebedrijf biedt mensen de mogelijkheid om te leren werken, werkfit te worden en te blijven en om uitgerust met de juiste ervaring, diploma s of ondersteuning uit te stromen naar betaald werk. Het Participatiebedrijf is er voor werkgevers die deze groep werk willen bieden en daarmee invulling geven aan hun sociaal werkgeverschap. Het Participatiebedrijf biedt zijn diensten aan werkzoekenden en werkgevers uit alle gemeenten in de regio Zaanstreek Waterland, het gebied ten noorden van Zaanstad en Purmerend en richt zich daarnaast ook op de Metropoolregio Amsterdam. 1.2 Doel en opzet document Dit document geeft een eerste uitwerking van de wijze waarop de twee gemeenten het Participatiebedrijf gaan vormgeven. De verdere vormgeving ligt bij de kwartiermaker en het ontwikkelteam dat is samengesteld uit medewerkers van Purmerend, Zaanstad en Baanstede.

4 In de eerste uitwerking komt aan de orde: Missie en visie van het participatiebedrijf Doelgroep van het Participatiebedrijf De dienstverlening Overgang van taken en personeel De personele gevolgen De financiële consequenties Sturing De huisvesting 1.3 Proces Parallel aan de besluitvorming over de oprichting van het medewerkers van Zaanstad, Purmerend en Baanstede samenwerken. Participatiebedrijf wordt een kwartiermaker / beoogd directeur aangesteld die start met de inrichting van het bedrijf. Hij/zij zal daarbij in de kwartiermakersfase gebruik maken van een ontwikkelgroep. De kwartiermaker is verantwoordelijk voor het inrichten van de nieuwe werkprocessen en trajecten, het opstellen van de functieprofielen van het personeel en het inrichten van de organisatie, de opbouw van de werkgeversdienstverlening, het plaatsingsproces van de medewerkers en het opstellen van een definitieve begroting.

5 2 Missie visie en dienstverlening 2.1 Missie Het participatiebedrijf heeft de volgende missie: Bijdragen aan een inclusieve arbeidsmarkt waarin zoveel mogelijk mensen eigen inkomen verdienen en participeren naar vermogen 2.2 Visie Bij de opzet van het Participatiebedrijf is geredeneerd vanuit de volgende uitgangspunten: Uitkeringsgerechtigden zijn verantwoordelijk om te participeren naar vermogen en zoveel mogelijk te voorzien in hun eigen inkomen. Gemeenten zijn verantwoordelijk om mensen die een beroep doen op de Participatiewet hierbij te ondersteunen. Ondersteuning is het meest effectief als werken en leren wordt gecombineerd. Het Participatiebedrijf stimuleert en ondersteunt werkgevers bij het nemen van hun verantwoordelijkheid om mensen met afstand tot de arbeidsmarkt op te nemen in hun arbeidsorganisatie en heeft hiervoor een aantrekkelijk aanbod beschikbaar. Het Participatiebedrijf biedt onderdak aan de huidige SW-ers. Het participatiebedrijf richt zich zoveel mogelijk op het ontwikkelen van werkzoekenden en de uitstroom naar regulier werk. Dat doet het Participatiebedrijf door drie samenhangende activiteiten uit te voeren: i. Door werkzoekenden zodanig te ontwikkelen dat ze kunnen werken naar vermogen. ii. Door werkzoekenden duurzaam te plaatsen op zo regulier mogelijk werk met ondersteuning op maat. iii. Door het uitvoeren van werk en diensten ten behoeve van de ontwikkeling van werkzoekenden.

6 3 Voor wie is het Participatiebedrijf? Het participatiebedrijf is er voor drie groepen werkzoekenden: Huidige SW-werknemers die nu bij Baanstede in dienst zijn. Werkzoekenden die recht hebben op een nieuw beschutte plek. Werkzoekenden met een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt 3.1 Huidige SW-werknemers Bij de huidige SW-werknemers gaat het om ongeveer 660 fte met een jaarlijkse afname van 5% door natuurlijk verloop. Er is geen sprake van groei van de SWgroep omdat de instroom in de sociale werkvoorziening is gestopt. 3.2 Nieuw beschut Gemeenten hebben de opdracht om nieuw beschutte plekken te creëren. Op dit moment zijn er nog geen beschutte plekken. Wel zijn er streefcijfers. Voor Zaanstad gaat het om 31 plekken in 2017 en 55 plekken in 2o18. Voor Purmerend gaat het 17 plekken in 2017 en 30 in 2018. 3.3 Werkzoekenden met een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt Het Participatiebedrijf richt zich op werkzoekenden die een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Het gaat om nieuwe aanvragen van werkzoekenden en om werkzoekenden die al een uitkering hebben. Nieuwe aanvragen Het aantal nieuwe aanvragen in 2016 van werkzoekenden met een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt bedroeg in 2016 voor Purmerend 438 en voor Zaanstad 1.163. Komend jaar zijn dit er naar verwachting in Purmerend circa 400 en in Zaanstad circa 1.000.

7 Tabel 1. Omvang nieuwe instroom in de Participatiewet op jaarbasis, 2016 Purmerend aantal % Zaanstad aantal % Zorg voor werk 34 6% 235 15% Overbrugbare afstand 438 80% 1.163 74% Waarvan lang 253 46% 487 31% Waarvan kort 185 34% 676 43% Direct naar werk 74 14% 172 11% Totaal 546 100% 1.570 100% Werkzoekenden met een uitkering Het Participatiebedrijf gaat zich daarnaast richten op de groep werkzoekenden die nu al een Participatiewetuitkering ontvangt en die een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt heeft. In Zaanstad zijn dit 2.970 werkzoekenden. In Purmerend zijn dit 1.544 werkzoekenden. Tabel 2. Omvang bestand Participatiewet op jaarbasis, stand eind 2016 Purmerend aantal % Zaanstad aantal % Zorg voor werk 198 10% 594 14% Overbrugbare afstand 1.544 78% 2.970 70% Overbrugbare afstand lang 791 40% 1273 30% Overbrugbare afstand kort 753 38% 1697 40% Direct naar werk 238 12% 382 9% Onbekend 297 7% Totaal 1.980 100% 4.243 100% Gezien de omvang van de groep werkzoekenden met een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt en de beperkte capaciteit van het Participatiebedrijf, is het onvermijdelijk dat de instroom in het Participatiebedrijf gefaseerd plaats vindt. Ook regiogemeenten kunnen werkzoekenden doorverwijzen naar het Participatiebedrijf. Zij hebben nog geen uitspraken gedaan over aantallen.

De gemeente zelf of uitzendbureaus bemiddelen de werkzoekenden die meer direct naar werk kunnen. Werkzoekenden die nog niet in staat zijn om te werken zullen via dagbesteding, vrijwilligerswerk of een participatieplek worden gestimuleerd om mee te doen naar vermogen. 8

9 4 Dienstverlening aan werkzoekenden en werkgevers 4.1 Dienstverlening aan werkzoekenden Het Participatiebedrijf is er voor werkzoekenden met een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt die werkfit willen worden, hun talenten en mogelijkheden willen ontdekken en/of taal, kennis, houding en gedrag willen versterken. Deze werkzoekenden hebben hulp nodig bij het vinden van (aangepast) werk en hebben een vangnet nodig als zij tijdelijk terugvallen uit regulier werk. Ook is het Participatiebedrijf er voor werkzoekenden die een beschutte werkplek nodig hebben. De ondersteuning aan werkzoekenden bestaat uit: Diagnose en assessment Werken en leren Matching Begeleiding en nazorg Diagnose en assessment Diagnose en assessment bestaat uit een aantal activiteiten. Zoals een intake en een kennismakingsgesprek en indien nodig een observatie op de werkplek om in de praktijk te onderzoeken wat iemands mogelijkheden zijn. Het resultaat van een diagnose en assessment is een werkplan op maat en commitment van de werkzoekenden dat hij aan de slag wil en kan met het werkplan. Werken en Leren De ervaring leert dat mensen zich sneller ontwikkelen als werken en leren worden gecombineerd. Door mensen in de praktijk te ontwikkelen ontstaat goed inzicht in de mogelijkheden van de kandidaat en weet de toekomstige werkgever hoe de kandidaat het beste tot zijn recht komt. Training en scholing in het Participatiebedrijf is zoveel mogelijk gekoppeld aan werk. Het resultaat van werken en leren is dat een kandidaat werkfit is en bemiddeld kan worden op de arbeidsmarkt. Bij het leren werken van mensen wordt geanticipeerd op de vraag van werkgevers en de kansen in de markt en de ambities en mogelijkheden van werkzoekenden.

10 De periode om te werken en leren duurt maximaal 23 maanden. In die periode is het duidelijk of regulier werk haalbaar is. Indien dit niet het geval is, komen alternatieven als dagbesteding of beschut werk in beeld. Matching Tijdens en na het werken en leren is het mogelijk om werkzoekenden te matchen naar regulier werk. In het matchingsproces gaan we uit van de vraag van werkgevers en de ambities en mogelijkheden van de werkzoekenden. Het Participatiebedrijf zet ook in op parttime en tijdelijk werk: ieder uur telt. Het Participatiebedrijf heeft de beschikking over een uitgebreid netwerk van werkgevers zodat variatie mogelijk is in werkzaamheden, niveau, sectoren en functies. Het participatiebedrijf heeft verschillende instrumenten, regelingen en (loonkosten) subsidies beschikbaar om de matching te versoepelen. Begeleiding en nazorg Het Participatiebedrijf streeft naar duurzame plaatsingen. Om ook na plaatsing te zorgen dat een kandidaat aan het werk blijft, is begeleiding en nazorg beschikbaar. Hierbij vervult de jobcoach een spilfunctie. De jobcoach zet in op het trainen van de collega s van een kandidaat. Het Participatiebedrijf werkt met eigen jobcoaches en maakt gebruik van externe jobcoaches. 4.2 Dienstverlening aan werkgevers en bedrijven Het Participatiebedrijf is er voor werkgevers en bedrijven in de regio Zaanstreek-Waterland, het gebied ten noorden van Zaanstad en Purmerend en de Metropool Regio Amsterdam. Het participatiebedrijf helpt bedrijven die hun sociaal werkgeverschap vorm en inhoud willen geven. De dienstverlening aan werkgevers bestaat uit: Vervullen vacatures en begeleiding Leveren van tijdelijke werknemers voor werkzaamheden Uitvoeren van opdrachten voor derden Geven van advies en voorlichting en ontwikkelen netwerken Vervullen vacatures en begeleiding Het participatiebedrijf vervult vacatures door gekwalificeerde medewerkers te leveren die in dienst bij de werkgever komen en kan werkgevers ondersteunen

11 bij het invullen van garantiebanen. Dit kan met of zonder loonkostensubsidie. Het participatiebedrijf verzorgt ook de begeleiding en job coaching als dit nodig is. Leveren van tijdelijke werknemers voor werkzaamheden Het participatiebedrijf levert werkgevers (tijdelijke) werknemers voor werkzaamheden. Daarbij moet het gaan om werkzaamheden die passen bij de vaardigheden van mensen in het participatiebedrijf. Het kan gaan om tijdelijke klussen of om permanente detachering van medewerkers of groepen medewerkers. Uitvoeren van opdrachten voor derden Het participatiebedrijf heeft zelf ook productiecapaciteit. Daarmee is zij in staat om werk voor derden uit te voeren en werkzoekenden te ontwikkelen (werken en leren). Deze dienstverlening is gericht op ondernemers voor wie het interessant is om (een deel van) hun werkzaamheden uit te besteden. Het Participatiebedrijf voert eveneens diensten uit voor gemeenten. Onder meer op het vlak van groenvoorziening en post Advies en voorlichting en ontwikkelen netwerken Het Participatiebedrijf gaat werkgevers advies en voorlichting geven over de wijze waarop zij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en arbeidsgehandicapten in hun bedrijf of organisatie op kunnen nemen. De ambitie is om netwerken van werkgevers rondom thema s zoals sociaal ondernemen, inclusieve arbeidsmarkt te organiseren. Het Participatiebedrijf positioneert zich op deze manier als strategische gesprekspartner voor werkgevers. 4.3 Hoofdproces In de onderstaande figuur is het hoofdproces van het Participatiebedrijf weergegeven:

12 Advies en voorlichting Subsidies en Regelingen Diagnose en assessment Werken en Leren Matching/ plaatsing Begeleiding en nazorg Aannemen/ uitvoeren Werk

13 5 Overgang taken en personeel 5.1 Overgang taken In het Participatiebedrijf komt een aantal taken dat de gemeenten Purmerend en Zaanstad en Baanstede nu uitvoeren, samen. Voor de gemeenten gaat het om diagnose, trajectbegeleiding, training, matching en job coaching voor werkzoekenden, informatie&advies, accountmanagement, ondersteuning&matching voor werkgevers. Baanstede brengt de taken in op het gebied van diagnose SW-werknemers, werkgeverschap van SWwerknemers, leren en werken en werkfit maken, aannemen van werk en werkgeversbenadering voor de SW-doelgroep. Overzicht huidige taken en taken in het Participatiebedrijf Huidige taken Participatiebedrijf Gemeente Purmerend en Zaanstad Dienstverlening aan werkzoekenden: Diagnose Diagnose en assessment Trajectbegeleiding Werken en leren Training Matching Matching Begeleiding en nazorg Jobcoaching voor werkzoekenden Dienstverlening aan werkgevers en Informatie & advies bedrijven: Accountmanagement Vervullen vacatures en Ondersteuning en matching begeleiding voor werkgevers Leveren van tijdelijke werknemers Baanstede voor werkzaamheden Diagnose SW-werknemers Uitvoeren van opdrachten voor Werkgeverschap SWwerknemers derden Geven van advies en voorlichting Leren en werken en werkfit maken en ontwikkelen netwerken Aannemen en uitvoeren van werk Werkgeversbenadering voor SW-doelgroep

14 5.2 Personeel De regiogemeenten hebben bij het opheffen van de GR-Baanstede afspraken gemaakt over het personeel van Baanstede. Deze afspraken hebben invloed op de startsituatie van het Participatiebedrijf: Voor medewerkers van Baanstede met een SW-indicatie geven alle gemeenten een werkgarantie, waarbij de voor hen bestaande arbeidsvoorwaarden in stand blijven. De ambtelijke staf krijgt de garantie dat er in het op te richten Participatiebedrijf een werkplek voor ze zal zijn, waarbij ook de voor hen geldende arbeidsvoorwaarden in stand blijven. Ook ambtenaren van Zaanstad en Purmerend gaan deel uit gaan maken van het Participatiebedrijf. Om welke functies en om hoeveel mensen het precies gaat, wordt in de volgende fase bepaald. Voor deze ambtenaren geldt dat zij voorlopig in dienst blijven bij hun gemeente en worden gedetacheerd naar het Participatiebedrijf. Het gaat, naar verwachting, om ca. 12 fte vanuit Purmerend en ca. 25 fte vanuit Zaanstad.

15 6 Financiële consequenties De eerste indicatieve begroting van het Participatiebedrijf laat zien dat de inkomsten in 2018 circa 31,7 miljoen euro bedragen. Dit bedrag is als volgt opgebouwd: Bijna de helft 14,8 miljoen euro is direct bestemd voor de loonkosten van de SW-werknemers. Circa 9,5 miljoen euro bestaat uit inkomsten. Die inkomsten komen uit werkzaamheden die in opdracht gedaan worden van gemeenten en marktpartijen. Het gaat daarbij om industrie en diensten, business post, printactiviteiten en reïntegratie. De gemeenten Purmerend en Zaanstad dragen beide bij aan het Participatiebedrijf. De bedragen bestaan uit menskracht en middelen gericht op projecten en trajecten. De bijdrage van Purmerend is 2,29 miljoen euro en die van Zaanstad is 4,77 miljoen euro. De regiogemeenten Oostzaan, Wormerland, Beemster en Landsmeer gaan SWplekken bij het Participatiebedrijf inkopen. Op basis van de jaarrekening 2015 is voor verschillende werksoorten een berekening gemaakt van de tarieven. Dit geeft het volgende beeld: o Industrie en diensten -5,519* o Business post en print -6,938 o Groen -5.088 o Detacheringen - 1.060 o Begeleid werken 7.681 *Een min-bedrag betekent dat het Participatiebedrijf (de partij die het werk organiseert) een vergoeding geeft aan de betreffende gemeente Bij de bepaling van de tarieven is rekening gehouden met een opslag van tien procent voor innovatie en risico. In de tarieven is verder uitgegaan van de boekwaarde van het pand anno 2015. Afhankelijk van de te realiseren verkoopwaarde kunnen de tarieven naar boven of beneden bijgesteld worden.

16 Overzicht inkomsten Participatiebedrijf (*1000) Inkomsten 2018 2019 2020 Bijdrage Purmerend 2.529 2.658 2.753 Afdeling werk (dekking kosten detacheringen) 770 770 770 Inkoop projecten en trajecten 1.609 1.738 1.833 Waarvan vast 781 745 745 Waarvan vrij 828 993 1.088 Ontwikkelbudget 150 150 150 Bijdrage Zaanstad 4.772 5.047 5.147 Afdeling werk (dekking kosten detacheringen) 1.511 1.511 1.511 Inkoop projecten en trajecten 2.961 3.236 3.336 Waarvan vast 1.201 1.301 1.401 Waarvan vrij 1.760 1.935 1.935 Ontwikkelbudget 300 300 300 Omzet (Inclusief PW en niet deelnemende gemeenten) 9.570 9.666 9.777 Dekking Loonkosten SW-werknemers 14.794 14.162 13.495 Totaal 31.665 31.534 31.172

17 7 Rechtsvorm en sturing op het Participatiebedrijf 7.1 BVO Het participatiebedrijf krijgt de vorm van een GR Bedrijfsvoeringorganisatie (BVO) in combinatie met een Besloten Vennootschap (BV). Een BVO is een lichte samenwerkingsvorm binnen de Wet gemeenschappelijke regelingen. Het is een vorm van samenwerking met een ongeleed bestuur en rechtspersoonlijkheid. Belangrijk in de afweging voor een BVO is de wettelijke voorkeur voor een publiekrechtelijke organisatie boven een privaatrechtelijke. De BVO is een publiekrechtelijke rechtspersoon. Dit betekent dat de ambteneren van Baanstede hun ambtelijke aanstelling behouden. Voorts is het uitgangspunt in de Wsw en de cao Wsw dat het dienstverband door het college of door een openbaar lichaam in de zin van de Wet gemeenschappelijke regelingen moet worden aangegaan. Ook ambtenaren die vanuit de gemeenten worden gedetacheerd bij het Participatiebedrijf behouden hun ambtelijke status. Doordat gemeenten eigenaar zijn van de BVO, is het mogelijk alle werkzaamheden aan de BVO op te dragen. De combinatie met een BV voorkomt dat de gemeente aanbestedingsrechtelijke risico s loopt. Voor de regiogemeenten die willen inkopen, lopen nog wel aanbestedingsrechtelijke risico s. De komende periode wordt bekeken op welke wijze deze risico s kunnen worden geminimaliseerd dan wel worden ondervangen. 7.2 Sturing In het vervolg wordt de sturing van het Participatiebedrijf verder uitgewerkt. Thema s die daar in ieder geval aan de orde komen zijn: De positie van de gemeente Purmerend en Zaanstad als eigenaren èn als opdrachtgevers. De sturing van de BVO op de BV. Waarbij het enerzijds gaat om voldoende grip en anderzijds het ondernemende en innovatieve karakter van het Participatiebedrijf tot zijn recht moet kunnen komen.

18 De positie van de kleinere gemeenten die willen inkopen.

19 8 Huisvesting De gemeenten Zaanstad en Purmerend hebben aangegeven dat zij nog twee jaar het pand aan de Einsteinstraat willen huren. De afweging is dat dit bijdraagt aan een rustige overgang voor de medewerkers van Baanstede. De overgangsperiode van twee jaar wordt benut om Participatiebedrijf op te bouwen. In de komende periode wordt een huisvestingstrategie uitgewerkt. Uitgangspunt daarbij is dat het Participatiebedrijf vanuit meerdere locaties gaat werken.