Therapie(on)trouw bij het uitvoeren van ergotherapeutische adviezen Julie Koklenberg Inhoud 1. Therapietrouw 2. Tendens van valproblematiek bij ouderen 3. Onderzoek 1. Methode 2. Resultaten 4. Praktijk 1. Tips 2. Beleidsaanbevelingen 1
1. Therapietrouw Therapietrouw = de mate waarin de patiënt zijn behandeling uitvoert in overeenstemming met de afspraken die hij heeft gemaakt met zijn behandelaar 1 eenzijdig advies door hulpverlener 2 inspraak patiënt 2 Therapietrouw - probleemschets Ontwikkelde landen: slechts 50% 2 Ontwikkelingslanden: lager percentage door 2 Oneerlijke gezondheidsverdeling Gebrek aan gezondheidszorgvoorzieningen Variërende cijfers -> geen gouden standaard om therapietrouw te meten 2 Overschatting door zorgverleners Inzicht is bepalend bij patiënten Gevolgen therapieontrouw: 2 Slechtere gezondheidsuitkomsten Hogere gezondheidskosten 2
Therapietrouw - bepalende factoren Therapietrouw - gedragsverandering Transtheoretisch model (Prochaska & Diclemente, 1992) 3
Therapietrouw - gedragsverandering ASE-model (De Vries, 1988) Therapietrouw - gedragsverandering Gecombineerd model ( De Coninck, 2015) 4
2. Tendens van valproblematiek bij ouderen Vergrijzing Valproblematiek Één op vijf 65-plussers viel in afgelopen jaar (2013) 3 Valrisicofactoren A. Persoonsgebonden: biologisch en gedrag B. Omgevingsgebonden Ageing in place 4 Woningaanpassing Effectiviteit woningaanpassing bij valpreventie Multifactorieel 5-7 Enkel woningaanpassingen 6-10 Meerwaarde ergotherapeut 11 Effectiviteit is afhankelijk van het engagement van de ouderen 12 5
3.1 Methode Onderzoeksvraag Therapietrouw Gegeven adviezen Uitgevoerde adviezen Beïnvloedende factoren Onderzochte groep Ergotherapie@ huis Wat project opgericht als een onderdeel van de dienst Themawerking en Wonen van OCMW Gent -> evolutie naar dagtaak (eigen initiatief) Doel ouderen zo lang en actief mogelijk thuis te laten wonen Inhoud huisbezoek advies over woningaanpassingen, premies, ondersteuning voor de mantelzorger, methodeverandering & hulpmiddelen 6
Gegevensverzameling Huisbezoek Algemene demografische kenmerken: vragenlijst Adviezen: Gegeven adviezen: patiëntendossier Uitgevoerde adviezen: VOTO-score 13 Beïnvloedende factoren: open vraag Data-analyse Data-analyse Kwantitatief: logistische regressieanalyse en beschrijvende statistiek Kwalitatief: thematische analyse 7
3.2 Resultaten Therapietrouw Gegeven adviezen Uitgevoerde adviezen Beïnvloedende factoren Gegeven adviezen (kwantitatief) Gegeven adviezen in 2015 (n=38) 80% Percentage gegeven adviezen 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Soorten adviezen 8
Uitgevoerde adviezen (kwantitatief) Mate van uitvoering van de adviezen in 2015 (n=38) Percentage uitvoering adviezen 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% volledig uitgevoerd deels uitgevoerd niet uitgevoerd Soorten adviezen Beïnvloedende factoren (kwantitatief) Logistische regressieanalyse Odds Ratio (CI) p Aantal thuiszorgdiensten en aanwezigheid 1,90 (1,07-3,37) 0,028 van mantelzorg Aantal interventies ergotherapie@huis* 1,36 (0,98-1,88) 0,065 Aanwezigheid van een thuisverpleegkundige 4,78 (1,13-20,32) 0,034 Aanwezigheid van een kinesitherapeut 13,00 (1,46-115,66) 0,021 * bijna significante resultaten (0,05<p<0,10) 9
Resultaten - kwalitatief Problemen minimaliseren Andere oplossingen Attitude Gewoontes en voorkeur ASE-model (de Vries, et al., 1988) Partner Mantelzorger Klusjesman Sociale invloed Intentie Gedrag Eigen effectiviteit Huis is nooit 100% veilig Oorzaak van vallen ligt bij mezelf Kennis en vaardigheden Barrières en stimuli Resultaten - kwalitatief ASE-model (de Vries, et al., 1988) Attitude Sociale invloed Intentie Gedrag Eigen effectiviteit Kennis en vaardigheden Barrières en stimuli Praktisch of technisch probleem Geen kennis hulpmiddelen en cognitieve vaardigheden Huisbaas Financieel 10
Praktijk - tips Rekening houden met profiel van ouderen Aantal thuiszorgdiensten en comorbiditeiten 14-16 Aanwezigheid thuisverpleegkundige of kinesitherapeut 17 -> belang van vertrouwensband en multidisciplinair werken Aantal interventies ergotherapie@huis -> nood aan follow-up Mantelzorger -> betrekken bij therapie Rekening houden met soort advies: Makkelijker als ze iets toevoegen aan de omgeving Makkelijker als hulp van anderen Tips (2) Rekening houden met gedragsverandering: ASE-model 18 Fasen van transtheoretisch model 19 11
Praktijk - Beleidsaanbevelingen MACRO v Terugbetaling van ergotherapie@huis v Verbreden voor geriatrie v Blijven inzetten op valpreventiecampagnes voor gehele ouderenpopulatie v Ergotherapie aan huis verder blijven profileren v Via samenwerkingsinitiatieven eerstelijnszorg (VE) v Ook via Ergotherapie Dienstverlening Thuiszorg (Edith) v Wetenschappelijk onderbouwde methodieken ontwikkelen voor ergotherapeutische interventies v Via het ondersteunings- en kenniscentrum ergotherapie (OKE) v Aandacht voor therapietrouw in opleiding ergotherapie v Digitaliseren van VOTO v Elektronisch Ergotherapeutisch Dossier (EED) ontwikkeld door VE Beleidsaanbevelingen (2) MESO v Dienst ergotherapie@huis behouden en evt. uitbreiden v Sociale woningen eveneens aanpassen v Subsidie voorzien voor ouderen die woning levensloopbestendig maken v Blijvend sensibiliseren en informeren aangaande valpreventie 12
Beleidsaanbevelingen (3) MICRO v Ergotherapeuten verdiepen zich in methodieken om therapietrouw te verhogen v Adequate meetinstrumenten gebruiken zoals VOTO bij uitvoeren van huisbezoek Referenties 1. Westein M. Tijd voor een beter gebruik van medicijnen. Aanbevelingen voor een samenhangende en gecoördineerde aanpak van therapietrouw., NPCF, 2008. 2. WHO (2003) Adherence to long-term therapies. Evidence for action. Geneva: WHO press. 3. Drieskens, S. (2015). Ongevallen. In: Charafeddine R, Demarest S (ed.).gezondheidsenquête 2013. Rapport 4: Fysieke en sociale omgeving. WIV-ISP, Brussel. 4. WHO. (2015). World report on ageing and health. Geneva: WHO Press. 5. Chase, C., Mann, K., Wasek, S., & Arbesman, M. (2012, Mei/juni). Systematic Review of the Effect of Home Modification and Fall Prevention Programs on Falls and the Performance of Community-Dwelling Older Adults. The American Journal of Occupational Therapy, 66, 284-291. 6. Karlsson, M., Vonschewelov, T., Karlsson, C., Cöster, M., & Rosengen, B. (2013). Prevention of falls in the elderly: a review. Scandinavian Journal of Public Health, 5(41), 442-454. 7. Gillespie, L., Robertson, C., Gillespie, W., Sherrington, C., Gates, S., Clemson, L., et al. (2012). Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database of Systematic Reviews, 9(11). 8. Clemson, L., Mackenzie, L., Ballinger, C., Close, J., & Cumming, R. (2008, December). Environmental interventions to Prevent Falls in Community-Dwelling Older People: A Meta-Analysis of Randomized Trials. Journal of Ageing and Health, 20(8), 954-971. 9. Lord, S., Menz, H., & Sherrington, C. (2006). Home environment risk factors for falls in older people and the efficacy of home modifications. Age and Ageing, 35(S2), ii55-ii59. 10. Tse, T. (2005). The environment and falls prevention: Do environmentals modifications make a difference Australian Occupational Therapy Journal, 52(4), 271-281. 11. Pighills, A., Torgerson, D., Sheldon, T., Drummond, A., & Bland, M. (2011). Environmental Assessment and Modification to Prevent Falls in Older People. Journal of American Geriatrics Society, 59(1), 26-33. 13
Referenties 12. Nyman, S., & Victor, C. (2012). Older people's participation in and engagement with falls prevention interventions in community settings: an augment to the cochrane systematic review. Age and Ageing, 41, 16-23. 13. Verstraete, C., Braeckman, G., & De Coninck, L. (2009). VOTO-score Valrisico s Opsporen in de Thuissituatie van Ouderen. Opgeroepen op april 2016, 25, van Valpreventie: http://www.valpreventie.be/portals/valpreventie/ Documenten/thuis/EVV_thuis_VOTO.pdf 14. Cumming, R., Thomas, M., Szonyi, G., Frampton, G., Salkeld, G., & Clemson, L. (2001, November/December). Adherence to Occupational Therapist Recommendations for Home Modifications for Falls Prevention. The American Journal of Occupational Therapy, 55(6), 641-648. 15. Currin, M., Comans, T., Heathcote, K., & Haines, T. (2011). Staying Safe at Home. Home environmental audit recommendations and uptake in an older population at high risk of falling. Australian Journal on Ageing, 31(2), 90-95. 16. Harvey, L., Michell, R., Lord, S., & Close, J. (2014). Determinants of uptake of home modifications and exercise to prevent falls in community-dwelling older people. Australian and New Zealand Journal of Public Health, 38(6), 585-590. 17. Leysens, G., Baecke, C., Vandamme, S., Vlaeyen, E., Geeraerts, A., Senden, C., et al. (2015). Het toepassen van valpreventiemaatregelen in de thuiszorg: een survey in Vlaanderen. Rapport van het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen.. Opgeroepen op april 25, 2016, van Valpreventie: http://www.valpreventie.be/ Portals/Valpreventie/Documenten/thuis/ 2015_EVV_Rapport_Survey_Thuissetting.pdf 18. de Vries, H., Dijkstra, M., & Kuhlman, P. (1988). Self-efficacy: the third factor besides attitude and subjective norm as a predictor of behavioural intentions. Health education research, 3(3), 273-282. 19. Prochaska, J., DiClemente, C., & Norcross, J. (1992). In Search of How People Change: Applications to Addictive Behaviors. American Psychologist, 47(9), 1102-1114. Vragen 14