Postadres Postbus 9208, 3506 GE Utrecht NV Nederlandse Spoorwegen President Directeur De heer R. van Boxtel Laan van Puntenburg 100 3511 ER UTRECHT roger.vanboxtel@ns.nl Vervoer T 088 368 0 368 F 030 66 30 000 www.fnv.nl Datum Doorkiesnummer 31 maart 2017 030-2738259 Onderwerp Voorultimatum Geachte heer van Boxtel, Al ruim anderhalf jaar zijn wij met u in gesprek over de gevolgen voor het personeel van ontwikkelingen binnen NS die op stapel staan. Achtergrond is het rapport Spoorslags Beter, waarin NS voornemens bekend heeft gemaakt over de toekomst van NS en de met NS verbonden ondernemingen. FNV heeft, mede vanuit haar visie Stop de Krimp, steeds met NS besproken het niet eens te zijn met voorgenomen maatregelen. FNV heeft vanuit haar visie getracht NS te bewegen een andere richting te kiezen. FNV is van mening dat die maatregelen grote invloed hebben op de werkgelegenheid, sociale veiligheid en arbeidsomstandigheden binnen NS Achtereenvolgens schetsen wij de onderwerpen waarover wij met u hebben gesproken, en waarover het niet is gelukt om tot overeenstemming te komen. Bieden op regionale concessies: behoud van werkgelegenheid, sociale veiligheid en goede arbeidsomstandigheden. Op 6 april 2016 heeft de directie van NS Holding het ondernemersbesluit genomen om tot en met 2019 niet op regionale concessies te bieden (uw kenmerk RvB/JM/2016/051). Tegen de OR heeft de directie toen mondeling gezegd dat zij zich over dat besluit geen zorgen hoefde te maken, omdat er gedurende deze periode geen aanbestedingen zouden spelen. Die mededeling blijkt onjuist te zijn, want hoewel de Noordelijke concessie Friesland/Groningen in 2020 afloopt, dient er al in 2017 op de vrijkomende concessie geboden te worden. Het besluit van 6 april 2016 betekent dus toch dat er gevolgen zullen zijn voor vrijkomende concessies. Tijdens ons kennismakingsgesprek op woensdag 16 november 2016 heeft u mij ook laten weten dat NS tot en met 2019 niet op regionale concessies zal bieden. Tijdens het regulier vakbondsoverleg van dinsdag 7 maart 2017 heeft u het besluit dat NS niet zal bieden op de Noordelijke concessie Friesland/Groningen, nogmaals bevestigd.
2 van 5 Tijdens de overlegvergadering van 9 maart 2016 heeft de directie aan de COR haar ondernemersbesluit nogmaals bevestigd. Dit betekent dat NS niet wil bieden op de concessie Friesland/Groningen. Dit heeft grote gevolgen voor de arbeidsomstandigheden van het rijdend personeel. Hoofdconducteurs en machinisten hechten veel waarde aan een gevarieerd werkpakket met voldoende unieke kilometers. Nu NS Reizigers concessies kwijt is geraakt, wordt dat werkpakket minder gevarieerd, met minder unieke kilometers. Tijdens het Groot Werkoverleg op maandag 31 oktober 2016 in Amsterdam stelde de Manager Service & Operations MSO, die de grote groep boze werknemers toesprak, dat door het verlies van concessies de taart nu eenmaal kleiner is geworden. Tijdens het vakbondsoverleg tussen directie NSR en vakbonden over de werkpakketten op 1 november 2016 stelde ook de directie van NS Reizigers dat de taart kleiner is geworden. Citaat uit het geaccordeerde verslag: dhr. Birger (HR Director for Operations: Ook wil hij benadrukken dat NS niet bewust stuurt op alsnog invoeren van het rondje om de kerk of een rondje in de regio. Waar we mee te maken hebben is dat de taart kleiner is geworden en dat deze nu zo goed mogelijk verdeeld moet worden. Het niet binnenhalen of verliezen van een regionale concessie zal leiden tot steeds verder eentoniger diensten, met veel minder variatie en minder unieke kilometers, waardoor met name de veiligheid steeds verder onder druk komt te staan. Vooral bij machinisten kan het fenomeen driver fatigue ontstaan, wat kan leiden tot fouten zoals stop tonend sein passages. We zien tegenwoordig verhoudingsgewijs meer STSpassages op de lijnen waar de machinisten een beperkt patroon werken (Arriva) dan op de lijnen die NS exploiteert. Bij de conducteurs kan het voorkomen dat lastige of boze klanten medewerkers tot zelfs aan huis toe opzoeken omdat een Hoofd Conducteur een passagier bijvoorbeeld een proces-verbaal heeft gegeven voor het zwartrijden. Dit heeft grote gevolgen voor de sociale veiligheid. Conducteurs die werkzaam zijn in een gebied waar veel agressie is hebben zo minder mogelijkheid om diensten te draaien in een wat rustiger gebied. Voorts wordt, wanneer conducteurs veel op en neer reizen op een kort traject, de kans groot dat zij niet gelijk meer weten welke kant te sleutelen, wat ook een risico tot STS in zich heeft (door rood sleutelen). Het verruimen van de mogelijkheid verschillende op trajecten te werken helpt daarom de belasting bij de HC s te laten afnemen, en geeft meer mogelijkheden tot recuperatie. Wanneer NS de noordelijke concessie Friesland/Groningen en daarna andere regionale concessies weet binnen te halen, dan betekent dit voor NS als geheel uitbreiding van - werkgelegenheid van 2020 tot en met 2035 en verder, dat NS haar rijdend personeel van 2020 tot 2035 en verder een gevarieerd werkpakket met voldoende unieke kilometers kan bieden en dat de veiligheid niet zal afnemen. Daarnaast voorzien wij ook gevolgen voor de werkgelegenheid van het onderhoudspersoneel, werkzaam bij Nedtrain. Nedtrain voert op dit moment nog voor regionale vervoerders groot onderhoud uit. Klein onderhoud wordt door de vervoerders zelf gedaan. Wanneer NS weer gaat rijden op de regionale lijnen betekent dit dat de werkgelegenheid voor Nedtrain zal toenemen. Verder wordt de kans groter dat de regionale vervoerders ook het groot onderhoud bij Nedtrain zullen weghalen.
3 van 5 Onze leden willen daarom dat NS terugkomt op de beslissing om tot en met 2019 niet te bieden op concessies, teneinde veiligheid en werkgelegenheid te waarborgen en de arbeidsomstandigheden te verbeteren. Onze leden willen voorts dat NS een serieus bod gaat doen op de concessie Groningen/Friesland en mogelijk andere vrijkomende lijnen. Onze leden willen dat het besluit om tot en met 2019 niet te bieden op regionale concessies wordt ingetrokken en dat, zolang er marktwerking op het spoor is, NS serieus mee biedt om de vrijkomende concessies binnen te halen of te behouden. Verkoop Retail: behoud van werkgelegenheid, mobiliteitsmogelijkheden en arbeidsvoorwaarden Tijdens het vakbondsoverleg van 7 maart 2017 bevestigde u dat NS het retailbeleid zoals beschreven en toegelicht in Spoorslags Beter voort zal zetten. Dat betekent dat NS voornemens blijft de Retail op de stations aan derden te verkopen of op andere wijze te vervreemden van NS. Wij hebben u tijdens dat vakbondsoverleg duidelijk gemaakt dat FNV Spoor het hier volstrekt mee oneens is en wat ons betreft dit standpunt herroepen dient te worden. Doordat Retail onderdeel is van NS zijn op dit moment zijn veel van de shopmedewerkers in dienst bij NS. Dat biedt de starters en zij- en herinstromers (ook buiten de Randstad) kansen om binnen NS door te stromen. Ook geeft het rijdend personeel dat als gevolg van lichamelijke slijtage of psycho-traumatische ervaringen niet meer op de trein kan werken, de kans om hun pensioen bij NS op gezonde manier te halen. Alternatieve geschikte of geschikt te maken functies verdwijnen. Het behoud van deze instroom- en doorstroommogelijkheid is essentieel voor de werknemers. Bovendien valt een groot deel van de medewerkers werkend binnen de Retail onder de sociale eenheid NS. In dat kader zijn voor hen secundaire arbeidsvoorwaarden overeengekomen die overeenkomen met de cao NS. Werknemers zullen deze arbeidsvoorwaarden verliezen wanneer Retail in handen komt van ondernemers die niet onder NS vallen. De COR en FNV proberen al langer met NS af te spreken dat Retailonderdeel van NS blijft. De werknemers die bij Retail werken zijn goed opgeleid, zijn bekend met vele facetten van het bedrijf NS en zij zijn bijvoorbeeld getraind met het omgaan met terreurdreiging. Wanneer Retail wordt uitbesteed zal dat leiden tot verslechtering van arbeidsvoorwaarden en zal minder geïnvesteerd worden in dergelijke opleidingen. Onze leden willen dat Retail in eigendom blijft bij NS. Centraliseren van werkzaamheden: verlies van werkgelegenheid en mobiliteitsmogelijkheden, verslechtering van arbeidsomstandigheden. NS centraliseert veel van haar activiteiten. Tijdens de diverse onderhandelingen tussen FNV Spoor en NS over voorgenomen besluiten van NS om activiteiten te centraliseren, heeft FNV meermaals laten weten tegen centralisatie te zijn. FNV heeft bij herhaling aangegeven dat NS als landelijke werkgever een verantwoordelijkheid heeft voor de eigen werknemers in de regio.
4 van 5 NS heeft nooit gehoor gegeven aan ons verzoek om voorgenomen centralisaties van activiteiten niet door te zetten. Centralisatie is zeer ongunstig voor de werknemers. Op dit moment biedt NS, verdeeld over heel Nederland, veel werkgelegenheid. Het centraliseren van werkzaamheden betekent dat werknemers vaak (veel) langer moeten reizen tussen huis en werk. Dat betekent een aanslag op de gezondheid en ook de veiligheid van de werknemers, welke In combinatie met de veel voorkomende dubbele onregelmatige diensten zeer wordt versterkt. Diverse werknemers worden door de extra reistijd woon-werk geconfronteerd met een werkdag die de 12 uur overstijgt,. Werknemers die hun werkzaamheden niet kunnen of willen volgen zullen in verschillende regio s weinig perspectief hebben om binnen redelijke termijn ander werk te vinden. Door centralisatie onttrekt u uit de regio veel werkgelegenheid, bij centralisaties gaat het dan vooral om kantoorfuncties. Tevens wordt het veel moeilijker om, als iemand intern naar een andere functie wil, al dan niet om gezondheidsredenen, in de regio een passende of passend te maken functie te vinden, waardoor de kans dat medewerkers op een gezonde, veilige en prettige manier hun pensioen bij NS halen aanzienlijk wordt beperkt. Het behoud van deze instroom- en doorstroommogelijkheid is essentieel voor de werknemers. De leden van FNV willen dat centralisatie niet verder wordt doorgevoerd. Het vele overleg heeft tot nu toe niet tot oplossingen geleid. In overleg met onze leden hebben wij echter besloten u nog een laatste kans te geven om tegemoet te komen aan de eisen van onze leden over de hiervoor vermelde onderwerpen. 1. Ten aanzien van de regionale concessies eisen wij dat NS terugkomt op het besluit om tot en met 2019 niet te bieden op concessies. 2. Tevens eisen wij dat NS, teneinde een afname van werkgelegenheid en verslechtering van arbeidsomstandigheden te voorkomen, op realistische wijze meebiedt de noordelijke concessie Friesland / Groningen die in 2020 vrij komt. Bieding dient te gebeuren door NS, niet door Abellio 3. FNV eist dat NS terugkomt op het besluit om NS Retail te verkopen aan een derde, of op andere wijze te vervreemden, teneinde werkgelegenheid en mobiliteitsmogelijkheden zoveel mogelijk te behouden en werknemers van NS Retail hun (secundaire) arbeidsvoorwaarden te laten behouden. 4. FNV eist dat centralisatie van bedrijfsactiviteiten per direct wordt stopgezet, teneinde het verlies van werkgelegenheid en mobiliteitsmogelijkheden en verslechtering van arbeidsomstandigheden te beperken. FNV eist in dit kader dat geen uitvoering meer gegeven zal worden aan voorgenomen besluiten ten aanzien van centralisatie en dat NS geen nieuwe besluiten aangaande centralisatie zal nemen. Wij gaan er vanuit dat in overleg met u gekomen wordt tot een oplossing op basis van de bovenvermelde eisen.
5 van 5 Als u niet op deze eisen ingaat, of als wij niets van u horen voor 7 april 2017 om 12.00 uur, dan betekent dit dat wij definitief uitonderhandeld zijn en met de leden een ultimatum zullen vaststellen. U dient er dan rekening mee te houden dat wij onze leden, werkzaam bij NSR, Retail en Nedtrain, zullen oproepen om in actie te komen. Dit kan leiden tot werkonderbrekingen en stakingen voor kortere of langere duur. U kunt dit voorkomen door alsnog in te gaan op onze eisen. In dit verband zullen wij afschriften van deze brief sturen naar NSR, Nedtrain en NS Stations. In afwachting van uw reactie, Mariëtte Patijn, Arbeidsvoorwaardencoördinator FNV Henri Janssen Vakbondsbestuurder FNV Spoor