A Versie 20140523 Maatschappelijk Vastgoed Oud-Gestel April 2014
April 2014 Oud-Gestel - Colofon Uitgave Gemeente Eindhoven Datum April 2014
A Inhoudsopgave Colofon------------------------------------------------------------------------------------2 Inhoudsopgave -------------------------------------------------------------------------3 1 Inleiding ----------------------------------------------------------------------------------4 1.1 Inleiding gebiedsverkenningen ------------------------------------------------------4 1.2 Gebied Oud-Gestel ----------------------------------------------------------------------4 1.3 Leeswijzer---------------------------------------------------------------------------------5 1.4 Verantwoording -------------------------------------------------------------------------5 2 Gebiedsschets ---------------------------------------------------------------------------5 2.1.1 Genderdal---------------------------------------------------------------------------------6 2.1.2 Bennekel ----------------------------------------------------------------------------------7 2.1.3 Blaarthem ---------------------------------------------------------------------------------8 2.2 Rol van de gemeente -------------------------------------------------------------------9 2.2.1 Rol van de gemeente in Oud-Gestel ----------------------------------------------- 10 3 Bouwstenen voor Oud-Gestel ----------------------------------------------------- 10 4 ------------------------------------------------------------------ 11 4.1 Activiteiten en gemeentelijk maatschappelijk vastgoed---------------------- 11 4.2 Wat is er in Oud-Gestel --------------------------------------------------------------- 12 4.2.1 Activiteiten ----------------------------------------------------------------------------- 12 4.2.2 Maatschappelijk vastgoed----------------------------------------------------------- 12 5 Constatering ---------------------------------------------- 17 6 Kansen en bedreigingen ------------------------------------------------------------ 18 6.1 Kansen ----------------------------------------------------------------------------------- 18 6.2 Bedreigingen --------------------------------------------------------------------------- 18 7 Proces: realiseren gebiedsvisie---------------------------------------------------- 19 7.1 Co-creatie: wat is dat en met wie doe je dat? ------------------------------------ 19 7.2 Co-creëren in Oud-Gestel ------------------------------------------------------------ 19 8 Tot slot ---------------------------------------------------------------------------------- 20 9 Bijlagen --------------------------------------------------------------------------------- 20
April 2014 Oud-Gestel - 1 Inleiding 1.1 Inleiding gebiedsverkenningen De wil graag haar beleidsdoelstellingen realiseren op het terrein van onderwijs, jeugd, cultuur, sport en welzijn. En op het gebied van maatschappelijke activiteiten. De gemeente streeft daarom naar een optimale mix van voorzieningen op gebiedsniveau door gemeentelijk maatschappelijk vastgoed gericht in te zetten, in samenhang met het vastgoed van samenwerkingspartners. Hiervoor is een actueel en volledig beeld nodig van de maatschappelijke activiteiten die er in een gebied al zijn, de maatschappelijke activiteiten waaraan behoefte is en de huisvesting van deze activiteiten. Deze gebiedsverkenningen dragen bij aan een beter inzicht in de financiële als maatschappelijke ontwikkelingen in relatie tot het (gemeentelijk) maatschappelijk vastgoed. Alle sectoren die betrokken zijn bij de totstandkoming van deze gebiedsverkenning hebben minder (financiële) middelen. Daarom wil de gemeente maatschappelijk vastgoed zo effectief en efficiënt mogelijk inzetten en afstemmen op de behoefte in een gebied. 1.2 Gebied Oud-Gestel Per wijk brengt de gemeente de maatschappelijke activiteiten (vraag) en het maatschappelijk vastgoed (aanbod) in kaart. Hierbij worden ook sportactiviteiten betrokken, omdat de gemeente de sportparticipatie wil verhogen om bij te dragen aan het gezondheidsniveau. Deze verkenning gaat over de wijk Oud-Gestel in het stadsdeel Gestel. We hebben de bij ons bekende gegevens verzameld en waar mogelijk met elkaar verbonden. Deze informatie is vervolgens vertaald naar een gemeentelijk beeld van het gebied en van de rol die de gemeente zou kunnen spelen in de samenwerking met de externe partijen. Deze verkenning is een eerste aanzet. In Oud-Gestel heeft in de buurt Bennekel eerder een scenario-onderzoek Maatschappelijk Vastgoed plaatsgevonden in 2010 en daarna in 2012 voor Genderdal, Bennekel, Blaarthem en Rapelenburg een verkenning inzake maatschappelijk vastgoed Gestel-Midden. In december 2012 heeft dit ook tot een aantal conclusies geleid. De gebiedsverkenning Maatschappelijke Vastgoed Oud-Gestelborduurt hierop voort waarbij het gebied Oud Gestel is breder is, met ook de buurten Gennep en Beemden (HTCE) erbij. 4
A 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 leest u enkele kerngegevens over??. Ook gaat het hoofdstuk in op de rol die de gemeente voor zichzelf ziet bij deze wijk. Hoofdstuk 3 gaat over de bouwstenen in?? die kunnen dienen als uitgangspunt voor de co-creatie. Vervolgens komt in hoofdstuk 4 het proces van de gebiedsverkenning aan de orde: Welke informatie hebben we verzameld en hoe verhoudt die zich tot het gemeentelijke beleid? De huidige situatie brengen we volledig in beeld. In hoofdstuk 5 geven we onze constateringen. Hoofdstuk 6 laat de kansen en bedreigingen van het gebied zien. In hoofdstuk 7 leest u hoe we komen tot een gezamenlijke invulling van de gewenste situatie. 1.4 Verantwoording De gemeente nam het initiatief voor deze integrale gebiedsverkenning en verzamelde eerst alle interne informatie over het gebied. De sectoren Grond en Vastgoed, Gebiedsontwikkeling, Mens en Maatschappij, Sport en Bewegen en Economie en Cultuur verzamelden de andere relevante gegevens. Daarna volgde een toets van de interne gebiedsverkenning, met aanvullingen uit het gebied zelf. Dit leidde tot een totaalbeeld van wat er is, wat er zou moeten zijn en hoe we met elkaar kunnen zorgen dat het er komt. Daarbij is de gemeente slechts één van de stakeholders in de stad naast samenwerkingspartners zoals wijk- en bewonersorganisaties, besturen van VTA s (vrijetijdsaccommodaties), SPIL-centra (een alomvattend concept voor peuterwerk, kinderopvang, basisonderwijs en jeugdgezondheidszorg), corporatiebesturen, school- en sportverenigingsbesturen en welzijnspartners. 2 Gebiedsschets
April 2014 Oud-Gestel - De buurten Genderdal, Blaarthem, Rapelenburg, Bennekel, Gennep en Beemden vormen de wijk Oud-Gestel. Deze wijk ligt in het zuiden van Eindhoven. De wijk heeft 12.498 inwoners. Dit is ongeveer 6% van de Eindhovense bevolking. Oud-Gestel is een na-oorlogse wijk, grotendeels gebouwd tussen 1945 en 1969. Er staan relatief veel huurwoningen. Genderdal, Blaarthem, Rapelenburg, Bennekel zijn de woonbuurten in de wijk. In Gennep ligt Genneperparken en Beemden is vooral de Hightechcampus. Beemden wordt daarom buiten deze verkenning maatschappelijk vastgoed gelaten. De wijk heeft een gevarieerde samenstelling van bevolkingsgroepen. Er wonen relatief veel allochtonen. Het opleidingsniveau van de bewoners is relatief laag. Ook heeft een groot deel van de bevolking een lager inkomen, 33% van de bewoners in de wijk heeft schulden en een ongezondere leefstijl dan gemiddeld in Eindhoven. Oud- Gestelnaren sporten relatief weinig (slechts 54% van de bewoners) en 70% haalt de bewegingsnorm. Ook zijn ze weinig cultureel actief. Het aantal sociaal geïsoleerde is bovengemiddeld. Naar verhouding veel bewoners klagen over fysieke verloedering (vernieling straatmeubilair, hondenpoep) en over sociale overlast (drank- en drugsoverlast en rondhangende jongeren). Qua leefstijlen geeft Oud-Gestel een wisselend beeld. Enerzijds zijn er relatief veel mensen die eigenzinnig en zelfbewust zijn. Zij zijn gericht op het verleggen van grenzen en genieten van het leven. En aan de andere kant is er een groot aantal mensen dat gericht is op sociale banden en verbondenheid. Zij zijn groepsgericht en extravert. Deze groep voelt zich erg betrokken bij anderen in de wijk en is altijd bereid om anderen te helpen en/of activiteiten te organiseren (Leefstijlen in Eindhoven). De buurten Genderdal, Blaarthem en Bennekel zijn in 2013-2014 zogenaamde actiegebieden. Actiegebieden zijn gebieden die de gemeente extra aandacht geeft. Voor de periode 2014 2018 zijn deze buurten ook reeds aangemerkt als actiegebied. Hiervoor wordt per buurt nu een gebiedsprogramma opgesteld.. Omdat het accent op deze drie buurten ligt schetsen we ook de specifieke kenmerken voor dit deel van de wijk Oud-Gestel. 2.1.1 Genderdal In Genderdal wonen 2.843 mensen, 17% is jonger dan 20 en 19% is 65 jaar of ouder. Zij vormen samen 1.690 huishoudens. Daarvan is 59% een eenpersoonshuishouden. In Genderdal staan 1.544 woningen, waarvan 17% een koopwoning is. Genderdal hoort bij de buurten met het hoogste aandeel uitkeringsgerechtigden en veel huishoudens hebben een laag inkomen. Het aantal sociaal geïsoleerde is hoog en de sociale cohesie is laag. Genderdal bestaat uit een aantal kleinere buurten met ieder een eigen bewonersorganisatie. Genderdal kent een breed palet aan activiteiten. Er woont een grote mix van bewoners met een enorme culturele diversiteit. Opvallend is de relatief 6
A grote groep met een Marokkaanse achtergrond. Deze Marokkaanse gemeenschap is heel actief en betrokken bij de buurt. De economische recessie is merkbaar door het toenemende aantal jongeren zonder werk. Het Genderdal heeft een stevige overkoepelende bewonersorganisatie, genaamd het OOG. In dit platform zijn alle georganiseerde bewonersorganisaties uit de diverse deelbuurten vertegenwoordigd. De afgelopen jaren heeft de integrale aanpak op met name Jeugd-en Jongeren zeer positieve effecten gehad op de leefbaarheid in de buurt. 2.1.2 Bennekel Bennekel is van oudsher een arbeiderswijk met een groot gevoel voor saamhorigheid. De Bennekel heeft een stevige bewonersorganisatie en verschillende actieve bewoners- en vrijwilligersorganisaties (vadercomité, moedercomité, BBB). Bewoners zijn trots en betrokken bij hun buurt. Er is een goede onderlinge afstemming Mensen willen zich graag inzetten voor de wijk. Door de komst van bewoners met een andere culturele achtergrond ontstaat er soms onbegrip of spanningen. In Bennekel-Oost wonen 3.303 mensen, 18% is jonger dan 20 en 12% is 65 jaar of ouder. Samen vormen zij 1.845 huishoudens. Daarvan is 53% een eenpersoonshuishouden. In Bennekel-Oost staan 1.579 woningen, waarvan 37% een koopwoning is. Bennekel-Oost is actiegebied in de periode 2013-2014. Bennekel-Oost scoort slecht op de domeinen economie, sociaal en veiligheid.
April 2014 Oud-Gestel - In Bennekel-West, Gagelbosch wonen 3.165 mensen, 20% is jonger dan 20 en 23% is 65 jaar of ouder. Samen vormen ze 1.610 huishoudens. Daarvan is 46% een eenpersoonshuishouden. Er staan 1.488 woningen, waarvan 32% een koopwoning is. Bennekel-West is actiegebied in de periode 2013-2014. Bennekel-West scoort slecht op de domeinen economie en sociaal. 2.1.3 Blaarthem In Blaarthem wonen 2.420 mensen, 17% is jonger dan 20 en 13% is 65 jaar of ouder. Samen vormen zij 1.360 huishoudens. Daarvan is 55% een eenpersoonshuishouden. Er staan 1.240 woningen, waarvan 36% een koopwoning is. In Blaarthem wonen relatief meer senioren. Blaarthem scoort slecht op het domein economie. 8
A 2.2 Rol van de gemeente De rol van de overheid en dus ook van de verschuift van een overheid die alles bepaalt (government) naar beleid dat wordt ontwikkeld in coalities (governance). In governance staat de gebruiker centraal. In een coalitie kan de gemeente verschillende rollen aannemen. Binnen coalities in het domein van maatschappelijke voorzieningen onderscheidt Van Leent (2012) vier rollen voor de gemeente. Ze zijn geordend naar twee dimensies, te weten hardware (hoe actief stuurt de gemeente op het vastgoed) en software (hoe actief stuurt de gemeente op programma s en subsidie). Leidinggevende gemeente: deze vervult een actieve rol. Ze initieert, coördineert en selecteert partijen waarmee ze samen wil werken. Ze kan de leidende rol zelf ambiëren of kan deze opgelegd krijgen (burgers en maatschappelijke partners gaan
April 2014 Oud-Gestel - er vanuit dat gemeente deze rol oppakt) onder het motto daar hebben we de overheid toch voor?. Voorwaardenscheppende gemeente: staat haaks op de leidinggevende gemeente en initieert en coördineert juist niet, maar laat ze over aan de bedrijven, instellingen en particulieren. Ondersteunen kan de gemeente hierin wel. Slapende initiatieven en ambities worden losgemaakt en waar mogelijk met elkaar verbonden. Accommoderende gemeente: hier ontstaat de overeenkomst met de openbare ruimte. De gemeente zoekt binnen iedere wijk naar aantrekkelijke plekken waar burgers, instellingen en bedrijven elkaar kunnen treffen voor uiteenlopende activiteiten. Ze laat de verantwoordelijkheid voor activiteiten en programma s bij de partijen zelf. Programmerende gemeente: deze staat tegenover de accommoderende gemeente en concentreert zich op programma s en activiteiten. Instrument hiervoor is bijvoorbeeld de subsidieverordening, waarmee de gemeente de meest geschikte partij selecteert en afspraken maakt om haar maatschappelijke doelen te bereiken. 2.2.1 Rol van de gemeente in Oud-Gestel Voor de gebiedsverkenningen zoekt de gemeente de samenwerking met haar partners in het gebied. In Oud-Gestel ziet de gemeente voor zichzelf een voorwaardenscheppende rol weggelegd. Genderdal, Blaarthem, Bennekel en Rapelenburg hebben veel actief betrokken bewoners. Ondersteuning bij het indien gewenst organiseren, van activiteiten is hier voldoende. De gemeente hoeft de activiteiten niet zelf te bedenken en sluit aan bij de wensen van de bewoners. 3 Bouwstenen voor Oud-Gestel De gemeente heeft op verschillende onderwerpen beleid voor de stad. De gemeente wil dit beleid op een goede wijze vertaald krijgen in de wijk. Hoe zorg je voor een goede uitvoering van het beleid in de wijk Oud-Gestel? De hiervoor gegeven gebiedsschets dient daarbij als uitgangspunt, samen met een overzicht wat er al in de wijk aanwezig is en wat er nog ontbreekt (hoofdstuk 4). - De gemeente wil een netwerk van ontmoetingsplaatsen voor sociaalmaatschappelijke activiteiten over de hele stad. Dit betekent niet dat er automatisch in elke buurt een ontmoetingsplaats moet zijn. - Het stadsdeel Gestel heeft een Wijksportpunt (WSP). Het WSP streeft er o.a. naar om al het sportvraag- en aanbod en bewonersbehoeften binnen de sport in Gestel in kaart te brengen. In de toekomst kan iedere inwoner en sportaanbieder 10
A in Gestel met vragen/initiatieven op het gebied van sport en bewegen terecht bij dit centrale Gestel sportpunt (www.wijksportpunt.nl). - Daarnaast wil de gemeente de sportparticipatie verhogen en zo ook bijdragen aan het gezondheidsniveau in de wijk. Onder andere door inzet van Sportformule Eindhoven. Deze formule wil het bewegingsonderwijs bij het basis- en speciaal onderwijs verbeteren, de doorontwikkeling van verenigingen aanjagen en het maatschappelijk verantwoord ondernemen door bedrijven ten behoeve van sport vergroten. Uiteindelijk leidt dat tot een stijgende sportparticipatie, waardoor er meer maatschappelijk rendement op accommodaties, activiteiten en sportgebieden wordt gerealiseerd aangevuld met een optimale sociale cohesie op wijkniveau. - De gemeente nodigt sportverenigingen uit om, in het verlengde van hun kernactiviteiten, de maatschappelijke focus nog verder te verbreden naar en voor hun (directe) omgeving. Het komend jaar beginnen we met die sportverenigingen die zélf aangeven daaraan toe te zijn om het vervolgens op langere termijn (vraaggericht) uit te breiden naar alle sportverenigingen - De gemeente ziet voor haar partners en voor haar zelf een Oud-Gestel voorwaardenscheppende rol weggelegd. 4 De gemeente heeft veel informatie over gebieden, wijken en buurten, deze gegevens zijn echter over de hele organisatie verspreid. De eerste stap is dus om beschikbare informatie uit de organisatie op te halen en deze te bundelen. Vervolgens wordt beoordeeld of de informatie actueel en compleet is. 4.1 Activiteiten en gemeentelijk maatschappelijk vastgoed Per gebied brengen we activiteiten in kaart en welke maatschappelijk vastgoed in het gebied zitten. De gemeente onderscheidt 5 type activiteiten. Elke activiteit draagt bij aan een of meerdere gemeentelijke doelstellingen: 1 sociaal-maatschappelijke activiteiten: gericht op meedoen en participeren; 2 sportactiviteiten: bevorderen van sport en bewegen 3 economische activiteiten (niet meegenomen in deze verkenningen, hebben geen rol in maatschappelijk vastgoed): 4 culturele activiteiten: dragen bij aan culturele participatie en educatie van bewoners 5 leefbaarheidsactiviteiten: behouden en verbeteren van de leefbaarheid in een gebied NB. Ondernemers welke commerciële doelstellingen nastreven en hun activiteiten hierop afstemmen, ook al zijn deze op sociaal-maatschappelijk gebied (zorg- en kinderopvang) komen in eerste instantie niet in aanmerking voor huisvesting in
April 2014 Oud-Gestel - gemeentelijke (maatschappelijke) accommodatie en worden daarom verwezen naar de vrije markt. Voordat we tot de inventarisatie overgaan is het goed om ook het begrip maatschappelijk vastgoed duidelijk te definiëren: Maatschappelijk vastgoed is verwant aan het begrip publiek vastgoed. Deze termen komen vaak in het spraakgebruik met elkaar overeen, maar hebben nader beschouwd in de kern een verschillende betekenis. Van Leent (2012) geeft aan dat onder het begrip publiek vastgoed het vastgoed met een publieksfunctie moet worden verstaan. De financiering met betrekking tot het vastgoed speelt hierbij eveneens een belangrijke rol om de scheiding tussen publiek en maatschappelijk vastgoed te duiden. Publiek vastgoed (zoals een bakkerij) wordt particulier gefinancierd, terwijl maatschappelijk vastgoed (zoals scholen) via collectieve middelen worden gefinancierd. Uiteindelijk is de definitie die door Van Leent (2012) gegeven kan worden aan het begrip maatschappelijk vastgoed het vastgoed dat nodig is om collectief gedefinieerde doelen te realiseren. Dat vastgoed kan een publieksfunctie hebben, zoals bij een school, maar kan ook privaat van aard zijn, zoals bij sociale woningbouw. Daarmee is de definitie primair een beleidsmatig en bestuurskundig vraagstuk, waarbij de verhouding tussen de in te zetten middelen en de te realiseren effecten zo goed mogelijk afgestemd moet worden. 4.2 Wat is er in Oud-Gestel 4.2.1 Activiteiten In Oud-Gestel zijn verschillende uiteenlopende sociaal-maatschappelijke activiteiten geïnventariseerd. Per activiteit brachten de gemeente in kaart of deze buurt-/wijk-, gebieds-, stedelijk of regionaal/landelijk georiënteerd is. 4.2.2 Maatschappelijk vastgoed De wijk heeft verschillende ontmoetingsplekken. Het gemeentelijk maatschappelijk vastgoed vindt u terug op de ontmoetingskaart Oud-Gestel. 12
A Fig. Ontmoetingskaart Oud-Gestel, gemeentelijk maatschappelijk vastgoed Eigendom gemeente Een deel van de activiteiten vindt plaats/heeft plaatsgevonden maatschappelijk vastgoed van de. Adres Accommodatie BVO M2 Antoon Coolenlaan 1 Recreatiecentrum 'De Tongelreep' Ca. 30.316 m2 Antoon Coolenlaan 3 Sportcentrum Ca. 515 m2 Bennekelstraat 131 VTA De Dommel Ca. 1.122 m2 Boutenslaan 161 Eindhoven Museum - Genneperweg 143 Genneper watermolen Ca. 186 m2 Genneperweg 145 Milieu Educatie Centrum Ca. 1.372 m2 Genneperweg 169 / 171 Boerderij / woning Zorgverblijf Ca. 528 m2 Humperdincklaan 4 Wissellocatie Ca. 3.200 m2 Locatelllistraat 1 Scouting De Sjorring Ca. 750 m2 Strausslaan 1 Wisselschool Ca. 4558 m2 Bennekel VTA De Dommel, Bennekelstraat 131 Na de renovatie in 2011, is De Dommel een mooie VTA geworden. De accommodatie voldoet weer aan de eisen en heeft een eigentijdse uitstraling. De vrijwillige inzet voor het gebouw en haar activiteiten is groot vanuit de bewonersorganisatie en de gebruikersraad. Per maand worden er ongeveer 210 activiteiten georganiseerd. Het merendeel (70%) is buurtgericht. Per week komen er rond de 1050 bezoekers naar de VTA en de gemiddelde bezettingsgraad is 88%. Buurtbewoners zijn actief in het wijkcentrum en betrokken bij wat er daar en in hun buurt gebeurt. Door samen
April 2014 Oud-Gestel - activiteiten te organiseren, leren bewoners elkaar kennen en waarderen en neemt ook de sociale betrokkenheid toe. De Dommel is één van de kern VTA s van Lumens. Lumens exploiteert de VTA De Dommel en wil zich terugtrekken en uiteindelijk de exploitatie overdragen aan de bewoners. Lumens heeft met het opzetten van een gebruikersraad hierin het initiatief genomen. Er is geen steunpunt in gehuisvest. De buurtinfowinkel (steunpunt) komt hier ook niet. Wel vindt vanuit De Dommel de inzet van WIJeindhoven in Gestel plaats. Een fors team werkt van hieruit in de diverse wijken van Oud Gestel. Er is nog ruimte voor verdere programmering, overdag en in het weekend Jongerencentrum De Dommel Het jongerencentrum is gehuisvest in VTA De Dommel en bedoeld voor jeugd en jongeren uit Bennekel, Blaarthem en Rapelenburg. Het is een plek waar de jeugd (6-21 jaar) terecht kan, 13 dagdelen per week. Er zijn speciale activiteiten voor jongensen meidengroepen. Ook buurtbewoners en vrijwilligers kunnen hier het initiatief nemen om iets voor de jeugd te organiseren. Buurtbewoners en jongeren zijn actief in het jongerencentrum en betrokken bij wat er daar en in de buurt gebeurt. Door samen activiteiten te organiseren, leren ze elkaar kennen, respecteren en waarderen. Blokhut De Sjorring, Locatellistraat 1 De scouting, het gilde en een percussiegroep maken gebruik van de blokhut. Deze organisaties zijn stadsdeelgeoriënteerd. De scouting heeft een vergunning voor overnachten en verhuurt haar accommodatie aan scholen en sportclubs die Genneperparken bezoeken. (ongeveer 40% van de overnachtingen). De inkomsten die de scouting hieruit verkrijgt investeert zij in de vereniging en het pand (bijv. sanitair). De scouting hecht aan het zelfstandig voortbestaan van het gebouw en medegebruik is daarbij geen enkel probleem. Het pand is ongeveer 200 dagen per jaar bezet met activiteiten. Scholen en Spilcentra In de wijk zitten 2 basisscholen, Karel de Grote en De Kameleon. De Kameleon is onderdeel van Spilcentrum Genderdal. In het spil Genderdal is naast de doorgaande leerlijn van 0-12 jarigen (spil) een consultatiebureau (Zuidzorg) ondergebracht. Sportaccommodaties De wijk beschikt niet over een sporthal. Bewoners kunnen gebruik maken van de nabij gelegen sporthal Genderbeemd. Sportpark Dommeldal Zuid met de nodige voetbal- en tennisvelden, ligt wel in de wijk. Hier zit onder andere Voetbalvereniging Gestel. VV Gestel is actief in het openstellen van haar club voor buurtactiviteiten (ook voor niet voetbalgebonden activiteiten). Daarnaast heeft de wijk gymnastieklokalen aan de Verhulsstraat 1, Humperdinkclaan 4, Strausslaan 1. De gymzalen worden gebruikt voor bewegingsonderwijs en breedtesport. Sportformule verzorgt het bewegingsonderwijs in Oud Gestel op Basischool de Kameleon. Het bewegingsonderwijs en de naschoolse activiteiten vinden plaats in de 14
A gymzaal aan de Verhulststraat. Er wordt 2 dagen per week bewegingsonderwijs verzorgd en eenmaal naschoolse activiteiten waarbij er getracht wordt de koppeling met verenigingen in de buurt te maken om doorstroom te bevorderen. Gennep Gennep maakt samen met de buurten Sportpark Aalsterweg en Genneperzijde onderdeel uit van de Genneper Parken met verschillende sportaccommodaties en ook recreatieve en culturele voorzieningen zoals het Eindhoven Museum (voorheen HOME ), het Milieu Educatie Centrum, Heempark, biologische boerderij De Genneper Hoeve, Genneper Watermolen, het volkstuinencomplex Groen Gennep. De gemeente verhuurt drie van haar panden aan De Seizoenen. Een organisatie voor mensen met een beperking, die wonen en werken in het gebied. Genneper Parken trekt jaarlijks drie miljoen bezoekers, exclusief het openbare natuurgebied. Accommodatie Bezoekers per jaar Nationaal zwemcentrum de Tongelreep 970.000 IJssportcentrum 280.000 Indoor-Sportcentrum 400.000 Fontys Sporthogeschool 450.000 (inclusief studenten) Sportpark Genneper Parken: 435.000 sportschool Essink, Golfclub ponymanege geen aantallen bekend De activiteiten die in Genneper Parken gedaan worden zijn: zwemmen, tennissen, voetballen, hockey, judo, fitness, korfbal, volleybal, zaalvoetbal, zaalhockey, kickboksen, hardlopen, taekwondo, aikido, overige verdedigingssporten, overige fitnessactiviteiten, fitgym, jazzdance, muziekevenementen, zeskampen, kinderactiviteiten, Doelstellingen als het bevorderen van talentontwikkeling in de sport, de koppeling met de creatieve industrie en het versterken van kennisontwikkeling in de sport zijn meer stedelijk van aard. Ze zijn wel in bepaalde gebieden/wijken geconcentreerd. Genneper Parken huisvest bijvoorbeeld het CTO (Centrum voor Topsport en Onderwijs), waar veel Eindhovense sporttalenten trainen. Ook bevindt zich daar het Nationaal Zwemcentrum met het fieldlab zwemmen dat een wezenlijke bijdrage levert aan de kennisontwikkeling in de zwemsport en een koppeling maakt met de creatieve industrie door nieuwe producten te ontwikkelen zoals het intelligente startblok. Maatschappelijk vastgoed derden De gemeente is niet de enige partij die maatschappelijk vastgoed in de stad bezit. Voor zover de gemeente de informatie heeft over het maatschappelijk vastgoed van derden is dit opgenomen in de ontmoetingskaart. In de co-creatie met de partners in de stad is een van de eerste stappen het overzicht aanvullen en actualiseren.
April 2014 Oud-Gestel - Bennekel Jean Sibelius, Sibeliuslaan 101, Dit wooncomplex van Wooninc. heeft een grote ruimte. Deze mag ook gebruikt worden voor wijk- en buurtgerichte activiteiten. Uiteraard wel afgestemd met de activiteiten voor de bewoners van het complex. Buurtinforwinkel Bennekel, Tinelstraat 5 De buurtinfowinkel is van de vereniging van eigenaren Tinelstraat 5 en 7. Verschillende bewonersorganisaties maken gebruik van de buurtinfowinkel. Daarnaast houden verschillende maatschappelijke organisaties hun spreekuren hier. Alle activiteiten zijn wijk- of buurtgericht. Zorgcomplex Zuiderpark, Gagelboschplein 200 Archipel heeft Zorgcomplex Zuiderpark. Wijkbewoners kunnen aansluiten bij reguliere activiteiten voor bewoners en men staat open voor medegebruik van haar ruimtes, mits deze passen binnen het complex en de voorzieningen en vergunningen. Dit vraagt om goede afstemming met het Wijkcentrum. Alle activiteiten zijn wijk- of buurtgericht. Straatkamer, Rossinilaan 39. De Straatkamer is eigendom van stichting Woonbedrijf. Geschikt voor kleinschalige buurtontmoetingsactiviteiten. Fidan Sportschool Trudo verhuurt de locatie aan een sportschool. Sportscholen zijn in principe commerciële activiteiten. De reden dat sportschool in de ze verkenning is opgenomen is omdat de accommodatie door de huurder ook wordt aangeboden aan laagdrempelige sportactiviteiten voor de buurt- en wijk. Genderdal Deze buurtinfowinkel is eigendom van een particuliere partij, Stichting Steengoed. Stichting OOG (Overkoepelend Orgaan Genderdal) verzorgt het beheer van de buurtinfowinkel. Alle activiteiten zijn buurt- of wijkgericht. Verschillende bewonersorganisaties maken gebruik van de buurtinfowinkel. VTA Genderdal, Boccherinilaan 6 Deze VTA is in eigendom van Stichting Tot Behartiging Van De Gemeenschapsbelangen In Het Genderdal. Op deze locatie vinden stedelijke, wijk- en buurtgerichte activiteiten plaats. De verwachting is dat er nog ruimte is voor verdere programmering vooral overdag en in het weekend Jongerencentrum Your Choice (Lumens) Mendelssohnlaan 186 Ook het jongerencentrum is niet van de gemeente. Stichting Woonbedrijf is eigenaar en Lumens groep exploiteert het centrum. Het jongerencentrum Your Choice in Genderdal is een ontmoetingsplek voor groot en klein (6-21 jaar). Wekelijks komen er ongeveer 170 kinderen/jongeren. Opvallend is dat er meer allochtone dan 16
A autochtone bezoekers het jongerencentrum weten te vinden. Er zijn veel vrijwilligers uit de wijk bereid om te helpen met activiteiten zowel voor jongeren als voor ouderen. Succesvol zijn de vele vrijwilligersgroepen (o.a. Vader- en Moedercomités) en activiteiten die gezamenlijk activiteiten opzetten, zoals Halloween en Couscousdag. Het jongerencentrum ligt centraal in de wijk Genderdal, tegenover de basisschool en speel- en sportvelden. Het gebouw heeft twee aparte ruimten waar twee groepen (eventueel) gelijktijdig gebruik van kunnen maken. Overdag is er nog ruimte voor verdere programmering. Straatkamers, Vivaldistraat 90 en Delibesweg 8 Ook in deze buurt heeft Woonbedrijf straatkamers. De straatkamer aan de Delibesweg 8 bestaat sinds februari 2014. Blaarthem Ook in deze buurt heeft Woonbedrijf een Straatkamer, De Fallastraat 9 Zaal de Harmonie, Hoogstraat 310. In principe is deze locatie een commerciële locatie in handen van een commerciële partij. De locatie wordt ook verhuurd voor maatschappelijke activiteiten, zo gebruiken het muziekkorps, bridgeclubs en een dansschool deze locatie. Rapelenburg Zaal Oud Gestel heeft de functie van een VTA en heeft een commerciële functie als zalenverhuurcentrum 5 Constatering Op basis van de kennis over de wijk, de geformuleerde bouwstenen, de inventarisatie van de activiteiten, het gemeentelijke maatschappelijk vastgoed en de rol die de gemeente voor zichzelf in het gebied ziet, komt de gemeente tot de volgende propositie: - De Karel de Grotelaan scheidt de wijk fysiek in twee delen. De gemeente wil daarom aan beide kanten van de Karel de Grotelaan een buurtontmoetingsplaats, één in Genderdal en één in Bennekel. - In Oud-Gestel zit meer ruimte dan aanbod van maatschappelijke activiteiten. - In Genderdal zijn veel belangrijke buurtontmoetingsaccommodaties in eigendom van derden.
April 2014 Oud-Gestel - 6 Kansen en bedreigingen De gemeente ziet kansen, en ook bedreigingen voor het gebied. Met haar partners in de stad wil zij alle kansen en bedreigingen aanvullend onderzoeken en gezamenlijk bepalen welke kansen gegrepen dienen te worden en hoe bedreigingen afgewenteld kunnen worden. 6.1 Kansen - Optimalisatie in programmering en efficiënter ruimtegebruik zorgt voor beter te exploiteren objecten en op deze manier wordt er ruimte vrijgespeeld, waardoor objecten vrij van huur en gebruik aangeboden kunnen worden aan de markt (verkoop, structurele verhuur tegen kostprijsdekkende huur, etc.). - bewoners geven aan meer mogelijkheden in vrijetijdsbesteding te willen en dan met nadruk op recreatieactiviteiten. - Veel activiteiten worden geheel op eigen kracht georganiseerd door bewoners en bewonersorganisaties, zonder verdere steun. - In de wijk worden VTA de Dommel, VTA Genderdal en de twee buurtinfowinkels veelvuldig voor maatschappelijke activiteiten gebruikt. Onderlinge afstemming leidt tot een optimalisatie van de programmering en de contacten. - In 2008-2009 is ervaring opgedaan met buurtconferenties om in samenspraak met bewoners en partners in Bennekel het voorzieningenniveau in de buurt te bepalen. De uikomsten uit deze buurtconferenties zijn meegenomen in de scenariostudie Behoefte- en gewenst aanbod sociaal maatschappelijke voorzieningen Bennekel 2010. - op het nu deels braakliggende Willeartplein wil Trudo een wooncomplex realiseren waarin een wijkrestaurant en de buurtinfowinkel onderdak vinden. Het wijkrestaurant wordt een breed toegankelijke en laagdrempelige buurtontmoetingsplek, van vroeg tot laat open, met mogelijkheden voor goedkope maaltijden, een kopje koffie, een leestafel enz. Het pand met restaurant kan gecombineerd worden met andere openbare maatschappelijke functies, wonen voor speciale doelgroepen en kleinschalige bedrijvigheid. - Op de huidige locatie van voormalig VTA De Ketting wil Woonbedrijf een wooncomplex realiseren met in de plint mogelijkheden voor maatschappelijke functie invulling van 340m2 BVO. Po-der zat in VTA de Ketting. Mogelijk dat deze vereniging terug kan komen in de nieuwe maatschappelijke plint. 6.2 Bedreigingen - Zonder duidelijke uitgangspunten krijgen partners verkeerde verwachtingen over wat er mogelijk is en hun eigen rol. Partners willen duidelijke uitgangspunten en uitspraken: Wat wil de gemeente doen met het (toekomstig) leegstaande maatschappelijke vastgoed: verkopen, tenzij! Is dit onduidelijk dan gaat hier veel verloren energie inzitten. 18
A - Door het afbranden van voormalige VTA de Ketting (Woonbedrijf) heeft Po-der nu een tijdelijke locatie aangehuurd aan de Generaal de Collaertpad 2. Zij zijn nog steeds op zoek naar een structurele oplossing elders. 7 Proces: realiseren gebiedsvisie Niet langer bepaald de overheid het gemeentelijk het maatschappelijk perspectief, maar de burger met zijn vraag. En voor de gebiedsverkenning is dat de burger met een behoefte aan sociaal-maatschappelijke, culturele, sportieve en educatieve activiteiten. Waren sporten, spelen, onderwijs, vrijetijdsbesteding, zorg voor ouderen en jeugdbegeleiding voorheen gescheiden werelden, nu wordt er gebiedsgericht geprogrammeerd. Bij gebiedsgericht programmeren wordt per buurt of wijk bekeken hoe sport-, beweeg- en Vrijetijdsaccommodaties passen in het totale wijk- of buurtconcept. Daarbij is de gemeente slechts een van de spelers in het veld. Dat betekent dat zij niet alleen de visie op de stad en het gebied kan en wil bepalen. Daarom zoekt zij de samenwerking met de bewoners en de partners in de stad. 7.1 Co-creatie: wat is dat en met wie doe je dat? Co-creatie is een vorm van samenwerking, waarbij alle deelnemers invloed hebben op het proces en het resultaat van dit proces, zoals een plan, advies of product. Kenmerken van co-creatie zijn dialoog, 'common ground', enthousiasme, daadkracht en focus op resultaat. Voorwaarden voor succesvolle co-creatie zijn gelijkwaardigheid van de deelnemers, wederkerigheid, openheid en vertrouwen. Voor de gebiedsverkenningen zoekt de gemeente de samenwerking met haar partners in het gebied. 7.2 Co-creëren in Oud-Gestel Doel van de co-creatie is om te komen tot gezamenlijk en gedragen beeld van het gebied en wat we met elkaar in het gebied willen, hoe we daar invulling aan geven, wanneer we dat doen en wie dat doet. Er is een inspanningsverplichting om met elkaar het beste voor de wijk te doen. Dat betekent dat zowel de partners als gemeente hun verantwoordelijkheid nemen om hier invulling aan te geven. Niet langer is het de gemeente die alleen bepaald en doet. De gemeente heeft daarom voor zichzelf in kaart gebracht hoe zij de wijk ziet, welke activiteiten er zijn en of deze activiteiten bijdrage aan de beleidsdoelstellingen, wat het gemeentelijk maatschappelijk vastgoed hier is en met welk maatschappelijk vastgoed zij kan deelnemen aan de volgende stap, de co-creatie.
April 2014 Oud-Gestel - De gemeente vraagt haar partners in de eerste co-creatiestap om hetzelfde te doen voor het vastgoed van haar partners en ook om het overzicht met activiteiten compleet te maken. Zodat er een totaal overzicht komt van wat er op dit moment in de wijk aan activiteiten en maatschappelijk vastgoed is. Het beeld van de huidige situatie is de basis het co-creatieproces. Van hieruit werken we gezamenlijk aan de toekomst voor de wijk. Wat gaat er goed, wat kan beter? Waar liggen kansen en belemmeringen? Wat kan nu en wat kan later? 8 Tot slot - Deze verkenning is een momentopname en sluit aan bij de scenariostudie en de verkenning inzake maatschappelijk vastgoed Gestel-Midden van 2012. Wil dit instrument haar toegevoegde waarde voor de stad en de behouden dan dient de gebiedsverkenning een structurele plaats in de beleidsontwikkeling te krijgen; - Verschillende beleidsterreinen zijn stedelijk niveau ingestoken, waarbij gekeken wordt naar de inhoud en niet naar het gebied of buurt en wijk. Voor een goede gebiedsgerichte aanpak is een heldere vertaling van stedelijk beleid naar gebiedsgericht beleid een must. - de verbanden tussen met parallel lopende verschillende ontwikkelingen moet worden georganiseerd en geborgd: Integraal Huisvestingsplan onderwijs (IHP), drie decentralisaties (jeugdzorg/awbz/wmo), bibliotheek, WIJeindhoven (scope: valt buiten de opdracht van de gebiedsverkenningen, maar heeft wel effect op activiteiten, vastgoed en partners in de stad) 9 Bijlagen 1 Buurt in cijfers: Oud-Gestel; 2 Leefstijlen in Eindhoven; 20