St@dium e-zine van Stade Advies, Kwaliteit van samenleven Nummer 2015 nummer 2 12 februari 2015 Inhoud 1. Welkom bij St@dium, het e-zine van Stade Advies.... 2 2. Veenendaal richt eigen stichting CJG op met zware jeugdteams... 3 3. Bouwen aan burgerkracht in het sociale domein... 5 4. Effecten van beleid in wijken monitoren... 6 5. Maak kennis met het Programma Sociale Teams... 7 6. Zorgen over huurders met problemen... 8 7. Onderhoud corporaties efficiënter dan bij commerciële verhuurders... 9 8. Opleiding beleidsmedewerker volkshuisvesting... 10 St@dium, e-zine van Stade Advies Kwaliteit van samenleven Jaargang 2015 nr. 2 1/10
1. Welkom bij St@dium, het e-zine van Stade Advies. Met dit e-zine brengen we u op de hoogte van belangrijke ontwikkelingen en wetenswaardigheden in de maatschappelijke sector en van onze mogelijkheden om u hierin bij te staan. Niet alle artikelen en nieuwsflitsen zullen op u, uw organisatie of uw functie van toepassing zijn. Toch zijn wij er van overtuigd dat u zeker steeds een aantal wetenswaardigheden of trends aantreft die voor u interessant zijn. Met dit e-zine brengen we u op de hoogte van belangrijke ontwikkelingen en wetenswaardigheden in de maatschappelijke sector en van onze mogelijkheden om u hierin bij te staan. Niet alle artikelen en nieuwsflitsen zullen op u, uw organisatie of uw functie van toepassing zijn. Toch zijn wij er van overtuigd dat u zeker steeds een aantal wetenswaardigheden of trends aantreft die voor u interessant zijn. St@dium verschijnt iedere 3 weken. Natuurlijk stellen we het op prijs uw reactie te ontvangen. Heeft u ideeën, opmerkingen, suggesties of aanmerkingen? Mail deze naar de redactie. Dit kunt u doen via de knop 'Contact'. Het kan zijn dat u deze St@dium ontvangt zonder dat u zich hiervoor aangemeld heeft. Mocht u dit e-zine niet meer willen ontvangen, dan kunt u dit laten weten via de knop 'Aan- en afmelden'. Wilt u meer weten over onze diensten en producten, kijk dan ook op onze website www.stadeadvies.nl. Als u vragen heeft, dan kunt u vanzelfsprekend altijd contact met ons opnemen. Telefonisch zijn wij bereikbaar tijdens kantooruren op nummer (030) 23 61 861. U kunt ook een e- mail sturen naar e-zine@stade.nl, dan nemen wij zo snel mogelijk contact met u op. Jaap van der Veen Redacteur Volg Stade Advies op Twitter St@dium, e-zine van Stade Advies Kwaliteit van samenleven Jaargang 2015 nr. 2 2/10
2. Veenendaal richt eigen stichting CJG op met zware jeugdteams Vanaf 1 januari 2015 is de stichting Centrum Jeugd en Gezin Veenendaal een feit. Jeugdigen en ouders kunnen hier terecht met al hun vragen over opgroeien en opvoeden. Het CJG is daarnaast de toegang tot de specialistische ondersteuning en biedt waar mogelijk ook direct zelf de benodigde hulp. Dit wordt gedaan door de interdisciplinaire jeugdteams in de wijken. Ouders en jeugd worden in hun eigen leefomgeving geholpen. Het CJG zoekt de nodige verbindingen met de relevante spelers in wijken en buurten, zoals huisartsen en scholen. Contouren voor nieuw CJG bepaald Stade Advies heeft een traject verzorgd om te komen tot een stichting die dicht bij de gemeente staat. Dit begon eind 2013 met een brede bijeenkomst met relevante spelers uit de gemeente. In deze bijeenkomst zijn de contouren van een nieuw CJG geschetst: hoe moet deze eruit zien, welke ondersteuning wordt daar geboden en door wie? De vraag die op de achtergrond speelde was: Op welke manier wordt invulling gegeven aan de transformatie-opgave die de decentralisatie van de jeugdzorg met zich meebrengt? Pilot jeugdteams In deze startbijeenkomst is ook de vraag gesteld: wie wil meedoen aan een pilot voor de jeugdteams? Deze oproep leverde een enthousiaste groep professionals op, die met elkaar in twee wijken jeugdteams vormden. In de pilot is ervaren op welke wijze interdisciplinaire samenwerking meerwaarde heeft en hoe onderlinge samenwerking efficiënt kan worden georganiseerd. Er zijn de nodige samenwerkingsverbanden gesmeed met onder andere scholen en huisartsen. De pilot leverde het vertrouwen op dat dit de juiste weg was: men wist elkaar te vinden waar nodig, de verschillende expertises vulden elkaar goed aan, en er werd in de teams veel zélf samen met het gezin opgelost en minder doorverwezen. Anders organiseren Parallel aan de uitrol van de pilot in twee wijken vond de voorbereiding plaats binnen de gemeente. Het idee van een CJG op afstand, waarbij de professional de benodigde ruimte krijgt en de gemeente stuurt op resultaten, werd breed gedragen. Er werd gekozen voor zware professionals die veel ambulante zorg zelf kunnen verlenen, zonder de tweede lijn in te schakelen. Tegelijkertijd was het ook een onzekere weg: (nog) weinig andere gemeenten in Nederland hadden deze oplossing gekozen en bovenal was er de vraag hoe gestuurd kon worden op de prestaties en resultaten van het CJG, wat in de decentralisatie van de jeugdzorg zo belangrijk is. Formele oprichting van de stichting Er is gekozen om een stichting op te richten. Met medewerkers in dienst van de Stichting CJG en een inkoopovereenkomst waarin wordt beschreven welke maatschappelijke resultaten van het CJG verwacht worden. Op deze manier wordt tegelijkertijd ruimte geboden en sturing gegeven. Het model is breed besproken, financieel doorgerekend en juridisch gecheckt. Ook is de opzet voorgelegd aan en besproken met de gemeenteraad. Hierdoor bleef de gemeenteraad betrokken bij de concrete invulling van het door hen vastgestelde model. En er zijn andere scenario s bekeken en afgezet tegen de doelstellingen die de gemeente had: passende ondersteuning dichtbij, met ruimte voor de professional, binnen de financiële kaders die het Rijk heeft meegegeven. De discussies die we hierover organiseerden droegen bij aan de uiteindelijke aanpak en het draagvlak daarvoor. Snel bijsturen en effectief monitoren In december was de stichting een feit en hadden de nieuwe medewerkers hun overeenkomst op zak. Een maand verder blijkt dat inwoners het CJG goed weten te vinden. In januari was er ook ruimte om zaken te verbeteren: in de dagelijkse praktijk blijken sommige dingen net iets anders uit te pakken dan voorzien. Met snel schakelen tussen gemeente en CJG worden de opstartproblemen effectief opgepakt. De komende tijd worden verdere verbindingen gelegd met samenwerkingspartners. Ook de wijze van integratie van de teams met het JGZ gedeelte van het CJG staat op de agenda. Daarnaast is monitoring een belangrijk onderwerp: hoeveel mensen weten het CJG te vinden, hoe tevreden zijn zij over de ondersteuning, hoe vaak wordt St@dium, e-zine van Stade Advies Kwaliteit van samenleven Jaargang 2015 nr. 2 3/10
ondersteuning geboden in het CJG en wanneer is doorverwijzing naar de tweede lijn nodig? Door het formuleren van meetbare indicatoren krijgt de gemeente de juiste informatie om goed te kunnen sturen, en is dit voor de professionals ook nuttig, in plaats van een extra administratieve last. Meer weten? Wilt u meer weten over de stichting CJG in Veenendaal, de weg daarnaar toe en het uiteindelijke resultaat? Neem dan contact op met Erik Vermathen e.vermathen@stade.nl St@dium, e-zine van Stade Advies Kwaliteit van samenleven Jaargang 2015 nr. 2 4/10
3. Bouwen aan burgerkracht in het sociale domein Burgerkracht is niet meer weg te denken uit gemeentelijke nota s op de terreinen van jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en werk en inkomen. Volgens de bedenkers van de term, Nico de Boer en Jos van Lans, fungeert het begrip sinds 2011 als vlag op een nieuwe manier van werken, die institutionele en professionele vernieuwing paart aan de zich ontwikkelende capaciteiten van burger op alle niveaus. Maar wat is burgerkracht nu precies en wat betekent dit voor burgers, gemeenten en professionals? Publicatie In de publicatie Bouwen aan burgerkracht in het sociale domein van Platform31 wordt toegelicht uit welke aspecten burgerkracht bestaat, welke invulling er in de Jeugdwet, WMO 2015 en Participatiewet aan wordt gegeven en hoe je als gemeente of professional deze aspecten van burgerkracht effectief kunt ondersteunen. Aan de hand van een stroomschema geeft het rapport een overzicht van werkzame elementen van interventies specifiek ingezoomd op wat sociale (wijk) teams kunnen betekenen bij de ondersteuning van burgerkracht. Aan de hand van vier situaties geeft de publicatie een toelichting op verschillende aspecten van burgerkracht. Het rapport gaat vervolgens in op welke invulling gemeenten en professionals in de Jeugdwet, WMO 2015 en Participatiewet aan burgerkracht kunnen geven en hoe ze dit effectief kunnen ondersteunen. Met behulp van een stroomschema geeft het rapport een overzicht van werkzame elementen van interventies, specifiek ingezoomd op wat sociale (wijk)teams kunnen betekenen bij de ondersteuning van burgerkracht. Rol wijkteams bij ondersteunen burgerkracht Op de vraag wat wijkteams kunnen betekenen voor het ondersteunen van burgerkracht is geen eenduidig antwoord te geven. De publicatie legt daarom verbindingen tussen de taken die een sociaal (wijk)team heeft bij concrete hulpvragen in het proces van signaleren, beoordelen en interveniëren. Verder gaat het rapport in op de rol die het sociaal (wijk)team heeft voor de sociale infrastructuur van een buurt en bij het organiseren van collectieve voorzieningen bij breder levende behoeften. De rol van de teams in de ondersteuning van burgerkracht en de invulling die zij hieraan geven hangt sterk af van de doelgroep die zij bedienen, omvang en aard van het taakgebied en op welke leefgebieden de ondersteuning betrekking heeft. Download Bouwen aan burgerkracht in het sociale domein Auteur: Mirjan Oude Vrielink Platform 31, februari 2015 St@dium, e-zine van Stade Advies Kwaliteit van samenleven Jaargang 2015 nr. 2 5/10
4. Effecten van beleid in wijken monitoren Op dinsdag 20 januari kwamen onderzoekers en wijkprofessionals in Utrecht bijeen voor de studiedag Effecten monitoren van wijkbeleid. Hoogleraar Pieter Hooimeijer opende de bijeenkomst als voorzitter van de Wetenschappelijke Commissie Wijkaanpak. Hooimeijer gaf de deelnemers mee dat samenwerking tussen beleidsmakers en onderzoekers van cruciaal belang is. Samenwerking vergroot de effectiviteit van beleid, zo stelde hij. Daarnaast deed hij aanbevelingen voor een goede monitor en effect-analyse. Sprekers studiedag Hooimeijer raadt onderzoekers aan een duidelijk onderscheid te maken tussen de oorzaken en gevolgen van beleid. Een daling in de werkloosheidscijfers hoeft geen gevolg te zijn van beleidsinterventies: het kan ook het resultaat zijn van maatschappij brede economische groei. Goed onderzoek corrigeert daarvoor. Joost Groenendijk van DSP-groep gaf inzicht in de uitdagingen waar gemeenten voor staan nu de wijkaanpak steeds vaker wordt ondergebracht binnen het sociale domein. Roderik Ponds van Atlas voor Gemeenten presenteerde de studie Scoren in Spangen. Een studie die door de Wetenschappelijke Commissie Wijkaanpak is benoemd tot best practice, mede door de Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) op basis van feitelijke data. Merei Lubbe van economisch adviesbureau LPBL stelde dat goed onderzoek naar wijken juist op dit moment heel belangrijk is. Onderzoek en beleidsontwikkeling moeten gelijktijdig en in samenhang worden uitgevoerd. Meer informatie Zie voor een uitgebreider verslag en de publicatie Aanbevelingen voor beleidsonderzoek van het Ministerie van BZK en de Wetenschappelijke Commissie Wijkaanpak Platform31.nl St@dium, e-zine van Stade Advies Kwaliteit van samenleven Jaargang 2015 nr. 2 6/10
5. Maak kennis met het Programma Sociale Teams Het landelijk Programma Sociale Teams ondersteunt de vormgeving van de transformatie via sociale (wijk)teams. We werken nauw samen met gemeenten en kennisinstellingen die hierin een voorlopersrol spelen. Het programma wordt aangestuurd door een programmaraad, waarin bestuurders van gemeenten, de VNG, het ministerie van VWS en het Netwerk directeuren sociaal domein zijn vertegenwoordigd. Het Programma Sociale Teams: ontsluit beschikbare kennis en maakt die breed toegankelijk ondersteunt gemeenten bij het ontwikkelen en verspreiden van kennis ontwikkelt of versterkt thematische of regionale leerkringen stelt een samenhangend, ondersteunend programma op voor 2015 en daarna Het uitgangspunt is dat gemeenten gezamenlijk optrekken, van elkaar leren en elkaar ondersteunen. We sluiten aan bij wat er al is qua ondersteuning, professionalisering en kennisinfrastructuur. Het Programma Sociale Teams levert geen blauwdrukken maar ondersteunt bij innovatie en verdere ontwikkeling! Meer informatie Zie VNG-website St@dium, e-zine van Stade Advies Kwaliteit van samenleven Jaargang 2015 nr. 2 7/10
6. Zorgen over huurders met problemen Woningcorporaties gaan door de decentralisatie van de zorg meer woningen verhuren aan ouderen en mensen met psychische en sociale problemen. Dat verwacht 90 procent van de directeur-bestuurders die meededen aan de Corporatiebarometer, een jaarlijkse enquête van Aedes-Magazine. Aan de Corporatiebarometer namen 146 directeur-bestuurders deel, dat is 41% van totaal aantal bestuurders. Per 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Bijna 90 % van de 146 bestuurders verwacht dat corporaties door de decentralisatie van de zorg meer ouderen en mensen met psychische en sociale problemen moeten huisvesten. 45 % heeft duidelijke afspraken gemaakt met de gemeente over de gevolgen van de decentralisaties. 54 % neemt deel aan een sociaal wijkteam. In de enquête geeft driekwart van de bestuurders aan dat het creëren van betaalbare huurwoningen voor deze kwetsbare bewoners de belangrijkste stap is die nu op de woningmarkt moet worden genomen. Betaalbaarheid Meer bestuurders dan voorgaande jaren schatten de financiële positie van de eigen corporatie positief in (88 %, ten opzichte van 77 % vorig jaar). Voor 2015 verwachten bestuurders dat ze, net als in 2014, moeten bezuinigen om de verhuurdersheffing te kunnen betalen. Bijvoorbeeld door minder nieuwbouw en door het onderhoudsprogramma aan te passen. Corporaties houden steeds meer rekening met betaalbaarheid. Minder corporaties dan vorig jaar zijn van plan de huren te verhogen (66 % in 2015, 80 % in 2014) om de verhuurdersheffing te kunnen betalen. Daarnaast zegt bijna de helft de maximale ruimte voor huurverhoging niet te gaan gebruiken (18 % in 2014). Zie Aedes.nl, 20 januari 2015 St@dium, e-zine van Stade Advies Kwaliteit van samenleven Jaargang 2015 nr. 2 8/10
7. Onderhoud corporaties efficiënter dan bij commerciële verhuurders De onderhoudslasten per woning zijn bij corporaties lager dan bij commerciële verhuurders. Dat blijkt uit analyse van cijfers van Investment Property Databank (IPD) over 2013. Bij corporaties zijn de gemiddelde onderhoudslasten oor de hele portefeuille weliswaar hoger, maar dat komt doordat zij oudere woningen beheren. Gecorrigeerd voor bouwjaarklasse blijken corporaties efficiënter. In de actuele beeldvorming zijn corporaties niet efficiënt. Een analyse van de onderhoudslasten laat zien dat de werkelijkheid genuanceerder is. Auteur Thijs Luijkx is associé bij Boer & Croon. Hij is spreker op het Building Business seminar 'Hoe kun je sociale woningen rendabel bouwen?' Gemiddelde onderhoudslasten De onderhoudslasten van corporaties waren gemiddelde onderhoudslasten voor de hele woningportefeuille 1.372 euro per woning in 2013. Dat is 17% hoger dan de 1.175 bij commerciële verhuurders. De onderhoudslasten lopen op met de leeftijd van woningen. Het bezit van corporaties is ouder dan bij commerciële verhuurders. De portefeuille van de corporaties in de benchmark was in 2013 voor 48% gebouwd voor 1980. Bij de commerciële verhuurders was dit aandeel 15%. Dit komt waarschijnlijk doordat de commerciële verhuurders de voorraad sneller vernieuwen. In 2013 was bij hen 8,0% van het vermogen in beweging tegen 3,9% bij de corporaties. De onderhoudslasten van eengezinswoningen zijn bij corporaties 12% lager dan bij commerciële verhuurders, als gecorrigeerd is voor bouwjaarklasse. Bij meergezinswoningen zijn de onderhoudslasten bij corporaties 2% lager. Meer informatie Building Business, 4 februari 2015 St@dium, e-zine van Stade Advies Kwaliteit van samenleven Jaargang 2015 nr. 2 9/10
8. Opleiding beleidsmedewerker volkshuisvesting Nederland telt meer dan 7 miljoen woningen. Uitbreiding en renovatie van de woningvoorraad is noodzakelijk om de kwaliteit van woningen te waarborgen en bewoners verantwoord te huisvesten. Uw rol en verantwoordelijkheden als regisseur op het terrein van volkshuisvesting nemen toe. Samen met uw partners moet u komen tot een lokaal woonbeleid dat leidt tot een duurzame en betaalbare woningvoorraad in uw gemeente. Bent u goed voorbereid om deze taak op u te nemen? Ontwikkel uzelf komend najaar in 7 dagen tot allround beleidsmedewerker Volkshuisvesting tijdens een opleiding. Deze wordt voor het tweede jaar aangeboden door het Instituut voor de Bouw in samenwerking met het Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid (SBO). De bijeenkomsten vinden plaats in het najaar. Na deze opleiding kunt u: Een lokaal woonbeleid opstellen voor uw gemeente Aan de slag met handvatten voor een optimale invulling van de regierol op volkshuisvesting Grensoverschrijdend samenwerken aan regionale huisvestingsvraagstukken Adviseren in een politiek-bestuurlijke omgeving Een lokaal samenwerkingsverband opzetten en sturen Inspraak van burgers organiseren rond bouwprojecten De opleiding tot regisseur op woonbeleid is opgebouwd uit de volgende modules en een excursie: Actualiteiten en rijksbeleid Ontwikkelen van lokaal woonbeleid Ruimtelijke ordening en planologie Woningbouw Wijkontwikkeling Adviseren in een politiek-bestuurlijke omgeving Excursie - Utrecht vernieuwt Docenten van Stade Advies Bij deze opleiding zijn net als vorig jaar de volgende medewerkers van Stade Advies betrokken: - Erik Vermathen (directeur van Stade Advies) als hoofddocent van deze opleiding - Jaap van der Veen (adviseur Wonen en Wijken) bij thema Aan de slag met uw lokaal woonbeleid - Ingrid Horstik (adviseur Wijken en Leefbaarheid bij Stade Advies en ontwikkelaar bij de buurtteamorganisatie Sociaal in Utrecht) bij thema Sociale wijkteams Meer informatie en aanmelden Opleiding Volkshuisvesting Nederlands Instituut voor de Bouw St@dium, e-zine van Stade Advies Kwaliteit van samenleven Jaargang 2015 nr. 2 10/10