Aan de leden van de raadsadviescommissie Sociaal Bestuurlijk Stadsbeleid Raadhuislaan 2, Oss Telefoon 14 0412 Fax [0412] 64 26 05 E-mail gemeente@oss.nl www.oss.nl Postbus 5 5340 BA Oss Wilt u bij uw reactie de datum van deze brief en ons kenmerk vermelden? Datum Behandeld door Doorkiesnummer 6 februari 2017 E. Biezen Onderwerp Resultaten 2016 Geachte leden, In de raadsadviescommissie heb ik toegezegd u regelmatig te informeren over de voortgang van de Participatiewet. Deze brief gaat over de resultaten van de afdeling Werk en Inkomen over 2016. Binnenkort ontvangt u een aparte raadsinformatiebrief over de evaluatie pilot met IBN en over resultaten armoedebeleid. Resultaten van het regionale werkbedrijf worden verstrekt via een nieuwsbrief vanuit de Agrifood Capital Werkt! Ontwikkelingen 2016 De komst van vergunninghouders zorgde voor nieuwe activiteiten zoals trainingen in eigen taal en de start van een participatieverklaringstraject. De wet Taaleis en nieuwe wetgeving over handhaving/bestuurlijke boete werden geïmplementeerd. De gemeente Oss is landelijk koplopergemeente als het gaat om het plaatsen van mensen naar vermogen en de inzet van loonkostensubsidie, daar waar nodig. Onze gemeente was belangrijk gesprekspartner voor de staatssecretaris en het Ministerie bij de evaluatie van de Participatiewet. We hebben namelijk alle mensen uit Oss, die zijn opgenomen in het Doelgroepregister (DGR) in beeld gebracht. De beschikbaarheid/bemiddelbaarheid van het aanbod is afgezet tegenover de indicatieve doelstelling van de Werkkamer voor de Banenafspraak in onze arbeidsmarktregio. Mede dankzij deze analyse en praktijkverhalen is een wetswijziging tot stand gekomen. De invoering van de praktijkroute is op 1 januari ingevoerd.
2 Daarnaast was Oss kartrekker in het proces van 11 gemeenten en IBN om te komen tot een bestuurlijk convenant en (de implementatie van) de uitvoeringsovereenkomst 2017-2020 met betrekking tot de uitvoering van participatiewet in onze regio. Melding voor een bijstandsuitkering In 2016 hebben 1453 mensen zich gemeld bij de gemeente voor een bijstandsuitkering. Na melding krijgen de mensen, die direct bemiddelbaar zijn, een workshop met sollicitatietips. Een accountmanager zet zich in om deze mensen direct te plaatsen op openstaande vacatures. Alle klanten krijgen informatie over rechten en plichten in een persoonlijk gesprek. Uiteindelijk hebben 741 mensen een uitkering toegekend gekregen. De overige mensen hadden of geen recht op een uitkering, hebben besloten om af te zien van een aanvraag of hebben tijdens de aanvraagperiode werk gevonden. Cijfers zijn vergelijkbaar met andere jaren en sluiten aan bij een landelijk beeld. Bijstandsvolume Het bijstandsvolume is in 2016 gestegen met 9 % naar 1666 uitkeringen op 31 december 2016. Vorig jaar was de stijging in Oss 4,5%. Ook landelijk is de bijstand, ondanks de groei van de economie en de daling van de werkloosheid, fors gestegen. Grootste deel van de stijging is veroorzaakt door instroom van jongeren door verscherpte criteria Wajong en door instroom van vergunninghouders. De personen, die instromen in de uitkering, hebben steeds vaker multicomplexe problemen en een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. Uitstroom naar werk is moeilijker en vraagt een grotere investering van zowel de gemeente, werkgever als van het individu. Bestand 31 dec 2015 31-12-2016 % stijging Met uitkering Regulier bestand < 27 jaar 118 129 9,3% > 27 jaar 1312 1336 1,8% Subtotaal 1430 1465 2,4% Vergunninghouder < 27 jaar 32 64 100% > 27 jaar 67 137 104% Subtotaal 99 201 103% Totaal met 1529 1666 9% uitkering Met LKS 111 193 Zonder uitkering (NUG) 20 54
3 Volledige uitstroom uit de uitkering In 2016 zijn 601 personen volledig uitgestroomd uit de uitkering. Uitstroom uit de uitkering Percentage Oss in 2015 Percentage Oss in 2016 Percentage Landelijk in 2015 Studie 3% 3% 5% Werk 47% 44% 33% Overig 50% 53% 62% Totaal 100% 100% 100% 264 personen, waarvan 59 jongeren, zijn volledig uitgestroomd omdat ze een betaalde baan hebben gevonden. 15 mensen zijn gaan studeren waardoor hun uitkering werd beëindigd en voor 322 personen is de uitkering gestopt om overige redenen zoals verhuizing, samenwoning, overlijden, handhaving etc. Omdat we nog geen landelijke cijfers hebben over 2016, zijn de uitstroomresultaten afgezet tegen de Osse en landelijke resultaten in 2015. Parttime werk In 2016 zijn, naast de 264 mensen die volledig zijn uitgestroomd, ook 132 mensen geplaatst op een parttime dienstbetrekking. Zij ontvangen nog een aanvullende uitkering. Parttime werk is een manier om uiteindelijk volledig uit te stromen naar werk. In Oss wordt parttime werk gestimuleerd via een tijdelijke inkomstenvrijlating. Er is in 2016 1.250.000 euro bespaard op uitbetaling uitkeringen vanwege inkomsten uit parttime of tijdelijk werk. Loonkostensubsidie (LKS) Er werken op 31 december 2016 193 mensen met het instrument loonkostensubsidie. De structurele loonkostensubsidie, die wordt betaald aan de werkgever, wordt, net zoals de bijstandsuitkering, bekostigd uit het BUIG budget van de gemeente Oss. Voor de financiering blijven deze mensen dus meetellen. 100 mensen werken met LKS bij IBN, 37 bij SHD en 56 bij overige werkgevers. De gemiddelde loonwaarde bedraagt 47,5%. Naast LKS ontvangt de werkgever, indien nodig, een begeleidingskostenvergoeding, betaald uit het re-integratiebudget.
4 Beschutte werkplekken Het aantal beschutte werkplekken blijft landelijk ver achter. Volgens SZW waren half 2016 landelijk nog maar 115 mensen geplaatst op een beschutte werkplek. Ultimo 31 december 2016 heeft Oss 9 plaatsingen gerealiseerd. Vanaf 2017 geldt een nieuwe wet, die beschut werk verplicht stelt. We zijn in de regio druk bezig met het implementeren van deze nieuwe wetgeving. Meesterbeurs In september 2015 hebben we 627 uitkeringsgerechtigden aangeschreven om gebruik te maken van de meesterbeurs. Deelname is vrijwillig. We hebben 25 beschikbare beurzen. 11 beurzen zijn nu gerealiseerd. Voor 5 mensen heeft de meesterbeurs, direct of indirect, geleid tot (parttime) werk. De gemeente Den Bosch heeft 14, regio Midden Brabant heeft 17 en de regio Zuid Oost Brabant heeft 7 meesterbeurzen gerealiseerd. Duurzame uitstroom Om het succes van re-integratietrajecten te bepalen, is beoordeeld of er sprake is van hernieuwde opname in de uitkering na succesvolle uitstroom naar werk. Hiervoor is de volledige uitstroom naar werk in het 1e half jaar 2016 vergeleken met het uitkeringsbestand van 1 februari 2017. De parttime uitstroom is hier niet in meegenomen. De meting in 2015 wees uit dat er sprake was van 7,7% terugval. Dit percentage is verlaagd naar 6,9% in 2016. Dit betekent dat 93,1% van de mensen die in het 1 e half jaar volledig zijn uitgestroomd uit de uitkering op 1 februari 2017 niet zijn teruggekeerd in de uitkering. Benchmark Om de resultaten uit Oss te beoordelen ten opzichte van de resultaten van andere gemeenten nemen wij deel aan de Divosa-benchmark. In onderstaand overzicht hebben wij Oss vergeleken met de gemeenten Den Bosch, Veghel, Bernheze, Grave, Cuijk en Uden. De gegevens van Landerd waren helaas niet beschikbaar. In de benchmark is de groei van het uitkeringsbestand tegen elkaar afgezet. Daarnaast is de instroom, uitstroom naar werk en overige redenen afgezet tegen het gemiddeld uitkeringsbestand 2016. In de tabel zijn indexcijfers opgenomen.
5 Oss Den Bosch Cuijk Veghel Bernheze Grave Uden Uitkeringsbestand buig 01-01-2016 100 100 100 100 100 100 100 Uitkeringsbestand buig 31-12-2016 109 103 111 103 112 100 103 Instroom t.o.v. gemiddeld bestand 2016 46 30 42 35 35 43 33 Uitstroom totaal 38 26 34 32 23 42 30 Uitstroom naar werk 16 10 11 14 9 16 11 Uitstroom overige redenen 22 16 23 18 14 26 19 Vrijwilligerswerk Als een betaalde baan niet mogelijk is, worden mensen met een bijstandsuitkering gestimuleerd tot het verrichten van vrijwilligerswerk. Bij elke vorm van contact wordt de mogelijkheid tot vrijwilligerswerk onder de aandacht gebracht. Dit doen we in samenwerking met Ons Welzijn. Dit heeft geleid tot 356 personen met een uitkering die in 2016 een vorm van vrijwilligerswerk verrichten. Vanuit het armoedebeleid is een aandachtsfunctionaris aangesteld die de verbinding maakt tussen vraag naar vrijwilligerswerk en aanbod van mensen die interesse hebben. Op deze manier geven we in Oss invulling aan de tegenprestatie. De inspectie SZW meldde vorige maand dat de tegenprestatie een verplichtend karakter moet hebben. Ondanks onze goede resultaten op vrijwilligerswerk voeren we formeel de wet niet correct uit. Voorlopig wijzigen wij onze dienstverlening niet en zo nodig gaan we een gesprek aan met de staatssecretaris. Jongeren De instroom van jongeren onder de 27 jaar in de bijstand is dit jaar fors toegenomen. Enerzijds omdat jongeren met Multi problematiek, door verscherpte criteria Wajong, een beroep doen op de Participatiewet. Anderzijds door de instroom van jonge, vaak alleenstaande vergunninghouders. Door taalachterstand of Multi problematiek is deze groep niet meteen beschikbaar voor de arbeidsmarkt. Voor de jongeren die wel (bijna) arbeidsmarktrijp zijn, worden, op maat, trajecten ingekocht. Jongeren worden door hun jongerenconsulent en een accountmanager ondersteund in de zoektocht naar een geschikte vacature. Dit betreft sollicitatietraining en jobhunting. Het leerwerkloket is beschikbaar voor studieadvies. 59 jongeren zijn volledig uitgestroomd vanwege werk en 15 wegens studie. Kosten worden gefinancierd uit het gemeentelijk participatiebudget. Naast de jongeren met een uitkering geven we ook dienstverlening aan kwetsbare jongeren zonder uitkering. We hebben dit jaar 64 jongeren in traject genomen. Dienstverlening varieert van jobhunting, inzet loonkostensubsidie, scholingstrajecten tot begeleidingsgesprekken. Inmiddels hebben 21 jongeren een baan gevonden en zijn 5 jongeren naar school gegaan.
6 Kosten voor deze kwetsbare jongeren zonder uitkering worden gefinancierd uit de extra 200.000 euro aan gemeentelijke middelen. Vergunninghouders: Participatie en werk In het bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom dat op 27 november 2015 is gesloten tussen Rijk en gemeenten/vng en het uitwerkingsakkoord van 28 april 2016 is afgesproken een extra impuls te geven aan de integratie en participatie van vergunninghouders. De invoering van het participatieverklaringstraject is daar een onderdeel van. Zo snel mogelijk meedoen in de samenleving is waar we ons op richten. Niet eerst inburgeren en dan participeren maar direct participeren. Vanaf medio oktober 2016 zijn we gestart met de uitvoering van het participatieverklaringstraject. Binnen een maand na start van de uitkering worden er 5 bijeenkomsten aangeboden. Deze gaan over: kernwaarden van onze samenleving, informatie over inburgering en het belang van taal, informatie over werk en een bezoek aan werkgevers en de mogelijkheden van meedoen door vrijwilligerswerk en sport. Het participatieverklaringstraject is onderdeel van een integrale aanpak. Een multidisciplinair team wordt ingezet voor: inkomen vergunninghouder, middelen voor inrichting woning, traject maximale deelname aan maatschappij (werk, vrijwilligerswerk), het participatieverklaringstraject en het volgen van de inburgeringscursus. Naast het participatieverklaringstraject bieden we aan vergunninghouders voortrajecten in eigen taal (Tigrinya en Arabisch) en werven we extra werkervaringsplaatsen en betaalde werkplekken voor deze groep. Taalachterstand en educatie Iedereen die een laag taalniveau heeft en inburgeringsplichtig is (vergunninghouders) is zelf verantwoordelijk voor het leren van de Nederlandse taal. De consulenten volgen dit nauwgezet. Andere uitkeringsgerechtigden die de Nederlandse taal niet goed beheersen worden, na de intake of een hercontrole, aangemeld bij de consulent educatie. Zij doet dan vooronderzoek naar het taalniveau en overige omstandigheden en meldt aan bij een opleiding (voor toetsing of direct voor een cursus). In 2016 zijn 203 aanmeldingen voor basiseducatie ontvangen. Daarvan zijn er 92 voor de taaleis.
7 De cursussen die zij kunnen volgen zijn: 1. computercursussen 2. taal voor anderstaligen (NT2: veelal voor uitkeringsgerechtigden die onder de wet taaleis vallen) 3. taal en rekenen voor Nederlandstaligen( NT1) 4. Omgaan met geld Uitvoering is door ROC de Leijgraaf, IVIO en bibliotheek (basisvaardigheden computer klik en tik ) Ik hoop u hiermee voldoende te hebben geinformeerd, Met vriendelijke groet, dhr. C.P.W. van Geffen, Wethouder Werk & Inkomen en Onderwijs Bijlage: Infographic 2016