Definitiestudie Koppeling IBOR met i-bridge 3.0 Auteur : P. Brooijmans Status : Concept Versienummer : V 0.2 Datum : 6 maart 2012 Goedgekeurd: Opdrachtgever, Projectleider i-bridge Drs R. van Bladel
Blad : 2 / 16 Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 1.1. DOELSTELLING... 3 1.2. ONDERZOEKSVRAAG... 3 1.3. AFBAKENING... 3 1.4. WIJZIGINGSHISTORIE... 3 1.5. DISTRIBUTIE... 4 2. FUNCTIONEEL ONTWERP... 5 2.1. USE CASES... 5 2.1.1. Doelstelling... 5 2.1.2. Totstandkoming... 5 2.1.3. Use Case bediening pollers... 6 2.1.4. Use Case bediening lichtmasten... 7 2.1.5. Use Case Herstellen van de default status na afronding incident... 8 2.2. DATABRONNEN... 9 3. ARCHITECTUUR... 10 3.1. ARCHITECTUUR UITGANGSPUNTEN... 10 3.2. ALGEMENE UITGANGSPUNTEN... 10 3.3. GLOBALE ARCHITECTUUR... 10 3.4. TOELICHTING OP I-BRIDGE ADVANCED... 11 3.1.1. Tonen Pollers en Lichtmasten in i-bridge... 11 3.1.2. Versturen route polygoon of rampgebied polygoon naar IBOR... 12 3.5. TOELICHTING OP IBOR SYSTEEM... 13 3.1.1. Publiceren Pollers en Lichtmasten via odata... 13 3.1.2. ibridge-ibor webservice... 13 4. PLAN VAN AANPAK... 14 4.1. STAKEHOLDERS... 14 4.2. PROJECTORGANISATIE... 14 4.3. UIT TE VOEREN WERKZAAMHEDEN GEODAN... 14 4.4. UIT TE VOEREN WERKZAAMHEDEN LOGICA... 15 4.5. PLANNING... 15
Blad : 3 / 16 1. Inleiding In deze definitiestudie wordt de basis gelegd voor de te ontwikkelen functionaliteit voor het aansturen van objecten in de openbare ruimte ten behoeve van crisismanagement. 1.1. Doelstelling Bij een ramp van grotere omvang is vaak assistentie benodigd van corpsen uit de omgeving. Deze corpsen lopen in de praktijk aan tegen problemen om het rampgebied te bereiken. Zo heeft men niet de beschikking over de afstandsbedieningen voor pollers in de buurregio s, waardoor men het obstakel vaak fysiek moet verwijderen. Dit neemt kostbare tijd in beslag. Daarnaast is de verlichting in het rampgebied en op de routes ernaartoe soms onder de maat, hetgeen de crisisbestrijding bemoeilijkt. Via het IBOR (dat staat voor Integraal Beheer Openbare Ruimte) systeem van Logica is het mogelijk om vanaf afstand objecten in de openbare ruimte aan te sturen. Te denken valt aan pollers, lantaarnpalen, bruggen en verkeersregelinstallaties. In dit i-bridge deelproject zal een koppeling worden gerealiseerd tussen het IBOR systeem en het i- Bridge systeem. Hiermee wordt het mogelijk om de toegang tot het rampgebied te verbeteren door obstakels in aan-en afvoerroutes automatisch te verwijderen. Daarnaast kan ook de lichtintensiteit van lantaarnpalen in het rampgebied en langs aan- en afvoerroutes worden verhoogd, waardoor het zicht in het rampgebied verbetert. 1.2. Onderzoeksvraag In hoeverre verbetert de crisis bestrijding door het aansturen van objecten in de openbare ruimte? 1.3. Afbakening De onderstaande activiteiten zijn buiten scope van dit project. Koppeling met andere systemen dan i-bridge (zoals GMS of Meldkamer GIS systeem) 1.4. Wijzigingshistorie De wijzigingshistorie is opgenomen in onderstaand overzicht. Versie Datum Status Auteur Wijziging 0.1 14-02-2012 Concept Erik van der Zee Initiële opzet definitiestudie 0.2 06-03-2012 Concept Erik van der Zee Verwerking comments bespreking met IVENT+Logica + toevoeging ureninschatting
Blad : 4 / 16 1.5. Distributie Het document is verzonden naar onderstaande organisaties/personen. Versie Datum Status Verzonden naar 0.1 14-02-2012 Concept Werkgroep 0.2 06-03-2012 Concept Werkgroep
Blad : 5 / 16 2. Functioneel Ontwerp 2.1. Use Cases 2.1.1. Doelstelling In deze use case wordt de basis gelegd voor de te ontwikkelen functionaliteit om het i-bridge systeem van IVENT te koppelen aan het IBOR systeem van Logica. Door middel van deze koppeling kunnen objecten in de openbare ruimte worden aangestuurd (pollers, lantaarnpalen, verkeersregelinstallaties, etc.) op basis van input uit het i-bridge systeem. 2.1.2. Totstandkoming De use cases in dit document zijn opgesteld aan de hand van onderstaande whiteboard schets. Deze schets is tot stand gekomen in een gezamenlijk overleg met IVENT, Geodan en Logica op 13 december 2011.
Blad : 6 / 16 2.1.3. Use Case bediening pollers Use Case naam Doel Bediening pollers Bediening pollers op basis van aanrijroute en afrijroute uit het i-bridge systeem, zodat de hulpdiensten zonder obstakels naar de plaats incident kunnen rijden Pre-conditie - IBOR systeem operationeel o Webservice met pollers (status) o Webservice om routes te inserten in IBOR o Surface tafel met IBOR GUI - Operationeel i-bridge systeem o Toont referentiekaart o Toont pollers uit IBOR systeem (via IBOR webservice). Status van pollers wordt via symbool/kleur weergegeven Eind conditie Primary actors Secundary actors Trigger Stappen Pollers op de geplande aan- en afvoerroutes zijn non-blocking zodat de aan- en afvoerroutes vrij zijn voor hulpdiensten ROT Plotter, Operator IBOR i-bridge systeem, IBOR system Incidentmelding 1. ROT Plotter maakt een incident aan in i-bridge systeem, inclusief incident locatie (punt, lijn of vlak) 2. ROT Plotter voert incident informatie in via i-bridge systeem (gasmal, opvanglocaties, afzettingen) 3. ROT Plotter tekent aanrijroutes (voor brandweer) en afrijroutes (voor GHOR, afvoer gewonden) in i-bridge systeem op basis van beschikbare info in het COP (incident data i-bridge + IBOR poller locaties) 4. ROT Plotter berekent bufferzones rondom ingetekende routes in i- Bridge systeem 5. ROT Plotter zet de bufferzone (polygoon) vanuit i-bridge systeem door naar IBOR systeem 6. Bufferzone wordt getoond in de GUI van het IBOR systeem 7. IBOR Operator geeft het IBOR systeem opdracht de pollers in de bufferzone te laten zakken Alternative flow(s) - Schermvoorbeelden -
Blad : 7 / 16 2.1.4. Use Case bediening lichtmasten Use Case naam Doel Bediening lichtmasten Het verhogen van de lichtintensiteit in het rampgebied o.b.v. de begrenzing van het rampgebied uit het i-bridge systeem, zodat de hulpdiensten in het rampgebied maximaal zicht hebben in het veld Pre-conditie - IBOR systeem operationeel o Webservice met lichtmasten (status) o Webservice om begrenzing rampgebied (polygon) te inserten in IBOR o Surface tafel met IBOR GUI - Operationeel i-bridge systeem o Toont basiskaarten o (eventueel) Toont lichtmasten uit IBOR systeem (via IBOR webservice). Status van lichtmasten wordt via symbool/kleur weergegeven Eind conditie Lichtsterkte van lantaarnpalen in rampgebied is 100% Primary actors ROT Plotter, IBOR Operator Secundary actors i-bridge systeem, IBOR system Trigger Incidentmelding Stappen 1. ROT Plotter maakt een incident aan in i-bridge systeem, inclusief incident locatie (punt, lijn of vlak) 2. ROT Plotter voert incident informatie in via i-bridge systeem (gasmal, opvanglocaties, afzettingen) 3. ROT Plotter tekent de begrenzing rampgebied (polygoon) in i- Bridge systeem op basis van beschikbare info in het COP (incident data i-bridge) 4. ROT Plotter zet de begrenzing rampgebied vanuit i-bridge systeem door naar IBOR systeem 5. Begrenzing rampgebied wordt getoond in de COP van het IBOR systeem 6. IBOR Operator geeft het IBOR systeem opdracht de lichtintensiteit van de lichtmasten binnen de begrenzing rampgebied op 100% te zetten Alternative flow(s) - Schermvoorbeelden -
Blad : 8 / 16 2.1.5. Use Case Herstellen van de default status na afronding incident Use Case naam Doel Herstellen van de default status na afronding incident Herstellen van de default status van pollers en lichtmasten nadat een incident in i-bridge is afgehandeld Pre-conditie - IBOR systeem operationeel o Toont lichtmasten in rampgebied met 100% intensiteit o Toont pollers in routebuffers met status non-blocking o Surface tafel met IBOR GUI - Operationeel i-bridge systeem o Toont basiskaarten o Toont incidentinformatie (incidentlocatie, gasmal, opvanglocaties, afzettingen, routes, o Toont pollers met status non-blocking o (eventueel) Toont lichtmasten met status 100% Eind conditie Primary actors Secundary actors Trigger Stappen IBOR objecten terug in default status - Pollers default status = blocking - Lichtmasten default status = lichtintensiteit 80% ROT Plotter, IBOR Operator i-bridge systeem, IBOR systeem Melding in logboek dat incident kan worden afgerond 1. ROT plotter geeft via i-bridge systeem een signaal naar IBOR systeem dat status van pollers en lichtmasten weer naar normaal moet in de routebuffer en rampgebied polygoon 2. IBOR Operator zet lantaarnpalen weer in default status (80%) 3. IBOR Operator zet pollers weer in default status (Up) 4. Default status van pollers wordt getoond in IBOR systeem en i- Bridge systeem 5. ROT plotter sluit incident in i-bridge systeem 6. ROT plotter sluit i-bridge systeem 7. IBOR operator sluit IBOR systeem Alternative flow(s) - Schermvoorbeelden -
Blad : 9 / 16 2.2. Databronnen Hieronder is een overzicht gemaakt van benodigde databronnen voor dit project. Dataset (bronhouder) Bronhouder Toelichting 1 Pollers IBOR Via odata webservice. Data kan worden opgevraagd via BBO 2 Lichtmasten IBOR Via odata webservice. Data kan worden opgevraagd via BBO 3 Incidentlocatie (polygoon) i-bridge Handmatig getekend (tijdens afhandeling van incident) 4 Aan- en afvoerroutes (lijnen) i-bridge Routes (lijnen) worden handmatig getekend (tijdens afhandeling incident) 5 Bufferzone rondom aan- en afvoerroutes (polygonen) i-bridge Op basis van de ingetekende routes (lijnen) worden in i-bridge bufferzones gegenereerd (GIS buffer functie). De bufferzones worden gevoed aan IBOR
Blad : 10 / 16 3. Architectuur 3.1. Architectuur uitgangspunten De volgende uitgangspunten worden gehanteerd in dit project. Gebruik van internationale standaarden (OGC, W3C en ISO) IBOR levert data aan i-bridge in vorm van Microsoft odata webservices I-Bridge stuurt data naar IBOR via een nog te realiseren ibridge IBOR webservice Kleurconventies en symbolen overnemen van IBOR (o.a. buffer transparant met randkleur blauw) Gebruik van IBOR surface tafel client Gebruik van i-bridge Advanced client (o.b.v. ArcGIS Desktop) Ten aanzien van de beproeving gelden de volgende uitgangspunten Voor de beproeving wordt gebruik gemaakt van 1 (of meerdere) IBOR demokoffer(s). Iedere koffer bevat 3 lampjes. De lampen zoals getoond op de IBOR touchtable zijn gekoppeld aan de lampjes in de demokoffer. De demokoffer bevat geen poller, we gebruiken daarom 1 echte poller tijdens de beproeving Mogelijke alternatieven zijn een real world demo in Utrecht (met bestaande proefopstelling voor gemeente Utrecht) of op de basis te Den Helder (mogelijk problemen met 3G verbindingen daar volgens Logica). Deze mogelijkheden worden nog nader onderzocht (actie Patrick Brooijmans) 3.2. Algemene uitgangspunten Oefening wordt uitgevoerd in een real-world omgeving (b.v. Marinebasis Den Helder) 3.3. Globale architectuur Onderstaand figuur geeft de te realiseren koppeling weer tussen het i-bridge systeem en het IBOR systeem.
Blad : 11 / 16 ibridge Advanced i-bridge Data ibridge-ibor ESRI ArcGIS Extensie Posities en status van Pollers + Lichtmasten (kaartlagen in ibridge) IBOR Opdrachten Vanuit ibridge (polygoon + attribuutinformatie) IBOR odata webservices ibridge IBOR Webservice IBOR Objecten Database (pollers + lichtmasten) IBOR Systeem 3.4. Toelichting op i-bridge Advanced 3.1.1. Tonen Pollers en Lichtmasten in i-bridge In het i-bridge systeem kunnen de odata kaartlagen worden getoond. Het odata formaat wordt niet ondersteund door ArcGIS desktop versie 10. Er moet daarom extra functionaliteit in i-bridge worden gebouwd om informatie afkomstig van IBOR odata services als een ArcGIS Layer te kunnen tonen. odata services leveren geografie aan in Latitude-Longitude coordinaten, deze kunnen door ESRI software echter on the fly worden omgerekend naar RD. De statusinformatie van de pollers en lichtmasten kan worden gebruikt om de status cartografisch te presenteren in i-bridge Advanced, zie voorbeeld hieronder hoe de visualisatie van de poller status eruit zou kunnen zien. Tonen status van handeling ibor operator in i-bridge + Tonen daadwerkelijke status lamp of poller (er kan namelijk enige vertraging zitten tussen de opdracht vanaf de surface tafel en de verandering et in de werkelijkheid in zitten door telemetrie systeem).
Blad : 12 / 16 3.1.2. Versturen route polygoon of rampgebied polygoon naar IBOR Ten behoeve van de IBOR-iBridge koppeling wordt een ArcGIS Extensie gerealiseerd die draait binnen ibridge Advanced. Met behulp van deze extensie worden de volgende handelingen ondersteund: 1. Genereren van 1 polygoon op basis van 1 of meer geselecteerde route(s), zie voorbeeld hieronder. Geen dissolved buffers, geen multipolygons. Aanvoer route 1
Blad : 13 / 16 2. Toevoegen van informatie aan de gedefinieerde polygoon (via digitaal invulformulier dat verschijnt na het genereren van de buffer polygoon). Dit is in feite de opdracht voor de IBO operator, bvb pollers laten zakken en lantaarnpalen op 90% lichtintensiteit zetten in dit gebied ) 3. Versturen van een geselecteerde polygoon naar IBOR webservice via een request aan de IBOR webservice 4. IBOR webservice stuurt een bevestiging dat het request is ontvangen 3.5. Toelichting op IBOR systeem 3.1.1. Publiceren Pollers en Lichtmasten via odata IBOR systeem stelt locaties van pollers en lichtmasten beschikbaar aan i-bridge systeem via odata webservices. Een alternatief zou kunnen zijn dat IBOR systeem data niet in odata aanlevert maar in OGC formaat (KML/WFS/WMS). Uitgangspunt in deze definitiestudie is vooralsnog dat IBOR data levert in odata formaat. 3.1.2. ibridge-ibor webservice Deze webservice wordt aangeroepen vanuit de i-bridge Advanced ArcGIS desktop extensie. I-Bridge stuurt een polygoon met bijbehorende attribuut-informatie in 1 bericht naar deze service. Resultaat is dat in het IBOR systeem de polygoon en de attribuut-informatie wordt getoond. De IBOR operator kan vervolgens op basis van deze informatie de juiste handelingen verrichten t.a.v. pollers en lichtmasten. Technisch uitwisselformaat (JSON, GeoJSON, KML, ) nader te bepalen tijdens ontwerpfase. De polygoon die door i-bridge naar IBOR wordt gestuurd zou eventueel ook weer via een odata service beschikbaar kunnen worden gesteld aan i-bridge. Op deze manier kan ook worden teruggecommuniceerd naar i-bridge dat de IBOR operator zijn opdracht uit i-bridge heeft verwerkt. Hiertoe kan de polygoon bvb worden voorzien van een extra veld status_uitvoering (default nog uit te voeren ). In het IBOR systeem kan de waarde (na handelingen van de IBOR operator) worden aangepast in opdracht uitgevoerd. Op basis van dit statusveld kan de bufferzone in i-bridge weer van een classificatie worden voorzien (rood= nog uit te voeren, groen=opdracht uitgevoerd).
Blad : 14 / 16 4. Plan van Aanpak 4.1. Stakeholders De volgende partijen zijn betrokken bij dit project: Stakeholder Rol in het project Toelichting 1 IVENT Opdrachtgever 2 Geodan Opdrachtnemer Aanpassingen i-bridge 3 Logica Opdrachtnemer Aanpassingen IBOR 4.2. Projectorganisatie Het project is als volgt georganiseerd. Namen 1 Opdrachtgever P. Brooijmans 2 Stuurgroep R.Boots (opdrachtgever) H.Scholten (senior leverancier Geodan) <nader te bepalen> (senior leverancier Logica) <nader te bepalen> (senior user) Toelichting 3 Projectleider Nader te bepalen 4 Gebruikersgroep N.v.t. 5 Klankbordgroep N.v.t. 4.3. Uit te voeren werkzaamheden Geodan Overzicht van uit te voeren werkzaamheden. Activiteit Onderdelen Geodan i-bridge (dagen) 1 Ontwerp / technische afstemming Ontwerp Aanscherpen Usecases Afstemming koppelvlakken Uitwerken architectuur / technisch ontwerp 5 Toelichting 2 Realisatie software IBOR ArcGIS extentie - IBOR framework - ArcGIS custom Odata layer - Tonen lantaarnpalen en pollers als kaartlagen (2 knoppen) - Berekenen buffer ( knop) - Digitaal invulformulier voor IBOR opdracht 3 Testen/rework Testen en rework 4 2 5 2 1 2 Geen security/authentication 4 Deployment Setup Installatie handleiding 5 Technische documentatie 2 Geen deployment 2
Blad : 15 / 16 Activiteit Onderdelen Geodan Toelichting i-bridge (dagen) 6 Beproeven POC Beproeven POC PM Later te bepalen 7 Algemeen (Tech.) Projectleiding 4 Overleg, communicatie, rapportage 8 Afronding project Uitvoeren evaluatie PM Later te bepalen Opstellen eindrapport PM Totaal 4.4. Uit te voeren werkzaamheden Logica Overzicht van uit te voeren werkzaamheden. De werkzaamheden van Logica worden om-niet uitgevoerd. Hierover zijn afspraken gemaakt tussen IVENT en Logica. 1a 1b Activiteit Onderdelen Logica IBOR (dagen) Ontwikkeling POC (ontwerp) Ontwikkeling POC (bouw) Uitwerken functioneel ontwerp / wireframes Uitwerken architectuur / technisch ontwerp Inrichten odata webservices Bouw webservice ibridge IBOR Aanpassingen IBOR client Testen en rework Toelichting 2a Beproeving (voorbereiding) Inrichten software proefomgeving Inrichten hardware proefomgeving in het veld 2b Beproeving (uitvoering) Ondersteuning 50 Lichtmasten en 2 pollers in testgebied haven Den Helder (?) 3 Afronding project Uitvoeren evaluatie Opstellen eindrapport 4 Algemeen Projectleiding Overleg en communicatie Totaal 4.5. Planning Planning is een indicatie. De definitieve planning wordt in overleg met opdrachtgever vastgesteld na opdrachtverlening. Activiteit Periode Op te leveren product 1a Ontwikkeling POC (ontwerp) April Ontwerpen (wireframes) + TO 1b Ontwikkeling POC (bouw) Mei+Juni i-bridge ArcGIS Extensie + IBOR Webservices 2a Beproeving (voorbereiding) September Ingerichte proefomgeving
Blad : 16 / 16 2b Beproeving (uitvoering) Oktober Proef 3 Afronding project November Eindrapport (inclusief evaluatie)