s e 11 Regio Antwerpen Vrijdag 6 april 2012 krant over samenleving gezondheid werk dixit Iedereen low cost en alles is opgelost!? Marc Leemans, voorzitter ACV 7 april: Wereldgezondheidsdag Gezondheidsorganisatie in Bangladesh is succesverhaal Duiding op pagina 9 Als je ziek bent, is er altijd een dokter of apotheker in de buurt voor hulp. De ziekteverzekering betaalt ook een groot deel van je kosten terug. Vanzelfsprekend? Niet voor mensen in het Zuiden. Gelukkig zijn er organisaties, zoals GK in Bangladesh, die gezondheidszorg toegankelijk maken. Dominique De Vlieger www.acw.be www.cm.be www.acv-online.be OKRA zoekt oplossing voor reizen Goedkopere geneesmiddelen 2 Binnenkort betalen we minder voor geneesmiddelen. De apotheker zal veel vaker een goedkopere variant op de toonbank zetten. 5 Oordoppen op maat Doe zoals Kevin Major en draag oordoppen als je naar een festival gaat. In een CM-Hoorcentrum of Thuiszorgwinkel krijg je in april 20 procent korting bij de aankoop van op maat gemaakte oordoppen. Wereldsolidariteit voert campagne voor toegang tot gezondheidszorg wereldwijd, samen met CM, Kazou, OKRA en Ziekenzorg CM. Organisatie GK, partner van We - reld solidariteit, is een beweging voor volksgezondheid in Bangladesh. GK heeft een geneesmiddelenfabriek en een mutualiteit. Patiënten betalen volgens hun inkomen, zo heeft iedereen toegang tot gezondheidzorg. GK leidt ook mensen op tot gezondheidswerkers, intussen zijn die al met 2 200. Dagelijks verstrekken zij geneeskundige zorgen tot in de kleinste dorpen. Door hun inzet is de kindersterfte teruggedrongen met 60 %. Veilige handen Gezondheidswerker Sima neemt s ochtends vroeg haar fiets en vertrekt op ronde. Ik begeleid zwangere vrouwen, samen met de vroedvrouw van het dorp. Kabrouna is zopas bevallen van een dochtertje: Tijdens mijn zwangerschap gaf Sima raad en controleerde ze mijn gewicht en bloeddruk. Ik voelde mij in veilige handen. Ook na de bevalling kan Kabrouna op Sima rekenen, want zij volgt ook de gezondheid van jonge kinderen op. Ze noemen mij zus Sima geeft bovendien advies aan de dorpelingen over hygiëne. Mensen wassen zich in de rivier, waar ook dieren komen drinken. Verderop staat een fabriek die afvalwater in de rivier loost. Ook daar wassen mensen zich, wat helemaal ongezond is. De job van verzorgende geeft Sima veel zelfvertrouwen. Ik hou van mijn beroep, omdat ik dicht bij de mensen kan staan. Door mijn beroep kan ik dicht bij de mensen staan. Gezondheidswerker Sima in Bangladesh jaargang 67 visie nummer 11 afgiftekantoor brussel x p806000 volgend nummer op 20 april 2012 Onlangs kon ik een vrouw en haar man bij de bevalling geruststellen. Ze noemden mij didi, wat zus betekent. Dat geeft mij een warm gevoel. Campagne Wereldsolidariteit werkt samen met GK. Ziekte en kindersterfte kan men te lijf gaan, als beleidsmakers, sociale bewegingen en ziekenfondsen de handen in elkaar slaan. Daarom voert Wereldsolidariteit campagne voor toegang tot gezondheidszorg wereldwijd, samen met CM, Kazou, OKRA en Ziekenzorg CM. Griet Verhoeyen Wil jij Wereldsolidariteit steunen? Dat kan door de petitie te tekenen op www.wereldsolidariteit.be of door jouw gift op rekeningnummer BE96 7995 5000 0005 met als mededeling Visie. Giften vanaf 40 euro zijn fiscaal aftrekbaar. Ouderschapsverlof uitgebreid naar 4 maanden Regionieuws 6 8 12
2 onze samenleving ver WOORD Net een paasei Je vond zopas de eerste nieuwe Visie in je bus. Net een paasei, en jij mag het openbreken en proeven. De tientallen chocolatiers die eraan werkten, wachten in spanning. Ze hopen dat je verrast bent. Een groter formaat, een leesbaar lettertype en een strakke vormgeving: dat bepaalt de nieuwe vorm van Visie. Op de startpagina vind je meer inhoud: een actueel artikel flankeert wervende verwijzers die je meenemen naar boeiende onderwerpen in Visie. We vinden het fijn als je ons schrijft. We hebben speciaal daarvoor een nieuwe mailbox: lezers@visieredactie.be. Op pagina 4 publiceren we steevast een selectie van de post die de redactie ontvangt. Post van lezers die hun stem laten horen. En vacatures uit de Beweging. Lezers van Visie willen vooral geïnformeerd worden, dat blijkt uit onderzoek. Op de gewikt & gewogen-pagina (p. 11) spreekt een kopstuk uit de samenleving of een geëngageerde mens over een actuele problematiek. De vraag geeft dan weer een helder antwoord op interessante vragen van lezers. We volgen wat op Twitter beweegt en een markant cijfer krijgt uitleg mee. Visie speelt meer in op wat je bezighoudt vandaag. Je vindt meer dan ooit duiding, opinies en verhalen waar je echt iets aan hebt. Onze samenleving, je gezondheid, je werk, je buurt en je vrije tijd: dat zijn de thema s waarover ACW, CM en ACV je informatie en inspiratie willen geven. Visie is en blijft de uitgelezen krant voor wie betrokken wil zijn op een meer sociale en duurzame wereld. Laat ons horen wat je ervan vindt! Griet Verhoeyen lezers@visieredactie.be www.twitter.com/acw_tweet www.facebook.com/acwvisie ING OKRA veroordeeld door hof van beroep OKRA zoekt oplossing voor reizen Alle reizen van OKRA met terugkeerdatum vóór 31 juli zullen doorgaan. Voor de reizen die na deze datum vallen, zoeken we naar een wettelijke oplossing. Zo reageert Jan Vandecasteele, nationaal secretaris van OKRA, op de veroordeling door het hof van beroep in Brussel. Vorige week oordeelde de rechter in beroep dat OKRA niet langer reizen mag organiseren en zich niet langer reisbemiddelaar mag noemen. De ouderenvereniging heeft namelijk geen vergunning als reisbureau en schendt volgens de rechter het Vlaams decreet over reisbureaus. Nochtans voorziet het decreet een uitzondering voor organisaties die reizen aanbieden met een socio-educatief en niet-commercieel karakter, zegt Jan Vandecasteele. Maar de wetgeving is niet duidelijk en jammer genoeg heeft de rechter geïnterpreteerd dat OKRA niet onder die uitzonderingsmaatregel valt. Groepsreis Ieder jaar gaan 11 000 ouderen op reis met OKRA. Het gaat veelal om mensen die ver beeld ing niet gewoon zijn om te reizen, die soms al wat moeilijker te been zijn en die dus baat hebben bij de geborgenheid van zo n groepsreis met OKRA. Zij zullen de stap naar een reisbureau niet zetten. Vergunning Intussen zet OKRA alles in het werk om tegen 31 juli een vergunning als reisorganisatie te krijgen. We kunnen niet anders dan de uitspraak van de rechter respecteren. Maar we zijn wel bezorgd of dit geen gevolgen gaat hebben voor andere verenigingen die reizen organiseren. OKRA benadrukt nog dat de vergunning enkel nodig is voor de meerdaagse reizen, niet voor de daguitstappen. Alle geplande reizen in 2012 zullen maximaal doorgaan. Leen Grevendonck Lisa Develtere Cindy Frey Visie vrijdag 6 april 2012 knipsels Sport en cultuur bij Govaka-reizen Fietsvakantie Aube-en-Champagne voor recreanten 28 mei - 2 juni vanaf 424 euro - half pension - met bagagevervoer en fietsbegeleiding Cultuurreis Rome + Assisi 6-12 juni vanaf 774 euro - half pension - met vluchten en reisbegeleiding Govaka, kwb op vakantie, U. Britsierslaan 5, 1030 Brussel Tel. 02 246 5 246 info@govaka.be www.govaka.be Einde winteropvang betekent niet einde dakloosheid Op 1 april sloot de winteropvang in ons land zijn deuren. Vele honderden daklozen staan nu weer op straat. Het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding klopte samen met middenveldorganisaties (waaronder het ACW) aan bij staatssecretaris voor Armoedebestrijding Maggie De Block. Er werden afspraken gemaakt voor een betere noodopvang in de toekomst, maar ook voor een preventief en integraal beleid. e-knipsel www.eyeonpalestine.be 10 april 6 mei Filmfestival Eye On Palestine zet Palestina in de kijker. Een brede waaier aan films in Gent, Antwerpen, Brussel en Leuven biedt een kijk op het leven van de Palestijnen. Er zijn ook lezingen, expo s, panelgesprekken en muziek. Vrije begeleiding rijbewijs is wél veilig Is het wel veilig om te leren autorijden zonder de rijschool? Over die vraag werd vorige week druk gediscussieerd in de media. Gezins beweging kwb antwoordt volmondig ja. Leren rijden met een vrije begeleider is een volwaardig alternatief voor de dure rijopleidingen van de rijschool. Uit onderzoek blijkt dat chauffeurs met vrije begeleiding zelfs beter scoren, zegt Filip Lelie van kwb. De lokale afdelingen van kwb organiseren een opleiding voor de rijbegeleiders. De focus ligt op de verkeersregels en de pedagogische aanpak. Info: Filip Lelie 02 246 52 13, www.kwb.be/rijbewijs
Visie vrijdag 6 april 2012 onze samenleving 3 Solidariteit tussen generaties, met of zonder kleur Jong en wat ouder maken samen school Layla Onlen (34) combineert werk, gezin én opleiding. Ook Amy Mcghee (25) is niet meteen na het middelbaar aan studies begonnen. Beide vrouwen studeren op latere leeftijd en halen binnenkort een diploma. Veel is mogelijk, als je ervoor wil gaan, dat leerden jonge studenten uit Layla s getuigenis op de diversiteitdag van Sociale Hogeschool Heverlee. Studenten springen binnen bij bejaarde buren Een dag nadenken over diversiteit is een zaak. Het in de praktijk omzetten is een ander paar mouwen. De studenten voegden alvast symbolisch de daad bij het woord door langs te gaan bij woonzorgcentrum Vogelzang onderaan de berg waarop de school ligt. De jongeren formuleerden een wens aan de bewoners. Ik hoop dat je veel kan genieten van de zon. En als er een regenbui komt, maak je dan geen zorgen, want het wordt vast wel weer beter. Felix François (22), student Studenten van de Sociale Hogeschool Heverlee formuleren een wens voor bewoners van woonzorgcentrum Vogelzang. Layla: Ik geef vorming aan nieuwkomers die omwille van hun huwelijk uit Turkije naar België zijn gekomen. In 2006 ben ik opnieuw beginnen studeren. Ik volg eén dag per week les en zal dit jaar afstuderen in sociaal-cultureel werk aan de Sociale Hogeschool Heverlee. Amy: Ik ben vroeg mama geworden en stelde mijn hogere studies uit. Binnenkort haal ik mijn diploma. Waarom ben je op latere leeftijd beginnen studeren? Layla: Ik was een beetje vastgeroest. Deze opleiding doet mij sterker in het leven staan en opent nieuwe perspectieven. Maar gezin, werk en studeren combineren was niet altijd makkelijk. Ik moest soms slaap opofferen. Is de wisselwerking tussen jonge en oudere studenten een meerwaarde? Amy: Jonge studenten zijn fris en creatief, maar ook braaf. Ze vinden dat wij een sterke mening hebben en een bredere kijk op de wereld. We vullen elkaar aan. Voel je je op school soms een buitenbeentje door je vreemde afkomst? Layla: Ik sta daar niet bij stil. Hier heerst Layla (34) Amy (25) een open sfeer en er zijn geen kliekjes. In de les is veel tijd voor verschillende meningen. Dat leidt soms wel tot hevige discussies. Ik vind het heel erg om oudere mensen te zien krabben om rond te komen. Layla Onlen (34), student Velen hebben moeite met mensen van een andere afkomst. Door het pensioendebat dreigen ook jong en oud tegenover elkaar te staan. Je vindt ze vandaag nochtans samen op de schoolbanken, maar die mix werkt niet noodzakelijk. Studenten en docenten van Sociale Hogeschool Heverlee zetten daarom diversiteitdagen op poten. Tijdens de voorbije diversiteitdag draaide het om solidariteit tussen generaties, met of zonder kleur. In de Sociale Hogeschool van Heverlee is een werkgroep diversiteit actief. Studenten en docenten uit die werkgroep organiseren één à twee keer per jaar een diversiteitdag, met interessante lezingen, workshops en getuigenissen. Docent Marc Maes (62) is er de drijvende kracht achter. Felix François (22) is geëngageerde student. 40 jaar leeftijdsverschil hindert ons niet. Waarom kunnen we zo moeilijk om met verscheidenheid? Wat leverde je getuigenis tijdens de diversiteitdag op? Layla: Er kwam naar boven hoe belangrijk het is dat iemand - je partner of een docent - je steunt tijdens je opleiding. Jongere studenten kregen vooral hoop mee: het gevoel dat veel mogelijk is, als je ervoor wil gaan. Vind je dat jong en oud solidair moeten zijn? Layla: De maatschappij vergrijst en het Hoera, we zijn verschillend!? aantal dragers van de sociale zekerheid verkleint. Het is normaal dat ik moet bijdragen. Ik vind het heel erg om oudere mensen te zien krabben om rond te komen. Amy: Ik ken in het woonzorgcentrum waar ik werk mensen die met moeite hun waarborg kunnen betalen. De maandelijkse rekeningen zijn hoog en kleine extra s zijn niet altijd mogelijk. Die mensen zijn daardoor een stuk van hun vrijheid kwijt. Ikzelf heb nog een hele loopbaan voor mij en er kan ondertussen nog veel veranderen. Werkende mensen dragen trouwens nu ook bij voor mij. Ik ken Britse studenten die geld moeten lenen om te kunnen studeren, om daarna jarenlang schulden af te betalen. Gelukkig is het hier niet zo. Marc: Als je alleen kan zeggen hoera, we zijn verschillend, dan werkt het niet. Je bent verdraagzaam als je elkaar nodig hebt. We hadden gastarbeiders nodig voor de steenkoolslag. Nadien werden ze alleen maar gelukszoekers en uitkeringstrekkers. De grote maatschappelijke vraag is dan ook: wat is het grote project waar we nú samen voor kunnen gaan en waarin ieders bijdrage telt? Hoe staan studenten tegenover diversiteit? Marc: Het globale denken in de samenleving vind je terug bij de studenten. Ze hebben wel nog geen uitgesproken mening. Haast als een gek stel ik mijn studenten vragen over maatschappelijke ontwikkelingen, of ze goed zijn of niet. Soms klagen ze dat ze van mij een punthoofd krijgen (lacht). Waarom werk jij mee aan de diversiteitdag? Felix: Ik ben er vanzelf ingerold. Het kan je studiepunten opleveren, maar dat is niet mijn motivatie. Ik doe het omdat ik me wil engageren. Ik vind het fijn om naar zo n diversiteitdag toe te werken en ondertussen doe ik ervaring op. Voor welke uitdaging staat het onderwijs? Griet Verhoeyen Marc: Veel jongeren van vreemde afkomst haken vroegtijdig af. Je kan als school openstaan voor die mensen, maar we moeten ook in staat zijn om iedereen slaagkansen te bieden. Dat kan door tijdig signalen te herkennen en door betere studentenbegeleiding. (G.V.)
4 post VACATURE CM Business partner HR Je bent vast aanspreekpunt voor de medewerkers van het informaticadepartement bij HR-projecten. Onbepaalde duur - voltijds Brussel Solliciteer vóór 18 april. Info: www.cmjobs.be M/V LBC-NVK Administratief medewerker Onbepaalde duur voltijds Hasselt Vormingsmedewerker Onbepaalde duur voltijds Antwerpen Solliciteer vóór 22 april. Info: LBC-NVK.personeelsdienst@ acv-csc.be ACV-Openbare Diensten 2 vakbondsverantwoordelijken Onbepaalde duur voltijds Brussel Vakbondsconsulent Onbepaalde duur halftijds regio Antwerpen Solliciteer vóór 30 april. Info: http://openbarediensten.acvonline.be 02 208 23 15 UW GEDACHT Slapen (1) In tegenstelling tot de personen in het interview over slaapproblemen (Visie nr. 10) ben ik een supergoede slaper, maar ik houd wel rekening met een aantal zaken. Zo vind ik innerlijke rust in het dagelijkse leven door structuur en planning zeer belangrijk. Problemen aanpakken stel ik uit tot klaarlichte dag. Lukt inslapen minder goed, denk ik aan aangename dingen. Eten en drinken na 19 uur doe ik niet meer. Elke dag voor het slapengaan volg ik eenzelfde ritueel. Dat brengt mij tot rust. Naam en adres bekend bij de redactie Slapen (2) Omdat ik door ziekte en pijn met slaapproblemen kampte, schreef mijn arts medicatie voor. Daarmee ben ik jaren geholpen, maar ik kreeg er meer honger van en had last van nachtmerries. Sinds een drietal maanden kan ik de medicatie laten. Ik drink na 17.30 uur geen thee of koffie, maar ik ga nooit slapen met een hongergevoel. s Avonds gebruik ik een lichte maaltijd met warme melk en wat fruit. Ik kruip nooit te vroeg in bed. Ik slaap ongeveer zes uur per nacht, maar overdag doe ik ook twee keer een dutje. Maria Forier, e-mail Tandarts Tot vorig jaar ging ik altijd met mijn twee dochters om de zes maanden op controle bij de tandarts. De jongste woont nu bij haar vader en gaat minder vaak langs bij de tandarts. Is het remgeld voor volgende prestaties dan niet hoger? Naam en adres bekend bij de redactie Gewone tandzorg (geen orthodontie) bij een geconventioneerde tandarts wordt tot de leeftijd van 18 jaar volledig vergoed. Vanaf Visie vrijdag 6 april 2012 18 jaar wordt tandsteenverwijdering wel minder terugbetaald als er in het jaar voordien geen terugbetaalbare prestatie is uitgevoerd. Voor alle andere vergoedbare prestaties blijft de normale tegemoetkoming gelden. Energieprijzen Er is nu een rem op de gas- en elektriciteitsprijzen. Maar de stookolieprijs swingt ook de pan uit. Waarom is hiervoor geen tegemoetkoming? Jef Bryon, e-mail Het recente voorstel van de federale overheid om de elektriciteits- en gasprijzen te bevriezen komt inderdaad niet tegemoet aan het probleem van de stijgende stookolieprijs. Voor mensen die hierdoor in de problemen komen, bestaat het Sociaal Verwarmingsfonds. Het Sociaal Verwarmingsfonds draagt deels bij aan de betaling van de stookoliefactuur (www.verwarmingsfonds.be), maar dat lost niet alles op. Velen hebben het moeilijk om onmiddellijk de volledige stookoliefactuur te betalen. Ook bestaan er geen budgetmeters voor mensen met betalingsproblemen. Index Bij elke indexaanpassing stijgt mijn pensioen slechts met 1 % netto, terwijl de levensduurte met 2 % toeneemt. Waarom verdedigt de vakbond de indexering als ik telkens 1 % armer word? Lieve Wauters, e-mail Als de spilindex overschreden is (2 %), dan worden lonen en uitkeringen verhoogd met 2 % om onze koopkracht grotendeels te behouden. Het is inderdaad mogelijk dat je daaraan maar 1 % netto overhoudt. Maar dat is nog altijd beter dan niets. Zonder indexaanpassing zou je pensioen en je koopkracht er elk jaar 2 à 4 % op achteruitgaan (meestal zijn er één à twee indexaanpassingen per jaar). Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. SUDOKU Hoogrentende kinderspaarrekening bij VDK Knuffelsparen voor de kids Speciaal voor (groot)ouders heeft VDK Spaarbank een heel interessante spaarformule voor de allerkleinsten (tot 6 jaar): de Knuffelspaarrekening. Aantrekkelijke tarieven Met een Knuffelspaarrekening bezorgt u uw kind, kleinkind of petekind een vliegende start. Tot een maximumsaldo van 5 000 euro krijgt u een mooie basisintrest van 2 % plus een getrouwheidspremie van 0,50 %. Uw oogappel zal er de slaap niet voor laten, maar u heeft er ongetwijfeld wel oren naar. DE OPLOSSING VAN SUDOKU IN VORIGE VISIE Welkomstgeschenk Wie een Knuffelspaarrekening opent, krijgt een mooi badlinnenset cadeau. Goed om te weten: u kunt al vóór de geboorte een rekeningnummer voor uw kind reserveren. Dit nummer kunt u dan vermelden op de geboortekaartjes als vrijblijvende cadeautip. Rekening groeit mee Op 31 december van het jaar waarin uw oogappel zes wordt, gaat de Knuffelspaarrekening automatisch over in een Jovo Kids spaarrekening. Een rekening met 1,50 % basisintrest plus 0,50 % getrouwheidspremie én een bijhorend voordeelkaart, goed voor korting bij diverse kinderevenementen. Hoe los je een sudoku op? Op elke horizontale regel én elke verticale regel moeten de cijfers 1 tot en met 9 ingevuld worden. En in elk vierkantje moeten ook de cijfers 1 tot en met 9 ingevuld worden. Elk cijfer mag per rij en per vierkantje slechts 1 keer voorkomen. Meer info? VDK Spaarbank is een warme gezinsbank op mensenmaat, met transparante producten en faire tarieven. Meer info over VDK of over de specifieke kinderspaarformules vindt u in elke VDK-vestiging of op www.vdk.be. Tarieven op jaarbasis geldig op 6 april 2012. Intresten vrij van roerende voorheffing tot 1 830 euro. Getrouwheidspremie enkel voor bedragen die 12 opeenvolgende kalendermaanden op de rekening behouden blijven.
Visie vrijdag 6 april 2012 op uw gezondheid 5 Nieuwe regels voor 2012 Goedkopere geneesmiddelen Het klinkt vreemd, maar besparingen kunnen ook positieve gevolgen hebben. Binnenkort zullen we in bepaalde gevallen minder betalen voor geneesmiddelen. Onze apotheker zal veel vaker een goedkopere variant op de toonbank zetten. Jürgen Doom ties) en antimycotica (tegen schimmelinfecties) worden de regels nog strenger. Zelfs als de arts jou een voorschrift op merknaam geeft, moet de apotheker jou toch een van de goedkoopste varianten van het geneesmiddel geven. In dat geval is er sprake van substitutieplicht. Gemiddeld koopt elke Belg jaarlijks voor 550 euro aan geneesmiddelen. Gemiddeld koopt elke Belg jaarlijks voor 550 euro aan geneesmiddelen (cijfers uit 2009). 218 euro betaalt hij uit eigen zak. De rest past de ziekteverzekering bij. Om de kosten terug te dringen heeft de federale regering enkele maatregelen genomen. Die zullen zowel de patiënt als de ziekteverzekering ten goede komen. Wij zetten de vernieuwingen op een rij. De goedkoopste Van heel wat geneesmiddelen bestaan er meerdere varianten. Ze verschillen in vorm, kleur, smaak of wijze van toedienen, maar de effecten zijn in principe dezelfde. Dat komt omdat ze allemaal dezelfde actieve bestanddelen in dezelfde dosis bevatten. De prijs van de varianten kan sterk verschillen. De ene producent rekent meer aan dan de andere. Generische geneesmiddelen zijn meestal het goedkoopst. Als de dokter jou een geneesmiddel voorschrijft, dan kan hij dat doen op merk- naam of op stofnaam. In het eerste geval is de apotheker verplicht om jou precies dat geneesmiddel te geven dat op het voorschrift staat. In het tweede geval (stofnaam) mag de apotheker samen met de patiënt kiezen uit alle geneesmiddelen die dat actieve bestanddeel - de stofnaam - bevatten. Hij moet daarbij niet alleen naar de prijs te kijken. Het is perfect mogelijk dat hij jou een geneesmiddel meegeeft dat niet tot de allergoedkoopste behoort. Als de arts voorschrijft op stofnaam, zal de apotheker verplicht zijn om jou een van de goedkoopste geneesmiddelen af te leveren. Daar komt verandering in. Als de arts voorschrijft op stofnaam, zal de apotheker verplicht zijn om jou een van de goedkoopste geneesmiddelen af te leveren. Het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invali diteitsuitkering (Riziv) zal elke maand een lijst opstellen met geneesmiddelen die aan de criteria voldoen. Staat een geneesmiddel niet op die lijst, dan krijg je het alleen als jouw arts het voorgeschreven heeft op merknaam. Voor de patiënt is dat een goede zaak. De kans bestaat dat producenten hun prijzen zullen laten zakken om op de lijst met goedkoopste geneesmiddelen te geraken. Ook voor de ziekteverzekering levert dat een besparing op. Het bloeddrukmiddel Tenormin 100 mg (56 tabletten) bijvoorbeeld kost je als patiënt 7,58 euro. De ziekteverzekering past 11,82 euro bij. Vervang je Tenormin door het goedkoopste geneesmiddel met hetzelfde actieve bestanddeel, dan betaal je als patiënt nog 2,90 euro. De ziekteverzekering moet dan 9,71 euro bijdragen. Antibiotica Voor antibiotica (tegen bacteriële infec- Alleen als er medische redenen zijn, kan je arts eisen dat de apotheker jou toch een welbepaald (duurder) merkgeneesmiddel aflevert. Dat is bijvoorbeeld mogelijk als je allergisch bent voor bepaalde stoffen in andere varianten. In dat geval moet je arts dat uitdrukkelijk op het voorschrift vermelden. Hij moet ook in je dossier bijhouden waarom jij dat specifieke merk nodig hebt. Adviserend geneesheer Om terugbetaling te krijgen door de ziekteverzekering heb je voor sommige geneesmiddelen niet alleen een voorschrift nodig van je arts, maar ook toestemming van de adviserend geneesheer van je ziekenfonds. Het gaat vaak om innoverende, soms dure geneesmiddelen. Voor de terugbetaling ervan zijn strenge voorwaarden vastgelegd. Deze wettelijke regels zijn opgesteld om het geneesmiddel maximaal doeltreffend te houden en om de veiligheid van de patiënt te garanderen. De regering heeft beslist dat de adviserend geneesheren nog strikter moeten toezien op deze wettelijke vereisten. Op die manier wil ze onterechte terugbetaling tegengaan en de budgetten voor geneesmiddelen onder controle houden. De adviserend geneesheren kunnen bijvoorbeeld meer uitleg vragen aan je arts. Dat zal vooral in jouw belang als patiënt gebeuren. Heb je op basis van de wettelijke voorwaarden recht op een geneesmiddel, zal je nog steeds zonder probleem toelating ontvangen van je adviserend geneesheer. Dieter Herregodts BIJDRAGE ZORGVERZEKERING TIJDIG BETALEN Ben je lid van de CM-Zorgkas? Dan heb je net een brief in de bus gekregen met de vraag om je jaarlijkse bijdrage voor de Vlaamse zorgverzekering te betalen. De Vlaamse zorgverzekering ondersteunt mensen die veel zorg nodig hebben. Zij krijgen maandelijks 130 euro om hun niet-medische kosten te betalen. Dat geld kunnen ze zelf besteden aan de kosten van onder meer gezinszorg, poetshulp, mantelzorg, de aankoop van hulpmiddelen of hun verblijf in het rusthuis. Bewoners van een rusthuis, rust- en verzorgingstehuis (RVT) of psychiatrisch verzorgingstehuis (PVT) hebben er altijd recht op. Mensen die thuis verzorgd worden, moeten aan bepaalde voorwaarden voldoen. www.zorgverzekering.be HOESTSIROOP MET CODEÏNE OP VOORSCHRIFT Ten laatste vanaf eind dit jaar zullen hoestsiropen met codeïne in de apotheek enkel nog te verkrijgen zijn op medisch voorschrift. Codeïne kan namelijk bijwerkingen hebben zoals slaperigheid, ademhalingsproblemen en misselijkheid. Het gebruik wordt daarom afgeraden voor kinderen jonger dan zes jaar. Niet alleen voor kinderen, maar ook voor volwassenen zal voortaan een voorschrift nodig zijn. Hoest onderdrukken met hoestsiroop is hoe dan ook af te raden. Hoesten heeft immers een belangrijke functie en kan bovendien wijzen op een aandoening die een andere behandeling vereist. www.cm.be/dehuisdokter NIEUWE VOEDINGSDRIEHOEK Bij zijn vijftiende verjaardag kreeg de voedingsdriehoek een gezonde facelift. De aanbevolen hoeveelheid water blijft op anderhalve liter per dag, maar gesuikerde dranken worden afgeraden. In de waterlaag staan nu zeven glaasjes water en wordt het kopje koffie zonder lepel afgebeeld. Het zoutgebruik verlaagt van zes naar vijf gram per dag. Wandelen met kinderen is als bewegingsactiviteit bijgevoegd. Want bewegen is veel meer dan sporten. Voor de Marokkaanse en Turkse gemeenschap is er een aangepaste versie. In de plaats van een kopje koffie komt een glas thee en in het vakje van de granen staat een kommetje couscous. www.vigez.be GEZOND IN T KORT
6 op uw gezondheid Visie vrijdag 6 april 2012 ZOEK EN WIN Speur je in Visie mee naar het antwoord? Tip: Eerst tonen hoe iets moet worden genoteerd Oplossing R H Oordoppen op maat Zorgeloze festivalzomer Op maat gemaakte oordoppen? Op de finale van Humo s Rock Rally vonden we twee muziekliefhebbers die niet meer zonder kunnen. CM-audiologe Lien Sampermans merkt op dat steeds meer jongeren ervoor kiezen. Stuur je antwoord voor 18 april op een gele briefkaart: Pers dienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail naar zoekenwin.visie@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: het boek De Dikke Van Eyken van Jan Van Eyken (anekdotes uit zijn jaren met De Kreuners, weetjes en tips voor elke rock- n-roll-liefhebber), uitg. Borgerhoff & Lamberigts of het boek Cesars aanpak voor puppy s van Cesar Millan (tips voor en ervaringen over opvoeden van honden), uitg. The House of Books. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot. Oplossing vorige Visie: Puberteit Winnaars: Luc Festen (Merksem), Daisy Bruggeman (Eeklo), Dora Neven (Alken), Jules Vreys (Balen) en Geert Vanderhaeghen (Aalter). Neem ook deel aan de CM-webquiz op www.cm.be. Het klopt dat er steeds meer jongeren bij ons over de vloer komen. De muziek staat vaak te luid, op festivals, fuiven en zelfs in sommige cinemazalen. Het volume wat lager zetten, is zeker in openlucht niet altijd evident, zegt Lien Sampermans. Je moet al redelijk wat geluid produceren om een hele festivalweide te laten meegenieten. Achte r- aan kan het volume meevallen, terwijl het vooraan echt te luid is. Bovendien is de ene mens gevoeliger voor geluid dan de andere. Op maat gemaakte oordoppen zijn in ieder geval een goed hulpmiddel om je oren te beschermen. Met een richtprijs van ongeveer 175 euro zijn ze inderdaad niet de goedkoopste optie, maar achteraf vindt iedereen het een goede investering. Via een lektest controleren we of de oordoppen goed in je oren passen. Zo ben je zeker dat je wel degelijk goed beschermd bent. Niets staat dan nog in de weg om te genieten van een heerlijke festivalzomer. Luid, luider, luidst Radiopresentator Kevin Major is vaak op concerten en festivals te vinden. Zowel voor het werk als daarbuiten. Muziek is een passie. Ik ben ook dj, trouwens. Maar mijn oren beginnen eronder te lijden, vooral aan de linkerkant. Misschien omdat ik tijdens Intersoc-active: stevige stapvakanties Intersoc heeft een mooi aanbod vakanties voor sportieve wandelaars en fervente trekkers. Wij zorgen voor deskundige begeleiding en bergsportmateriaal indien nodig. Lien Sampermans, CM-audiologe het draaien werk met een box aan mijn linkerkant? Ik heb lang met het idee gespeeld om een goed paar oordoppen te kopen. Het is een flinke investering, maar achteraf bekeken zijn ze zeker hun geld waard. De muziek staat altijd hard. Of het nu op een concert is of tijdens een gewoon feestje. Van een fluittoon heb ik gelukkig nog geen last. Maar als ik eens mijn oordoppen vergeet, heb ik achteraf wel een onaangenaam PUUR GEZOND Jürgen Doom Kevin Major (32), radiopresentator gevoel in mijn oren, zeker aan de linkerkant. Alsof er een prop in mijn oor zit, die er maar niet uit gaat. Heel lastig vind ik dat. Tegenwoordig probeer ik mijn oordoppen altijd bij te hebben. Ze zitten erg comfortabel en laten alle klanken door. Het is een verademing voor wie zoals ik veel met muziek bezig is. Ik ken veel collega s die problemen hebben met hun gehoor. Vroeger stonden mensen Bij de volgende bestemmingen zijn er nog enkele vrije plaatsen: - Toppentoer in de Westelijke Berneralpen: 12/7-20/7 en 21/7-29/7 - Huttentocht Rondom Bernina: 14/7-22/7 en 1/8-8/8 Werken en toch op vakantie Laat de lentezon je al dromen van de zomer? Ben je vrij tijdens of buiten de schoolvakanties? En wil je graag als vrijwilliger aan de slag op een zomerse vakantiebestemming... Stel je dan kandidaat om met ons mee te werken. - Trektocht Sentier Cathare: 10/7-21/7 en 6/8-17/8 - Sankt Moritz Charmant: 26/6-5/7 en 28/8-6/9 - The Best of Sankt Moritz: 23/7-1/8 en 10/8-19/8 - Alpi e Laghi (Lago Maggiore): 30/6-7/7 en 1/9-8/9 Intersoc-active Lic. 7013 - A5654 Contacteer ons via onze website www intersocwerkvakanties.be of telefonisch via 02 246 47 35 of 02 246 47 49 voor onze hoteldiensten en via 02 246 47 36 voor een functie in de animatie. Info, prijzen en reservaties: 070 233 119 of www.intersoc.be. GEVULDE AVOCADO MET GRIJZE GARNALEN Ingrediënten voor 4 personen: 2 rijpe avocado s 200 g grijze garnalen ½ sjalot 1 tomaat 1 limoen 1 appel (granny smith) notensla olijfolie peper, zout en koriander van de molen snij de avocado s in de lengte doormidden, verwijder de pit en haal met een lepel het vruchtvlees eruit plet het vruchtvlees met een vork en meng met enkele lepels olijfolie in een kom besprenkel met het sap van een halve limoen en een mespunt geraspte limoenschil snij de tomaat in vier, haal het vruchtvlees eruit, snij ze in blokjes en voeg toe aan de avocado versnipper de sjalot heel fijn en voeg toe aan de avocado breng op smaak met peper, zout en gemalen koriander van de molen schil ondertussen de appel en snij in kleine frietjes meng deze rustig met de garnalen en de notensla breng op smaak met peper, zout, gemalen koriander van de molen en olijfolie vul de halve avocado s met het geplette vruchtvlees en de tomaat schik erbovenop appel en garnalen Recept van Jo Bussels, chef-kok van het Antwerpse restaurant Radis Noir. www.radisnoir.te, tel. 03 238 37 70. Visie_06-04-2012_Intersoc-active_versie 2.indd 1 30/03/2012 9:13:27
Visie vrijdag 6 april 2012 op uw gezondheid 7 Guy Puttemans Roel Vanacker (28), architect daar veel minder bij stil. Luid, luider, luidst, het was allemaal geen probleem. Terwijl we nu weten dat elke schade aan het gehoor onherstelbaar is. Ik ben blij dat daar tegenwoordig meer aandacht voor is. Je hebt maar één stel oren. Ik wil op mijn tachtigste ook nog kunnen genieten van een goede plaat. Of ik op die leeftijd ook nog op een festivalweide zal staan, dat is een andere zaak. Maar we gaan ervoor! (lacht) Constant een lichte fluittoon Architect Roel Vanacker heeft al een tijdje last van zijn oren. Erg is het niet, maar ik hoor wel constant een lichte fluittoon. Toen ik me liet testen, werd vastgesteld dat mijn gehoor al gedeeltelijk beschadigd is. Ik speel trombone in een big band, misschien komt het daardoor? Ik ga ook graag naar concerten en festivals. Door de problemen met mijn oren kon ik daar op den duur niet meer van genieten. Is het niet te luid? Sta ik niet te dicht bij de boxen? Ga ik morgen weer last hebben van mijn oren? Zenuwslopend vond ik het. In het begin probeerde ik mijn oren te beschermen met de standaard oordopjes. Die gele schuimpjes bedoel ik. Die zijn natuurlijk erg goedkoop, maar ze vervormen het geluid. Alles gaat er heel dof door klinken. Alsof je van onder een stulp naar de muziek luistert. Dan heb je er ook niet veel aan, natuurlijk. Met op maat gemaakte oordoppen is dat wel anders. Je hoort de muziek nog perfect, alleen klinkt ze iets stiller. Bovendien kun je nog altijd een gesprek voeren met de mensen die naast je staan. Ik werk nog niet zo lang, dus die oordoppen namen wel een stevige hap uit mijn budget. Maar ondertussen zou ik niet meer zonder kunnen. Ze zitten zo aangenaam dat ik ze zonder problemen uren aan een stuk in mijn oren kan houden. Soms vergeet ik zelfs dat ik oordoppen in heb. Mijn oren zijn veilig, en ik kan onbezorgd genieten van de muziek en van de sfeer. Voor mij is dat onbetaalbaar. TWINTIG PROCENT KORTING OP MUZIEKOORDOPPEN Nele Verheye CM geeft om je oren. CM-leden die in april een paar muziekoordoppen bestellen in een CM-Hoorcentrum of Thuiszorgwinkel, krijgen twintig procent korting op de aankoopprijs (richtprijs 175 euro). Het gaat om op maat gemaakte muziekoordoppen in zacht materiaal. De speciale muziekfilter maakt deze oordoppen perfect voor muzikanten en muziekliefhebbers. De oordoppen worden twee keer gratis getest op lekken: een keer bij de aankoop en een keer een jaar later. www.cm.be/oorplezier Guy Puttemans Je hebt maar één stel oren. Ik wil op mijn tachtigste ook nog kunnen genieten van een goede plaat. Of ik op die leeftijd ook nog op een festivalweide zal staan, dat is een andere zaak. Kevin Major, radiopresentator DE VOORZET IS MIJN ZIEKENHUISFACTUUR TE DUUR? De discussie over de ziekenhuisfactuur laait weer op nu het denkwerk rond de Vlaamse hospitalisatieverzekering begonnen is. De ziekenfondsen zijn voorstander van deze hospitalisatieverzekering. Zij moet een toegankelijke basisdekking bieden die ook kosten kan vergoeden van chronisch zieken en patiënten die lange tijd in een gewoon ziekenhuis of een psychiatrisch ziekenhuis verblijven. De Vlaamse hospitalisatieverzekering moet dus betaalbaar zijn voor de mensen die geen andere hospitalisatieverzekering hebben. Tegelijk mogen ze geen verhoging van de supplementen veroorzaken. Bij een opname in het ziekenhuis gebeurt het niet zelden dat de vraag wordt gesteld of je een hospitalisatieverzekering hebt. Om die reden pleiten de ziekenfondsen voor een formule waarbij de Vlaamse hospitalisatieverzekering een vaste vergoeding per hospitalisatiedag gegarandeert. Dit is een eenvoudig en betaalbaar systeem, zowel voor de mensen als voor de overheid. Een Vlaamse hospitalisatieverzekering lost echter het Advies voor startende zelfstandigen Volop bezig met de voorbereiding van je een eigen zaak? Unizo, de Unie van Zelfstandige Ondernemers, geeft je een duwtje in de rug tijdens de Vlaamse Startersweek van 24 tot 28 april. Bij de start van je eigen zaak staan experts van Unizo je met raad en daad bij. Van het nakijken van je idee, het verzamelen van informatie, het opstellen van je ondernemingsplan, het zoeken naar financieringsmogelijkheden tot het aanvragen van het ondernemingsnummer. Op vijf locaties geeft Unizo uitvoerig uitleg. Je krijgt er informatie op de Startersmarkt. Alle orga- Extra plaatsen bij Kazou probleem van de dure supplementen niet op. Uit de jaarlijkse CM-barometer leren we dat een ziekenhuisopname in 2010 gemiddeld 282 euro kostte in een gemeenschappelijke kamer of tweepersoonskamer, en liefst 1 250 euro in een eenpersoonskamer. Dit grote prijsverschil is vooral te wijten aan de honorariumsupplementen. Het is in de eerste plaats onze taak als ziekenfonds om ervoor te zorgen dat materialen en hulpmiddelen die nodig zijn bij een medische ingreep, volledig gedekt zijn door de ziekteverzekering of door het ziekenhuisbudget, en dat supplementen tot een minimum worden herleid. Daar zijn we in de voorbije jaren al aardig in geslaagd. Toch blijven de supplementen in eenpersoonskamers een probleem. In onze CM-kantoren kun je steeds terecht voor informatie over de ziekenhuistarieven. Op onze website kun je de tarieven van verschillende ziekenhuizen vergelijken. Wie in een zie - kenhuis moet worden op genomen, kan zich het best op voorhand informeren! Marc Justaert, voorzitter CM www.cm.be/ ziekenhuisfactuur www.twitter.com/cmziekenfonds www.facebook.com/cmziekenfonds nisaties die betrokken zijn bij het zelfstandig ondernemerschap, zullen er aanwezig zijn. Je kunt er ook infosessies volgen en persoonlijk advies inwinnen. Ook CM doet mee. Tijdens de startersweek doet Unizo alle Vlaamse provincies aan: op 24 april Leuven (Den Dreef, Oud-Heverlee), 25 april Antwerpen (Ter Elst, Edegem), 26 april Hasselt (Unizo Hasselt), 27 april Roeselare (Huis van de Voeding) en 28 april Gent (Flanders Expo). Interesse? Schrijf je vooraf gratis in. www.vlaamsestartersweek.be Kazou heeft voor sommige vakanties extra plaatsen voorzien. Veel kans dat je deze zomer toch nog op je favoriete bestemming geraakt. Door de grote vraag waren sommige vakanties in een mum van tijd uitverkocht. Kazou deed de voorbije weken haar uiterste best om de volgeboekte vakanties uit te breiden en kan zo honderden extra plaatsen aanbieden. Voor wie nog steeds op een wachtlijst staat of nog geen vakantie heeft geboekt, is de extra zoekfunctie op de website een aanrader. Misschien dat er voor jouw favoriete vakantiebestemming wel nog plaatsen vrij zijn in een andere regio? Ga dus snel even gluren bij de buren. Wie weet kun je er nog een stukje zomerse zon vastleggen. www.kazou.be
8 uw job, ons werk Visie vrijdag 6 april 2012 DEVLOERSOCIALE VERKIEZINGEN VPK PACKAGING Geen enkele vraag is te veel Ze staan altijd voor je klaar, om je te helpen bij alle vragen en problemen. Nee, we hebben het niet over superman en -woman, maar over de vakbondsdélégués bij VPK Packaging. De producent van golfkarton telt maar liefst 700 werknemers in Oudegem en 250 in Erembodegem. Kurt Vermeir (38) probeert er als délégué al acht jaar lang zijn collega s bij te staan met raad en daad én te werken aan de veiligheid in het bedrijf. De ongeveer 700 werknemers bij VPK in Oudegem zorgen er elke dag voor dat oud papier van kranten of brieven verwerkt wordt tot rollen papier. Die worden gebruikt om kartonnen verpakkingen van te maken. 9 op de 10 werknemers zijn arbeiders, en vaak bedienen zij grote en complexe machines op de drie afdelingen: golfkarton, massief karton en Oudegempapier. Délégué Kurt Vermeir staat in de inktkeuken, aan een doseerinstallatie met verschillende kleuren. Frank Bahnmüller Hoe probeer je als délégué aan te voelen wat er leeft bij die 700 personeelsleden? We zorgen ervoor dat we met de militanten verspreid zitten over alle afdelingen, zodat er overal een aanspreekpunt is. Ikzelf kom wel overal in het bedrijf. Ik heb ook altijd een gsm bij me op het werk. Voor als er problemen zijn met een bedrukking, maar ook voor vakbondsdoeleinden. De mensen weten ons wel te vinden, ze spreken de délégués aan. Eenmaal je als délégué wat ingewerkt bent, geeft het voldoening dat je mensen kunt helpen. Wat is voor jullie een belangrijk thema op de werkvloer? Wij willen vooral werken aan de veiligheid. Zo n papiermachine is een immense machine. Een aantal jaren geleden is er iemand gestorven bij een arbeidsongeval. Dat willen we niet meer meemaken. Daarom doen we een rondgang op het bedrijf en wijzen we aan wat niet veilig is. We spreken de werknemers aan om de voorschriften na te leven. Dat kost tijd, maar als het moet, dan heeft de werkgever daar geen problemen mee. Zijn motto is: veiligheid eerst. De mensen worden zelf ook gewaar dat bescherming nodig is. We weten dat we niet alles kunnen oplossen, maar we doen ons uiterste best. Kurt Vermeir délégué bij VPK Packaging Er werken veel interimkrachten bij VPK. Hoe zit het met hun veiligheid? Als de interimmers in het bedrijfstarten, krijgen ze een veiligheidsfilm te zien. Maar ze kennen de machines niet goed. Pas op de werkplek leren ze de gevaren kennen. Daar moet meer aandacht aan worden besteed. Het duurt zes maanden voor je een machine kent en een jaar voor je er helemaal mee kunt omgaan. De interimmers blijven gewoonlijk zes maanden. Na twee positieve evaluaties worden ze aangenomen. Bijna iedereen begint start hier zo. Waarop ben je trots met de vakbondswerking? De veiligheid is verbeterd tegenover vroeger. We staan ook altijd klaar voor het personeel. Geen enkele vraag is te veel voor ons. We weten dat we niet alles kunnen verwezenlijken of oplossen, maar we doen ons uiterste best. En dat willen we in de toekomst blijven doen. Wat willen jullie in de toekomst nog gedaan krijgen? We willen de Europese ondernemingsraad van VPK verder uitbouwen. En de werkgelegenheid behouden is ook een bezorgdheid. De hoofdkartonmachine wordt volledig vernieuwd en een verlijmmachine verhuist naar Aalst. We willen dat de mensen die nu aan die machines werken, kunnen blijven werken en dat ze geen loon verliezen. Lieve Van den Bulck Ouderschapsverlof uitgebreid naar 4 maanden Kinderbijslag verlengd met 3 maanden Sinds 1 januari krijgen jongeren pas na twaalf maanden een inschakelingsuitkering (voorheen wachtuitkering), in plaats van na negen maanden. In een Koninklijk Besluit is nu beslist dat deze werkzoekenden gedurende de volledige twaalf maanden van de beroepsinschakelingstijd (voorheen wachttijd), dus zolang ze geen loon of werkloosheidsuitkering krijgen, het recht op kinderbijslag behouden. De regering heeft beslist om het voltijds ouderschapsverlof uit te breiden van drie naar vier maanden (of acht maanden halftijds, of twintig maanden één vijfde ouderschapsverlof). Europa had al beslist over de uitbreiding, maar de Belgische regering moest die beslissing ten laatste op 8 maart omzetten in een nationale wet. Het ACV reageert positief op de uitbreiding. Wij vinden ouderschapsverlof belangrijk, omdat ouders zo hun werk en gezin beter kunnen combineren. Wij betreuren wel dat het recht op een RVAuitkering in die vierde maand beperkt wordt tot geboortes en adopties vanaf 8 maart 2012. Ouders van kinderen die jonger zijn dan 12, maar geboren of geadopteerd werden vóór 8 maart, krijgen dus geen uitkering tijdens die vierde maand ouderschapsverlof. Het ACV hoopt dat dit bij een volgende begrotingsoefening gecorrigeerd wordt. Die uitkering is belangrijk om de extra maand ouderschapsverlof toegankelijk te maken voor alle inkomensgroepen. Tegelijk besliste de regering ook dat werknemers een aangepaste arbeidsregeling of aangepast werkrooster mogen vragen voor de periode (van maximum zes maanden) die volgt op het ouderschapsverlof. De goedkeuring van deze aanvraag berust volledig op de goodwill van de werkgever, maar het ACV rekent op het gezond verstand van werkgevers om dit toe te kennen. Als werknemers hun werk en hun gezin goed kunnen combineren, is dat ook in het belang van de werkgever.
Visie vrijdag 6 april 2012 uw job, ons werk 9 Werknemers kun je niet uitpersen als citroenen Naar een leefbare loopbaan, in elke levensfase Verwijzen naar citroenen en sinaasappelen in het debat rond arbeidsmarkt en loopbanen is populair. Om bij het fruit te blijven: het Vlaams ACV kiest voor het Minneolaloopbaanmodel. Langer werken kan voor het ACV enkel als er ondersteunende maatregelen zijn, zodat mensen het tot het einde van hun loopbaan kunnen volhouden. VOKA (Vlaams netwerk van ondernemingen) en SD Worx spreken over citroenen, Vlaams Minister Muyters had het ooit over de sinaasappel, een loopbaanmodel met ruimte voor spreiding van werkdruk, zorgverlof en opleiding. Maatregelen die voor VOKA uit den boze zijn. Maar volgens ACV kan het niet de bedoeling zijn dat werknemers tegen de leeftijd van 50 jaar uitgeperst zijn als een citroen. De minneola is de vrucht waarop het Vlaams ACV zijn loopbaanmodel ent. Minneola Een Minneola is een kruising van een appelsien en een mandarijn. De zoete vrucht bevat veel sap en vitamines. Ze is ovaalvormig van uitzicht. Dit symboliseert voor het ACV de in- en uitgroeibanen. In het midden heeft ze een wat rondere vorm, hier symbool voor de drukste fase in de loopbaan, met nood aan omkadering en faciliteiten, maar waaruit ook het grootste rendement gehaald wordt. Triple LLL Bij dat loopbaanmodel horen een aantal essentiële rechten: het recht op levensbreed en levenslang leren (LLL1), het recht op een lerende en leefbare loopbaan (LLL2) en het recht op een levensloopfasebewust en leeftijdsfasebewust loopbaanbeleid (LLL3) via het personeelsbeleid in de ondernemingen. Werkbaar werk Op het Vlaams ACV-congres in april 2013 zal de vakbond dit loopbaanmodel vervolledigen met arbeidsmarktmaatregelen die vorm geven aan de Triple LLL-rechten. Werkbaarheid en werkvermogen zijn hierbij essentiële ingrediënten. In elke levensfase moeten deze gewaarborgd zijn en aangepast aan die levensfase. Want werkbaarheid en werkvermogen krijgen een andere invulling als je jong bent, in de middenleeftijd of in de seniorenfase zit. Werkbaar werk is al langer een werkpunt voor ACV, dat zelf gangmaker was voor dit begrip en mee de werkbaarheidsmonitor creëerde van de Stichting Innovatie en Arbeid (SERV - Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen). Werkvermogen - de mogelijkheid om het werk te kunnen blijven uitvoeren - is een onderliggend begrip, waarvoor onder meer een internationaal gewaardeerde index is uitgewerkt. Langer Langer werken kan enkel als er ondersteunende maatregelen zijn. Peter van der Hallen werken wordt in Finland via die werkvermogenindex al vele jaren opgevolgd. Die index geeft er voeding aan het debat over de zwaarte van jobs en de duurtijd van loopbanen. Het ACV wil langer werken mogelijk maken, maar dan met een evenwicht in elke levensfase. Peter van der Hallen, adviseur ACV-studiedienst DE FOCUS IEDEREEN LOW COST? Vorige week stond Brussels Airlines aan de klaagmuur. Samengevat: Brussels Airlines zou aan dezelfde voorwaarden als Ryanair moeten kunnen werken. Dat de werknemers van Ryanair zelf hun uniform moeten betalen, zich privé moeten verzekeren voor gezondheidszorg en hun pensioen, daar werd niet over gepraat. Iedereen low cost en alles is opgelost. Tenzij je in zo n bedrijf werkt natuurlijk. Met dat soort berichten is de toon voor de komende maanden gezet. Werkgevers, hun onafhankelijke denktanks en dure consultancybureaus zullen het door de regering aangekondigde debat over de relance van de economie proberen te versmallen tot de loonkost en het afvoeren van de index. Terwijl de prijzen van elektriciteit, stookolie, benzine, diesel, voeding, een huis de pan uit swingen. Werkgeversorganisaties hebben er natuurlijk voordeel bij om het debat in deze richting te sturen. Zonder index zullen de vakbonden zwaar moeten onderhandelen voor elke eurocent koopkrachtbehoud. Voor zwakke sectoren, waar nu al vaak de laagste lonen worden betaald, zal er weinig inzitten. De dalende consumptie en veel sociale onrust nemen werkgevers en zelfstandigen er blijkbaar graag bij. In het scenario waarin over elke cent bikkelhard onderhandeld zal moeten worden, zullen werkgevers in ruil voor koopkracht ook veel gemakkelijker andere eisen op tafel leggen. Nog meer flexibiliteit bijvoorbeeld. Of harder en langer werken. Of nog lagere uitkeringen voor wie geen werk heeft. Dit is waarschijnlijk de echte inzet van het debat. Het ACV wil de loonkostkwestie niet onder de mat vegen. Zeker voor de industrie, waar de internationale concurrentie groot is, moeten we de loonkostevolutie nauwlettend be waken. Maar al bij al blijft België een heel aantrekkelijk land, zoals Ajit Shetty, ontslagnemend directeur van Janssen Pharmaceutica, een paar weken geleden zei. Hij had het dan over onze ligging, ons onderwijs, onze zeer productieve werknemers Om nog maar te zwijgen van de 10,3 miljard loonkostsubsidies die werkgevers jaarlijks krijgen van de overheid. Of de meer dan 5 miljard euro die via de notionele intrestaftrek naar ondernemingen vloeit. Om onze welvaart op peil te houden hebben we ondernemingen en tewerkstelling nodig. Maar ik verwacht dan ook wel de intellectuele eerlijkheid van werkgevers om de gesprekken over meer zuurstof voor onze economie niet te misbruiken als smeermiddel om de automatische indexering van lonen en uitkeringen aan te pakken. Marc Leemans, voorzitter ACV Ik verwacht de intellectuele eerlijkheid van werkgevers om de gesprekken over meer zuurstof voor onze economie niet te misbruiken. Marc Leemans, voorzitter ACV
10 uw job, ons werk Visie vrijdag 6 april 2012 VAK BONDIG ACV bouw industrie en energie Website kandidaatdelegees bouw Delegees in de bouw hebben dezelfde taken als verkozenen in het Comité voor Preventie en Bescher ming op het Werk en in de Ondernemingsraad. Op een informatieve en tegelijk ludieke website lees je hoe je je kandidaat stelt, wat delegees juist doen, wat je rechten zijn als delegee, welke vorming je krijgt en wat er zou gebeuren als er geen delegees zouden zijn. www.wordacvdelegee.be, delegee@acv-csc.be ACV bouw industrie en energie Weerverletzegels bouwsector 2011 Ben je ACV-lid en bouwvakker in een onderneming waarvan het RSZkengetal begint met 024 (ruwbouw) of 054 (dakbedekkers), dan heb je recht op weerverletzegels. Het bedrag op de zegelkaart stemt overeen met 2 % van het verdiende brutoloon aan 100 % in de periode van 1 januari tot 31 december 2011. De zegelkaart krijg je vóór eind april van je werkgever. Noteer hierop je rekeningnummer en let erop dat je in orde bent met de betaling van je ACVbijdrage. Met de kaart kun je vervolgens terecht bij het ACV-dienstencentrum of het beroepsverbond van ACV bouw industrie & energie. De eerste betaling van de zegels is voorzien op woensdag 25 april. ACV bouw industrie en energie Syndicale premie chemische nijverheid Ben je lid van ACV BIE en was je van 1 januari tot 31 december 2011 als arbeider in dienst bij een onderneming die behoort tot paritair comité 116 (chemische nijverheid - arbeiders), dan heb je recht op een syndicale premie. Heb je tijdens die volledige periode gewerkt, dan krijg je een premie van 135 euro. De premie wordt in twee delen betaald. Heb je recht op een volledige premie, dan krijg je op 1 april een eerste deel van 110 euro (9,17 euro per maand). Op 1 oktober wordt een tweede forfaitair deel van 25 euro betaald aan iedereen die het eerste premiegedeelte (volledig of gedeeltelijk) ontvangen heeft. De werkgever verdeelde de attesten van de premie. Noteer hierop je rekeningnummer en bezorg het aan je ACV-secretariaat of je ACV-afgevaardigde. Let erop dat je in orde bent met de betaling van je ACV-bijdrage. Kreeg je geen attest, maar denk je er wel recht op te hebben, neem dan contact op met je syndicaal afgevaardigde, het ACV-dienstencentrum of het beroepsverbond van ACV bouw industrie & energie. ACV-Openbare Diensten De Lijn snoeit in aanbod Openbare vervoersmaatschappij De Lijn moet 60 miljoen euro besparen in 2012, waarvan 40 miljoen euro door te snijden in de dienstverlening. Volgens ACV-Openbare Diensten getuigt deze ingreep van weinig visie op de mobiliteit van de toekomst. Sommige reizigers zullen niet meer op hun bestemming geraken, andere zullen opnieuw de auto nemen. Na de besparingen in 2010 staat De Lijn nu voor een nog grotere besparingsronde. En ditmaal zal de reiziger de gevolgen daarvan ondervinden. Op jaarbasis zullen de bussen van De Lijn twee miljoen kilometer minder rijden. De frequentie van vroege, late en weekenddiensten vermindert, evenals de dienstverlening van belbussen en snellijnen. Ook zullen aanpassingen aan bepaalde lijnen reizigers dwingen tot een overstap. Koning auto Volgens ACV-Openbare Diensten zijn deze maatregelen kortzichtig. Thomas Vael, stafmedewerker mobiliteit: Door te snijden in de dienstverlening wordt het openbaar vervoer minder aantrekkelijk. ACV-Transcom Wij verwachten dat meer reizigers zullen kiezen voor de auto, terwijl de wegen nu al volledig dichtslibben. Mensen zonder wagen zullen nog meer te maken krijgen met vervoersarmoede. Het uitgangspunt van basismobiliteit voor iedereen dat de Vlaamse overheid in 2001 vooropstelde, wordt zonder twijfel aangetast. Sleutelrol Concurrentie transportsector is moordend Bij een brand in Wingene kwamen op zondagochtend 1 april twee Poolse truckchauffeurs om het leven. De concurrentie in de transportsector is moordend. Deze keer letterlijk, zegt Katrien Verwimp van ACV-Transcom. De prijzenslag in de transport veroorzaakt een neerwaartse spiraal in de loon- en arbeidsvoorwaarden van vrachtwagenbestuurders. Belgische bedrijven werken met filialen, onderaannemers en zusterbedrijven in Oost- Europa. Maar ook ondernemers uit die landen wagen hun kans op de Belgische transportmarkt. Zolang de regels worden gevolgd, kan ACV-Transcom daar ook mee leven. Alleen worden die regels steeds vaker met de voeten getreden. Katrien Verwimp: Alsmaar meer werknemers worden uitgebuit. Want hoe kun je het anders noemen als mensen weken, soms maanden van huis zijn en daarvoor 300 à 400 euro per maand verdienen? Is het aanvaardbaar dat werknemers worden samengepakt in containers, loodsen of leegstaande panden om de kosten te drukken voor de baas die op dat ogenblik bijna een mensenhandelaar is? (Dezelfde problemen doen zich voor in de bouw- en de vleessector, nvdr). (L.G.) Geen besparingen, maar investeringen heeft De Lijn nodig, vindt Thomas. Een goed openbaar vervoer trekt meer reizigers aan en dus meer inkomsten. Dat zou de kostendekkingsgraad van De Lijn (de mate waarin De Lijn zelf inkomsten genereert, nvdr) verbeteren. Investeren is ook nodig, omdat het openbaar vervoer een sleutelrol speelt in de mobiliteit van volgende generaties. Mensen een alternatief bieden voor de auto is een plicht voor alle beleidsmakers. Openbaar vervoer is beter voor het milieu, het beperkt sociale uitsluiting, geeft ademruimte aan de wegen en verzorgt heel wat woon-werkverkeer. Reizigers ongerust Vanuit die bekommernis lanceerde ACV-Openbare Diensten de website www.redjebus.be, waarop reizigers hun mening kunnen geven over de besparingen van De Lijn. Thomas: Tot op vandaag ontvingen we al meer dan 3 000 reacties. Wat duidelijk naar voren komt, is dat veel reizigers ongerust zijn over het schrappen van hun bus. Wij willen iedereen die reageerde bedanken. Zij geven een krachtig signaal, dat hopelijk niet in dovemansoren valt bij de bevoegde minister. Leen Grevendonck ENKELE REACTIES Goed openbaar vervoer is ab soluut noodzakelijk om mensen die geen vervoersmiddel hebben, toch de nodige mobiliteit te gunnen. (Kristin Vloemans) Eerst vroeg de overheid om meer het openbaar vervoer te gebruiken, en nu schrapt ze tal van bussen. Waar is de logica naartoe? (Maarten Baert) Het openbaar vervoer kan een grote rol spelen in de oplossing van het mobiliteitsprobleem. Uitbreiding is de boodschap, in plaats van inkrimping! (Lieve Stoops) www.redjebus.be
Visie vrijdag 6 april 2012 gewikt & gewogen 11 ZEGT FONS Leroy, topman vdab Arbeidsmarkt heeft nog nooit voor zo n uitdaging gestaan Meer dan 200 000 Vlamingen vinden geen job. Daarvan is 80 % een 50-plusser, een persoon van een andere afkomst of iemand met een handicap. En toch kampt de arbeidsmarkt met een groeiend tekort aan werkkrachten. Het is absurd dat deze kansengroepen niet aan de bak komen, zegt Fons Leroy, topman van de VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding). Puur cijfermatig zijn er per vacature drie werkzoekenden. Dat is weinig. Recruteerders zeggen dat ze zes tot zeven goede kandidaten nodig hebben om een vacature in te vullen. Als er zo weinig werkzoekenden beschikbaar zijn, zou je veronderstellen dat zij veel kansen krijgen. Maar voor 50-plussers, mensen van een andere afkomst en mensen met een handicap is het moeilijk om een job vast te krijgen. Conclusie: de arbeidsmarkt staat voor een enorme uitdaging op het vlak van diversiteit. Waarom vinden de genoemde kansengroepen moeilijk een job? Zij moeten afrekenen met veel vooroordelen. Oudere werknemers zouden minder flexibel en vaak ziek zijn. Nochtans blijkt uit onderzoek dat zij veel trouwer zijn aan hun werkgever dan hun jongere collega s. Mensen met een handicap zouden niet de kennis en vaardigheden hebben om deel te nemen aan het arbeidsproces. De achterstelling van mensen van vreemde afkomst begint al in het sterk selecterende onderwijssysteem. Jongeren van vreemde afkomst zijn gemiddeld lager geschoold. Op de arbeidsmarkt heb je betere kansen als je hoger geschoold bent. Maar ik stel vast dat jongeren van vreemde afkomst met een hogere opleiding ook veel minder kansen krijgen. De babyboomers verlaten de arbeidsmarkt. Hoe kunnen we hen vervangen? De arbeidsmarkt heeft sinds de Tweede Wereldoorlog nooit voor zo n uitdaging gestaan. Tegen 2015 zullen er ruim 450 000 vacatures zijn in Vlaanderen. Die moeten ingevuld worden, willen we onze economie in stand houden. We moeten dus meer mensen aan het werk krijgen. En wie op de arbeidsmarkt komt, moet langer werken. Zoeken we witte raven, of hebben we oog voor duiven met verdoken talenten? Fons Leroy, topman VDAB Maar vaak wordt vergeten dat we ook ánders moeten kunnen werken: op een aangename manier en volgens onze leeftijd en mogelijkheden. Werkzaamheid en werkbaarheid moeten samengaan. Met die krapte op de arbeidsmarkt is het vreemd dat kansengroepen geen kansen krijgen. Zoeken we witte raven, of hebben we oog voor duiven met verdoken talenten? Veel heeft te maken met het vizier waardoor we kijken naar talent. Stephen Hawking bijvoorbeeld (bekende Britse natuurkundige die door een Hans Vercauter spierziekte aangewezen is op een rolstoel en spraakcomputer, nvdr) schatten wij allemaal naar waarde. Een sterke economie met een goede tewerkstelling van kansengroepen moet zeker mogelijk zijn. Kan een dienst voor arbeidsbemiddeling diversiteit stimuleren? De VDAB móet dat doen: de overheid heeft aan de VDAB streefcijfers opgelegd. Om die doelstellingen te halen, brengen wij diversiteit ín onze organisatie. Het Minderhedenforum, federaties van mensen met vreemde afkomst, armenverenigingen en gebruikersverenigingen voor personen met een handicap bepalen mee het beleid. Zij wijzen ons op belemmeringen in het systeem. Door hun inbreng proberen wij jongeren van andere afkomst bijvoorbeeld met straatvoetbal te bereiken. Wij organiseren succesvolle opleidingen in de zorg voor meisjes van vreemde origine. Veel goedgeschoolde asielzoekers, zoals artsen en verpleegkundigen, kunnen niet aan de slag omdat België hun diploma niet erkent. Met korte opleidingen proberen wij hen omhoog te schakelen. Werken bedrijven in Vlaanderen vandaag voldoende aan diversiteit? De war on talent - de strijd om goede werkkrachten binnen te halen - is geopend. Bedrijven die vandaag werk maken van diversiteit zijn morgen de meest aantrekkelijke werkgevers. Overheid, vakbonden en werkgeversorganisaties zijn daarvan overtuigd. Maar de bedrijfsleiders zouden daar zeker meer mee bezig mogen zijn. Griet Verhoeyen?! Wie ontvangt het incontinentieforfait? Het incontinentieforfait is een jaarlijkse tegemoetkoming in de kosten voor incontinentiemateriaal van zwaar zorgbehoevenden. Mensen die aan bepaalde afhankelijkheidscriteria voldoen, komen in aanmerking. Het bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd. Voor 2012 bedraagt het 473,33 euro. Nu voor meer mensen Sommige mensen met een onbehandelbare vorm van incontinentie voldoen echter niet aan de voorwaarden. Nochtans hebben ook zij grote uitgaven voor incontinentiemateriaal. Daarom ijverde CM voor een soepelere toekenning van het incontinentieforfait. En met succes. Sinds eind november 2011 is er het incontinentieforfait voor personen die niet afhankelijk zijn. Voor 2012 bedraagt deze jaarlijkse forfaitaire vergoeding 154,49 euro. Wat te doen? Denk je dat je in aanmerking komt voor een vergoeding voor incontinentiemateriaal? Neem contact op met het CM-Infopunt Chronisch Zieken op tel. 078 05 08 05 (maandag-donderdag van 9 tot 12 uur en van 13 tot 17 uur, vrijdag van 9 tot 12 uur) of mail naar infochronischzieken@cm.be. www.cm.be (Ziekteverzekering, Forfaits chronisch zieken) Oxfam-Solidariteit @oxfam_sol Goed nieuws! Het Europees Parlement keurt nieuwe regels goed die speculatie op voedsel moeten stoppen MelkMuylle Leefloon van ouders die hun kleuters niet naar school laten gaan beperken. Item daarna: te weinig plek in kleuterklassen #vrtjournaal Els Keytsman@keytsman (directeur Vluchtelingenwerk Vlaanderen) Als alle gemeenten mee asielzoekers opvangen, dan zijn we een stap vooruit in het bestrijden van de opvangcrisis...
ERFG_op_affiche2012.indd 1 26/08/11 11:08 16 uw vrije tijd Visie vrijdag 6 april 2012 UIT Speuren naar helden in het Waasland Wat zeggen helden over ons en onze maatschappij? Dat is het thema van Erfgoeddag, op zondag 22 april. Ruim 40 Pasar-afdelingen nemen hieraan deel en tonen je hun plaatselijke helden tijdens wandelingen, fietstochten en tentoonstellingen. Pasar Beveren en Melsele stippelden een heldenfietsroute uit, die ondergetekende met veel plezier uitprobeerde. De gemeente Beveren ligt in het noordoosten van Oost-Vlaanderen, aan de rand van het landelijke Waasland en op een boogscheut van de stad Antwerpen. Met een oppervlakte van ruim 15 000 hectare is het een van de meest uitgestrekte gemeenten in Vlaanderen. Naast omvangrijke polders, vind je er de typische Wase landerijen met hun bolle akkers. Waterburcht Op een frisse ochtend ontmoet ik Dirk Van de Velde, vrijwilliger bij Pasar, aan het cultureel centrum in Beveren. Voor Erfgoeddag hebben Pasar Beveren en Melsele een heldenfietstocht ineen geknutseld. Dirk: Door iets actiefs te organiseren, hopen wij meer mensen aan te trekken voor Erfgoeddag. De tocht voert langsheen het erfgoed in Groot-Beveren en is 26 kilometer lang. Ideaal voor mijn eerste fietstocht van het jaar. Onze eerste bezienswaardigheid ligt vlakbij het startpunt en is Kasteel Cortewalle. Deze waterburcht is een geliefd plekje voor romantische trouwfoto s. Dirk: Vandaag is het kasteel gesloten, maar op Erfgoeddag kun je het kasteel bezoeken met een gids. We verlaten het domein en na enkele meters bevinden we ons in de velden, waar grazende koeien en een charmant boerderijtje mij onmiddellijk een zengevoel geven. Wereldoorlog Langs een zogenoemde trage weg (met geen of weinig gemotoriseerd verkeer, nvdr) fietsen we naar de Onze-Lieve- Vrouwkerk in Melsele. Voor de kerk staat een gedenkteken voor de Eerste Wereldoorlog. Eén straat verder ligt de Commonwealth-begraafplaats, waar oud-strijders begraven liggen. Dirk: In Beveren vind je veel herinneringen aan Wereldoorlog I en II. We zijn hier niet zo ver van Antwerpen, een stad van strategisch belang, waar fel om gevochten is. Het is de eerste keer dat ik deze Door een fietstocht te organiseren, hopen wij meer mensen aan te trekken voor Erfgoeddag. Dirk Van de Velde, Pasar Beveren begraafplaats bezoek, ook al ligt die in mijn achtertuin. Waar een Erfgoeddag allemaal niet goed voor is (lacht). De route leidt ons verder doorheen landbouwgebied naar het oude gemeentehuis van Haasdonk. Hier maken we kennis met streeklegende Joannes Baptista Tassijns. Eind 18de eeuw verzette deze held zich tegen het Franse bewind. In de gevangenis van het oud gemeentehuis - die op Erfgoeddag uitzonderlijk open zal zijn - zat Tassijns opgesloten, in afwachting van zijn executie. Vleermuizen Een kasseiweg - waarop de Ronde van Vlaanderen jaloers kan zijn, aldus Dirk - voert ons naar het Fort van Haasdonk. Deze vestiging werd begin 20 ste eeuw opge- richt om Antwerpen te verdedigen. Vandaag heeft het fort geen militaire functie meer, maar komen vleermuizen er overwinteren. Zonder Batman gespot te hebben, vervolgen we de route richting het mooiste plekje van Beveren: Hof Ter Saksen. In dit natuurdomein met een prachtig kasteel en brede wandeldreven, is het aangenaam vertoeven. Via Hof ter Welle en het Rijksarchief van Beveren, en na drie uur fietsen, komen we weer aan bij ons vertrekpunt. In het café van het cultureel centrum genieten we na van een natje en een droogje. Mijn eerste kennismaking met het Wase erfgoed en landschap was een meevaller. Hopelijk wordt de heldenfietstocht op 22 april een succes! www.pasar.be/erfgoeddag Leen Grevendonck Lisa Develtere WIN EEN RUGZAK Visie mag 5 rugzakken van Pasar wegschenken. Antwoord op deze vraag: Welk fort werd ook gebouwd om de stad Antwerpen te verdedigen? a. Fort Eben-Emael b. Fort Breendonk c. Fort Napoleon Doe mee op www.acw.be (klik rechts op speel mee ). Of stuur een kaartje met het juiste antwoord naar: ACW Visie, Wedstrijd rugzak Pasar, Postbus 20, 1031 Brussel. En dit vóór donderdag 12 april. TODO Erfgoeddag zondag 22 april Op zondag 22 april is Erfgoeddag aan zijn twaalfde editie toe. Meer dan 500 organisaties laten je kennismaken met het cultureel erfgoed dat Vlaanderen en Brussel rijk is. Dit jaar is het centrale thema helden. Vind je erfgoed maar een saaie boel? Heel wat organisaties doen een extra inspanning om het jou naar je zin te maken. Bovendien zijn alle activiteiten gratis. Afspraak dus op 22 april! www.erf goeddag.be HELDEN ZONDAG 22 APRIL 2012 www.erfgoeddag.be Visie is een uitgave van de Koepel van Christelijke Werknemersorganisaties Verantw. Uitg. nat. pag.: Kris Houthuys Hoofdredacteur: Griet Verhoeyen Redactie: COLOFONLeen Grevendonck Lieve Van den Bulck CM-Visie: Bram Swaerts ACV-Visie: Patrick Wirix Vormgeving: Bart Gevaert Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 www.acwvisie.be lezers@visieredactie.be Druk: Corelio Printing, Keerstraat 10, 9420 Erpe-Mere Artikels op de regionale bladzijden (12-15) vallen onder de resp. verantw. uitgevers Visie is ondertekenaar van de Milieu beleids over een komst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaam se re ge ring i.v.m. papierrecuperatie.