Richtlijnen milieueffectrapportage: Varkensbedrijf Voeder Seurynck NV Hernieuwing van de bestaande milieuvergunning met uitbreiding mestverwerking Voeder Seurynck NV Rennevoortstraat 3 8880 Sint-Eloois-Winkel 13 maart 2008 PRMER-0307 Voeder Seurynck NV -RL
1. Inleiding Het voorliggende project heeft betrekking op het veeteeltbedrijf Rennevoortstraat 3 te Sint- Eloois-Winkel. De initiatiefnemer Voeders Seurynck NV wenst een hernieuwing van de bestaande milieuvergunning aan te vragen met uitbreiding van de mestverwerking. De initiatiefnemer van dit project beschikt over een milieuvergunning voor het houden van 4680 mestvarkens en een biologische mestverwerkingsinstallatie met een capaciteit van 24.000 ton/jaar. Deze varkens zijn gehuisvest in zes stallen die op natuurlijke wijze geventileerd worden. Voor de mestverwerkingsinstallatie vraagt het bedrijf een uitbreiding van de vergunde verwerkingscapaciteit aan tot 30.000 ton/jaar. Er zijn geen wijzigingen nodig in de infrastructuur. Het project valt daardoor in de categorie 21 c) installaties voor intensieve pluimvee- of varkenshouderij uit de lijst van bijlage 1: Installaties voor intensieve pluimvee- of varkenshouderij met meer dan 3.000 plaatsen voor mestvarkens (van meer dan 20 kg). Initiatiefnemer is Voeders Seurynck NV, gelegen in de Gullegemsestraat 58 te 8800 Sint- Eloois-Winkel, in de provincie West-Vlaanderen. Voor het betrokken bedrijf werd in het verleden nog geen MER of ontheffing opgesteld. Het kennisgevingsdossier is door de Dienst Mer van de Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid volledig verklaard op 20 december 2007. De terinzagelegging bij de gemeente Sint-Eloois-Winkel liep van 9 januari 2008 tot en met 8 februari 2008. De terinzagelegging werd op gepaste wijze aan de bevolking aangekondigd. Er werden geen inspraakreacties ontvangen. Parallel werden de adviezen bij de administraties en openbare besturen gevraagd. Deze richtlijnen zijn opgesteld door de Dienst Mer en ze hebben betrekking op de inhoudsafbakening van het MER. Ontvangen inspraakreacties en adviezen worden hierin meegenomen (zie bijlagen). 2. Vorm en presentatie Met betrekking tot de vorm en presentatie vraagt de Dienst Mer: - op een kaart, de in de nabije omgeving liggende bedrijven met naam en bedrijfsactiviteit aan te duiden; - het MER te controleren op tikfouten en grammaticale fouten; - na te gaan of de in de kennisgeving vermelde gegevensbronnen, die bij de realisatie van het MER zullen worden gebruikt, nog steeds de meest actuele zijn; - de literatuurlijst aan te vullen met de geactualiseerde richtlijnenboeken Lucht en Landschap, Onroerend Erfgoed en Archeologie Dienst Mer - Richtlijnen 2
3. Doelstelling, verantwoording en besluitvorming art.4.3.7. 1,1, a en b De doelstelling bestaat erin de effecten aan te tonen voor de voorliggende inrichting voor varkens met mestverwerking op het omliggende milieu. Een duidelijke beschrijving van de doelstellingen en verantwoording van het project dient opgenomen te worden in het rapport. Het MER is niet alleen een hulp bij de besluitvorming, maar volgens art. 4.1.7. van het decreet moeten ook de conclusies doorwerken in de besluitvorming. Het MER zal hiermee rekening houden bij de formulering van mogelijke alternatieven, milderende of compenserende maatregelen. Bij de administratieve voorgeschiedenis dienen alle relevante vergunningsvoorwaarden opgenomen te worden. Indien er bijzondere vergunningsvoorwaarden werden opgelegd, dienen deze verduidelijkt te worden in het MER. 4. Beschrijving project en alternatieven art.4.3.7. 1,1,c, d en e Aanvullend op de kennisgeving vraagt de Dienst Mer dat de volgende punten ook aan bod komen: - Er dient ook getoetst te worden aan de Beste Beschikbare Technieken (BBT) voor mestverwerking. - er wordt aangegeven dat er geen opslag van fossiele brandstoffen meer gebruikt zullen worden. Het is bijgevolg onduidelijk of er verwarming plaatsgrijpt/nodig is van de stallen in de winter. - wat betreft de uitvoeringsalternatieven dienen de gebruikte en geplande processen en installaties (stallen) geëvalueerd te worden ten opzichte van alle relevante passages uit de Vlaamse BBT-studies (VITO) Veeteelt en de Europese BREF-documenten Intensive Livestock Farming. Alle alternatieven of emissiereducerende technieken die volgens deze bronnen als BBT worden beschouwd zullen in het MER worden opgelijst; - er verduidelijkt wordt of het bedrijf mest afzet op bedrijfseigen landbouwpercelen gelegen binnen het studiegebied, waarbij een duidelijk overzicht wordt gegeven van de (jaarlijkse) hoeveelheid geproduceerde mest die mogelijks op de eigen grond wordt uitgereden, wordt verwerkt en/of wordt geëxporteerd; 5. Juridische en beleidsmatige context art.4.3.7. 1,f De kennisgeving heeft voldoende opgave gedaan van het juridische/beleidsmatige kader dat voor dit MER van belang is, in de vorm van een duidelijke overzichtmatrix. Het MER zal zorgvuldig nagaan waar de projectrelevantie zich situeert en in het bijzonder ook aangeven of de voorwaarde onderzoekssturend kan zijn dan wel procedurebepalingen bevat of de combinatie van beide. Het is van belang om ook tijdens het opstellen van het MER de stand van zaken hiervan op te volgen. De juridische en beleidsmatige randvoorwaarden met een duidelijke ruimtelijke component dienen duidelijk cartografisch gepresenteerd te worden. Dienst Mer - Richtlijnen 3
Aanvullend op de kennisgeving vraagt de Dienst Mer dat de overzichtsmatrix wordt aangevuld met: - de VITO-BBT studie Veeteelt en het BREF-document Intensive Livestock Farming, VITO-BBT studie best beschikbare technieken voor mestverwerking. 6. Bestaande toestand en milieueffecten 6.1. Bestaande toestand en ontwikkelingsscenario s art.4.3.7. 1,1, g De kennisgeving geeft op voldoende wijze een beschrijving per milieuthema van de wijze waarop de referentiesituatie zal worden beschreven en welke bestaande gegevens daarvoor zullen gebruikt worden. In het MER dienen de methodologische aanpak en de gebruikte informatiebronnen (ook eventuele klachten) waarop gesteund wordt voor de beschrijving van de referentiesituatie in voldoende detail worden beschreven. Er zal aangegeven worden welk jaar als referentiejaar wordt gehanteerd. - Relevante ontwikkelingsscenario s dienen te worden uitgewerkt. Naast het voorgenomen project is het ook nodig informatie en kennis te vergaren over activiteiten, projecten of plannen die vergund en/of gepland zijn en redelijkerwijze in de onmiddellijke toekomst worden uitgevoerd in de nabije omgeving en die samen met het voorgenomen project cumulatieve effecten kunnen teweegbrengen. 6.2 Milieueffecten en milderende maatregelen art.4.3.7. 1,2, a, b, c De kennisgeving geeft een behoorlijke projectgerichte beschrijving per milieuthema van de wijze waarop de effecten zullen worden onderzocht en beoordeeld en geeft aan dat in functie van het effectonderzoek milderende maatregelen zullen worden voorgesteld en uitgewerkt. Belangrijk is dat in de tekst van het MER voor elke onderzochte effectgroep duidelijk de gebruikte methodologie wordt uiteengezet en dat er gestreefd wordt naar een maximale kwantitatieve beschrijving van het effect. De effectbespreking zal per milieuthema onderzocht worden. De Dienst Mer kan zich vinden in deze werkwijze, mits per thema ook een duidelijke en verhelderende omslag gemaakt wordt naar de relevante milieudiscipline(s). De in de kennisgeving aangegeven thema s die zullen onderzocht worden zijn geurhinder, verzuring, vermesting, visuele hinder, geluidshinder, zwevend stof, verstoring waterhuishouding, bodemverontreiniging/verstoring, verontreiniging oppervlaktewater, klimaatsverandering, verspreiding van bestrijdingsmiddelen, verandering van biodiversiteit. Ook verkeershinder dient toegelicht te worden. Cumulatieve effecten dienen te worden onderzocht, met name dient er te worden nagegaan in welke mate omliggende activiteiten gelijkaardige milieueffecten genereren. Dienst Mer - Richtlijnen 4
Aanvullend op de kennisgeving vraagt de Dienst Mer dat: - Aangezien er ook mestverwerking gebeurt op het bedrijf en deze zal uitbreiden in de geplande situatie tot 30.000 ton varkensmest per jaar, is het noodzakelijk om ook van de mestverwerking de milieueffecten in kaart te brengen, in het bijzonder voor ammoniak, geur- en geluidsemissies (beluchting en centrifuge). Maatregelen moeten genomen worden om emissie van geur en ammoniak binnen de perken te houden en infiltratie van de bodem te vermijden (zie Vlarem II Hoofdstuk 5.9). Deze maatregelen zijn verschillend voor de opslag van vaste en vloeibare mest; - Er dient verduidelijkt te worden of de gezuiverde dunne fractie (effluent) die wordt opgeslagen in de lagunes enkel wordt afgevoerd voor afzet op cultuurgronden of ook voor een deel wordt geloosd op het oppervlaktewater of riolering; - Bij de effectevaluatie inzake geurhinder dient ook rekening gehouden te worden met de dichtstbijzijnde (verspreide) bewoning; - Sedert 1 januari 2007 vormt de Wet geurhinder en veehouderij (Wgv) het toetsingskader voor de milieuvergunning in Nederland, als het gaat om geurhinder vanwege dierenverblijven van veehouderijen. De Nederlandse afstandsregels zijn niet meer van toepassing, de impact wordt berekend m.b.v. een verspreidingsmodel (V-Stacks). Gelieve hiermee rekening te houden bij de uitwerking van het MER. - bij de evaluatie van het aantal gehinderen in functie van de geurwaarnemingscontouren dient ook een inzicht verschaft te worden in het totaal aantal gehinderen per geurcontour en niet enkel gehinderden volgens de indeling van het gewestplan; - in de kennisgeving het onduidelijk is of de impact van geluidshinder t.g.v. silo s, ventilatoren, laden en lossen, verwarming etc. apart of als 1 geheel wordt begroot en beoordeeld. Aangezien de in VLAREM opgenomen grenswaarden gelden voor het specifieke geluid van de hele inrichting, dient deze impact als één geheel te worden beoordeeld. Indien er overschrijdingen zouden worden vastgesteld, is het alleszins aangewezen om op een meer gedetailleerde manier een geluidsberekening en/of meting uit te voeren. Hierbij dient specifiek aandacht te worden besteed aan het te verwachten geluidsniveau aan de dichtbij gelegen woningen; - Het bedrijf heeft een vergunde grondwaterwinning in het Landeniaan zand. De hydrogeologische situatie van de Landeniaan zanden stelt momenteel grote problemen in West-Vlaanderen. De permanente en grote dalingen over grote gebieden van de stijghoogtes in het Landeniaan wijzen er op dat deze laag overgeëxploiteerd wordt. De aanvulling van het grondwater is niet in evenwicht met de onttrokken hoeveelheden. Op termijn leidt dit tot totale uitputting van de laag. Door de belangrijke peildalingen vormt een mogelijke kwaliteitsverslechtering van dit Landeniaanwater eveneens een reëel probleem. Om op een duurzame en bedrijfszekere waterwinning in het Landeniaan te kunnen blijven rekenen moet volgens een modelleringstudie inzake Sokkel en Landeniaan minstens 75 % van het totaal huidige vergunde debiet afgebouwd worden. Het lijkt aangewezen dat in de MER bekeken wordt hoe voor het bedrijf in kwestie een maximale afbouw van deze diepe grondwaterwinning kan gerealiseerd worden. - De afvoer van het huishoudelijke afvalwater gebeurt naar het oppervlaktewater na voorafgaande behandeling in een septische put. In de geplande situatie blijft deze situatie ongewijzigd. Het is ecologisch meer verantwoord dat er geopteerd wordt voor een individuele behandelingseenheid voor het zuiveren van huishoudelijk afvalwater (IBA). Dit kan een bijdrage vormen tot de verbetering van de slechte waterkwaliteit in het Dienst Mer - Richtlijnen 5
studiegebied. Er dient bijgevolg onderzocht te worden of een IBA verplicht is voor het bedrijf in kwestie; -!"#$ %&'(() )( *+,-.! "*&'(/) )/// 01-$1-2 # $ $ $ %&'(() )( + - 3$++ * 4 + 5 $* + 4 $ 7.2.Vergelijking van de alternatieven art.4.3.7. 1,2, e In het MER worden alle mogelijke maatregelen ter beperking van emissies naar het milieu besproken en getoetst aan de stand van zaken met betrekking tot de Best Beschikbare Techniek (BBT). Specifiek dienen daarbij zeker ook de relevante aspecten uit de Vlaamse BBT - studie Veeteelt van het VITO en het BREF document Intensive Livestock Farming en mestverwerking aan bod te komen. Andere alternatieven kunnen tijdens het verloop van de MER-studie voorgesteld worden. 8. Leemten in de kennis art.4.3.7. 1,4 Het MER dient opgave te doen van de leemten in kennis die tijdens het uitvoeren van het onderzoek werden vastgesteld. Deze leemten kunnen opgedeeld worden naar aard van de leemte waarbij dan onderscheid dient gemaakt te worden tussen leemten m.b.t. project, m.b.t. inventarisatie en aangaande methode en inzicht. Het MER zal eveneens aangeven hoe met deze leemten is omgegaan en hoe zij kunnen doorwerken naar de besluitvorming. 9. Monitoring en evaluatie art.4.3.7. 1,2, d In het MER zal per discipline/thema aangegeven worden of er eventueel opvolgingsmaatregelen voor te stellen zijn, bijvoorbeeld vanuit de vergunningsreglementering of vanuit de leemte(n) in de kennis. 10. Integratie en eindsynthese art.4.3.7. 1,2, e Dienst Mer - Richtlijnen 6
In een afzonderlijk deel zal het rapport een disciplineoverschrijdende, leesbare samenvatting geven over de verwachte gevolgen voor het milieu en hoe en in welke mate de voorgestelde maatregelen deze kunnen milderen. De elementen en informatie ten behoeve van het uitvoeren van de watertoets uit het Decreet Integraal Waterbeleid moeten hierin opgenomen worden. Tevens zal men in deze synthese aangeven of het project een voor het milieu haalbaar project is of welke maatregelen nodig zijn om het project haalbaar te maken. 11. Tewerkstelling, investering en gebruikte materialen art.4.3.7. 5,3 In dit hoofdstuk geeft het rapport aan welke de verwachte tewerkstelling- en investeringseffecten zijn van de voorgenomen activiteit. In dit hoofdstuk zal tevens worden aangegeven welke materialen (aard en hoeveelheid) er voor dit project zullen worden gebruikt, indien dit nog niet beschreven werd bij de projectbeschrijving. 12. Niet-technische samenvatting art.4.3.7. 1,5 De niet-technische samenvatting vormt een afzonderlijk leesbaar deel van het rapport dat de essentie van de overige delen beknopt en correct weergeeft. De tekst moet zodanig geschreven zijn dat hij begrijpelijk is voor een gemiddelde lezer. Figuren, kaarten of tekeningen dienen ter ondersteuning van de tekst in deze samenvatting te zijn opgenomen. Deze niet-technische samenvatting wordt bij het indienen van de definitieve versie tevens in digitale vorm aangeleverd. 13. Team van erkende deskundigen Het team van erkende deskundigen zoals het in de kennisgeving wordt voorgesteld, wordt door de Dienst Mer aanvaard. Brussel, 13 maart 2008 Ir. Koen De Smet Afdelingshoofd Dienst Mer - Richtlijnen 7
Bijlagen Bijlage 1: Lijst van inspraakreacties tijdens de terinzagelegging bij de gemeente(n): - Gemeentebestuur Sint-Eloois-Winkel (Ledegem): geen reacties ontvangen Bijlage 2: Lijst van de aangeschreven administraties, overheidsinstellingen en openbare besturen die reageerden en waarmee rekening werd gehouden in deze richtlijnen: - LNE, Afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid, Dienst Lucht en Klimaat, Brussel - LNE, Afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid, Dienst Hinder en Risicobeheer, Brussel - College van Burgemeester en Schepenen van Sint-Eloois-Winkel (Ledegem) - OVAM - Agentschap R-O Vlaanderen, R-O West-Vlaanderen, Onroerend erfgoed - VMM, Afdeling Water Bijlage 3: Lijst van de administraties, overheidsinstellingen en openbare besturen die werden uitgenodigd om reactie te geven maar die niet reageerden (deze zullen ook geen ontwerptekst meer ontvangen tenzij zij aan de Dienst Mer verzoeken om deze toch te ontvangen): - Agentschap R-O Vlaanderen, R-O West-Vlaanderen, Cel Ruimtelijke Ordening - ANB, Buitendienst West-Vlaanderen - VMM, Buitendienst Oostende - VMM, hoofdbestuur - De Gouverneur van de provincie West-Vlaanderen - LNE, Milieuvergunningen West-Vlaanderen Ontvangen wel een ontwerptekst: - VLM Op basis van het bovenstaande + 1 exemplaar voor de Dienst Mer zullen er 8 ontwerpteksten nodig zijn. Dienst Mer - Richtlijnen 8