Actualiteiten in de Inkomensmarkt Participatiewet, de BeZaVa, ERDontwikkelingen en de Wet werk en zekerheid en de BGL Bijeenkomst voor EFD-Noord 7 oktober 2014 Spreker: Marjol Nikkels-Agema 1
Opbouw presentatie Participatiewet (incl. situatie Wajong) BeZaVa Wet werk en Zekerheid VAR wordt BGL 2
Keuzes overheid: De vervuiler (grote werkgever) betaalt wie is echter de vervuiler? Of totale sector betaalt (kleine bedrijven). Bij middelgrote bedrijven geldt gewogen gemiddelde sectoraal individueel berekende premie De beste sociale zekerheid is het hebben van een baan Participatiewet per 1 januari 2015 Overheidszorg blijft voor personen die echt niet kunnen, oftewel die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn IVAdoelgroep: rekening IVA wordt niet 1 op 1 toegerekend aan laatste werkgever!
Participatiewet Streven naar een inclusieve arbeidsmarkt: een arbeidsmarkt waar voor iedereen plek is: jongeren, ouderen, voor mensen met en zonder beperking Samenvoeging WsW (Wet sociale werkvoorziening), WWB (Wet werk en bijstand) en degenen met arbeidsvermogen uit de Wajong Doel: minder bureaucratie, minder regeldruk, bezuinigingen (schotten tussen budgetten weg) en betere activering vanuit de bijstand naar een reguliere baan Instroom in WsW is niet meer mogelijk 4
Arbeidsgehandicapten Ca. 1,5 miljoen arbeidsgehandicapten in Ned.op een beroepsbevolking van 8,6 miljoen (1 op 8) 75% van deze 1,5 miljoen heeft een uitkering (WsW, alle personen met ao uitkering en overige gemeentelijke doelgroep met agh / sfb) Groeiende groep Wajongers, overige a.o uitk. dalen 2001: ca. 130.000 2014: ca. 226.500 Forse stijging door overgang van bijstandsgerechtigden naar Wajong tussen 2004 2010 I.v.m. financiële prikkels bij gemeenten binnen de WWB 5
Jong gehandicapten Vanaf 2015: alleen nog Wajong wanneer ze nooit meer kunnen werken (volledig en duurzaam a.o.) Bestaande Wajongers houden recht op Wajong en blijven bij UWV Oude Wajongers (aangevraagd voor 2010) worden allen opnieuw herbeoordeeld op mogelijkheden tot werk (binnen drie jaar) Indien UWV van mening is dat werk haalbaar is, dan geldt vanaf 2018 als maximale uitkering 70% van het minimumloon (i.p.v. 75%)
Ontwikkeling Wajong Oude Wajong is Wet op de arbeidsongeschiktheidsvoorziening jong gehandicapten (1998 2010) Wet Wajong (2010 2014) is Wet Werk en arbeidsondersteuning jong gehandicapten Wajong 2015: alleen maar volledig en duurzaam arbeidsongeschikte jong gehandicapten 2010: komst Wet Wajong is bewuste wijziging met WERK voorop inzet op een werkregeling ter vervanging van de oude Wajong (strengere toetredingsvoorwaarden). Veel kinderen krijgen al jong stempel opgeplakt. Wajong zou anders uitgroeien tot 600.000 personen! 7
WSW terug naar 30.000 arbeidsplaatsen De huidige Wsw ers worden niet herkeurd en kunnen in de Wsw blijven werken. Voor de nieuwe instroom geldt dat alleen voor mensen die een indicatie krijgen voor een beschutte werkplek, de Wsw in stand blijft. De beloningsstructuur in de Wsw wordt versoberd Het totaal aantal plaatsen in de Wsw zal afnemen richting ca. 30.000 arbeidsplaatsen Een re-integratiebudget zorgt ervoor dat er steeds minder geld voor wsw beschikbaar is (schotten tussen budgetten weg). Afvloeiing ook aan onderkant is in volle gang 8
Loonkostensubsidie Alleen voor mensen met een arbeidsbeperking die wel arbeidsvermogen hebben, maar niet in staat zijn om 100% van het wettelijke minimumloon te verdienen Bij de loonkostensubsidie betaalt de werkgever het hele salaris en de overheid compenseert het niet rendabele deel in de vorm van een subsidie Hoogte subsidie: verschil tussen iemand zijn loonwaarde en het minimumloon Loonwaarde moet elk jaar opnieuw worden vastgesteld De loonkostensubsidie kan nooit hoger zijn dan 70% van het minimumloon
Quotumwet in ontwikkeling De Participatiewet is het kader voor een stelsel dat kansen moet bieden aan mensen met een arbeidsbeperking De Quotumwet legt een wettelijke verplichting op aan werkgevers > 25 personeelsleden om banen voor deze mensen te realiseren Heffing van 5.000,- voor niet ingevulde arbeidsplaats Heffing als nominale opslag op basispremie van Aof (Arbeidsongeschiktheidsfonds)
Verplichtingen in de bijstand Bijstandsgerechtigden moeten Nederlands kunnen spreken en netjes gekleed op een sollicitatiegesprek verschijnen Bijstandsgerechtigden die hun kosten van levensonderhoud met huisgenoten kunnen delen, krijgen straks een lagere uitkering. Deze regel geldt overigens ook voor AOW'ers (kostendelersnorm). Wie zich niet aan de regels houdt, kan worden gekort op zijn uitkering. De sanctie is wel minder streng dan in de oorspronkelijke plannen (overheid wilde bij elke overtreding een uitkeringsstop van 3 maanden. 11
Kostendelersnorm Doel kostendelersnorm is dat het verzamelinkomen van huishoudens door stapeling van uitkeringen zo hoog wordt dat het niet meer lonend is op zoek te gaan naar werk Een kostendelersnorm houdt in dat in huishoudens waarin meerdere mensen met een uitkering wonen (WWB, AOW, Anw, IOAW, IOAZ en Toeslagenwet) op hun uitkering gekort worden omdat zij de kosten van het levensonderhoud met elkaar kunnen delen Een AOW-er die bijvoorbeeld wegens een zorgbehoefte bij een AOW- of bijstandsgerechtigde zoon of dochter intrekt kan er samen met dat kind tot wel 26% in inkomen op achteruit gaan 12
Verzuim en WGA-risico: 12 jaar ook voor de flexwerkers Wet beperking ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid vangnetters (BeZaVa) Middelgrote en grote werkgevers betalen vanaf 2014 naast WGA-vast ook een gedifferentieerde premie ZW Flex en WGA flex voor (tijdelijke) werknemers die ziek uit dienst gaan of die binnen 4 weken na het einde van hun dienstverband ziek worden (nawerking). Rekening over 12 jaar: ca. 150.000,- tot 200.000,-
Vangnetters 55% van de instroom in de WGA wordt verklaard door 18% van de beroepsbevolking vangnetters
Bepaalde tijd contract bij grote werkgever
Financiële gevolgen van deze situatie Er is groot verschil of bedrijf wel of niet eigen risicodrager voor ZW en / of WGA is Hoe is deze situatie indien bedrijf bij UWV is voor de ZW? Hoe is deze situatie indien bedrijf bij UWV is voor de WGA? Hoe is deze situatie indien bedrijf ERD is voor de ZW? Hoe is deze situatie indien bedrijf ERD is voor de WGA?
Verschillen publiek privaat maken maatwerkadvies juist aantrekkelijk ERD schap vanaf 2016 in de WGA kan er juist voor zorgen dat bedrijf geen rekening krijgt van de WGA Flex er En ook het ERD schap bij de ZW kent geen inlooprisico! Artikel 63 lid 1 Ziektewet regelt dat bedrijf pas risico loopt voor nieuwe zieken ingegaan na het ERD schap.
ZW afweging los van WGA afweging? Afweging voor ZW staat wettelijk los van afweging WGA Voor de markt niet, verzekeraars kunnen combi eisen Verzekeraars zijn enorm voorzichtig vanwege markt WGA ERD (nu alleen nog vast) en vanaf 2016 komt flex risico erbij Inschatting: ruim 1,5 miljard euro verlies over alle verzekeraars over WGA ERD portefeuille Zijn reeds genomen voorzieningen toereikend voor uitlooprisico?
Massale terugkeer WGA ERD naar UWV 8000 werkgevers zijn teruggegaan: Terugkeer is bij de kleinere bedrijven logisch gezien re-integratie verantwoordelijkheden en premie verhogingen en dat sinds de BeZaVa de sectorale premie van toepassing is Verzekeraars verhogen tarieven vanwege verliezen WGA ERD portefeuille Private verzekeraars trekken zich uit markt terug O.a. Delta Lloyd, Allianz, Goudse
Eigen risicodragerschap Ziektewet Bedrijf betaalt alleen voor NIEUWE zieken na ingangsdatum eigen risicodragerschap(dus geen inlooprisico voor ZW)! Artikel 63 lid 1 ZW. Voor het Ziektewet eigenrisicodragerschap is de eerste ziektedag bepalend, deze moet op of na de datum van eigenrisicodragerschap liggen. Een bedrijf die per 1 januari 2014 eigenrisicodrager is geworden is dit voor alle ziektegevallen met een eerste ziektedag die op of na 1 januari 2014 ligt. 20
Taken ZW eigen risicodrager Het voeren van een aparte verzuimregistratie Uitbetaling ziekengeld Arbo- en re-integratie begeleiding Ziek- en hersteldmeldingen doorgeven aan UWV Beoordelingen bij ziekte werknemers: Recht op uitkering, hoogte uitkering en duur uitkering Voorbereidingen van beslissingen over de Ziektewet 21
Nog grote rol voor UWV UWV geeft beschikkingen af n.a.v. beslissingsaanvraag door werkgever Opzet van de administratieve organisatie/interne controle; Procedure rond ziek- en hersteldmeldingen Inrichting verzuimadministratieregistratie: los van verzuim- of personeelsadministratie Verzuimprotocol en verzuimbeleid Aanvraag beschikkingen Uitvoering van de Ziektewet: controle dossiers 22
ZW risico beïnvloeden t.b.v. schadelast WGA Flex 2016: WGA Flex en WGA vast komen samen Periode ZW flex is sturing op schadevermindering van WGA Flex Noodzaak voor verzekeraar om na 2016 bij bestaande grote bedrijven zonder ZW ERV afspraken te maken t.b.v. WGA Flex groep
Advisering Benoem de gevolgen voor de interne organisatie Grip op schade dossiers is noodzakelijk! Externe of interne uitvoering Verloning van de ZW uitkering (bedrijven vrij van btw kunnen beter zelf verlonen!) Vergelijking financiële kant bij UWV en privaat
ERD ZW is enorm populair bij grote bedrijven Werkgever met loonsom van 120 miljoen euro kiest voor ERD ZW. Te verwachten eigen te betalen ZW lasten bedragen ca. 60.000,-. Met uitvoeringskosten erbij komt dit neer op ca. 90.000,-. T.o.v. blijven bij UWV o.b.v. 180.000,- Financieel voordeel en zelf de regie! In 2014 waren verschillen nog groter veel ERD ZW 2014: 24% van de loonsom is ERD ZW t.o.v. 6% in 2013 Verwachting is opnieuw forse toename ZW ERD in 2015
Premies werkhervattingskas Indeling klein middelgroot groot (grens bij 10 en bij 100 *gemiddelde loonsom) Gedifferentieerde premie WGA-vast (niet voor ERD WGA-vast) Gedifferentieerde premie WGA-flex (verplicht in 2015 te betalen) Gedifferentieerde premie ZW-flex (niet voor ZW-ERD) - Vast staat voor vaste dienstbetrekkingen - Flex voor flexibele dienstbetrekking Geregeld in de: Wet financiering sociale verzekering (Wfsv)
Vaststelling premies Werkhervattingskas Sectorale premiedifferentiatie voor kleine werkgevers t.m. 10 maal de gemiddelde loonsom (tot en met 314.000) Combinatie van sectorale en individuele premiedifferentiatie voor middelgrote werkgevers >10 t.m. 100 maal de gemiddelde loonsom (tussen 314.000 t.m. 3.140.000) Individuele premiedifferentiatie voor grote werkgevers >100 maal de gemiddelde loonsom (boven 3.140.000)
Percentage individueel bepaalde premie
Hoe groter bedrijf, hoe zwaarder eigen schade meetelt: WGA-vast grootwinkelbedrijf 29
Controle van toerekening Klopt de UWV-nota / of de toerekening binnen gedifferentieerde premie? Controleer voor flex-uitkeringen op ingangsdatum uitkering na 2012 Controleer dat er geen sprake is van ziekte a.g.v. zwangerschap, bevalling of orgaandonatie Controle op no-riskpolis Controle op regres Controle dat WGA flex niet in WGA vast zit (dubbelop betaling) Controleer flex ook tot en met 2013! Controleer expliciet bij overname op specifieke regels
Wet werk en zekerheid (WWZ) Doel: meer rechtszekerheid voor flexwerker en voldoende flexibiliteit op arbeidsmarkt voor werkgever. Plus mobiliteit stimuleren van werk naar werk! Criticasters: minder zekerheid, minder werk Ingrijpende hervorming ontslagroute, flexbepalingen en WW Gefaseerde invoering vanaf 1 januari 2015 (streefdatum invoering was 1 juli 2014, gezien korte voorlichtingstijd is dit verschoven naar 1 januari 2015)
Drie hoofdlijnen WWZ 1. Aanpassing van de flex-bepalingen 2. Modernisering ontslagrecht 3. Wijziging in de WW
1. Overzicht flex-veranderingen Aanscherping ketenregeling (1 juli 2015!) Overige maatregelen per 1 januari 2015 Verbod op proeftijd bij contracten < 6 maanden Verbod op concurrentiebeding bepaalde tijd contracten Regels loonuitsluiting (geen arbeid geen loon) veranderen Aanzegtermijn contracten bepaalde tijd Payrolling niet meer met uitzendbeding mogelijk Faciliteren van scholing
2. Modernisering ontslagrecht Geen keuzevrijheid meer tussen (UWV) en de kantonrechter Dwingend voorschrift in welke gevallen welke ontslagroute moet worden gevolgd Toets rechter na ontslag UWV Ontslagvergoeding wordt omgevormd tot een transitievergoeding Bedenktijd bij vaststellingsovereenkomst Ingangsdatum maatregelen: 1 juli 2015
3. Wijziging WW Aanpassing definitie passende arbeid (1 juli 2015) al na half jaar werkloosheid is elk niveau passend! Beperking duur WW geleidelijke teruggang per kwartaal met 1 maand (vanaf 1-1-2016). Op 1 april 2019 is WW duur max. 24 maanden. Geldt ook voor duur WGA loongerelateerde uitkering! Andere opbouw arbeidsverleden (1 januari 2016 ) bestaande rechten worden gerespecteerd
Loonuitsluiting (artikel 7:627 vervalt) De oudste bepaling van arbeidsrecht en geldende hoofdregel geen arbeid- geen loon komt te vervallen Herformulering artikel 7:628 BW - geen arbeid, wel loon tenzij deze in redelijkheid voor rekening van de werknemer hoort te komen Dit is echter omkering van bewijslast! Werkgever krijgt met deze wijziging de bewijslast in plaats van werknemer die bij een loonvordering moest aantonen dat het wel in de risicosfeer van de werkgever lag om zijn recht op loon te krijgen
Aanzegtermijn bepaalde tijd contracten Een maand voor einde contract moet de werknemer schriftelijk te horen krijgen of zijn contract wel of niet wordt verlengd en onder welke voorwaarden er een verlenging volgt Dit geldt niet indien: De arbeidsovereenkomst geen kalenderdatum als einddatum kent Bij een overeenkomst van minder dan zes maanden Bij een uitzendovereenkomst met uitzendbeding Regeling geldt direct bij ingangsdatum wet (m.u.v. de arbeidsovereenkomsten die dan binnen 1 maand reeds eindigen)
Modernisering ontslagrecht Er blijft preventieve toets gelden (dus geen directe ontslagmogelijkheid voor werkgevers) Geen keuze meer voor werkgever UWV of kantonrechter UWV Bedrijfseconomische redenen Langdurig ziekteverzuim Kantonrechter Voor alle overige situaties (in de persoon gelegen) Rechter hanteert na WWZ wel opzegtermijn en ontbindt pas na wettelijke opzegtermijn
Transitievergoeding Vergoeding indien werkgever aok opzegt of niet verlengd en de arbeidsovereenkomst > 24 maanden heeft geduurd Ook geldig bij uitzendovereenkomsten Hoogte vergoeding: Voor eerste 120 maanden (10 jaar) geldt een derde maandsalaris per gewerkt jaar bij een dienstverband tot 10 jaar Daarna geldt een half maandsalaris per gewerkt jaar voor ieder jaar dat het dienstverband langer heeft geduurd dan tien jaar Het maximum is 75.000 of een jaarsalaris bij een hoger inkomen dan 75.000. Afwijkingen zijn alleen mogelijk als werkgever of werknemer zeer verwijtbaar zijn aan het ontslag
Bedenktijd vaststellingsovereenkomst Bij ontslag met wederzijds goedvinden moet schriftelijk een bedenktijd van 14 dagen zijn opgenomen waar de werknemer de overeenkomst nog kan herroepen Wordt dit niet schriftelijk opgenomen, dan geldt er een bedenktijd van 3 weken! Geen overgangsrecht, dus maatregel gaat direct in voor alle beëindigingen vanaf 1 januari 2015!
VAR wordt BGL VAR = Verklaring Arbeidsrelatie : vrijwaring voor opdrachtgever bij VAR-WUO en VAR-DGA BGL = Beschikking geen loonheffing: voorwaardelijke vrijwaring! Er zijn vier soorten VAR-verklaringen: VAR-loon (uit al dan niet uit een fictieve dienstbetrekking) VAR-row (resultaat uit overige werkzaamheden) VAR-wuo (winst uit onderneming) VAR-dga (directeur-grootaandeelhouder, voor risico van de vennootschap) 41
Wet Beschikking geen loonheffing Opdrachtgever wordt mede verantwoordelijk voor de invulling van de webmodule De BGL beperkt zich slechts tot een oordeel of voor de arbeidsrelatie geen inhoudingsplicht bestaat Opdrachtnemer geeft via webmodule antwoord op een aantal vragen uit een vragenlijst. Na invulling stuurt Belastingdienst een beslissing of de aanvraag BGL is gehonoreerd Opdrachtgever ontvangt deze BGL met de bijbehorende stellingen en dient dit te controleren. Indien dit klopt, dan is de opdrachtgever volledig gevrijwaard van het inhouden van loonheffing 42
Risico ontwikkelingen Ontwikkeling BeZaVa zoeken naar balans in hybride stelsel Nieuwe positie arbodiensten (wat mag er wel gezegd worden en wat niet Privacy discussie nog niet ten einde) Nieuwe positie werkgevers en verzekeraars (-> werkgever moet uit claimbeoordeling wegblijven deze ligt bij UWV)
Risico ontwikkelingen Verharding werkgevers is te verwachten omdat de forse rekening bij werkgever ligt Meer en eerdere sanctionering richting werknemers (o.a. harde inkoop passend werk door werkgevers met verplichting voor werknemers deze arbeid te accepteren)
Riskmanager sociale zekerheid Er gaan miljarden in verzuim en arbeidsongeschiktheid om Grip krijgen op de geldstromen sociale zekerheid Specialisme : veel kennis vereist van sociale zekerheid, arbeidsrecht en juridische en fiscale aspecten o.a. premies Werkhervattingskas, beroep en bezwaar, verzekeringskennis afweging ERD of niet - controle van nota s en beschikkingen sturen op re-integratie, snelle interventies elke dag eerder terugkeren loon Grote behoefte aan riskmanager sociale zekerheid
Riskmanager sociale zekerheid Er gaan miljarden in verzuim en arbeidsongeschiktheid om Grip krijgen op de geldstromen sociale zekerheid Specialisme : veel kennis vereist van sociale zekerheid, arbeidsrecht en juridische en fiscale aspecten o.a. premies Werkhervattingskas, beroep en bezwaar, verzekeringskennis afweging ERD of niet - controle van nota s en beschikkingen sturen op re-integratie, snelle interventies elke dag eerder terugkeren loon Grote behoefte aan riskmanager sociale zekerheid
Vragen? Bedankt voor uw komst