3.4 ZORG (DIVERSE ASPECTEN VAN LEERLINGENZORG) Aanmelden nieuwe leerling 3-jarigen Uw kind kunt u inschrijven op de jaarlijkse inschrijfavond in januari. Voor meer informatie zie het hoofdstuk over toelatingsbeleid. Leerling afkomstig van andere school Wanneer u door verhuizing of andere redenen besluit om uw kind op een andere school te willen plaatsen, neemt u contact op met de school van voorkeur. De directeur zal u informeren over de school en er zal ook een gesprek plaats vinden over de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van uw kind. De aanmelding moet gedaan worden, 10 weken voordat uw kind op de school zal starten. De school heeft in die periode de tijd om te onderzoeken of zij kunnen aansluiten bij de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van uw kind. Wanneer u van een andere school komt, heeft deze school zorgplicht voor uw kind. De zorgplicht houdt in dat het bestuur van de school verplicht is om een school te vinden met een passend onderwijsaanbod. Handelingsgericht werken Op al onze scholen wordt gewerkt volgens het concept handelingsgericht werken (HGW). Binnen het project Afstemming / 1-zorg route heef dit de afgelopen jaren vorm en inhoud gekregen. De uitgangspunten van HGW zijn: 1. Onderwijsbehoeften staan centraal 2. Het gaat om afstemming en wisselwerking 3. De leerkracht doet ertoe 4. Positieve aspecten zijn van groot belang. 5. We werken constructief samen 6. Ons handelen is doelgericht 7. De werkwijze is systematisch en transparant. Leerkrachten maken groepsoverzichten waarin de onderwijsbehoeften en de toets- en observatiegegevens van elke leerling centraal staan. Op deze manier worden alle leerlingen goed in kaart gebracht. Vervolgens is het van belang om deze gegevens te gebruiken voor het dagelijks onderwijs. Daarvoor worden groepsplannen opgesteld. Hierin worden kinderen geclusterd op niveau, maar worden ook onderwijsbehoeften opgenomen. Op deze manier sluit het onderwijs direct aan bij de behoeften van alle leerlingen. Voor enkele leerlingen zal het noodzakelijk zijn om naast de informatie in het groepsplan een individueel handelingsplan of een ontwikkelperspectief op te stellen. Te denken valt dan aan leerlingen die begeleid worden door externen of waarvan blijkt dat zij de einddoelen van de basisschool niet zullen halen. De intern begeleider is hier altijd bij betrokken, maar u wordt ook als ouder intensief betrokken. Scholen ontwikkelen zich hier nog steeds verder in. Er wordt ook gezocht naar mogelijkheden om van kinderen en ouders input te krijgen voor het handelingsgericht werken. In het kader van de ouderbetrokkenheid is dit één van de aandachtspunten. Uw kind een teamzaak! In het vergaderrooster bespreken de scholen structureel de vorderingen van de kinderen. Op deze manier kunnen we tussentijds bijstellen als we niet meer volledig aansluiten bij de onderwijsbehoeften. We stemmen ook opnieuw af als het beter gaat dan verwacht werd. Aan t eind van het schooljaar worden de gegevens van alle kinderen, d.m.v. het groepsoverzicht en de groepsplannen, zorgvuldig overgedragen aan de volgende leerkracht.
Intern begeleider Op al onze scholen is een intern begeleider (IB-er) werkzaam. De IB-er is binnen de school verantwoordelijk voor de leerlingenzorg. Wanneer de groepsleerkracht niet verder kan, wordt de IB-er erbij betrokken. Zij gaan dan samen kijken wat er nodig is om de ontwikkeling bij het kind weer op gang te krijgen. Wanneer kinderen behoefte hebben aan meer uitdaging wordt hier ook een plan voor gemaakt. De groepsleerkracht blijft verantwoordelijk voor de leerlingen in zijn/haar groep. De intern begeleider houdt van de school in de gaten of alle leerlingen zich op een voldoende niveau ontwikkelen. In de cyclus van HGW komt dit terug in de besprekingen van de groepsoverzichten en groepsplannen. Ook worden 2 keer per jaar de resultaten per groep besproken, zodat de IB-er zicht krijgt op het niveau van de leerlingen, de groep en de school. In de besprekingen worden ook afspraken gemaakt over het handelen van de leerkracht in de komende periode. In een aantal gevallen kan er beter buiten de klas geholpen worden. Het kind krijgt begeleiding van de Remedial Teacher (RT-er). De RT-er is een leerkracht die er in gespecialiseerd is om het kind te helpen bij leerstof waar het problemen mee heeft. Als we denken dat dit te weinig effect heeft, kunnen de scholen deskundigheid inschakelen van instanties buiten de school. De intern begeleider kan bij vragen de hulp inschakelen van de intern begeleiders van de andere scholen of van de bovenschools zorgcoördinator. Gezamenlijk zullen zij zoeken naar oplossingen. Daarnaast kan via het samenwerkingsverband de Eem de onderwijsondersteuner ingeschakeld worden. Verder hebben de scholen financiële mogelijkheden om externe begeleiding in te schakelen. Hoe komen we er achter of een kind hulp nodig heeft? Of een kind hulp nodig heeft (leerproblemen, problemen in de sociaal - emotionele ontwikkeling, enz.) is in de eerste plaats een zaak van de groepsleerkracht. De leerkracht observeert en werkt elke dag met de kinderen en signaleert bepaalde problemen. Alle scholen hebben een zorgstructuur waarbinnen de leerlingenzorg wordt ingevuld. Al onze IB-er hebben een LB-functie. Ontwikkeling van uw kind De gehele ontwikkeling van uw kind wordt op de scholen nauwgezet gevolgd. Hierbij moet u denken aan de sociaal emotionele ontwikkeling, cognitieve ontwikkeling en de leerwerkhouding. Hiervoor maken we gebruik van observaties, toetsen, informatie van u als ouder(s) en het gemaakte werk van de kinderen. Kijk! Voor groep 1 en 2 wordt er gebruik gemaakt van het observatie- en registratiesysteem Kijk!. Hier wordt de ontwikkeling van uw kind gevolgd t.o.v. zijn leeftijd. In de groepen 1 en 2 wordt het onderwijs waar nodig aangepast, zodat uw kind zich optimaal kan ontwikkelen. Opbrengsten De scholen hanteren naast toetsen uit de methodes ook methodeonafhankelijke toetsen. Dit wil zeggen dat in de uitslag duidelijk te zien is hoe de scores van elk kind zich verhouden met de landelijke normeringen. Ook de gemiddelde scores van de groepen worden vergeleken met de normen die de Onderwijsinspectie (landelijke normen) hanteert. De opbrengsten worden twee keer per jaar in kaart gebracht en besproken binnen de scholen. Naar aanleiding van de opbrengsten wordt er actie ondernomen. Dit kan
betekenen dat bepaalde onderdelen meer of minder aandacht krijgen binnen het onderwijs. De opbrengsten en de actiepunten worden tevens besproken met de bovenschools zorgcoördinator en de directeur bestuurder. Ontwikkelpunten worden vastgesteld en waar mogelijk wordt door scholen gezamenlijk opgetrokken om deze aan te pakken. Twee keer per jaar worden deze opbrengsten besproken met de directies en intern begeleiders van onze scholen. Het leren van elkaar krijgt op deze manier steeds meer vorm. Ouderportaal De scholen maken gebruik van het digitale leerling administratie- en leerlingvolgsysteem ParnasSys. De leerkrachten op al onze scholen registreren hier de resultaten van hun leerlingen. Onderdeel is een ouderportaal, waarbij ouders de resultaten kunnen volgen door van afstand in te loggen. Met deze extra service voor de ouders beoogt het schoolbestuur de betrokkenheid van ouders bij de school te vergroten. Het gevaar is dat we kinderen alleen volgen op grond van cijfermatige gegevens. Er gaat niets boven het persoonlijk contact tussen ouders met de leerkracht als het gaat om de ontwikkeling van een kind. Maakt u dus gerust een afspraak om te praten over de ontwikkeling van uw kind en laat u niet alleen door via het ouderportaal informeren. Hoog- en meerbegaafd Er zijn kinderen voor wie het leren geen enkel probleem is. Alles gaat hen even gemakkelijk af. Ze begrijpen het al voordat het uitgelegd is. Deze groep kinderen wordt vaak onderschat. Je hebt geen last van ze, ze hebben weinig instructie nodig, enz. Toch moet er juist aan hen veel aandacht besteed worden. Anders is de kans groot dat ze onderwijs saai, oninteressant en vervelend gaan vinden. Aan deze kinderen wordt verdiepingsstof aangeboden, zij dienen meer uitdaging te krijgen. Binnen de gemeente Bunschoten is een plusklas voor hoog-/meerbegaafde kinderen opgericht. In deze groep krijgen leerlingen één middag in de week onderwijs wat hen extra uitdaging geeft en ze worden geprikkeld om op een andere manier te leren. Deze plusklas is ontstaan uit een samenwerking van alle scholen in Bunschoten en ook de gemeente draagt financieel een steentje bij. Voor de criteria voor plaatsing in de plusklas kunt u terecht bij de intern begeleider van school. Doublure Dit woord heeft niet zo n prettige klank. Indien kinderen een klas overdoen gebeurt dat bij ons alleen als het zinvol gevonden wordt. Binnen de IB-kring is een protocol doubleren opgesteld, wat in alle scholen gehanteerd wordt. Met name bij de overgang van groep 2 naar 3 kijken we heel goed of een kind zover in zijn ontwikkeling is om het onderwijs in basisvaardigheden goed aan te kunnen. Soms zijn kinderen in groep 2 nog zo gericht op spelen en open onderwijssituaties dat de overgang naar groep 3 te abrupt is en geen doorgaande ontwikkeling kan garanderen. Hiervoor is een beslissingsschema opgesteld. Soms is een doublure noodzakelijk, omdat daarna de basisschool gewoon afgemaakt kan worden. Als er met de ouders van een kind verschil van mening ontstaat, is het uiteindelijk de school die beslist over de overgang van een kind naar de volgende groep. Kleuterversnelling In bovenstaand stukje spreken we van kleuterverlenging. Het is ook mogelijk dat een kind duidelijk voorloopt in zijn ontwikkeling. Het kan gebeuren dat een kind in groep 1 of 2 zich sociaal emotioneel en/of cognitief sneller ontwikkelt dan andere kinderen. We komen dan voor de vraag te staan of het niet verstandig is een kind door te laten stromen naar de volgende groep. We spreken dan van kleuterversnelling. Ook hiervoor geldt dat er zeer zorgvuldige overwegingen worden gemaakt en dat als er met de ouders van een kind verschil van mening ontstaat, het uiteindelijk de school is die beslist.
Onderzoek door externen Als ouders zich zorgen maken over hun kind kunnen zij besluiten hun kind te laten onderzoeken door een instantie buiten de school. De school wil hiervan dan wel op de hoogte zijn, zodat we gezamenlijk op kunnen trekken. Vaak worden er, naar aanleiding van de uitslag van het onderzoek, handelingsadviezen gegeven. Natuurlijk willen we als school hierover in gesprek gaan, maar op school is er niet altijd de mogelijkheid om de adviezen op te volgen. In overleg met ouders wordt dan bekeken welke afspraken we hierover kunnen maken. Steeds vaker komt de externe onderzoeker op school om de handelingsadviezen te bespreken met de ouders en de school. Op deze manier kan er goed afgestemd worden en zijn we gezamenlijk verantwoordelijk voor de aansluiting bij de specifieke onderwijs-behoeften van uw kind. Bovenschools zorgcoördinator Vanaf augustus 2011 is de taak gecreëerd van bovenschools zorgcoördinator. Margreet Visser geeft invulling aan deze taak. In haar takenpakket coördineert zij de leerlingenzorg op de scholen en zorgt voor afstemming. Ook is zij belast met het invoeren van Passend Onderwijs. Margreet werkt 2 dagen als bovenschools zorgcoördinator. De bekostiging vindt plaats uit bovenschools budget en is in het Bestuursformatieplan verantwoord. Vakcoördinatoren Met ingang van schooljaar 2014-15 zullen we gaan werken met vakcoördinatoren. Een vakcoördinator is bovenschools aangesteld en gaat samen met een werkgroep aan de gang om de nieuwste ontwikkelingen te volgen en een plek te geven binnen ons onderwijs. Er komen vakcoördinatoren op het gebied van lezen/dyslexie, taal/woordenschat, rekenen, gedrag en hoog-/meerbegaafdheid. De vakcoördinatoren vallen onder de verantwoordelijkheid van de bovenschools zorgcoördinator. 3.5 MELDCODE EN VERWIJSINDEX Per 1 juli 2013 is het onderwijs als een van de sectoren in Nederland verplicht om te werken volgens de afspraken in de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling 1. Belangrijk hierbij is dat iedereen die werkt met kinderen en/of ouders tijdig signalen van zorg leert herkennen. Door snel met ouders rond de tafel te gaan zitten, kunnen lichte zorgen besproken, opgepakt en opgelost worden. Hiermee kan hopelijk voorkomen worden dat een gewoon lastige situatie thuis of op school in de loop der tijd toch ernstiger wordt. Het kan zijn dat we op school merken dat uw kind niet lekker in zijn of haar vel zit, ongelukkig is, ander gedrag vertoont of we zien iets anders dat bijzonder is. Daar willen we natuurlijk met u over praten. Samen kijken naar de oorzaken en wat we eraan kunnen doen om het beter te laten gaan. Gezamenlijk komen we tot de beste oplossing! De school maakt gebruik van het hulpmiddel verwijsindex, zodat de professional kan laten zien dat ze betrokken is bij uw kind. Indien nodig zullen we uw kind bespreken met bijvoorbeeld het Buurtteam of in een multidisciplinair overleg. School ziet een leerlinge met oude kleren, een schamele lunch en ze merken dat ze rond de feestdagen stil en terug getrokken is. Vanuit de Ouderraad krijgt de directie het verzoek om contact op te nemen over de niet betaalde ouderbijdrage. School gaat gesprek aan met ouders, daarin geven ouders aan dat het thuis niet gemakkelijk is. Vader is ontslagen i.v.m. de crisis en er is weinig geld. Moeder wil wel werken maar is onzeker. School besluit te registreren in de VI. Er ontstaat een match met schuldhulpverlening en maatschappelijk werk van moeder. Ouders hadden niet in de gaten dat deze partijen waardevolle informatie hebben voor school. Er wordt met ouders een plan gemaakt. Naast de normale begeleiding, regelt school dat de ouderbijdrage komt te vervallen. Ook doen ze een aanvraag bij het Jeugdsportfonds voor de leerlinge. Het maatschappelijk werk regelt een sollicitatie- 1 http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/huiselijk-geweld/hulp-bieden/meldcode
De verwijsindex (VI) is een informatiesysteem waarin professionals zoals leerkrachten, hulpverleners en begeleiders kunnen aangeven dat zij vanuit zorg, betrokken zijn bij een jeugdige tussen 0 en 23 jaar. U wordt over het afgeven van het signaal geïnformeerd. Sinds 1 januari 2010 is de invoering van een VI landelijk verplicht. Waarom de verwijsindex? In Nederland zijn veel instellingen die zich inzetten voor het welzijn van kinderen. Maar soms weten deze instellingen niet van elkaar wat ze doen. Leerkrachten, hulpverleners en begeleiders moeten meteen kunnen zien wie contact heeft met een kind in geval van problemen. Zo kunnen zij snel met elkaar overleggen over het kind. De VI zorgt ervoor dat de professionals van elkaar weten wie er betrokken is bij het kind en het gezin. Het gebruik van de VI zorgt voor vroegtijdige signalering van zorgen bij kinderen en jongeren. Ook zorgt de VI voor overzicht, samenwerking en goede afspraken tussen de verschillende professionals en ouders. Samenwerking tussen professionals en de ouders is heel belangrijk omdat op die manier uw kind en/of uw gezin goed geholpen kan worden. Wat zijn de voordelen? Met de VI hoeven ouders niet meer iedere keer opnieuw hun verhaal te vertellen. Ook wordt voorkomen dat er twee of drie verschillende professionals in het gezin komen, die dit van elkaar niet weten. Zo wordt voorkomen dat u verschillende adviezen krijgt. Daarnaast wordt er bepaald welke partij de regie op zich neemt en daarmee aanspreekpunt is voor u en overige partijen. Hoe werkt de verwijsindex? De intern begeleider, de jeugdverpleegkundige, de leidster van de peuterspeelzaal, iemand van jeugdhulpverlening of een andere professional maakt zich zorgen over een kind. Hij of zij verbindt zich aan het kind door een signaal af te geven in de VI. Alleen de naam van de professional, gekoppeld aan de naam van het kind, wordt in het systeem gezet, geen inhoudelijke informatie. De VI is alleen toegankelijk voor professionals. Het kan zijn dat er meer professionals zijn die zorg over hetzelfde kind hebben en dat al eerder hebben aangegeven. Als dat het geval is, krijgen deze mensen een email, zodat ze met u en met elkaar kunnen gaan afstemmen. Op het moment dat professionals informatie met elkaar delen, bent u als ouder hiervan op de hoogte en wordt u betrokken bij de informatie-uitwisseling. Vervolgens wordt er een plan gemaakt om uw kind en eventueel het gezin verder te helpen. School maakt zich zorgen over een leerling omdat hij teruggetrokken gedrag laat zien. De leerkracht komt niet achter de reden. Hij wordt gezien door de jeugdverpleegkundige. Ook zij maakt zich zorgen, maar krijgt ook geen zicht op de reden achter het gedrag. Ze geeft een signaal af in de VI. In de tussentijd wordt politie bij een situatie van huiselijk geweld geroepen. Zij doen een zorgmelding bij Bureau Jeugdzorg (BJZ). Het kind wordt in de VI ingeschreven. Er ontstaat een match tussen de verpleegkundige en BJZ. Na overleg met ouders gaan ze samen naar school. Ouders durfden het op school niet te vertellen. Ze schaamden zich voor de situatie thuis. Na een gezamenlijk gesprek weten ouders dat hun zoon de spanning van thuis meeneemt naar school en wat de negatieve effecten hiervan zijn. Er wordt een plan gemaakt, de communicatie is open en transparant en er komt Recht op privacy Zodra het weer goed gaat met het kind wordt het signaal inactief gemaakt. Het signaal is nog enige tijd zichtbaar voor eventuele professionals die later een signaal afgeven. Na maximaal 7 jaar verdwijnt het signaal uit het systeem. Buitenstaanders kunnen het systeem niet inzien. De VI is alleen beschikbaar voor professionals, begeleiders en anderen die daarvoor de rechten hebben gekregen. Dat is wettelijk geregeld. Wat als zorg kindermishandeling of huiselijk geweld betreft? Meestal kan een vorm van tijdelijke ondersteuning in het gezin of aan uw kind ervoor zorgen dat het beter gaat. Samen kijken we wat er het beste bij u past. Soms zijn de
omstandigheden zo zwaar en moeilijk, dat er sprake is van kindermishandeling of huiselijk geweld. Dan is school bij wet verplicht om hier actie op te ondernemen, bv. een melding doen bij het AMK (Advies Meldpunt Kindermishandeling) van Bureau Jeugdzorg. We hopen echter dat we eerder samen een oplossing kunnen vinden! De VIR op onze scholen Voor de scholen is een lijst gemaakt (risicoprofiel) waarop staat in welke gevallen professionals moeten denken aan een VIR registratie. In de meeste gevallen gaat het om zorgen van school over ontwikkeling, thuissituatie, verzuim in combinatie met het feit dat ouders er niet met school over willen praten. Deze lijst is in te zien op school. Op onze scholen zijn de intern begeleiders getraind in het registreren in de Verwijsindex. Een registratie wordt altijd met ouders besproken, zij ontvangen ook een folder met uitleg over de Verwijsindex. Voor meer informatie kunt u terecht bij de intern begeleiders van de scholen.